Isletim Sistemleri Gelismis Ozellikler

T.C. Mİ LLÎ EĞİ Tİ M BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKİEĞİ Tİ M VE ÖĞRETİ M Sİ STEMİ Nİ N GÜÇLENDİ Rİ LMESİPROJESİ )

Bİ Lİ Şİ M TEKNOLOJİ LERİ

İ ŞLETİ M Sİ STEMLERİGELİ ŞMİ Ş ÖZELLİ KLERİ

ANKARA 2007

Milli Eğitim Bakanlı ğıtarafı ndan geliş tirilen modüller;  Talim ve Terbiye Kurulu Baş kanlı ğ ı nı n 02.06.2006 tarih ve 269 sayı lıKararıile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda kademeli olarak yaygı nlaş tı rı lan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programları nda amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandı rmaya yönelik geliş tirilmişöğretim materyalleridir (Ders Notları dı r).  Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandı rmak ve bireysel öğ renmeye rehberlik etmek amacı yla öğrenme materyali olarak hazı rlanmı ş , denenmek ve geliş tirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda uygulanmaya baş lanmı ş tı r.  Modüller teknolojik geliş melere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandı rmak koş ulu ile eğ itim öğ retim sı rası nda geliş tirilebilir ve yapı lması önerilen değiş iklikler Bakanlı kta ilgili birime bildirilir.  Örgün ve yaygı n eğitim kurumları , iş letmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaş ı labilirler.  Bası lmı şmodüller, eğitim kurumları nda öğ rencilere ücretsiz olarak dağı tı lı r.  Modüller hiçbir ş ekilde ticari amaçla kullanı lamaz ve ücret karş ı lı ğ ı nda satı lamaz.

İ Çİ NDEKİ LER AÇIKLAMALAR .......................................................................................................iii Gİ Rİ Ş...........................................................................................................................1 ÖĞRENME FAALİ YETİ –1 ........................................................................................3 1. Sİ STEM ÖZELLİ KLERİ .........................................................................................3 1.1. Sistem Genel Sekmesi .......................................................................................4 1.2. Bilgisayar AdıSekmesi .....................................................................................4 1.3. Donanı m Sekmesi .............................................................................................6 1.4. Sistem Geri Yükleme Sekmesi ........................................................................10 1.5.Otomatik Güncelleş tirmeler Sekmesi...............................................................14 1.6. Uzak Sekmesi ..................................................................................................16 1.6.1.Uzak Masaüstü ..........................................................................................18 1.7.Geliş mişSekmesi .............................................................................................23 1.8.Kayı t Defteri.....................................................................................................25 1.9. MSCONFIG Baş langı ç Menüsü ve Güvenli Kipi ...........................................26 1.9.1. MSCONFIG Baş langı ç Menüsü...............................................................26 1.9.2. Güvenli Kip ..............................................................................................32 UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................34 ÖĞRENME FAALİ YETİ –2 ......................................................................................37 2. YÖNETİ MSEL ARAÇLAR ..................................................................................37 2.1. Bileş en Hizmetleri ...........................................................................................37 2.1.1. Bileş en Hizmetleri İ çin Sisteminizi Yapı landı rma...................................38 2.1.2. Baş langı ç Hizmetlerinin Ayarları nıYapma .............................................38 2.1.3. COM+ Uygulamaları nıYükleme ve Yapı landı rma .................................38 2.1.4. Bileş en Hizmetlerini İ zleme ve İ nce Ayarları nıYapma ..........................39 2.2. Bilgisayar Yönetimi ........................................................................................39 2.3. Hizmetler .........................................................................................................40 2.3.1. Hizmetlerin Yönetimi ...............................................................................41 2.3.2. Özellikler (Properties) Penceresi ..............................................................43 2.3.3. Hizmetlere Ait Baş langı ç Türü Özellikleri ..............................................43 2.3.4. Kayı t Defteri Düzenleyicisi (Registry Editor) ile Hizmet Ayarları.........45 2.4. Olay Görüntüleyicisi .......................................................................................46 2.5. Performans ......................................................................................................50 2.6. Veri Kaynakları(ODBC) ................................................................................53 2.7. Yerel Güvenlik İ lkesi ......................................................................................54 UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................57 ÖĞRENME FAALİ YETİ –3 ......................................................................................60 3. GÖRÜNTÜ ÖZELLİ KLERİ ..................................................................................60 3.1. Temalar Sekmesi .............................................................................................60 3.2. Masaüstü Sekmesi ...........................................................................................61 3.3. Ekran Koruyucu Sekmesi ................................................................................63 3.4. Görünüm Sekmesi ...........................................................................................66 3.5. Ayarlar Sekmesi ..............................................................................................67 i

UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................70 ÖĞRENME FAALİ YETİ –4 ......................................................................................73 4. İ NTERNET SEÇENEKLERİ................................................................................73 4.1. Genel Sekmesi .................................................................................................73 4.2. Güvenlik ..........................................................................................................77 4.3. Gizlilik.............................................................................................................79 4.4. İ çerik................................................................................................................80 4.5. Bağlantı lar .......................................................................................................83 4.6. Programlar .......................................................................................................83 4.7. Geliş miş...........................................................................................................84 UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................85 ÖĞRENME FAALİ YETİ –5 ......................................................................................88 5. PROGRAM EKLE/KALDIR.................................................................................88 5.1. Program Değiş tirmek veya Kaldı rmak ............................................................89 5.2. Yeni Program Ekle ..........................................................................................90 5.3. Windows Bileş enleri Ekle/Kaldı r....................................................................90 5.4. Program Eriş im ve Varsayı lan Ayarlama........................................................92 5.4.1. Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla Sorunları nıGiderme ...........94 UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................95 ÖĞRENME FAALİ YETİ –6 ......................................................................................97 6. ZAMANLANMIŞGÖREVLER............................................................................97 UYGULAMA FAALİ YETİ .................................................................................102 MODÜL DEĞERLENDİ RME ................................................................................104 CEVAP ANAHTARLARI .......................................................................................109 KAYNAKÇA ...........................................................................................................110

ii

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR ALAN KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE ÖN KOŞUL YETERLİ K

