#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
#hâ xÊa nt©L« - V‹? « jªij bgÇah® .in â£l g r ¤
.o ¥ò ar jhF y ri b pe üš . w w ‹ w ®-Ä
h Ça bg
bjhF¥ò : ». åukÂ
âuhÉl® fHf btËpL 50, <.bt.». r«g¤ rhiy, nt¥ngÇ, br‹id -600 007.
1
#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
Kj‰ gâ¥ò - br¥l«g®, 2000 bgÇah® - Ä‹ üš bjhF¥ò¤ â£l« - 2007
© gâ¥òÇik bg‰wJ ïytr btËpL « .in â£l g r ¤ r.o hF¥ò a riy š bj e p w. ü w - Ä‹ w ®
h Ça bgtH§Fnth®:
âuhÉl® fHf« bgÇah® âlš, 50, <.bt.». r«g¤ rhiy, nt¥ngÇ, br‹id -600 007.
: bgÇah® fÂÅ MŒî¡ fšÉaf« m¢R¡ nfh¥ò
bgÇah® âlš, 50, <.bt.». r«g¤ rhiy, nt¥ngÇ, br‹id -600 007.
2
#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
gâ¥òiu r_f kh‰w« V‰gl nt©Lbk‹gj‰fhf, RakÇahij ïa¡f« 1925 ïWâÆš jªij bgÇah® mt®fshš Jt¡f¥g£l, cy»‹ jiy áwªjnjh® kÅjnea ïa¡f«. gF¤j¿î, j‹khd«, j‹d«ã¡if ïitfis kÅjFy« bg‰W, k»œîlD«, khd¤JlD« thHnt©L« v‹w guªj neh¡f¤ij¡ bfh©L, Jt¡f¥g£l ïa¡f«. «
Mwh« m¿îila gF¤j¿îŸs fS¡F £l .in âkÅj® g r ¤ k£L«jh‹ RakÇahijr.o cz®î V‰gL«. ¥ò a jhF y i b ÄUf§fS¡F V‰glhj khd cz®î, er šïªj p . ü k¡fS¡F V‰glhkš ïU¡fnt #hâ, w w - Ä‹ w ® M¤kh, ãwÉ, ngj« _le«ã¡if, flîŸ, h Ça bg©zoik¤jd«, bg jiyÉâ, #hâ - ‘j®kh’, ó®t Éid¥ ga‹fS« f‰gid ‘f®kh’ všyh« Ru©lšfhu®fshY« RaeythâfshY«, kjthâfshY«, gh®¥gd®fshY« c©lh¡f¥ g£L eilKiw¥gL¤j¥g£LŸsd. ïâš #hâ, X® r_f¥ ò‰WnehŒ - e« eh£oš cŸs ïªJkj¤âš fhz¥gL« r_f¥ ãwÉnehŒ. #hâ, tWikiaÉl¡ bfhoaJ; tsik tªjhš tWik xÊí«. Mdhš, ãw¥ig mo¥gilahf¡ bfh©l #hâ Kiwnah, RLfh£oY«Tl rhfhJ! 3
#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
br‹w 1929-ïš RakÇahij ïa¡f Kjš kheh£oš bga®fS¡F¥ ã‹dhš #h⥠g£l¤ij¥ nghLtij Él¤ Ô®khŤjh®fŸ. ï‹nwh, muáaš thœî gjÉbgWtj‰fhf, vL¡f, åába¿a¥g£l má§f¤ij öá j£o jiynkš it¤J ML« mty« jiyÉǤ jhL»wJ. 75 M©L RakÇahij ïa¡f¥ ãu¢rhu¤â‰F ã‹ò« ï¥goah? kfhbt£f¡ nfL ! #hâ xÊ¥ò¥ g‰¿ gF¤j¿î¥ gfyt‹ jªij l« bgÇah® mt®fsJ K⮢áÆš.inc⮪j áªjid ⣠g r ¤ K¤J¡fis bjhF¤jˤJŸnsh«. .o ¥ò mt®fsJ 122ar jhF y i M« M©L ãwªj ehŸ áªjid¡fhf áªâí§fŸ. er š b p . ü mnjhL ËWÉlhkšw brayh‰W§fŸ. w ‹ w ®-Ä ». åuk 12.9.2000 ah Ç bg
4
#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
#hâ xÊa nt©L« - V‹? cyf¥ ngh£o¥ gªja¤â‰F eh« yha¡f‰wt®fshŒ¥ ã‰ngh¡»ÈU¡»nwh«. všyhiuí« tÇirahŒ neuhf ÃW¤âit¤J¥ gªja« É£lhš eh« xU if gh®¤JÉlyh«. mjšyhkš, xUt® ã‹ xUt® ÉF« tÇirÆš njntªâu Fy¤jh® filáÆÈU¡»wh®fŸ. î¥gªj¥gL¤â¥ ngh£o nghl¢ brh‹dhš, v›tsîjh‹ Ka‹whY«, filáÆÈ U¥gt® bfhŠr« filáÆšjh‹ nghth®. ek¡F¡ fšÉ trâí«, bghUshjhu trâí« Fiwthfnt ïU¡»wJ. go¥gj‰F Ka‰áí«, m¿î«, ftiyí« ek¡F ïšiy v‹gjhf¢ áy® brhšy¡TL«. go¥gj‰F m¿î«, Ka‰áí«, ftiyíÄšyhjt‹ vtDÄU¡fkh£lh‹. go¡f n £l« itrâia¢ . â KoahkY«, mj‹ _y« bghUshjhu brŒJbfhŸs rg .o F¥ò¤ KoahkY« e«ik¡ f£o¥ngh£L tªâU¡»wh®fŸ. mªj¡ f£il r a jh iy bif mÉœ¤JÉ£lhš eh« ngh£oÆš rxU gh®¡fyh«. pe š njntªâuFy ntshs® v‹ngh® w. ‹ ü bjhl¡Tlhjt® v‹W áy® w Ãid¤J¡ bfh©oUªjhY« w ® - Ämt®fS« ntW áyuhš N¤âu‹, mjhtJ Ég¢rhÇ kf‹ v‹W jŸË it¡f¥g£L¤ ah gÇ b jhÅU¡»wh®fŸ. ï›thW ntá k¡fŸ v‹W všnyhiuí« ïÊthf¡ fUâ¡ bfh©oU¡F« gh®¥gh‹Tl bj‹dh¥ ãÇ¡fhÉš btŸis¡fhu®fshš jhœªjtbd‹nw FiwT¿ xJ¡f¥ gL»wh‹; bjUÉš tá¥gâÅ‹W« el¥gâÅ‹W« jL¡f¥gL»wh‹. Mjyhš cyf« KGJ« x›bthUtU« jhœªjt®fshf¤jhÅUªJ tU»wh®fŸ. ãw® c§fis¥ gŸs®, giwa® v‹W brhšÈ Ú§fŸ nftykhdt®fŸ v‹W fUj¥g£lhš, mt®fŸ mijÉl¡ nftykhdt®fŸ v‹nw brhšYnt‹. m›thW c§fis¡ nftykhf¡ fUJ»wt®fS¡FŸs bgaiuÉl c§fŸ bga® nftykhdjšy. ahnuD« v‹id¥ gŸs‹, giwa‹ v‹W miH¥gJ nkyh, N¤âu‹ v‹W miH¥gJ nkyh v‹W nf£lhš N¤âu‹ v‹W miH¡fnt TlhJ; gŸs®, giwa® v‹W 5
#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
miH¥gJjh‹ nkš v‹W brhšYnt‹. Vbd‹whš, N¤âu‹ v‹D« bga® mªj¥ bga®fisÉl ÄfÄf ïʪjjhF«. #d¤bjhif vL¡F«nghJ eh‹ gŸs®, giwa® v‹Wjh‹ brhšYnt‹. gŸs®, giwa® v‹gt® fsh»Y« brhªj¤ jhŒ jf¥g‹kh®fS¡F¥ ãwªjt®fsh»wh®fŸ. Mdhš, N¤âu® v‹gt®fnsh, gh®¥ghÅ‹ it¥gh£o k¡fŸ v‹W mik¡f¥ g£L¥ nghŒÉ£lJ. ï¥bghGJŸs uh#h§f¤JiwÆ‹ ɤâahr¤jhš nt©Lkhdhš m¥go ïšiy v‹W brhšÈ¡bfhŸsyh«. Mdhš giHa ïuhkuh{a« tUkhdhš m¥go¤jhÅUªjhf nt©L«. ï‹iw¡F« ïuhkuh{a« el¡FÄl« ku¤ij¢ R‰¿¡bfh©oU¡»‹wd. rhâia kj¤âÈUªJ ãǤJ¡ fšy nt©L«. ï¥go¥ ãÇ¥gj‰F KoahjtiuÆš rhâí« kjK« x‹nwhblh‹W ïWf¥ ã‹Å¡ bfh©oU¡F nkahdhš mªj in â£l« . ïu©ilí« åœ¤ânaahf nt©L«.rg K‹ÅUªj mªj ca®ªj ò¤ .ox‹iwx‹W ¥ r rhâ¡ fgl®fŸ m›tsî jªâukhf ãÇ¡f Koahj a F iy bjh ãiz¤J¥ ã‹Å¡ tifÆš rhâiaí«, kj¤ijí« r pe üš bfh©oU¡F«go ïWf¡ f£o Mifahš, w. ‹it¤âU¡»wh®fŸ. w - Ä kjK« bt£l¥gL»wnj v‹W rhâia mÊ¡f¤ jiy¥ gLifÆš w ® h ku¤ijí« nr®¤J beU¥òit¤J¢ ga¥glhkš rhâ ku¤ijí«Çakj bg rh«gyh¡f nt©oaJ jL¡fKoahj mtáakhF«. ïâY« xU r§fl« ïU¡»wJ. mjhtJ, kjkhdJ ntj«, òuhz« v‹gitfSl‹ f£o¥ãiz¡f¥g£oU¡»wJ. Mjyhš, ïªj ntj«, òuhz§ fËÈUªJ kj¤ij¥ ãÇ¡fnt©L«. ïâY« ãÇ¡fKoahjgo f£L gykhf ïUªjhš, ï§F« ïu©ilí« nr®¤J beU¥ò it¡fnt©oaJjh‹. Mdhš ïªj ntj«, flîSl‹ nr®¤J¡ f£oit¡f¥g£oU¡»wJ. ïâY« ãÇ¡fKoahj ãiz¥ò ïUªjhš mªj¡ flîŸ v‹gj‹ jiyÆY« if it¤J¤jh‹ Mfnt©oÆU¡»wJ. ntj¤ij ïG¤jhš flîS¡F« mirîjh‹ bfhL¡F«. ïâšjh‹ bgU¤j r§fl¥gl¡TL«. flîis mir¥gjh v‹W ga¥gl¡TlhJ. vdnt rhâ, kj«, ntj«, flîŸ všyht‰iwí« xʤJ¤jh‹ Mfnt©L«. ït‰¿š x‹iw É£L x‹W ãǪJtuhJ. ï¥go eh« x‹iwÉ£L x‹iw¥
