§44: Khuùc xaï aùnh saùng. Bài 1: Một tia sáng truyền trong không khí tới gặp mặt thoáng của một chất lỏng có chiết suất n= 2 dưới góc khúc xạ r bằng bao nhiêu để tia phản xạ vuông góc với tia tới ? Ñ/s: r = 300 Baøi 2: Moät caùi coïc caém thaúng ñöùng trong moät hoà nöôùc trong. Caùc tia saùng maët trôøi nghieâng treân maët nöôùc goùc 300. boùng cuûa caùi coïc treân maët nöôùc daøi 1m, ôû döôùi ñaùy hoà daøi 2m. Tính chieàu saâu cuûa hoà nöôùc. Ñ/s: h = 1,15 m. Baøi 3: aùnh saùng truyeàn töø moâi tröôøng 1 ñeán moâi tröôøng 2 vôùi moät aùnh saùng coù maøu saéc nhaát ñònh. Chieát suaát cuûa moâi tröôøng 1 laø n1 =1,401 vaø chieát suaát moâi tröôøng 2 laø n2 =1,139. Goùc khuùc xaï i2 = 290. Xaùc ñònh goùc tôùi i1. Ñ/s: i1 = 230. Baøi 4: hai tia saùng phaùt ra töø moät ñieåm saùng S, naèm trong loøng moät chaát loûng, chieáu leân maët thoaùng. Goùc giöõa hai tia ñoù laø 750. moät tia laøm vôùi maët nöôùc goùc 450. Hai tia loù ra ngoaøi khoâng khí vuoâng goùc vôùi nhau. Tính chieát suaát cuûa chaát loûng. Ñ/s: n ≈ 1,155 Baøi 5: Chuøm tia saùng ñôn saéc song song chieáu tôùi maët chaát loûng vôùi goùc tôùi i. Chaát loûng coù chieát suaát n. a) Beà roäng cuûa chuøm tia tôùi trong khoâng khí laø d. Tìm beà roäng d’ cuûa chuøm tia khuùc xaï trong chaát loûng. b) Chaát loûng coù ñoä saâu h. Moät tia saùng cuûa chuøm tia tôùi coù tia phaûn xaï treân maët chaát loûng vaø tia khuùc xaï vaøo trong chaát loûng. Tia khuùc xaï gaëp ñaùy chaäu naèm ngang, phaûn xaï trôû laïi maët thoaùng vaø khuùc xaï ra khoâng khí. Tính khoaûng caùch d’’ giöõa tia phaûn xaï vaø tia khuùc xaï trong khoâng khí. Baøi 6: Cho baûn hai maët song song baèng thuûy tinh coù beà daøy e = 3cm, chieát suaát n1 =1,5. Tính khoaûng caùch vaät aûnh trong caùc tröôøng hôïp. a) Vaät AB vaø baûn maët song song ñaët trong khoâng kí. b) Vaät AB vaø baûn ñaët trong moät chaát loûng coù chieát suaát n 2 = 1,65. Ñ/s: a) AA’ = 1cm b) AA’ = − 0,3 cm.
§45: Phaûn xaï toaøn phaàn Baøi 1: Moät ngoïn ñeøn nhoû S naèm döôùi ñaùy cuûa moät beå nöôùc nhoû saâu 20cm. Hoûi phaûi thaû noåi treân maët nöôùc moät taám goã moûng coù vò trí, hình daïng vaø kích thöôùc toái thieåu laø bao nhieâu ñeå
vöøa vaën khoâng coù tia saùng naøo cuûa ngoïn ñeøn loït qua maët thoaùng cuûa nöôùc? Chieát suaát cuûa nöôùc laø n = 4/3. Ñ/s: Taám goã hình troøn, taâm naèm treân ñöôøng thaúng ñöùng qua S; R = 22,7cm. Baøi 2: Moät bình roäng trong ñoù ñaùy laø moät göông phaúng, naèm ngang, phía treân chöùa moät lôùp chaát loûng trong suoát coù chieát suaát 1,63. moät tia saùng truyeàn trong khoâng khí tôùi beà maët chaát loûng döôùi goùc tôùi laø 450. Veõ chính xaùc ñöôøng di cuûa tia saùng cho tôùi khi tia loù leäch khoûi beà maët chaát loûng. Baøi 3: Moät khoái baùn truï trong suoát coù chieát suaát n = 1,41. Moät chuøm tia saùng heïp trong moät maët phaúng cuûa tieát dieän vuoâng goùc ñöôïc chieáu tôùi baùn truï nhö hình veõ. Xaùc ñònh ñöôøng ñi cuûa chuøm tia saùng vôùi caùc giaù trò cuûa goùc α : a) α = 600 b) α = 450 c) α = 300. Ñ/s: a) r =450 b) r = 900 c) i’ = 600 Baøi 4: Moät khoái baùn truï coù chieát suaát n =1,41. Trong moät maët phaúng cuûa tieát dieän vuoâng goùc, coù ba tia song song tôùi gaëp maët phaúng baùn truï vôùi goùc tôùi i= 450 ôû A, M, O. a) Ñònh vò trí cuûa M ñeå tia tôùi SM coù tia loù song song vôùi noù. b) Tính goùc leäch öùng vôùi tia tôùi SO sau khi aùnh saùng khuùc xaï ra khoâng khí. c) Xaùc ñònh ñöôøng ñi cuûa tia tôùi SA. Ñ/s: a) OM = R/ √3 b) D = 150 c) i = 450 ; r =300