481BB0023 Biliş im Teknolojileri Alan Ortak İ ş letim Sistemleri Geliş mişÖzellikleri İ ş letim sisteminin geliş miş ayarları nı n ve, ileri seviye gerçekleş tirme becerisin kazandı rı ldı ğıbir öğrenme materyalidir. 40/16 İ ş letim Sistemleri Sürümler modülünü almı şolmak. İ ş letim sisteminin denetim masası nı etkin olarak kullanmak. Genel Amaç Bu modül ile gerekli ortam sağ landı ğı nda, iş letim sisteminin geliş mişayarları nı , ileri seviye uygulamaları nı yapabilecek ve sisteme her türlü müdahaleyi gerçekleş tirebileceksiniz.

MODÜLÜN AMACI

Amaçlar 1. Sistem özellikleri penceresinden ayarlamaları yapabileceksiniz. 2. Yönetimsel araçları kullanarak sistemin özel ayarlamaları nıyapabileceksiniz. 3. Görüntü özelliklerini ayarlayabileceksiniz. 4. İ nternet seçenekleri ile eriş im ayarları nı yapabileceksiniz. 5. Program ekle/kaldı r iş lemlerini gerçekleş tirebileceksiniz.

EĞİ Tİ M ÖĞRETİ M ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Bilgisayar laboratuvarı , iş letim sistemi yüklenmiş ana bilgisayar

ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME

Her faaliyet sonrası nda o faliyetle ilgili değ erlendirme sorularıile kendi kendinizi değ erlendireceksiniz. Öğ retmen modül sonunda size ölçme aracı(uygulama, soru-cevap)uygulayarak modül uygulamaları ile kazandı ğ ı nı z bilgi ve becerileri ölçerek değ erlendirecektir.

iii

iv

Gİ Rİ Ş Gİ Rİ Ş Sevgili öğrenci, Bilgisayarlar, çeş itli donanı m ürünlerinin belli bir tasarı ma göre bir araya getirilmesiyle oluş turulur. Ancak kendilerinden beklenen iş leri gerçekleş tirmeleri için sadece donanı mdan oluş an altyapı yeterli değ ildir. Bir kelime iş lem yazı lı mıile belge oluş turabilmek için önce bilgisayarı n açı lması , donanı m ürünlerinin birbirlerini tanı ması , yazı lm ve donanı mla birlikte çalı ş acaklarış artları n sağlanmasıgerekecektir. Kullanı cı klavyede bir tuş a bastı ğ ı nda, bir harfin ekranda görüntülenmesi, yazı lanları n saklanmak istendiğ inde belgenin disk üzerine yazı lması , belgeye bir dosya adıverilebilmesi yapı labilecek iş ler arası ndadı r. Kullanı lan yazı lı m ne tür olursa olsun bazıtemel iş lemler hep aynı dı r ( diskten alı nı p ekrana görüntülenmesi, bir dosyanı n bası lmak üzere yazı cı ya gönderilmesi...). Bu durumda tüm yazı lı mları n üzerinde çalı ş acağ ızemini oluş turmak ve temel iş lemleri gerçekleş tirmek üzere kullanı lan yazı lı m ile karş ı laş ı lı r. Bu, iş letim sistemidir. İ ş letim sistemi bilgisayarı n her türlü altyapıçalı ş maları nıdüzenler, çeş itli aygı tları n birbirleriyle anlaş ması nısağ lar. Bu sayede çeş itli uygulama yazı lı mları , güven içinde çalı ş ı p kullanı cı ya hizmet edebilir. Bu yüzden bir bilgisayarı n donanı m özellikleri kadar iş letim sistemi de önemlidir. Çünkü sistemin genel performansıgibi iş lev yelpazesi de kullanı lan iş letim sistemine göre değ iş ir. İ ş letim sistemleri bilgisayarda olup biten her ş eyi denetleyen yazı lı mlardı r. Bu yüzden sistem ne kadar karmaş ı ksa, iş letim sistemi de o oranda geliş miş olmak zorundadı r. İ ş letim sistemlerinin bilinmeyen, kiş iler tarafı ndan az kullanı lan geliş mişözellikleri vardı r. Bu özellikleri kullanarak bilgisayar kaynakları nıdaha etkin bir ş ekilde kullanabilir, onu istediğ iniz ş ekilde yönetebilirsiniz. Bu modülde sizlere iş letim sistemlerinin geliş mişözelliklerinden bahsedeceğ iz. Bu seçenekler ile bilgisayarı nı za takı lıdonanı mlarıen iyi ş ekilde kullanabilir, bilgisayarı nı zıbir ağa tanı tabilir, uzaktan baş ka bir bilgisayarıyönetebilir, bilgisayarı nı zı n performansı nı artı rabilir, oluş an hataları n nelerden kaynaklandı ğı nıanlayı p çözebilir, yeni programlar, zamanlanmı şgörevler ekleyip kaldı rabilir internet tarayı cı sıile ilgili ayarlar yapabilirsiniz.

1

2

ÖĞRENME FAALİ YETİ –1 ÖĞRENME FAALİ YETİ –1 AMAÇ

ÖĞRENME Sistem özellikleri penceresinden ayarlamalarıyapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken araş tı rmalar ş unlardı r:  

Sistem özellikleri penceresine ait olan bilgilerinizi yazarak sı nı f ortamı nda arkadaş ları nı zla paylaş ı nı z. Sistem özllikleri penceresinde bulunan Uzak sekmesindeki Uzaktan Yardı m’ı n nası l yapı ldı ğı nıaraş tı rı nı z.