6
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® ãÇ¡fKoahkš všyht‰iwí« nr®¤J¡bfhS¤J« nghJ, c©ikÆš VjhtJ r¤J ïUªjhš mJ mÊahJ. ï¥go eh« rhâ ɤâahr¤ij xÊ¡f K‰gLifÆš kjbk‹gJ« xʪJnghFnk ba‹whš mªj kj« ek¡F nt©lh«. mJ ï¥nghnj mʪJ nghf£L«. kj¤ij¥ bghR¡F«nghJ ntjK« bghR§»¥ nghtjhÆUªjhš mªj ntj« v‹gJ« ï¥nghnj btªJnghf£L«. ntj¤ij X£L«nghJ flîS« XoÉLthbu‹whš mªj¡ flîŸ v‹gJ« ïªj ÃÄõ¤ânyna XoÉl£L«. m¥ng®¥g£l flîŸ ek¡F nt©lnt nt©lh«. rhâÆ‹ bfhLikahš, eh‰wbkL¤j ky¤ijÉl kÅj‹ nfty¥gL¤j¥ gL»wh‹. ïJ c©ik, thŒ¥ ng¢R¡fhf eh‹ brhšynt ïšiy. v¥go v‹whš, ky cghij¡F¢ br‹wt‹ mªj ghf¤ijk£L« xU brh«ò j©Ùiu¡ bfh©L R¤j« brŒ»wh‹. l« ky¤ij¡ fhÈš Äâ¤JÉ£lhšg.in mªj¡ fhiyk£L« ⣠r ò¤ j©ÙiuÉ£L¡ fGÉÉ£lhš mªj¡ nghŒÉL»wjhf¡ .r o F¥F‰w« a fUj¥gL»wJ. xU kÅjid k‰bwhU iy bjh kÅj‹ bjh£LÉ£lhš r e š mtid¤ bjh£ljhš V‰g£l njhõ«, .p ü j‹Dila cliy c¢áKjš w cŸs§fhštiu FËu, eida¡ w ‹ FˤjhbyhÊa¥ nghtâšiy w ®-Ä v‹»wh®fŸ. Mfnt, ky¤ijÉl kÅj‹ v›tsî nftykhf ah Ç g kâ¡f¥gL»wh‹ v‹gij¥ ghU§fŸ. kÅjid kÅj‹ b bjhLtjhš V‰gL»w bfLjby‹d? njhõbk‹d? F‰wbk‹d ? vJîÄšiy. Mdhš, ãwF V‹ njhõ« Tw¥gL»wJ? xUtiu xUt® Vkh‰¿ thœtj‰fhfnt Tw¥gL»wJ. ïijÉl ntW ïufáaÄšiy. ï¡Fy¤jt®fŸ FˤJ¢ R¤jkhŒ ïU¡f nt©Lbkd¢ áy® TW»wh®fŸ; fŸ Fo¡f¡Tlhbj‹»wh®fŸ; khÄr« rh¥ãl¡ Tlhbj‹»wh®fŸ. ï¥go¡ TW»wt®fŸ jh‹ Ó®¤âU¤j¡ fhu®fsh«. eh‹ ït®fis¢ R¤jkhŒ ïU¡f¡ Tlhbj‹W brhšyÉšiy; fŸ, rhuha« Fo¡f nt©Lbk‹W brhšyÉšiy. khÄr« â‹dnt©Lbk‹W brhšyÉšiy. Mdhš nfty« brŒtj‰fhf ïªj¡ fhuz§fis¢ brhšYtJ mlhjJ. ï¥go mt®fŸ ÛJ F‰w« T¿ nftykhf¥ ngR»wh®fŸ, fŸ rhuha« 7
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® Fo¥gt®fisí«, khÄr« â‹D»wt®fisí«, FË¡fhkÈU¥ gt®fisí« bjhlhkš jhÅU¡»wh®fsh v‹W nf£»nw‹. ït®fŸ bjh£L¡ bfh©L mstshÉ¡ To¡ Fyhînthbušyh« âd« FË¥gt®fŸ jdh? khÄr« â‹dhjt®fŸjhdh? fŸ, rhuha« Fo¡fhjt®fŸjhdh? eh‹ thu¤â‰F ïu©blhU Kiwjh‹ FË¡»nw‹. R‰W¥ ãuahz« brŒtjhš thu¤â‰F xUKiwjh‹ FË¥gj‰F¢ rh¤âa¥gL»wJ. v‹id¥nghynt v©ÂwªnjhU« ïUªJtU»wh®fŸ. ï¥ng®¡bfh¤jt®fis mt®fŸ bjh£L¡ bfhŸStâšiyah? cyf¤âš ü‰W¡F 99ng®fŸ khÄr« rh¥ãL»wt®fshÆU¡»wh®fŸ. Fo¥gJ« všyh rhâahÇlK« jh‹ ïUªJtU»wJ. ït®fis všyh« ït®fŸ bjh£L¡ bfhŸStâšiyah? e« eh£ony c‰g¤âah»w fŸS«, bfhiy brŒa¥gL»w in â£l«tƉW¡FŸ jhdh . khÄrK« ïªj¤ Ô©lhjt®fbsd¥gLnth® g or ¥ò¤ nghŒÉG»wJ? áy® ït®fŸ kh£Lar.khÄr¤ij¤ â‹D »wh®fns hF iy tUgt®fŸ, bj v‹»‹wd®. e« eh£il murh©L kh£L khÄr¤ij r e š p . ü KG¡f KG¡f¤ â‹gt®fsh w ÆU¡»wh®fŸ. kh£L khÄr« w - Ä‹g£L mtdJ ãui#ahf ïU¡f¢ rh¥ãL»wtÅ‹ MSif¡F£ w ® h r«kâ¡»w eh« - ekJ rnfhju‹ xU nghjhj bfhLikahš Ça bg KG»¥nghŒÉL»wJ? v‹d Úr¤jd« kh£oiw¢á â‹whš v‹d tªJÉl¥ ngh»wJ? ïitbašyh« bt£f¡nflh, Éj©lhthj¡ bfhG¥gh? Kfkâa®fŸ Tl kh£L khÄr« rh¥ãL »wt®fŸ jh‹. ïjdhš mt®fËl« V‹ nkhâ¡ bfhŸtâšiy? ntW áy®, br¤j kh£il¤ â‹D»wh®fns v‹»wh®fŸ. ïjdhš v‹d Ô£L, vªj cUthf tªJ mt®fËl« x£o¡bfhŸ»wJ? gjw¥ gjw, fjw¡ fjwkh£il mW¤J¢ rh¥ãLtJ ghtkh; kh©L koªJ k©Q¡FŸ nghtij ïšyhj bfhLikahš tƉW¡FŸ nghLtJ ghtkh? òG¤ â‹D« nfhÊiaí«, kyªâ‹D« g‹¿iaí«Él¥ òšiyí« ã©zh¡ifí« â‹D« khL nftykhdjh? FË¥gj‰F trâ thŒ¡f¥ bgwhjt‹ v¥go¡ FË¡f Koí«? 8
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® kfªJfisí«, klhâgâfisí« xU å£L¡FŸ ngh£L¡ FË¡fî«, gš És¡fî« j©Ù® bfhL¡fhkš xU khj« tiu ó£o it¤âUªJ âwªJÉ£lhš, mt®fSila thŒ ehwhjh? cl«ãš J®thil århjh? J mG¡fhÆU¡fhjh? ï¥goahtjh‹ fhuzbk‹d? j©Ù® trâ brŒJ bfhlhikÆdhyh, ãwÉÆnyah v‹W nf£»nw‹. Fo¥gj‰nf j©Ù® bfhLglhkY«, bkh©L bfhŸs Él¥glhkY« jÉ¡F« Ô©l¤jfhjhbu‹ngh® cl«ò FË¡fÉšiy v‹gJ v‹d kâpd«? ïiw¢á th§»¤ â‹gj‰F¥ gztrâÆšyhkyo¤J mtdJ ciH¥ãȪJtU« czî¥ bghU£fis mtdJ tƉW¡F¥ nghfhjthW ãL§»¡bfh©lhš, mt‹ br¤j kh£ilí« br¤j M£ilí« â‹dhkš v‹d brŒth‹? fhL nkblšyh« miyªJ. ïuî gfby‹W« ghuhkš, j©ÙÇš in â£l«FˤJ Étrha« . eidªJ, btÆÈš fhŒªJ, Éa®itÆš rg ò¤ brŒnth‹ jdJ mY¥ò¤ bjÇahJr.ov‹gj‰fhf¡ fŸ Fo¥gjhš ¥ a jhF y mt‹ nftykh» É£lhdh? ri b pe üš ïªj C®fËš v¥gonah bjÇahJ - v§fŸ w. ‹vd¡F¤ wFË¥gh£L« Ä C®fS¡F¥ g¡f¤âš khL F£ilÆY« gÆ®fS¡F¤ w ®h j©Ù® ghŒ¢R« »z‰WÇa thŒ¡fhÈY«Tl ïªj tF¥ghiu¤ bg j©Ù® vL¡f ÉLtâšiy. Mifahš, ïªjÉj¡ fhÇa§fS¡bfšyh« ah® bghW¥ghË? ïJî« ãwÉnahL tªjjh? rh⤠âÄuhš brŒa¥gL« ÔÉidfsh? Ãahakhfî« kj¡ f£L¥gh£o‹go, rh°âu¡ f£lis¥go, flîŸ g¡â¥go eh« K‹ndWtj‰F v¥go v¥go ml§» xL§»¥ bghWik fh£o el¡f nt©Lnkh, m›thbwšyh« ïJtiu elªJ fh£oah»É£lJ. rhªjkhfî«, mikâahfî« kj ntj¡ flîS¡F¡ f£L¥g£L v›tsî ãua¤jd§fŸ brŒa nt©Lnkh m›tsî ãua¤jd§fS« brŒJ gh®¤J É£nlh«. bghWik¡F« rhªj¤J¡F« msî©L ãua¤jd§fS« brŒJ gh®¤J É£nlh«. mªj msî ï¥nghJ jh©o¥nghŒÉ£lJ. ïÅ kj«, ntj«, flîŸ v‹W gh®¤J¡ bfh©oUªjhš x‹W« Mf¥nghtâšiy. 9