1. Sİ STEM ÖZELLİ KLERİ Bu bölümde sistem ve sisteme takı lan bütün donanı mlar hakkı nda bilgi alı nabilir. Aş ağ ı daki iş lemleri yapmak için Denetim Masası 'ndaki sistem aracı nı(ikonunu) kullanabilirsiniz:  Bilgisayarı nı zı n bellek kullanı mı nıve belirli bilgileri bulması nıdenetleyen ayarları görüntülemek ve değ iş tirmek.  Donanı m ve aygı t özelliklerine iliş kin bilgileri bulmak ve donanı m profillerini yapı landı rmak.  Ağbağ lantı ları nı z ve oturum açma profiliniz hakkı ndaki bilgileri görüntülemek.

Sistem'de belirli değiş iklikleri yapabilmek için, yerel bilgisayarda yönetici olarak oturum açmı şolmanı z veya uygun ağyetkilendirmesi edinmeniz gerekir.

3

1.1. Sistem Genel Sekmesi Sistem penceresinin Genel kı smı nda herhangi bir ayar bulunmaz. Bu kı sı m sadece bilgisayar hakkı nda temel bilgiler verir (Şekil 1.1).

Windows versiyonu

Kullanı cı

Mikroiş lemcinin özellikleri RAM bellek miktarı

Şekil 1.1: Sistem özellikleri genel sekmesi

1.2. Bilgisayar AdıSekmesi Bilgisayar adı , bilgisayarı nı zıağ da tanı tı r. Ağda yer almak için, her bilgisayarı n kendine özel bir adı nı n olmasıgerekir. İ ki bilgisayarı n adı nı n aynıolması , ağiletiş iminde çakı ş maya yol açar. Bilgisayar adı nıseçerken, kı sa ve basit bir ad seçmeniz önerilir. Bilgisayar tanı mı , bilgisayara ait kı sa bir açı klamadı r. Örneğin, öğretmen odanı zda bir bilgisayar varsa, bu bilgisayarı n tanı mı"ogrtbil" olabilir. Ağ ı nı z, Windows XP, Windows Me ve Windows 98 gibi çeş itli Windows iş letim sistemlerinin birleş iminden oluş uyorsa, bilgisayar tanı mı yalnı zca Windows XP'de görüntülenir.

4

Bir çalı ş ma grubuna katı lmak için,  Denetim Masası 'ndan Sistem'i açı nı z.  Bilgisayar Adı sekmesinde, Değiş tir'i tı klayı nı z (Şekil 1.2).

Şekil 1.2: Sistem özellikleri bilgisayar adısekmesi

 Şekil 1.3’te gösterildiğ i üzere Üyelik altı nda Çalı ş ma grubu'nu tı klayı nı z, katı lmak istediğ iniz çalı ş ma grubunun adı nıyazı nı z ve Tamam'ı tı klayı nı z. Siz çalı ş ma grubuna katı lmadan önce bilgisayarı nı z bir etki alanı na üye olmuş sa, etki alanıüyeliğ inden çı karı lı r ve bilgisayar hesabı nı z devre dı ş ıbı rakı lı r. Eğ er bulunduğunuz ağ da bir etki alanıoluş turulmuşve siz de bu etki alanı na üye olmak istiyorsanı z; Şekil 1.3: Çalı ş ma grubuna üye olma

5

 Sistem'i açmak için Baş lat  Ayarlar  Denetim Masası Sistem seçilir.  Bir etki alanı na katı lmak için AğKimliğ i Sihirbazı nıda kullanabilirsiniz. Bunun için

AğKimliğ i düğmesi seçilir. Ayrı ca Değ iş tir düğmesi ile de bu iş lemi yapabilirsiniz. Etki alanı nıiş aretledikten sonra ağ ı n adı nıyazı p tamam dediğ inizde etki alanı na katı ldı ğ ı nı za dair pencere ekrana gelecektir.  Kullanacağ ı nı z bilgisayar adları nı n 15 karakteri aş mamasıveya daha az olması

önerilir ve “ , ; : " < > * + = \ | ? ” karakterlerini içeremez. Bilgisayarı nı zda TCP/IP ağiletiş im kuralıyüklüyse, bilgisayar adıen çok 63 karakterden oluş abilir; ancak adlarda yalnı zca 0 ile 9 arası ndaki sayı lar, İ ngiliz alfabesindeki küçük ve büyük harfler ve tire iş areti kullanı labilir. Baş ka karakterler de kullanabilirsiniz; ancak bu durumda diğ er kullanı cı lar bilgisayarı nı zıağda bulamayabilir. Ağı nı zda Microsoft DNS sunucusu kullanı lı yorsa, nokta iş areti dı ş ı nda tüm karakterleri kullanabilirsiniz. Bilgisayarı nı zda çeş itli ağiletiş im kurallarıyüklüyse, ancak TCP/IP yoksa, adlar en çok 15 karakterden oluş abilir.  15 karakterden daha uzun bir bilgisayar adı belirler ve Active Directory etki alanı nı n

uzun adlarıtanı ması nıisterseniz, etki alanıyöneticisinin, uzunluğu 16 bayt veya daha çok olan DNS adları nı n kaydı nıetkinleş tirmesi gerekir.  Ağ a bağlıdeğilken bilgisayarıveya çalı ş ma grubunu yeniden adlandı rı rsanı z,

yinelenen bilgisayar adlarıoluş abilir. Bilgisayarı nı zıyeniden adlandı rmadan önce ağ yöneticisine danı ş ı lması nda fayda vardı r.

1.3. Donanı m Sekmesi Donanı m Ekleme Sihirbazı düğmesini kullanarak bilgisayarı nı za yeni donanı mlar ekleyebilirsiniz.

Şekil 1.4: Sistem penceresi Donanı m sekmesi

Şekil 1.4’teki pencerenin Aygı t Yöneticisi kı smı nıkullanarak bilgisayarı nı zdaki donanı mları n ayarları nıyapabilir, sürücülerini değiş tirebilir veya bunları kaldı rabilirsiniz. Bu kı smıkullanı rken dikkatli olmalı sı nı z. Yapacağı nı z yanlı şayarlamalar sistem iş leyiş ine zarar verebilir. Normalde iş letim sistemi birçok donanı m ayarı nı yapabilmektedir. Eğ er baş aramazsa bu pencereyi kullanarak ayarlarıkendiniz yapabilirsiniz.