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® eªjD¡F nkhB« bfhL¤jjhfî«, ghzid Mœthuh¡ »ajhfî« TW« òuhz§fis¡ F‰w§TwhÔ®fŸ v‹»wh®fŸ. th°jt«, ïnjh thia¥ bgh¤â¡ bfh ©nlh«! eªjD¡F nkhB« bfhL¤jJ c©ikahdhš mªj eªjDila nguid V‹ cŸns Él¡Tlhbj‹»wh®fŸ? ghzid Mœthuh¡»aJ th°jtkhdhš ghzÅ‹ ngu‹ nfhÆY¡FŸ nghtij V‹ jL¡»wh®fŸ? eªjD¡F xU fšY« ghzD¡F xU fšY« e£L, mt‰¿‹ nguhš bgh§fš mãnõf« brŒJ, fhR r«ghâ¡f¥ ãua¤jd¥gL»wh®fns xÊa mt®fŸ ngiu¢ brhšÈ ntW v‹d brŒ»wh®fŸ? eªj‹ nghdnghJ eh« V‹ nghf¡TlhJ v‹whš, Ú§fŸ brhšY»w eªj‹ ntW eg® v‹W brhšÈ, ‘mªj eªj‹ cŸns tUtj‰F K‹ beU¥ãš FˤJ tªjh‹. Ú§fS« m¥go thU§fŸ’ v‹»wh®fŸ. eh« cŸns nghf nt©Lkhdhš ït®fŸ « l n i £ . brhšY»w ãufhu« KjÈš beU¥ãš FˤJ¢ rh«gyhfnt©L«; rg â mj‰Fnkšjh‹ nghfKoí«. .r o F¥ò¤ a h iy bjmʤjhf Mfnt, rhâ ɤâahr¤ijna nt©L«. rhâ r e š p . ü ɤâahr¤ij¥ ngh¡Ftj‰F všyhÉjkhd âahf¤ijí« w w - Ä‹ ïªj kheh£oš brŒ»w brŒtj‰F K‹tunt©L«. w ® h Ô®khd§fis¢ brŒifÆšÇaÃiwnt‰¿, mj‹go el¡f všnyhU« g b K‹tunt©L«. ‘gŸs®’ v‹W miH¥gjh, ‘ntshs®’ v‹W miH¤J¡ bfhŸStjh v‹gâš fhy¤ij ÉUjhth¡» mo¤J¡bfh©oU¥gâš gaÅšiy; mJ Tlnt TlhJ. nkšeh£oš MuhŒ¢á brŒtâš mo¤J¡ bfhŸ»wh®fŸ. eh« bgaU¡fhf mo¤J¡bfh©oU¡»nwh«. Ú§fŸ njntªâu Fy¥ãuhkz® v‹W it¤J¡bfh©lhY« rÇ; ãuhkz®fŸ v‹W j§fŸ rh⥠bga®fis it¤J¡ bfh©L â©lhLnthÇ‹ nah¡»aij vd¡F¤ bjÇí«, É°t¥ ãuhkz®, njth§f¥ ãuhkz®, rîuhZou¥ãuhkz® v‹W j§fis miH¤J¡ bfhŸtjhš mt®fS¡F¥ òâjhf Kis¤âU¡F« nah¡»aijia eh‹ m¿nt‹. M⤠âuhÉl‹ všyh® å£oY«, v›tsî gho (itJ) ï£lhY« â‹WÉL»wh‹; vªj ïl¤âš it¤J 10
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® C‰¿dhY« Fo¤JÉL»wh‹. Mdhš É°t¥ ãuhkz® v‹D« ãuhkz®fŸ å£oš g¢ir¤ j©Ùiu¡ Tl¤bjhl kW¡»wh‹. ïj‹ fhuzbk‹dbt‹W nf£lhš, eh§fbsšyh« ty¡ifa®fŸ, É°t¥ ãuhkz®fŸ ïl¡ ifa®fŸ; v‹»wh®fŸ. ï« khâÇjh‹. ãuhkz® g£l¤ij¤ jh§»at®fbsšyh« ïU¡»‹wd®. njntªâu Fy« v‹gJ« vd¡F ïÊthf¤jh‹ njh‹W»wJ. v‹d fhuz¤â‹ bghU£L ïªj¥ bgaiu it¤J¡ bfh©oU¡»Ö®fnsh mJ vd¡F¤ bjÇahJ. Mdhš, ‘njntªâu‹’ v‹whš vd¡F¥ bgU¤j má§fkhfÆU¡»wJ. Vbd‹whš, njntªâuid¥ g‰¿¡ TW« òuhz¡ fijfŸ njntªâuid m›tsî ïÊthf¡ TW»‹wd. mt‹ ntá kfÅY« ïʪj b#‹k« v‹gjhfnt mitfŸ ciu¡»‹wd. gšntW bga®fis¡ bfh©L rhâ ãǪJnghtJ TlhJ. n £l« i . â eha¡fÇY« gy ɤâahr«; br£oÆY« ɤâahr«; gŸsD« rg .o F¥ò¤ ãŸis v‹W it¤J¡bfhŸS»wh‹ v‹W brhšÈ¥ r a jh iy bm§F g£lz¤â‰F¥ nghF« ãŸisfS« ïU¡F« ãŸisfS« r e š p . ü Mfha¡ f¥gš ntf¤âš j§fŸ w ‹bga®fis KjÈah®fshf kh‰¿ w Éjkhd tU»‹wd®. vdnt, ïªj ngh¡bfšyh« TlhJ. rhâ w ®-Ä h ɤâahr« v‹»w v©z¤ ijna moíl‹ ïo¤J¤ jŸs a gÇ b nt©L«. eh« ãwªj rhâia ïÊthf kâ¤J ï‹bdhU rhâia ca®thf kâ¤J, mjÅl« mil¡fy« òFtijÉl ïÊî ntbwh‹W Äšiy. ï› tÊÆš ïw§fnt TlhJ. ï¤njhL vdJ Kfîiuia Ko¤J¡ bfhŸ»nw‹. tunt‰ò¡ fÄ£oÆDila tunt‰ò¡F« cgrhu§fS¡F« vdJ tªjd¤ij¤ bjÇɤJ¡bfhŸ»nw‹. k‰wt‰iw vdJ KoîiuÆš bjÇÉ¡»nw‹. (âU¢áÆš, 29-09-1929-š brh‰bghÊî - ‘âuhÉl‹’ âdrÇ 05-10-1929)
2. xnueh£L k¡fŸ ãwÉÆš gy rhâfshf¥ ãÇ¡f¥ g£oU¥gJ
11
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® ïªâahÉš jh‹ ïU¡»‹wnj jÉu ntW v§F« ïšiy. bghJthf ‘rhâ’ v‹gJ, ïªJ¡fŸ v‹gt®fS¡FŸ - MÇa¡ bfhŸiffS¡F moik¥gLgt®fS¡FŸ kh¤âu« jh‹ ‘flîshš áUZo¡f¥g£lJ’ v‹»‹w bfhŸifÆ‹ ÛJ ehY rhâfshf, mJî« ãuhkz®, B¤âÇa®, itáa®, N¤âu® v‹D« ãÇîfshf¥ ãÇ¡f¥g£oU¡»‹wJ. ïit Kiwna x‹W¡ bfh‹W jhœªjjhfî« - filá rhâ Ä¡f ïÊthdjhfî« fUj¥gLtjhf¡ F¿¡f¥g£oU¡»‹w Étu« ahtU« m¿ªjnjahF«. ï¥go ïUªjhY«, ï¥nghJ mndf rhâfŸ ïU¥gj‰F v‹d fhuz«? mjhtJ, ‘‘MâÆš flîshš áUZo¡f¥g£l eh‹F tUz¤jhU« j§fËš rhâKiw jt¿¡ ‘fy¥ò,’ ‘Ég¢rhu«’ brŒJ bfh©ljhš V‰g£l ãÇîfbs‹W« m¥go¥g£l ãÇî fS¡F¥ gŠrk rhâah®fŸ v‹W bga® bfhL¡f¥g£oU¡ »wbj‹W« Mjhu§fËš in â£l« . ïU¡»‹wd. rg ò¤ .o F¥rhâfŸ’ r m¥go¢ brhšy¥gLtâY« ï¥ ‘gŠrk v‹gJ, ï¥nghJ a jh y i b r ekJ eh£oš bgU«gh‹ikahŒ e š ïU¡F« gy K¡»akhd .p ü ïªj Ég¢rhu¥ bgU¡fhš rhâ¡fhu®fŸ v‹gt®fnswbgÇJ« w - Ä‹ V‰g£l gŠrk rhâfŸ v‹nw Mfnt, mâš w ®fh£l¥g£oU¡»‹wJ. h cjhuzkhf ï‹W jÄœeh£oš ãugy rhâí« ãuKf rhâí« v‹W Ça bg ntshs rhâah® vd¥gLgt® fns brhšÈ¡bfhŸs¥gLtjhd gŠrk rhâÆš nr®ªjt®fŸ v‹W«, gŠrk rhâÆY« ãuhkz‹, B¤âÇa¥ bg©iz¢ nrhu¤jhš fyªjjhš ãwªjt®fŸ v‹W F¿¡f¥g£oU¡»‹wJ. ït®fËš - ïªj¥goahd ntshs® v‹gt®fËš, Étrha«, brŒgt®fshf ïUªjhš mt®fS¡F¡ ‘fhÂahs®’ v‹W« gjÉfËš ïUªjhš ‘ntsh© rhkªj®’ v‹W« F¿¡f¥g£oU¥ gJl‹, ït‰¿‰F Mjhu« R¥unghjf«, ãu«k òuhz«, itfher«, khjÉa«, rhâ És¡f« v‹»‹w üšfŸ v‹W« cŸsJ. ãuhkz‹ -itáa¥ bg©Ql‹ fÈahz¤jhš ãwªj ãŸis m«g£l‹ v‹W«, nrhu¤jhš ãwªj ãŸisfŸ Fat®, ehÉj® v‹W« cŸsJ. 12