6

Windows bir donanı mda sorun olduğunu anlarsa yandaki pencerede o seçeneğ in önüne “?” iş areti koyar. Bu ş ekilde iş aretlenmiş seçeneklerle ilgili donanı m;  Bilgisayarda yoktur.  Gerekli ayarlar doğru olarak yapı lmamı ş tı r.  Baş ka bir donanı m ile aynı kaynaklarıpaylaş tı ğ ı ndan problem çı kı yordur.  Yanlı şsürücüler yüklenmişolabilir.

Şekil 1.5: Aygı t yöneticisi

Listedeki bir seçeneği çift tı klayarak onunla ilgili ayarları n yapı labileceğ i Şekil 1.6’daki pencereye ulaş abilirsiniz. Bu pencere seçtiğ iniz donanı mla ilgili ayarlama yapmanı za izin verir. Pencerenin Genel kı smı nda donanı mla ilgili bilgiler verilir ve doğru çalı ş ı p çalı ş madı ğ ı nıyazar. Aygı t durumu kı smı nda Bu aygı t düzgün çalı ş ı yor yazı yorsa aygı t normal olarak çalı ş ı yordur.

Şekil 1.6: Aygı t özellikleri penceresi

7

Pencerenin Sürücü kı smı nda programı n kullandı ğı sürücü programı nı n ayarları bulunur. Bütün donanı mlar çalı ş abilmek için onu tanı yan bir programa ihtiyaç duyar. Bu programlara driver (sürücü) denir. Birçok standart donanı m için Windows’un kendi sürücü programları vardı r, bu sayede çoğ u donanı m için sürücü yüklemek gerekmez. Ancak bazı durumlarda bir donanı mı bilgisayara tanı tabilmek için onunla birlikte gelen disketi veya CDROM’u kullanmak gerekir. Bunun için Sürücüyü Güncelleş tir… düğ mesinden yararlanabilirsiniz.

Şekil 1.7: Sürücü sekmesi

Pencerenin Kaynaklar kı smı nda o donanı mı n kullandı ğ ı donanı m ayarlarıbulunur. Windows bunları otomatik olarak atamaya çalı ş ı r. Eğer iş letim sistemi bunu yapamı yorsa penceredeki Otomatik ayarlarıkullan kutusunun iş aretini kaldı rdı ktan sonra istediğ iniz ayarıçift tı klayı nı z ve uygun değ erlerden birini seçiniz.

Şekil 1.8’de bulunan Çakı ş an aygı t listesi kutusunda “Çakı ş ma yok “ yazı yorsa; bu aygı t diğerleri ile sorun çı karmadan çalı ş ı yordur. Eğ er bu listede bazı donanı m isimleri varsa kaynak çakı ş ması na sebep oluyordur. Ya bu donanı mı n ya da kaynak çakı ş ması na sebep olan diğer donanı mı n ayarları nı değ iş tirmeyi deneyerek çözmeye çalı ş ı nı z. Şekil 1.8: Kaynaklar Sekmesi

8

sorunu

 Donanı m profilleri Donanı m profili, bilgisayarı nı zıbaş lattı ğ ı nı zda hangi aygı tları n baş latı lacağı nı veya aygı tlar için hangi ayarları n kullanı lacağ ı nıWindows'a bildiren bir dizi yönergedir. Windows’u ilk kez yüklerken, Profil 1 adlıbir donanı m profili (dizüstü bilgisayarlar için Yerleş ik Profili veya Yerleş ik Olmayan Profili) oluş turulur. Varsayı lan olarak, Windows’u yüklerken bilgisayarı nı za yüklenen tüm aygı tlar Profil 1 donanı m profilinde etkinleş tirilir. Şekil 1.9: Sistem özellikleri Donanı m sekmesi

Donanı m profilleri, taş ı nabilir bilgisayarlar açı sı ndan özellikle yararlı dı r. Pek çok taş ı nabilir bilgisayar farklıkonumlarda kullanı ldı ğı ndan, bir yerden baş ka bir yere taş ı dı ğı nı zda, donanı m profilleri aracı lı ğı yla bilgisayarı nı zı n hangi aygı tlarıkullanacağ ı nı belirtebilirsiniz. Örneğin, taş ı nabilir bilgisayarı nı zı CD-ROM sürücüsü ve bir ağ bağ daş tı rı cı sıgibi donanı m bileş enleriyle bir takma biriminde kullanmak üzere Takma Birimi Yapı landı rması adlı bir profil tanı mlamı ş olabilirsiniz. Ayrı ca, taş ı nabilir bilgisayarı nı zıotelde veya uçakta kullanmak üzere (ağ bağdaş tı rı cı sıveya CD-ROM kullanmadı ğ ı nı zda, bunun yerine bir modem ve taş ı nabilir yazı cı kullandı ğ ı nı zda) tanı mladı ğ ı nı z Yerleş ik Olmayan Yapı landı rma adlıbaş ka bir profiliniz olabilir. Bilgisayarı nı zda birden çok donanı m profili varsa, bilgisayarı nı zıher baş lattı ğı nı zda kullanı lacak bir varsayı lan profil belirtebilirsiniz. Ayrı ca, bilgisayarıher baş lattı ğı nı zda Windows’un hangi profili kullanmak istediğ inizi sorması nısağlayabilirsiniz. Bir donanı m profili oluş turduktan sonra, tanı tı mı n kapsadı ğ ıaygı tlarıetkinleş tirmek ve devre dı ş ı bı rakmak üzere Aygı t Yöneticisi'ni kullanabilirsiniz. Donanı m profilindeki bir aygı tıdevre dı ş ıbı rakı rsanı z, bilgisayarı nı zıbaş lattı ğı nı zda söz konusu aygı tı n aygı t sürücüleri yüklenmez. Donanı m profili oluş turmak için; günlüğ e yönetici olarak kaydedilmişolmanı z veya yöneticiler grubunun üyesi olmanı z gerekir. Bilgisayarı nı z ağ a bağ lı ysa ağilke ayarlarıbu iş lemi tamamlamanı zıengelleyebilir.  Denetim Masası 'ndan Sistem'i açı nı z.  Donanı m sekmesinde Donanı m Profilleri'ni tı klayı nı z.

9

 Kullanı labilir donanı m profilleri altı nda önce Profil 1 (Geçerli)'i, ardı ndan Kopyala'yıtı klayı nı z.  Yeni donanı m profili için bir ad yazı p Tamam'ı tı klayı nı z.  Yeni profilinizi, Aygı t Yöneticisi'nde söz konusu profil için aygı tlarıetkinleş tirerek veya devre dı ş ıbı rakarak özelleş tirebilirsiniz. : Profil 1 (Geçerli) adlıprofil, yeni donanı m profilleri oluş turmanı zda size model olacaktı r. Söz konusu profil, baş latma sı rası nda görüntülenen kullanı labilir donanı m profilleri listesinde yer almayacaktı r.

1.4. Sistem Geri Yükleme Sekmesi Sistem Geri Yükleme, Windows XP Professional'ı n, bir sorun çı ktı ğ ı nda, kiş isel veri dosyaları nı zı kaybetmeden (Microsoft Word belgeleri, gözatma geçmiş i, çizimler, sı k kullanı lanlar veya e-posta gibi) bilgisayarı nı za önceki bir durumu geri yüklemekte kullanabileceğ iniz bir bileş enidir. Sistem Geri Yükleme, sistem ve bazıuygulama dosyaları ndaki değ iş iklikleri izler ve otomatik olarak kolaylı kla tanı mlanan geri yükleme noktaları oluş turur. Bu geri yükleme noktalarısistemi önceki bir zamana geri almanı za izin verir. Günlük ve önemli sistem olayları (bir uygulama veya sürücünün yüklenmesi gibi) sı rası nda oluş turulur. Şekil 1.10: Sistem özellikleri Sistem Geri Yükleme sekmesi

İ stediğiniz zaman kendi geri yükleme noktaları nı zıoluş turabilir ve adlandı rabilirsiniz. Şekil 1.10’daki Sistem Geri Yükleme penceresinden yararlanarak bütün sürücülerdeki sistem geri yüklemeyi kapatı p açabiliriz. Ayarlar düğ mesi ile sistem geri yükleme için kullanı labilecek disk alanıbelirleyebilirsiniz. Geri yükleme noktasıoluş tururken alana ihtiyacı nı z olacaktı r. Kullanı lacak alanı azaltı rsanı z oluş turacağ ı nı z geri yükleme noktaları nı n sayı sıdüş ecektir.

10

Sistem Geri Yükleme'yi etkin duruma getirmek için,  Baş lat>Ayarlar>Denetim Masası >Sistem'i tı klayı nı z  Sistem Özellikleri iletiş im kutusundan Sistem Geri Yükleme sekmesini seçiniz.  Sistem Geri Yükleme'yi kapat onay kutusunun seçili olmaması na dikkat ediniz. Sistem Geri Yükleme'yi kapatmak için,  Baş lat>Ayarlar>Denetim Masası >Sistem'i seçiniz.  Sistem Özellikleri iletiş im kutusundan Sistem Geri Yükleme sekmesini seçiniz.  Sistem Geri Yükleme'yi kapat onay kutusunun seçili olduğundan emin olunuz.

: Sistem Geri Yükleme'yi kapatamı yorsanı z, etki alanıyöneticiniz, Sistem Geri Yükleme'ye yönetimsel sistem Grup İ lkesi uygulamı şolabilir. Etki alanıyöneticinize baş vurun. Yapmı ş olduğ umuz ayarları n gerçekleş ip gerçekleş mediğ ini anlamak için Baş lat/Programlar/Donatı lar/Sistem Araçları /Sistem Geri Yükleme seçilir. Eğer geri yükleme aktif değilse Şekil 1.11’deki uyarıpenceresi ile karş ı laş ı rsı nı z.

Şekil 1.11: Sistem geri yükleme uyarıpenceresi

Aksi takdirde Şekil 1.12’deki sistem geri yükleme penceresi karş ı nı za gelecektir. Eğer yeni bir yükleme yapacaksanı z, yeni bir donanı m ekleyecekseniz sisteminizin yedeğini almanı zda fayda vardı r. Böylece sorun çı ktı ğ ı nda almı ş olduğ unuz yedeğ i geri yükleyebilirsiniz. Bunun için ekrana gelen pencereden Geri Yükleme NoktasıOluş tur seçeneğ ini iş aretleyiniz.

11

Şekil 1.12: Sistem geri yükleme penceresi

Şekil 1.13’te pencereye niçin yedekleme aldı ğ ı nı zıbelirten bir açı klama yazı nı z. Oluş tur düğ mesine tı kladı ğı nı zda sistemin yedeğ i oluş turulacaktı r.

Şekil 1.13: Geri yükleme noktasıoluş turma

12

Yedek alı ndı ğı nda Şekil 1.14’teki gibi bir uyarıpenceresi gelir. Pencerede görüldüğ ü gibi 31 Mayı s 2006 tarihli bir geri yükleme noktasıoluş turmuşoldunuz.

Şekil 1.14: Geri yükleme noktasıoluş turuldu

Artı k herhangi bir sorun çı ktı ğ ı nda sistemi bu zamana geri yükleyebilirsiniz. Sistem geri yüklemeyi çalı ş tı rdı ğ ı nı zda karş ı nı za seçenek olarak Şekil 1.15 gelecektir.