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® mJnghynt, ãuhkz‹ - N¤âu¥ bg©Ql‹ fÈahz¤jhš ãwªj ãŸis ‘gujt®’ mšyJ ‘br«glt®’ v‹W« nrhu¤jhš ãwªj ãŸis ‘nt£il¡fhu‹’ mšyJ ntLt®’ v‹W« cŸsJ. mJnghynt, ãuhkz‹ B¤âÇa rh⥠bg©iz Éthf« brŒJbfh©ljhš ãwªj ãŸisfns ‘rt®z®’ vdî« ‘bjY§f®’ vdî« cŸsJ. ãuhkz¥ bg©Ql‹ N¤âu‹ Ég¢rhu« brŒjjhš ãwªjt®fŸ ‘r©lhs®fŸ’ v‹W« cŸsJ. ãuhkzFy¥ bg©Ql‹ r©lhs® To¥ãwªj ãŸisfŸ ‘rUk¡fhu®’ mjhtJ ‘r¡»Èa®’ v‹W«, B¤âÇa Fy¥ bg©Ql‹ r©lhs®fŸ nr®tjhš ãwªj k¡fŸ ‘ntQf®’ (ntQfhd« brŒgt®fŸ), ‘fdf®’ (j§fntiy brŒgt®), ‘rhÈa®’ (berî ntiy « brŒgt®) Mth®fŸ v‹W« F¿¥ãl¥g£LŸsJ. .in â£l g r ò¤ ïªj khâÇ Ñœ nkš rhâfŸ fyªJ v‰g£l rhâfËš ¥ r.o hFtªjjhš a y j x‹wh»a ‘mnahtf¢ rhâ’ ¥ bg©Âl«, ÃlhjD¡F¥ ãwªj ri š b pe ücŸsJ. ãŸisfŸ ‘gh®¡ft®fŸ’ v‹W« ïªj¥gona, ï¥nghJ . w w ‹ mKÈš cŸs rhâ fbsšyh« w ® - ÄF¿¡F«goahfnt ï‹D« mndf h mãjhd nfhr«, mãjhd áªjhk Éõa§fŸ fhz¥ gL»‹wd. Ça KjÈa všyh ïªJ¥ g©oj®fshY« MjhukhŒ¡ bfh©lhl¥gL« bg ò¤jf§fËY« k‰W« gy rhâfis ïijÉl¡ nftykhfî« F¿¡f¥g£oU¡»‹wnjhL eh‹F #hâfŸ jÉu, k‰w rhâfŸ všyh« nk‰f©l eh‹F rhâ¡FŸ nkšÑHhfî«, Ñœnkyhfî« fÈahz« brŒJ«, Ég¢rhu« brŒJ« ãwªj ãŸisfshf V‰g£lt®fŸ. br£oah®, M¢rhÇah® ït®fis¥ g‰¿í« Äf Äf ïÊthf¡ Tw¥gL»‹wJ. Mfnt, #hâia¡ f£o¡bfh©L mGtJ ï›ÉÊîfis kiwKfkhŒ V‰W¡ bfhŸtijna x¡F«. (‘Fo muR’ - jiya§f« - 16-11-1930)
3. rhâia¡ fh¥gh‰W« gyrhâ mãkhÅfns! MâÆš V‰g£l
13
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® eh‹F rhâfŸ 4000 rhâfshf¥ ãǪjj‰F¡ fhuz« - xU rhâí«, k‰bwhU rhâí« kh¿kh¿¡ fyªjjhš V‰g£lJ v‹W F¿¤njh«. m¥go ïUªJ« ï‹D« e«k tÇnyna xU T£l¤jh® mjhtJ, j§fis ‘ntshs®’ v‹W brhšYgt®fËš xUáy® - nk‰go rhâ¡ »uk¤ij - mjhtJ ‘Mârhâ’ v‹gitfshd ãuhkz‹, B¤âÇa‹, itáa‹, gŠrk‹ v‹»‹w »uk¤ij x¥ò¡bfh©L - j§fis kh¤âu« ‘r‰N¤âu®’ v‹W miH¤J¡ bfh©L«, k‰W« áy® m¢ rhâ¡ »ukth®¤ijfis tlbkhÊ¥ bga®fshš brhšyhkš bj‹bkhÊ¥ bgauhš brhšÈ¡ bfh©L - mjhtJ mªjz®, mur®, tÂf®, ntshs® vd eh‹F Mf¥ ãǤJ - mit jÄœ eh£oš MâÆnyna - mjhtJ MÇa® tUtj‰F K‹dhnyna ïUªjdbt‹W«, mt‰¿Y« jh§fŸ ehyh« rhâ v‹W« xU f‰gidia¡ f‰ã¤J¡ bfh©L m¥go¥g£lt®fshd jh§fŸ l« ntWgy rhâfŸ ehštU¡F« bjh©L brŒa - moikahŒ .in ïU¡f ⣠g r ò¤ V‰g£L ïU¥gjhfî« mt®fŸjh‹ giw gâbd£L¢ .o ‘gŸS, ¥ ar jhF rhâfŸ’ v‹gJ v‹W« xU òâaiyv‰gh£il¢ brhšÈ xU tÊÆš b âU¥â milªJ tU»wh®fŸ. per š . ü w ‹ giw gâbd© Fok¡fŸ’ mªj¥go¡ Tw¥gL« w‘gŸS, Ä w v‹gt®fis¡ F¿¡F« KiwÆš gÂbrŒí« gâbd©tif¢ ®h ÇaÑœ F¿¡f¥g£oU¥gJ v‹dbt‹whš rhâah® v‹D« jiy¥ã‹ g b - ïiy thÂf‹, c¥ò thÂf‹, v©bzŒ thÂf‹, x¢r‹, fšj¢r‹, f‹dh‹, Fat‹, bfhšy‹, nfhƉFoa‹, j¢r‹, j£lh‹, ehÉj‹, gŸË, giwa‹, ghz‹, ókhiy¡fhu‹, t©zh‹, tiya‹ v‹W mfuhâÆš cŸsJ. Mdhš ïnj gâbd© k¡fis ‘mãjhdnfhr«’ v‹D« MuhŒ¢á üÈš fh©»‹w Étu¥go F¿¡»‹wbj‹d btÅš, VtyhŸfshf áÉifa®, Fat®, ghz®, nks¡fhu®, gujt®, br«glt®, ntl®, tiya® âÄy®, fiuah®, rh‹wh®, rhÈa®, v©bzŒ thÂf® m«g£l®, t©zh®, gŸs®, òiya®, r¡»Èa®, vd¥ gâbd© bga®fŸ F¿¡f¥ g£oU¡»‹wd. ïit xUòwÄU¡f, ntshs®fËY« gy ãÇîfis¡ fh£oÆU¥gbj‹d btÅš - ‘‘N¤âuUŸns ntshs® 14
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® jiyahÆdh®; mtUŸns KjÈfŸ jiyahÆdh®; ït®fS¡F mL¤jgo ntshŠbr£ofŸ. ïj‰F mL¤j goÆYŸnsh® fh®fh¤jh®; mL¤j tÇirÆYŸnsh® nrhÊa ntshs® - ït®fŸ irt®fshth®fŸ - rkgªâ nghrd¤â‰F« cÇat®fŸ. ïj‰F mL¤j goÆYŸst®fŸ nrhÊa, JSt, bfho¡fhš KjÈa gytif ntshs® fshth®fŸ. ïtÇš jhœªnjh® mf«goa®; mtÇš jhœªnjh® kwt®; mtÇš jhœªnjh®fŸs®; mtÇš jhœªnjh® ïila®; ït®fS¡fL¤jgoÆYŸnsh® - ftiufŸ, f«kt®fŸ. ït‰WŸ vâY« ãuhkz®fŸ Éõa¤âš v›Éjkhd ghFghL« jhœî¡ »ukK« rªnjfnkh, M£nrgiznah brhšYtj‰F ïlÄšyhkš brŒJbfhŸs¥ g£oU¥gij¡ ftŤjhš rhâÆ‹ Nœ¢á¤ j¤Jt« e‹whŒ És§F«. k‰wgo B¤âÇa®fËY« itáa®fËY« ïU¡F« r©ilfS«, M£nrgizfS« in â£l« v›Éj ca®î¤ . B¤âÇa®, itáa® v‹W brhšÈ¡bfhŸStâš rg .o F¥ò¤ j¤JtK« ïšyhkš xUtU¡bfhUt® j§fËš å© r a iy bjh tH¡fho¡bfh©L, bghJ#d§fshY« x¥ò¡bfhŸs¥glhkš r š pe FiwîgL¤â xUtiu xUt® ïʤJiu¤J¡ tUtJ« mndf w. ‹ ü w - Äfh©»nwh«. k‰W« x›bthU ïl§fËš ãu¤âa£rkhŒ¡ w ® rhâahU« j§fŸ j§fŸÇahrhâfis¥ g‰¿ v›tsî nk‹ik g b Mjhu§fŸ f‰ã¤J¡bfh©lhY« - f©Lão¤jhY«, vªjÉj¤âY« ãuhkz®fŸ v‹W brhšÈ¡bfhŸS« gh®¥gd®fS¡F k‰wt®fŸ všyh« Ñœ¥g£lt®fŸ jh‹ v‹gij ÃiyÃW¤J tj‰F kh¤âu« m›thjhu§fŸ ga‹gL»‹wdnt jÉu, k‰wgo vªj¡ fU¤ij¡ bfh©L fZl¥g£L ï›Éj Mjhu§fŸ f‰ã¡f¥g£lnjh - f©Lão¡f¥g£lnjh mt‰¿‰F¢ á¿J« ga‹gLtâšiy. vdnt, ïªj ÃiyÆš ï‹W ekJ eh£oš gh®¥gh‹ xUtid¤jÉu k‰wt®fŸ jhœªj rhâah®fŸ - mjhtJ gh®¥gddhš bjhlî«, rkgªâ ngh#d« g©zî« k‰W« áy bghJ cÇikfŸ bgwî« Tlhj rhâah®fŸ v‹gJ«; mtD¡F moikahŒ ïU¡fî« ‘Ég¢rhu«’, ‘Ñœ nkš rhâ¡ fy¥ò’ v‹W 15
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® brhšY«goahd ïÊî¤ j‹ikÆš ãwªjt®fŸ v‹gJ« ï‹iwa ekJ rh⤠j¤Jtkhf ïU¡»‹wJ. k‰wgo ït‰¿‰F v›Éj j¤Jth®¤j« brhšY tjhdhY« mij _l®fŸ K‹dhš kh¤âu« brhšÈ¡ bfhŸs¡TLnk jÉu, rhâ¡F«, rhâia¡ f‰ã¤j kj¤â‰F«, ï› Éu©o‰F« Mjhukhd ntj«, rh°âu«, j®k« v‹W brhšy¥ g£l Mjhu üšfËš ïU¡F« c©ikfS¡F« v›Éj M£nrgizí« v›Éj j¤Jth®¤jK« brhšyKoahJ v‹gijí« ahbjhU gâY« brhšyhkš, ngrhkš ïÊit x¥ò¡bfh©Ljh‹ Ôunt©oa jhF«. ïit xUòwÄU¡f, ïªj¢ rhâ¡ »uk¤âš gh®¥gd® fis¤jÉu k‰wt®fS¡F V‰gL¤j¥g£oU¡F« nah¡» aij fisí« cÇikfisí« gh®¥nghkhdhš fLfsî gF¤j¿nth, khdnkh, « ïU¡»‹w kÅj®fŸ xUfhyK« in j§fŸ rhâ¥ngiu¢ . â£l Ãid¡fKoahj brhšÈ¡bfhŸs Koahjgoí« mij¡rgfdÉY« ¤ r.o hF¥ò mjhtJ, ehyhtJ goí« ïU¥gij e‹whŒ czuhy«. a j riy š bbrhšy¥gL« rhâah®fshf - N¤âu®fŸ v‹W tF¥ghU¡F¥ e p cÇikahdJ . ü gh®¥gd®fŸ V‰gL¤âÆU¡F« v¥go ïU¡»‹wJ w ‹ w Ä v‹W gh®¤jhš - ï¥nghJ F‰w«òÇí« tF¥gh®’ w ‘ghu«gÇakhŒ¡ h® a v‹W brhšy¡ Toat®fs¡f¢ r®¡fhuhš V‰gL¤j¥ g£oU¡F« Ç bg î¥gªj¤â‰F« r£l â£l§fS¡F« mt®fis el¤J»‹w khâÇ¡F« FiwÉšyhkš el¤J»‹w khâÇahfnt V‰gL¤â ïU¡»wh®fŸ. cjhuzkhf, j®k rh°âu« v‹W brhšy¥g£l r£l§fËš cŸsijna brhšnth«; ‘°ehjk°t« f#k¤j« Çõg« fhknkhÏj« N¤ju« Bur«í¡j« öuj¥ gÇt®{i#naš’ mjhtJ, ‘FË¥gh£oa Fâiuiaí«, kj§bfh©l ahidiaí«, fhkÉfhu§bfh©l fhis kh£ilí«, vG¤J¤ bjǪj N¤âuidí« g¡f¤âš nr®¡f¡TlhJ’ v‹gJ fU¤jhF«. ‘#g, °jg Ô®¤j ah¤âu ãt®{#a , kªjurhjd« njtuhjd« rrŒt°Ôß N¤âu gjjhÅõŸ’ mjhtJ ‘#g«, jtR, Ô®¤j ah¤âiu r‹Åahr«, flîŸ njh¤âu«, Muhjid ïªj¡ fhÇa§fŸ 16
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® bg©fS«, N¤âu®fS« xUnghJ« brŒa¡TlhJ’ ‘egnlš rk°»Uj« thÙ«’ - ‘N¤âu‹ rk°âUj« go¡f¡ TlhJ’ v‹gjhF«. ‘iet rh°âu« gnliet RUQah¤ itâfhBu«, e°ehahJ jahšó®t« jngh kªâuŠ Rt®{#naš’ - mjhtJ ‘N¤âu‹ xU¡fhY« rh°âu« go¡fnth, ntj¤ij¡ nf£fnth TlhJ. mt‹ NÇa cja¤â‰FK‹ FË¡fî«, kªâu« b#ã¡fî«, jgR brŒaî« f©o¥ghŒ¡ TlhJ. ‘ïâfhr òuhzhÅ egnl¢nuhJ k®Aá’ - ‘ïâfhr òuhz§fS§Tl N¤âu‹ go¡f¡TlhJ. Mdhš, ãuhkz®fŸ go¡f¡ fhjhš nf£fyh«. ‘rhJ®t®Åa« kah áUZl«, gÇrÇah¤kf« f®k« N¤u°Ìahã « ghtdh«’ (Ñij) - ‘eh‹F tUz§fS« v‹dhš .in â£l g r ¤ áUZo¡f¥g£lit; mt‰WŸ N¤âuD¡F ãuhkz áRUiõjh‹ .o ¥ò ar jhF j®k«’ v‹gJ. y ri b ïJnghš MÆu¡fz¡fhf .vGâ¡bfh©nl nghfyh«. ïitfŸ pe üš w ‹ mDZlhd§ fshf ïU¡f¥gl všyhªjh‹ - ekJ rhâkjwM¢rhu w ®-Ä nt©oait v‹W ntj§fŸ, j®k rh°âu§fŸ, gfth‹ th¡FfŸ ah Ç g v‹W brhšy¥gLgitfËš b brhšy¥g£lit fshF«. vªj¡ fhuz¤jhnyh ïªJkj j®k¤ij mDZo¤J¤ Ôunt©oajšyhj X® M£á ïªj eh£L¡F V‰g£lj‹ gydhš e«Äš áyuhtJ ïªj¤ j®k§fŸ KGtJ« tÈíW¤j¥glhkš ïU¡f Ko»‹wJ. Mdhš, ïªj ÃiyahY« eh« kWgo ekJ rhâiaí« kj¤ijí« fh¥gh‰W« ftiybfh©L x›bthUtU« j§fŸ j§fS¡F v‹W kj¤ijí« rhâiaí« brhšÈ mt‰iw ÃiyÃW¤â¡ bfh©nl nghnthkhdhš, ã‹dhš ekJ Ãiy v‹dhF« v‹W nahá¤J¥ gh®¡F«go¡ nf£L¡bfhŸ»nwh«. ïªJ¡fŸ v‹gt®fS¡FŸ rh⥠ãÇî ïU¡F«tiu ca®îjhœî nghfhJ v‹gJ f©o¥ghF«. ï‹iwaâd« njáathâfshf ïU¡»‹wt®fŸ ïªâah 17
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® Rjªâu« mšyJ óuz Rna¢ir milant©Lbk‹»‹w c©ikahd Miríilat®fshŒ ïU¥gh®fshdhš, mt®fŸ btŸis¡fhu M£á ïU¡F«nghnj rhâ ɤâahr§fŸ všyh« xÊí«goahd V‰ghLfŸ brŒJ bfhŸs nt©oaJjh‹ m¿îŸs ntiyahF«. mij É£LÉ£L, ‘KjÈš Ú nghŒÉL! eh§fŸ gh®¤J¡ bfhŸ»nwh«, v‹W brh‹dhš mJ, jh‹ rhtj‰F¤ jhnd kUªJ Fo¤jJ nghš jh‹ MFnk jÉu, ntbwhU gyD« juhJ. VbdÅš, ïªâahÉš ïªJ¡fËš 1000 -¡F 999 ngU¡F¡ Fiwahkš rhâ ɤâahr¤ij xÊ¡f nt©L bk‹W v©zÄšyhjt®fshŒ ïU¥gnjhL, x›bthUtU« nkš rhâ Mfnt©Lbk‹W Mir¥gLgtuhfî« jd¡F¡Ñœ gy rhâfŸ ïU¡fnt©Lbk‹w cz®¢á cŸst®fshfînk ïU¡ »‹wh®fŸ. ï‹iwa âd« ïªj ÃiyÆš ïU¡F« gy « rîfÇa§fis xʤJÉ£L, tUzháuk¡ .in â£l bfhŸifí«, rhâ g r M£á tªJÉ£lhš ãwF Mâ¡fK« cilat®fshd k¡fËl« .o ¥ò¤ v›Éj¤âY« rhâ¡ bfhLikfŸyxÊah. ar jhF ri š b - jiya§f« - 30.11.1930) pe(‘FomuR’ . w ‹ü w w ® - Ä4. ah kÅjD¡F¡ flîŸ bcz®¢á njh‹¿a fhyªbjh£nl, ïªj gÇ eh£oš nkšrhâ - Ñœrhâ cz®¢á njh‹¿ É£lJ. flîŸ nguhnyna nkš-Ñœ rhâ cz®¢áfŸ fh£l¥g£oU¡»‹wd. ïªJkj« v‹gâš itzt¤âyhtJ, irt¤âyhtJ rh⥠ãÇî, ca®î - jhœî fhz¥glhj flîŸfnsh, mtjhu§fnsh, âUÉisahlšfnsh, flîŸfis¡ fh£oa bgÇnah®fnsh, j¤Jt« òuhz§fnsh, ïâfhr§fnsh VjhtJ x‹iw¡ fh£l Koíkh? 64 eha‹kh®fS« 64 rhâ¡fhu®fshŒ¥ ãwªâU¡ »wh®fŸ. 12 Mœth®fS« 12 rhâ¡fhu®fshŒ¥ ãwªâU¡»wh®fŸ. ïªJ kj¤â‰F Mjhukhd, r£lkhd kDj®k rh°âu« KjÈaitfis vL¤J¡bfh©lhš mitfËš msÉšyhj rhâfS«, mj‰F¤ jhuj«ÄaK« fhz¥gLtij ahU« kW¡f KoahJ. Mfnt, vªj ÃiyÆš vªj Mjhu¤ij¡ bfh©L - ï‹W 18
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® c§fŸ kj e«ã¡if¡fhuD« mij¢ nr®ªj flîŸ e«ã¡if¡fhuD« mJ r«gªjkhd ntj«, rh°âu«, òuhz«, ïâfhr e«ã¡if¡fhuD« c§fËl« tªJ rh⥠ghFghL« rhâ ɤâahrK« ïšiy v‹W brhšy Koí«? ïªJkj r«ãujha¥go rhâ ïšiy v‹W c§fËl« ah® brhšy tªjhY« mt®fis _l®fbs‹nwh, nkhr¡fhu®fŸ v‹nwhjh‹ Ú§fŸ fUjnt©L«. k‰W« áy®, “bjhÊš ghFgh£il¡ bfh©L rhâ tF¡f¥g£lnj xÊa - ãwÉia¡ bfh©L ãÇ¡f¥glÉšiy. Mjyhš bjhÊš ãÇî ïU¡f¤jh‹ nt©L«” v‹W brhšÈ, ‘ÑijÆš gfth‹ brhšY»‹wh®’ v‹W c§fis VŒ¡f¡TL«. bjhÊY¡fhf tªjhY« - V‹ ghFghL ïU¡f nt©L«? xU kÅj‹ fhiyÆš j¢rdhfî«, k¤âahd« ÉahghÇahfî«, ïuÉš « kWehŸ fhiyÆš cgh¤âahauhfî« V‹ ïU¡f¡TlhJ? imtnd . n â£l g cG»‹wtdhfî«, gfÈš beŒ»‹wtdhfî«, khiyÆš or ¥ò¤ . r ɉ»‹wtdhfî«, ïuÉš fht‰fhudhfî« V‹ ïU¡f¡TlhJ? a F iy bjh r ïªj¥go xU Kiwí« ek¡Fpent©oaâšiy v‹W« brhšnt‹. š w. ‹ ü - vªj m®¤j¤âY« ga‹ mJ k¡fS¡F vªj KiwÆY« w w ®-Ä ÉisÉ¡fnt ïšiy. ïitbašyh« ca®ªjt‹, jhœªjt‹, h a Ç gz¡fhu‹, ViH KjÈa bfhLik¤j‹ikfis¤ jh‹ c©lh¡f¥ bg ga‹gL»‹wdnt xÊa k¡fŸ rk¤Jt¤â‰F« Rjªâu¤â‰F« á¿J« ga‹glÉšiy. (ïUTÇš, 3.1.1931 ïš brh‰bghÊî - ‘FomuR’ 11.1.1931)