Şekil 1.15: Geri yükleme noktasıseçimi

13

:  Bir programı n yüklenmesinden önceki bir geri yükleme noktası nıgeri yüklerseniz, o program geri yüklemenin ardı ndan çalı ş maz. Bu programıyeniden kullanmak istiyorsanı z, tekrar yüklemeniz gerekir.  Sistem Geri Yükleme, bir programıkaldı rma iş leminin yerine geçmez. Bir program tarafı ndan yüklenen dosyaları n tümünü kaldı rmak için, Denetim Masası 'ndan Program Ekle/Kaldı r'ıveya programı n kendi kaldı rma programı nıkullanarak programı kaldı rmanı z gerekir. Program Ekle veya Kaldı r'ı açmak için Baş latAyarlarDenetim Masası Program Ekle veya Kaldı r'ıseçiniz.  Sistem Geri Yükleme, yeniden yönlendirilmiş klasörleri ve gezici kullanı cı profilleriyle iliş kili ayarlarıizlemez veya geri yüklemez.  Sistem Geri Yükleme, Sistem Geri Yükleme izlemesinin dı ş ı nda bı rakı lmı şolan bölüm veya sürücüleri değil, yalnı zca izlenmek üzere yapı landı rı lmı şolan bölümleri ve sürücüleri izler ve geri yükler.  Şifrelenmişprogram dosyaları nı z varsa (.exe veya .dll dosya adıuzantı ları na sahip olan dosyalar gibi), bunları n hiçbir zaman ş ifresi çözülmüş ş ekilde geri yüklenemeyeceğ inden emin olabilirsiniz. Bunu yapmak için, dosya veya klasörlerinizi ş ifrelemeden önce, Sistem Geri Yükleme'yi kapatı nı z ve dosya veya klasörler ş ifrelendikten sonra yeniden açı n. Dosya veya klasörleri ş ifrelediyseniz, Sistem Geri Yükleme'yi kapatı nı z ve yeniden açı nı z. Sistem Geri Yükleme'yi kapattı ğı nı zda, tüm geri yükleme noktaları nısilersiniz. Sistem Geri Yükleme yeniden açı ldı ktan sonra oluş turulan geri yükleme noktaları , dosyaları nş ifrelerinin çözüldüğü zamanları içermeyecektir. Genellikle, Sistem Geri Yükleme'den etkilenmeyen veri dosyaları nış ifrelersiniz.

1.5.Otomatik Güncelleş tirmeler Sekmesi Güncelleş tirme belirli bir sorunu düzeltmek için iş letim sistemine uyguladı ğ ı nı z dosya veya dosyalar topluluğ udur. Güncelleş tirmeleri Windows XP ile birlikte veya bağı msı z olarak (hizmet paketi ile birlikte veya hizmet paketi olmadan) yükleyebilirsiniz. Güncelleş tirme çalı ş tı rı labilir (.exe) dosya olarak sağ lanı r. Güncelleş tirmeyi yüklediğ inizde, daha sonra güncelleş tirmeyi kaldı rmak istediğ inizde otomatik olarak yedek dosyalar oluş turulur. Yükleme iş lemi ayrı ca dosyalarıgerekli klasörlere kopyalar ve kayı t defteri ayarları nıgüncelleş tirir.

14

Otomatik güncelleş tirme ayarları nıdeğ iş tirmek için Windows XP Home Edition'da, bileş en eklemek veya Otomatik Güncelleş tirme ayarları nıdeğ iş tirmek için bilgisayar yöneticisi olarak oturum açmanı z gerekir. Windows XP Professional'da, yönetici olarak veya Yöneticiler grubunun üyesi olarak oturum açmanı z gerekir. Bilgisayarı nı z ağ a bağ lı ysa, ağilke ayarlarıbu iş lemi tamamlamanı zı engelleyebilir. Belirli bileş enler yüklendikten sonra, Windows, bilgisayarı nı zıyeniden baş latmanı zı isteyebilir. İ stendiğ inde bilgisayarı nı zı yeniden baş latı nı z; yoksa bilgisayarı nı z doğ ru çalı ş mayabilir.

Şekil 1.16: Otomatik Güncelleş tirme sekmesi



Denetim Masası 'ndan Sistem'i açı nı z.



Otomatik Güncelleş tirmeler sekmesinde, istediğ iniz seçeneğ i tı klayı nı z. Ekrana gelen pencerede yer alan seçenekler aş ağı da açı klanmı ş tı r. 

Güncelleş tirmeleri otomatik olarak karş ı dan yükle ve yüklenmeye hazı r oldukları nda bana bildir.

Windows, bilgisayarı nı za uygun güncelleş tirmeleri bulur ve bu güncelleş tirmeleri arka planda yükler (bu iş lem sı rası nda bilgilendirilmez veya kesintiye uğ ramazsı nı z). Karş ı dan yüklemenin tamamlanması nı n ardı ndan, bildirim alanı nda, bilgisayarı nı z için güncelleş tirmelerin yüklenmeye hazı r oldukları nı bildiren bir simge görünür. Kullanı labilecek güncelleş tirmeleri görüntülemek ve yüklemek için, bu simgeyi veya iletiyi tı klayabilirsiniz. Ardı ndan, bilgisayarı nı za yüklenmesini istediğiniz belirli güncelleş tirmeleri seçebilirsiniz. 

Güncelleş tirmeleri karş ı dan yüklemeden önce bana bildir ve yüklenmeye hazı r oldukları nda bana tekrar bildir.

Windows, bilgisayarı nı za uygun güncelleş tirmeleri bulduğ unda, bildirim alanı nda, güncelleş tirmelerin karş ı dan yüklenmeye hazı r oldukları nıbildiren bir simge belirir. Bu

15

simgeyi (veya iletiyi) tı klattı ğı nı zda, karş ı dan yüklenmesini istediğ iniz belirli güncelleş tirmeleri seçebilirsiniz. Bundan sonra Windows, seçili güncelleş tirmeleri arka planda yükler, Karş ı dan yükleme tamamlandı ğ ı nda, simge, bu kez bilgisayarı nı z için güncelleş tirmelerin yüklenmeye hazı r oldukları nısize bildirmek üzere, bildirim alanı nda belirir. Ardı ndan, bilgisayarı nı za yüklenmesini istediğiniz belirli güncelleş tirmeleri seçebilirsiniz. 