5. ï‹W ï« kheh£il¤ âwªJ it¥gJ v‹D« KiwÆš ïªj khehL r«gªjkhŒ eh‹ VjhtJ áy th®¤ijfŸ ngrnt©L« v‹W Ú§fŸ vâ®gh®¥Õ®fŸ. jhœ¤j¥g£l k¡fŸ ÉõakhŒ v‹Dila mã¥ãuha« Ú§fŸ bjǪj njahF«. jhœ¤j¥g£l k¡fis mt®fS¡F, k‰wt®fŸ ïiH¤J tU« bfhLik ÆÈUªJ ÉLjiy brŒant©L« v‹gij c©ikahd fU¤Jl‹ gh®¤jhš mJ òu£á ntiyna MF«. VbdÅš, jhœ¤j¥g£l
19
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® k¡fË‹ Ãiy xU bgÇa m°âthu¤â‹Ûnj f£l¥g£oU¡»wJ. v¥go v‹whš, jhœ¤j¥g£l k¡fŸ Ñœ¢rhâ k¡fŸ. Ô©l¥glhjt®fŸ v‹gt®fŸ všyh¥ ãwÉÆnyna Ñœik¤ j‹ik milªjt®fŸ v‹W«; mt®fŸ flîshnyna mªj¥go ãw¥òÉ¡f¥g£lt®fŸ v‹W«; mj‰F kj§fS«, kj rh°âu§fSnk Mjhu§fŸ v‹W«; flîŸ braiynah, kjÉâfisnah ahU« kh‰w¡Tlhbj‹W«; mit kh‰WjY¡F¡ f£L¥g£litašy v‹W« brhšy¥gl¡Toa xU gykhd m°âthu¤â‹ÛJ f£l¥g£oU¡»wJ. jhœ¤j¥g£l k¡fŸ rk¤Jt« bgWtJ«, Ô©lhik¤ j¤Jt« kÅj r_f¤âÈUªJ Éy¡f¥gLtJ« btW« thŒth®¤ ijahnyh ãurhu¤âdhnyh, nkš rhâ¡fhu®fis¡ nf£L¡ bfhŸtâdhnyh Mf¡Toa fhÇa« v‹W ahuhtJ Ãid¤jhš mt®fsJ thœî å© thœî v‹Wjh‹ in â£l« . brhšnt‹. jhœ¤j¥g£lt®fŸ, Ô©l¥glhjt®fŸ v‹gt®fËš rg ò¤ o . ¥ áy® jh§fŸ Vnjh FˤJ KG»É£L, ar F Éó⥠ó¢nrh, g£il iy bjh nghš ntõkªJ, kJ ehknkh Éâ¥go mªJ, itâf®fŸ r pe üš khÄr« rh¥ãLtâšiy v‹W bfh©L, °thÄ v‹W w. brhšÈ¡ ‹ w bga® it¤J¡bfh©L âǪjhš w ® - Ä j§fŸ Ãiy ca®ªJÉL« v‹W«, Ô©lhik xʪJÉL« v‹W« ah fUâÆU¡»wh®fŸ. gÇ b ïJ k‰wt®fis vkh‰w Ãid¤J¤ j§fisna Vkh‰¿¡bfhŸS« ig¤âa¡fhu¤jdnkahF«. ïªj¥go btFng® jhœ¤j¥g£l k¡fËš - Mâ¤âuhÉl®fËš btFfhykhfnt ntõ« ngh£L¥ gh®¤jhŒ É£lJ. mj‰F¥ gy òuhz rǤâu Mjhu§fŸ c©L. MÆu¡fz¡fhd tUõ§ fS¡F K‹ãUªJ ehsJtiu Ô©lhik Éy¡F Éõa¤âš xU fhÇaK« Koªjâšiy v‹W ijÇakhŒ¢ brhšyyh«. Vnjh áy ghõh©ofŸ brŒj fhÇa§fshš j§fŸ Raey¤J¡F¥ ga‹ V‰gL¤â¡bfhŸs¤jh‹ KoªâU¡Fnk xÊa, m¥go¥g£l ntõ¤jhY« g¡âahY« fhÇa¤âš VJ« M»ÆU¡fhJ; Mtj‰F« ÃahaÄšiy. VbdÅš, mj‹ m°âthu« m¥ng®¥g£ljhF«. Ô©lhik Éõa« xUòwÄU¡f£L«. v›tsnth fhykhf¥ nghuho tªJ«, 20
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® v¥go¥g£lt®fŸ všyh« ghLg£L« - N¤âu¥g£l«, mJî« 100¡F 3 ng®fshš 100 -¡F 97 ng®fŸ jiyÆš Rk¤j¥g£oU¡F« N¤âu¥g£l« xÊ¡f¥gl Koªjjh? N¤âu®fËš áy® kfh¤kh, ÇÎ, KÅt®fŸ, Mœth®fŸ, bjŒt¤ j‹ik thŒªjt®fŸ v‹bwšyh« Tl M¡f¥g£oU¡»wh®fŸ, v‹whY« - kÅj r_f¤âš xU bgU§ T£l¤ij ‘N¤âu‹’ v‹gjhf¡ F¿¡f V‰gL¤j¥g£l fy« (Column) ï‹W« mÊ¡f¥glnt ïšiy; mJ Ryg¤âš mÊ¡f¥gl¡ Toajhí« ïšiy. ne‰W ï›Él« c§fŸ M⤠âuhÉl kheh£il¤ âwªjtU«, mj‰F¤ jiyik t»¤jtU«, ïUtU« nkšrhâ¡fhu®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸs¥ gLgt®fŸjh«. mjhtJ kªâÇah® fd«, ã.o. ïuh#‹ mt®fS«, c§fŸ Íšyhngh®£ ãuábl©L njhH® rhÄa¥g KjÈah® mt®fS« irt ntshs® - mJî« bjh©il k©ly irt « ntshs®fŸ Mth®fŸ; gh®¥gd®fS¡F .in â£l mL¤j rhâah® g r å£ošTl ¤ v‹gnjhL, m›tF¥ãš áy® gh®¥gd® rh¥ãlkh£nlh« r.o hF¥ò a v‹gh®fŸ. m¥goÆUªJ« m¥go¥g£lt® fis¥ gh®¤J ‘cau cau¥ riy š bj e gwªjhY« C®¡FUÉ gUªjhFkh?’ v‹Wjh‹ gh®¥gd®fŸ .p ü w ‹ nf£gh®fŸ. w w ®-Ä h mJkh¤âukšyhkš, mt®fŸ všnyhiuínk N¤âu‹ v‹»‹w Ça fy¤âšjh‹ gh®¥gd®fŸ bg gâth®fns xÊa, eh‹F tUz« v‹gâš bjh©ilk©ly ntshs® v‹gj‰F ntWfy« ïšynt ïšiy. v¤jidnah bjh©ilk©ly ntshs® - jh§fŸ N¤âu®fŸ mšybt‹W«, j§fS¡F« tUzháuk¤â‰F« r«gªjÄšiy ba‹W« btFfhykhfnt T¥ghL ngh£oU¡»wh®fŸ. k‰W« gy® j§fis rhjhuz N¤âu®fŸ mšybt‹W«, ‘r‰N¤âu®fŸ’ v‹W«, ‘g£L¡ FŠr« f£o¡ bfhŸtJnghy’ brhšÈ¥ gh®¤âU¡»wh®fŸ; v‹d brŒJ« mij kh‰w Koahkny nghŒÉ£lJ. m¥goÆU¡f, mŒnah ght«, cyf thœ¡ifÆš v›tsnth ÑHhdÃiyÆš it¡f¥g£L - v›Éj Mjuî« rîfÇaK« ïšyhj Ú§fŸ giw¤j‹ikia xʤJÉLtnjh, kiw¤JÉLtnjh v‹whš, mJî« kjr«gªjkhd itÔf ntj¤ij¥ ngh£L¡bfh©L xʤJÉLtJ v‹whš - mJ 21
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® ‘rK¤âu¤ij¢ á£L¡FUÉ t‰wo¡f Ka‰á¤jJ nghš’ jh‹ MFnk xÊa nt¿šiy. tUz§fŸ v‹gJ ‘flîshš’ áUZo¡f¥g£ljhF«. v¥go vÅš, ÑijÆš gfth‹ »UZz‹ ‘eh‹F tUz¤ijí« eh‹jh‹ áUZo¤nj‹’ v‹W brhšÈÆU¡»wh®. rhâfŸ v‹gJ kj¤âdhš V‰g£ljhF«. v¥go vÅš, kDj®k rh°âu¤âš r©lhsrhâ c‰g¤â¡ »uk«, k‰w rhâ¥ãÇî c‰g¤â¡ »uk« brhšy¥g£oU¡»wJ. Mfnt, flîS« kjK« mj‰F Mjhukhd Ñijí« kDj®k rh°âuK« fh¥gh‰w¥gLtjhŒ ïUªjhš N¤âu¥g£lK«, Ñœ¢ rh⤠j‹ikí« v¥go kh‰w¥glKoí« v‹W nahá¤J¥ ghU§fŸ. njhH® fhªâah® Ô©lhikia xʤJÉl nt©L« v‹W tu£L¡ f¤J f¤â¥gh®¤J É£lh®; gy ïy£r %ghí« tNȤJ nkš rhâ¡fhu®, nkš tUz¡fhu® v‹gt® n £l«ifÆš x¥gil¤J i . â öáia¡Tl mir¡f É£lhnu jÉu, k‰wgo Ô©lhikÆ‹ xU rg áW ¤ o ò . ¥ KoaÉšiy. Vbd‹whš, mt® k‰bwhU ar jhF g¡f« Ñijiaí« kDj®k iy rhâ¡ b rh°âu¤ijí«, tUz¤ijí«, »uk¤ijí« MjǤJ r e š p . ü tU»wh®. ï‹W Ô©lhikw Éy¡f ntiyÆY«, rhâ ɤâahr w ‹ xÊ¥ò ntiyÆY«
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® k¡fis C®, bgaUl‹ òŸË Étu¤njhL fh£lyh«. Mjyhš, kj¤ij¡ fh¥gh‰¿¡ bfh©L Ô©lhikia Éy¡» Élyh« v‹W Ãid¤J Vkh‰wkilahÔ®fŸ. njhH® fhªâah® xU kjthâna bahÊa, ‘kÅjét mãkhd thâ’ mšynt mšy. mt® jdJ ïªJ kj« fh¥gh‰w¥ gLtj‰fhf¤jh‹ Ô©lhikia xÊ¡f nt©L« v‹W brhšÈ tªâU¡»whnu xÊa Ô©l¥glhj k¡fË‹ bfhLikfŸ Ôunt©Lbk‹gij K¡»akhŒ¡ bfhŸs Éšiy. fh§»uR¡fhu®fS¡F« Ô©lhikia¥ g‰¿a ftiy »ilahJ. VbdÅš, mt®fŸ bgU«ghY« gh®¥gd®fŸ. mDgt¤âš Ô©lhik xÊ¥ig mt®fŸ ifahLtjhdhš KoÉš mt®fns Ô©l¤jfhjt®fshf M»Él neÇL« v‹gJ mt®fS¡F¤ bjÇí«. VbdÅš, Ô©lhik xÊí«nghJ gh®¥gd®fË‹ nkš rh⤠j‹ikí« xʪJÉL«. nkš rh⤠j‹ik xʪJ É£lhš « in â£lMfnt, . ãwF gh®¥gd®fis ah® r£ilbrŒth®fŸ? Ô©l¥glhj rg ò¤ k¡fŸ v‹gt®fS¡F VjhtJr.o ÉLjiy nt©Lkhdhš ¥ a hF murh§f¤ij¡ bfh©Ljh‹ brŒJ Koí«. murh§f« iy bjbfhŸs r pe üš kÅj r_f¤âš cŸs bfhLikfisí«, xUtiu xUt® . w ‹ bfhLikahŒ el¤J« w bfhLikiaí« xÊ¥gj‰fhfnt w -Ä ïUªJtunt©oajhF«.ah® mnjhL kh¤âukšyhkš, ï‹W Ç ïUªJtU« murh§f« Ô©lhikia mDrÇ¡F« murh§f« mšy. bg Ô©l¥glhjtiu¥ bghW¤jtiu ešy fhy¤â‹ m¿F¿ahf ïªâahÉ‹ Vf r¡uhâg¤âakhdJ ïªâa mur®fŸ ifÆš ïšyhkš, xU m‹Åa f©l murÇl¤âš ïU¡»wJ. ïij ïªâa®fŸ M£á¡F¡ bfh©Ltu¤jh‹ fh§»u° Ka‰á¡»wjh«; Ka‰áí« el¡»‹wJ. m¥goahdhš, mj‰FŸshfnt c§fSila Fiwfis Ãt®¤â brŒJ bfhŸs Ú§fŸ Ka‰á brŒí§fŸ. c§fshš TLkhdtiu - ï‹iwa M£áia¥ gh®¥gd M£áahf¢ brŒtj‰F¢ brŒa¥gL« Ka‰ia v⮤J ÚY§fŸ. Rauh{a«, Ra M£á v‹gJ ïuhkuh{a M£á, Ñij M£á, kDKiw M£á v‹bwšyh« brhšy¥gLtJ Ú§fŸ m¿ªjnjahF«. kD M£á¡nfh, ïuhkuh{a M£á¡nfh ïªâah nghŒÉLtjhdhš ïªâah óf«g¤âdhnyh, 23
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® r©l khUj¤jhnyh, fh£L btŸs¤jhnyh mʪJ nghtnj nkyhdjhF«. Mjyhš, Ú§fŸ ãÇ£oZ M£áÆnyna c§fsJ ÉLjiy¡F Ka‰á brŒí§fŸ. giHa M£áfŸ vJî« Ô©lhikia xÊ¡f Koant ïšiy. ïªj M£áahš Ú§fŸ fbuy¡l®fshÜ®fŸ; #£#&fshÜ®fŸ; t¡»šfshÜ®fŸ; lh¡l®fshÜ®fŸ; cgh¤âaha® fshÜ®fŸ; r£lrig bk«g®fshÜ®fŸ; uh›gfö®, âth‹ gfö®fshÜ®fŸ; kªâÇfSkhf¥ ngh»Ö®fŸ. Mfnt, c§fSila FiwfŸ ftÅ¡f¥glî«, c§fŸ r_f« K‰ngh¡filªJ k‰w k¡fŸnghš ghÉ¡f¥ glî«, ãÇ£oZ M£áÆšjh‹ ïl« c©nl xÊa - ïªJ kj¤âš ïªJ M£áÆš, ïuhk uh{a¤âš, kDÚâ M£áÆš, ÑijÆš, Rnjr k‹d®fŸ M£áÆš ïl« ïšiy v‹gij c§fS¡F tÈíW¤J»nw‹. l« k‰w tF¥ghUila muáaš .in»s®¢áfËš Ú§fŸ ⣠g r g£L¡bfhŸshÔ®fŸ. mbjšyh« gz¡fhuD«, nkšrhâ¡ fhuD«, ¤ .o F¥ò go¤j T£lK« ï‹dK« mâfkhŒ brY¤jnt ghLgL« arMâ¡f« y i bjh r »s®¢áahF«. c§fS¡F mªj _‹W« ïšiy. mt‰iw¥bgw pe üš . Ú§fŸ ãÇ£oZ murh§f¤ijna w vâ®ghU§fŸ. k‰wt®fbsšyh«, w Ä‹ ÉRtháfshŒ ïUªJjh‹ ãÇ£oZ murh§f g¡juhŒ, w ® -ïuh# ah ï‹D« nkšgjÉ¡F¡ »s®¢á ï‹iwa nkšgjÉ milªJ gÇ b brŒ»wh®fŸ. Ú§fS« mJnghynt ïUªJ rk gjÉahtJ milªJ ã‹dhš, nt©Lkhdhš »s®¢á brŒJ nkšgjÉ¡F tu KaY§fŸ. njhH®fns, c§fŸ Éõa¤j¥ bghW¤jk£oš v‹Dila mã¥uha« ïJntahF«. ãwF Ú§fŸ nahá¤J¥ gh®¤J c§fS¡F¤ njh‹¿ago elî§fŸ. (Ó®fhÊÆš, 10.7.1935 ïš brh‰bghÊî - ‘Fo muR’ 8.7.1935)
6. ïªâa ôÅaÅš #hâ kj¢ rh®ò m‰w M£áia ÃWîtj‰F¥ bgÇahut®fŸ Ñœ¡f©l Mnyhridia muáaš îza rig¡F« fh§fuR¡F« btËÆ£LŸsh®. ïªâa njáa¡ fh§»uá‹ bfhŸiffis És¡Ftâš 24
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® Ñœ¡f©l Éõa§fis¡ ftÅ¡f nt©L»nwh«. ïªâahÉš cŸs ïªJ¡fŸ v‹gt®fËš ãuhkz‹, N¤âu‹, AÇ#d‹ v‹gjhf _‹W ãÇîfŸ r£l¤âY« mEZlhd¤âY« gy Mjhu§fËY« ïUªJ tU»wJ. ïªj¥ ãÇÉ‹go g©oj neU ãuhkzuhfî«, fhªâÍ N¤âuuhfî«, lh¡l® m«ng¤fh® AÇ#‹ Mfî« fUj¥gL»wh®fŸ. ïªâa murh§f« #hâ ãÇî, #hâ rYif, #hâ bjhFâ, #h⥠ãuâÃâ¤Jt« ïšyhj murh§fkhf ïU¡F« v‹W mo¡fo ãuhkz tF¥ãš tU»w jiyt®fshY« fh§»u° ãuKf® ãurhuf®fshY« brhšy¥g£L tU»wJ. ï¥nghJŸs ãÇ£oZ Mâ¡f« Ú§»d ïªâa ôÅa‹ mik¥ò KiwÆY« #hâ tF¥ò ÉõakhŒ brŒa¥gl¥nghF« ÉâfËš ãuhkz‹, N¤âu‹, AÇ#d‹ v‹»‹w th®¤ijfS¡F ïl« l« in â£Mjhu§fŸ, . mË¡f¥gLkh? r£l§fŸ, ïªJkj rKjha ïl§fŸ rg KjÈaitfËš ãuhkz‹, N¤âu‹, .o F¥ò¤ AÇ#d‹ v‹»‹w r a th®¤ijfŸ ïU¡f ïl« mË¡f¥gLkh? iy bjh mªj¥go ïU¥gitfis r š r®¡fh® m§Ñ fÇ¡Fkh? .pev‹»‹w Éõa« ïJtiuÆš ü w ‹ bjËth¡f¥ glÉšiy. w Ä w ®h ïªj Éõa§fŸ bjËth¡f¥glhkš #hâfË‹ nguhš Ça bjhFâÆšiy, ãuâÃâ¤JtÄšiy, rYifÆšiy v‹W bg brhšy¥gLtJ ãÇÉidÆ‹ fhuzkhf¡ Ñœ ÃiyÆš ïU¡F« ïitfS¡F¥ bgU¤j mÚâahfî« Fiwghlhfî« mbrsfÇakhfî« K‹nd‰w¤ jilahfî« ïÅí« ïU¡f ïlkh»wJ. Mfnt ïªâa ôÅa‹ fh‹°ooôõÅY« ïªâa njáa¡ fh§»u° fh‹°ooôõÅY« ïªâa ôÅaÅš cŸs k¡fËš mšyJ ïªJ¡fŸ v‹»‹w rKjha¤âš muáaÈ‹ nguhY« kj ïaÈ‹ nguhY« rKjha ïaÈ‹ nguhY« ãuhkz®, N¤âu®, AÇ#d® v‹»‹w ãÇî vªj KiwÆY« mDZo¡f¥glkh£lhJ. ïªj th®¤ijfŸ muáaš, kj ïaš, rKjha ïaš bfh©l vªj Mjhu§fËY« cgnah»¥glkh£lhJ v‹gnjhL ïitfŸ ïU¡fî« ïl« bfhL¡f¥glkh£lhJ. m¥go¥ g£l th®¤ijfŸ 25
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® ïU¡F«goahd Mjhu§fis r®¡fh®, fh§»u° kÇahij brŒahJ MjÇ¡fhJ. fšÉ, fiy¤ JiwÆY« ï›th®¤ij fS¡F¥ ãÇîfS¡F ïl« ïU¡f MDkâ¡f¥gl kh£lhJ - v‹git bjËthf És§F«go V‰ghL brŒa¥g£L É£lhš ïªj ôÅaÅš tF¥òthj§fnsh, tF¥ò °jhgd§fnsh, tF¥ò¡ fytu§fnsh v‹git ïU¡f ïlÄšyhkš nghŒÉL«. tF¥ò¡ Fiwfis¢ brhšÈ rYiffnsh ãuâÃâ¤J t§fnsh cÇikfnsh bfh©lhlî« nf£fî« ïlÄšyhkš nghŒÉL«. ïªâa ôÅaD« ãwÉÆ‹ nguhš ãÇî, #h⥠ãÇî tF¥ò m‰w xnu rKjha« Mf És§f Koí«. mªj¥go¡»šyhkš ãuhkz‹, N¤âu‹, AÇ#d‹ v‹»‹w ãÇîfis #hâfis it¤J¡bfh©L ïj‹ fhuz¤jhš ã‰g£l jhœ¤j¥g£l k¡fS¡F mt®fŸ Fiw Ú§f¤ j¡fjhf rYiffŸ ãuâÃâ¤Jt§fŸ ïšiyba‹W .jL¥gJ in â£l« bfhLikahd g r ¤ mÚâahF«. r.o hF¥ò a Mfnt ïij muáaš îza fh§»u° ÉâKiw bj riy šrigí«, e mik¥ò rigí« ftÅ¡f nt©Lbk‹W Mir¥gL»nwh«. p w. ü w - Ä‹ (‘FomuR’ 24.4. 1948) w ® h Ça bg
7.