Otomatik güncelleş tirmeyi güncelleş tirmek istiyorum

kapat;

bilgisayarı mı kendim

Windows, bilgisayarı nı zıotomatik olarak güncel durumda tutmayacaktı r. İ lk iki ayardan birini seçerek otomatik güncelleş tirmeyi her zaman yeniden açabilirsiniz. Karş ı dan yüklemişolduğ unuz belirli bir güncelleş tirmeyi yüklemek istemediğinizde, Windows onun dosyaları nıbilgisayarı nı zdan siler. Daha sonra karar değiş tirirseniz, önce Reddedilen Güncelleş tirmeleri Geri Yükle'yi tı klayarak yeniden karş ı dan yükleyebilirsiniz. Geçmiş te reddettiğiniz güncelleş tirmelerden bilgisayarı nı z için hala geçerli olanlar, Windows'un size kullanı labilir güncelleş tirmeleri bildirdiği bir sonraki seferde gösterilecektir.

: Belirli güncelleş tirmeleri her zaman Windows Güncelleş tirme Web sitesinden yükleyebilirsiniz.

1.6. Uzak Sekmesi Windows XP diğer bir XP makinesine yardı m için baş vurmanı zıve diğ er makinedeki kullanı cı nı n sizin bilgisayarı nı za bağ lanarak kontrol etmesini ve problemi çözmesini sağ layabilir. İ sterseniz, ilerleyen bölümlerde kolaylı k olmasıamacı yla bu iki bilgisayara birer isim verelim. Yardı m isteğinde bulunan Bahadı r (Acemi), yardı m eden ise Emel (Usta) olsun.

Böyle bir bağlantı yı TCP/IP üzerinde çalı ş an herhangi bir ağda yapabilirsiniz.

16



Local area network-Yerel Ağ(LAN )



Wide area network- GenişAlan Ağ ı(WAN)



Modem ile direk aramada



Internet üzerinden

Uzaktan Yardı m'ıkullanabilmek için iki bilgisayarda da XP yüklü olmalı dı r. Ancak eğ er bu iki sistemden birisi XP kullanmı yorsa NetMeeting kullanı labilir. Eğ er arada firewall varsa port 3389 açı k olmalı dı r. Usta yardı m isteğ ini kabul ettiğinde Acemi'nin bilgisayarı na bağ lanı r ve onun masaüstünü görebilir ve Acemi'nin yapmakta oldukları nıizleyebilir, bu özellik Uzaktan Yardı m'ıUzak Masaüstü'den ayı ran en önemli özelliktir. Eğer Acemi izin verirse Usta, bilgisayarı n kontrolünü eline alabilir. Bunun için; Baş latAyarlarDenetim Masası SistemUzak sekmesi açı lı r. Uzaktan eriş im normal olarak aktif haldedir. Şekil 1.17’deki Geliş mişdüğ mesi ile ayarlar yapı lı r.

: Diğer seçenek olan Uzak Masaüstü sadece PRO versiyonunda bulunur.

Şekil 1.17: Uzak sekmesi

17

1.6.1.Uzak Masaüstü Uzak Masaüstü özelliğ ini örnekle anlatacak olursak, gün boyunca ş irketin muhasebe programı nda çalı ş tı nı z. Akş am oldu evinize gitmeniz gerekiyor. İ ş letim sistemi yüklü bilgisayarı nı zıaçı k bı rakı p, eve gidince evdeki bilgisayarı nı zla, işyerindeki bilgisayara modem ile bağ lanabilirsiniz. İ ş letim sistemi uzaktan bağlantı(Remote Desktop Access) özelliğ i sayesinde, artı k evinizdeki bilgisayarda, işyerindeki bilgisayarı n ekran görüntüsü yer alı r. Klavye ve fare ile verdiğiniz komutlar ise, işyerindeki bilgisayarda yerine getirilir. İ stediğ iniz iş lemi ev bilgisayarı nıkullanarak işyerindeki bilgisayarda gerçekleş tirebilirsiniz. Dikkat ederseniz, iş yerinde kurulu sistem, programı n özelliği vs. hiçbir ş ey sizi ilgilendirmez. Eğer işyerindeki bilgisayarda bir program çalı ş ı yorsa, siz evden de onu kullanabilirsiniz.

Denetim SistemUzak sekmesi Uzak Masaüstü seçilir.

masası  kı smı ndan

İ lk baş ta bu özellik kapalı durumdadı r, Administrator yetkisinde bir kullanı cı ile login olmuş sak Kullanı cı ları n bu bilgisayara uzaktan bağ lanmaları na izin ver seçeneğ inin yanı na bir tik koyalı m. Şimdi de bu bilgisayara uzaktan bağ lanacak kullanı cı ları seçmemiz gerekiyor. Uzak Kullanı cı ları Seç… düğmesini seçiniz.

Şekil 1.18: Uzak sekmesi

Administrator yetkisindeki tüm kullanı cı lar bu listede olmasalar bile uzaktan bağ lanabiliyorlar. Administrator olmadı ğıhalde bağ lanacak bir kullanı cıvarsa Ekle… ile ekleyin. Şimdi Baş latProgramlarDonatı larİ letiş imUzak Masaüstü seçerek bağ lantı yıçalı ş tı racağ ı z.

18

Şekil 1.19: Uzak masaüstü bağlantı sı

Bağ lanmak istediğ iniz Windows XP Pro'nun IP adresini giriniz. Seçenekler >> ile de bazıayarlar yapacağı z. 