g«ghÆš nghŒ xUtid¢ N¤âu‹ v‹whš mtD¡F¡ nfhg« tuhJ; mtkhd« tuhJ. mnj khâÇ gŠrhãš, mŒ¡»a khfhz¤âš nghŒ xUtid¢ N¤âu‹ v‹W brh‹dhš ïij kW¤J mt‹ V‹ v‹W brhšykh£lh‹. Mdhš âuhÉl eh£lh‹jh‹ N¤âu‹ v‹gij ïÊî v‹W fUJ»wh‹. N¤âu‹ v‹gij ïÊî v‹W fUJ»wt‹ xUt‹; mij x¥ò¡bfhŸ»wt®fŸ x‹gJ ng®. ï¥go ïUªjhy, mij v¥go ekJ M£á v‹W brhšyKoí«! v¥go ekJ ïÊrhâ Ú§F«? ek¡F VjhtJ trâ brŒant©L« v‹W Ãid¤jh®fsh mt®fŸ! gh®Èbk©£oš c£fh®ªJ bfh©L ngádh®fns, ošÈÆny! bgÇa bgÇa m¿thËfsh»a lh¡l® m«ng¤fh® Kj‰bfh©L, e«Kila eh£oš ïUªJ br‹w
26
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® gŠrk rhâia¢ nr®ªj njhH®fŸ áy® Kj‰bfh©L xU th®¤ij ngáÆU¥gh®fsh? ‘Rjªâu« milªj eh£ony gh®¥gd®fŸ V‹ ïU¡f nt©L«? N¤âu®fŸ V‹ ïU¡f nt©L«? gŠrk® V‹? v‹W nf£oU¡»Ö®fsh? m¥go¡nf£lhš tF¥ò¤ Jntõkh? TW»wh®fns tF¥ò¤ Jntõ« v‹W! #dtÇ 26 M« njâ Kj‰bfh©L gh®¥gh‹ ïU¡f¡TlhJ; ïUªjhš MWkhj« fL§fhtš v‹W r£l« vGj nt©lhkh? ï‹W« gh®¥gh‹ j‹id¥ gh®¥gh‹ v‹W óûš ngh£L¡bfh©L ïU¡»wh‹! rhâia xÊ¡f¤ â£l« vGJ»wh®fns, r®¡fh®! ïÅnkš rhâia¡ F¿¡F« á‹d¤ij xÊ¡f nt©L« v‹W l« Twnt©lhkh? mj‰F xU r£l« brŒa ï‹dK« .in nt©lhkh? ⣠g r ¤ V‹ óûš ïU¡»wJ! V‹ .ï‹dK« óûiy x¥ò¡ r o hF¥ò a bfhŸsnt©L«, ïªj r®¡fh®! iy j r b nghä°fhuid¡ T¥ã£L pe ü-š e«Kila eh£ony rhâ . w ‹ xʪJÉ£lJ; ïÅ óûiy f©lhY« bt£L! v‹W w v§nf w ®-Ä ifÆš f¤âÇ¡nfhiy¡ bfhL¤âU¡f nt©lhkh, ïªj r®¡fh®! h Ça g V‹ brŒaÉšiy? b rk¤Jt« V‰g£l ãwF ïªj Ãiy ïU¡fyhkh? Rauh{a« V‰g£l ãwF ïªj Ãiy ïU¡fyhkh? eh§fŸ T¿dhš gh®¥gd®fis¤ â£L»nwh« v‹W TW»wh®fŸ. Mdhš, fh¥ã X£lÈny, ‘ãuhkz‹ »s¥’ v‹W vGâ ïU¡fyhkh? rhâia it¤J¡bfh©L, mj‰F Mjhukhf¡nfhÆš fis¡ fh¥gh‰Wtj‰F trâia¤ njo¡bfh©L, rh°âu¤ijbašyh« gŸËÆš ghlkhf it¤J¡bfh©L, rhâia xʤJÉ£nlh« v‹W T¿dhš - ghku k¡fis Vkh‰w¤jhnd ïªj khâÇ brŒâU¡»wh®fŸ? Mfnt, ïªj M£á rk¤Jt M£á mšy; Rjªâu M£á mšy; xU Ru©lš M£á v‹Wjh‹ eh§fŸ brhšY»nwh«. v§fŸ ehL 27
#hâ xÊa nt©L« - V‹? jªij bgÇah® v§fS¡F tªJ ÉLnkahdhš f£lha« ï‹iwa âd« eh§fŸ brhšY»‹w ïªj c¤juit¥ nghLnth«. ïªj eh£ony vtdhtJ ãuhkz‹, N¤âu‹, gŠrk‹ ïUªjhš xU tUl« b#Æš v‹W r£l« brŒnth«. (br§f‰g£oš, 5.11.1953 ïš brh‰bghÊî - ‘ÉLjiy’ 12.11.1950)
ïU£liwÆš cŸsjlh cyf« ! ïU£liwÆš cŸsjlh cyf« ! rhâ ïU¡»‹w bj‹ghD« ïU¡»‹whnd! kU£L»‹w kj¤jiyt® thœ»‹whnu! thaoí« ifaoí« kiwt bjªehŸ? RU£L»‹wh® j«ifÆš »il¤j t‰iw! l« brh¤bjšyh« jk¡bf‹W brhšth® .in â£j«ik g r ahÆ‹ ¤ btU£LtJ gF¤j¿nt! ïšiy r.o hF¥ò a ÉLjiyí« bfLjiyí«iyx‹nw ahF«. r š bj e p w. ü w - Ä‹ ah®? m‹Åa‹ w ®
v‹ id moikÇahv‹gtD«, it¥gh£o kf‹ v‹id g v‹gtD«, »£lb tunt©lh« - bjhlnt©lh« v‹gtD«, »£l tªjhny, f©Âš g£lhny njhõ« v‹gtD«, eh‹ bjh£lij¢ rh¥ã£lhš - v‹ vâÇš rh¥ã£lhš euf« v‹gtD« m‹Åadh? mšyJ “cd¡F« vd¡F« ɤâahrÄšiy, bjh£lhY« guthÆšiy, eh« všnyhU« rk« jh‹’’ v‹W brhšY»‹wt‹ m‹Åadh? v‹gij nahá¤J¥ gh U§fŸ. ghU§fŸ. (6-9-1931 “Fo muR’’ g¡f« 8)
28
#hâ xÊa nt©L« - V‹?
jªij bgÇah®
#hâ xÊ¥ò¤ Ô®khd« (1) kj¢ Rjªâu cÇik¥ ãÇîfŸ v‹WŸs 25, 26 MtJ muáaš r£l õu¤JfŸ Ú¡f¥gl nt©L«; #hâ xÊ¥ò¡F tÊtif brŒaî«, kj¢rh®ã‹ikia c©ikah¡F« tifÆY« muáaš r£l« âU¤j¥glnt©L«. « .in â£l g nrhõÈr¤ij¡ bfhŸifahf¡ r ¤ bfh©l M£á r.o hF¥ò a v‹W brhšÈ¡ bfhŸS«goahd M£áahdgoahš, riy š bj e kj¢ Rjªâu« v‹w bgauhš p kÅj rk¤Jt«, Rjªâu« w. ‹ ü w g¿nghf¡ TlhJ v‹W cWâahd fU¤J¡ -Ä w ® ï«khehL h bfh©L ïU¡»wJ.gÇa b
- (jªij bgÇah® ïWâahf br‹id - bgÇah® âlÈš 1973 or«g® 8, 9 M»a ehŸfËš âuhÉl® fHf¤â‹ rh®ãš el¤âa “jÄH® rKjha ïÊî xÊ¥ò kheh£oš” Ãiwnt‰w¥g£l Ô®khd« ïJ.)
29