Genel sekmesi Şekil 1.20’deki pencerede bağ lanacağ ı nı z XP Pro için kullanı cı adı ve ş ifreyi girebilirsiniz. Kullanı cıadıve ş ifreyi girmezseniz, bağ lanı rken ekrana gelen pencerede bu bilgiler istenecektir. Bu bağlantı ayarları nı Farklı Kaydet.. ile kaydederek sonra tekrar kullanmanı z da mümkündür.

Şekil 1.20: Seçenekler penceresi Genel sekmesi

19



Görüntü sekmesi Eğer yerel ağ üzerinden bağ lanı yorsanı z bu ayarlar aynı kalabilir, ama modem bağ lantı sı nda, çözünürlüğ ü ve renk derinliğ ini düş ürmek performansıartı rı r. Bunun için Şekil 1.21’deki pencereden yararlanabilirsiniz.

Şekil 1.21: Görüntü sekmesi



Yerel Kaynaklar sekmesi Şekil 1.22’deki pencerede yer alan Uzak bilgisayar sesi ile bağlanı lan bilgisayardaki sesli uyarı ları n aktarı mı ayarlanı r. Yerel aygı tlar bağ landı ğı nı z bilgisayarı n disk, yazı cıve seri portuna da bağ lanı lı p bağlanı lmayacağ ıayarlanı r.

Şekil 1.22: Yerel kaynaklar sekmesi

20



Deneyim sekmesi Şekil 1.23’teki pencereden bağlantış eklinizi seçiniz. Ayrı ca Wallpaper, animation gibi öğeler seçilmemişolmalı dı r. Ayarlardan sonra artı k bağlanmaya hazı rsı nı z. Bağ lan düğ mesine tı klayı nı z.

Şekil 1.23: Deneyim sekmesi

Eğer kullanı cıadıve ş ifre önceki ekranda girilmediyse ş imdi giriniz.

Bağlantı kurulduğ u anda, bağ lanı lan bilgisayar kullanı ma kapanı r.

Şekil 1.24: Oturum açma penceresi

Bağ lantıkurulunca, bir pencere içinde bağlandı ğ ı mı z sistemin masaüstünü görmeye ve kullanmaya baş larsı nı z.

21

İ ş iniz bitince, Baş lat>Bağ lantı yıKes ile bağlantı yıkesebilirsiniz.

Şekil 1.25: Bağlanı lan bilgisayarı n masaüstü görüntüsü

22

1.7.Geliş mişSekmesi

Şekil 1.26: Sistem özellikleri geliş mişsekmesi

Windows performansı nıgözle görülür derece artı ran çok önemli seçenekler Şekil 1.26’daki pencerede bulunmaktadı r. Performans kı smı ndan yararlanarak görsellik, hareket, animasyon ya da performans noktası nda en uç noktalara çı kabilirsiniz. Performans seçenekleri penceresinde Ayarlar düğmesine tı kladı ğ ı nı zda karş ı nı za çı kan pencereden yararlanarak aş ağ ı daki iş lemleri yapabilirsiniz: 

Bilgisayarı m için en iyi olanıWindows seçsin: Bilgisayar için en iyi olan yani hem görsellik ve hem de performans normal olarak ayarlanacak



En iyi görünüm için ayarla: Performanstan kı smen vazgeçiyorsunuz fakat en üst düzeyde görselliğ i yakalı yorsunuz.



En iyi performans için ayarla: Görsellikten ödün veriyorsunuz fakat en yüksek performansıyakalı yorsunuz. Bu seçeneğ i seçtiğ inizde makine gözle görülür bir biçimde hı zlanmaktadı r. Bu aş amada windows9x stiline sahip pencerelere kavuş uyorsunuz.



Özel: Listede yer alan seçenekleri kendiniz belirleyebilirsiniz.

23

Şekil 1.27’deki pencerenin Geliş miş sekmesinde iş lemci zamanlaması , bellek kullanı mıve sanal bellek ile ilgili ayarları yapabilirsiniz. Kiş isel bir bilgisayar için penceredeki iş lemci zamanlaması ve bellek kullanı mı ayarları nı n Programlar olmasıgerekir. Bilgisayarı nı zıağ da diğ er bilgisayarlara hizmet veren bir server olarak kullanı yorsanı z diğ er iki seçeneği iş aretleyerek ağ hizmetlerini daha hı zlıyapı lması nı sağlayabilirsiniz. Şekil 1.27: Performans seçenekleri

Penceredeki Değ iş tir düğmesi ile Sanal bellek ayarları nıyapabileceğiniz aş ağ ı daki pencere açı lı r: Bellek yetmediğinde Windows hard diskinizi bellek gibi kullanı r. Bu iş lemleri oldukça yavaş latı r ancak yine de programları n bellek problemi olmadan çalı ş abilmesini sağ lar.

Şekil 1.28: Sanal bellek ayar penceresi

24

1.8.Kayı t Defteri Windows, kendi yapı landı rma bilgilerini kayı t defteri denilen bir veri tabanı nda saklar. Windows ile birlikte gelen kayı t defteri düzenleyicisi regedit.exe adlıhizmet programı dı r. Baş lat>Çalı ş tı r>regedit ile ulaş abilirsiniz. Kayı t defterinde bilgisayardaki her bir kullanı cı nı n profili, sistem donanı mı , yüklü programlar ve özellik ayarlarıile ilgili bilgiler bulunur. Windows çalı ş ı rken sürekli olarak bu bilgilere baş vurur. Kayı t defterini incelemek ve değ iş tirmek için kayı t defteri düzenleyicilerini kullanalabilirsiniz.. Kayı t defterinin hatalıdüzenlenmesi, sisteminize ciddi bir hasar verebilir. En azı ndan, kayı t defterine değiş iklikler yapmadan önce, bilgisayardaki değ erli verileri yedeklemeniz gerekir. Sisteminize zarar verirseniz, kayı t defterini onarabilecek veya onu bilgisayarı nı zı baş arı lı olarak son baş latmanı zda kullandı ğ ı nı z aynı sürüme geri yükleyebilecek durumda olabilirsiniz. En kötüsü Windows'u yeniden yüklemeniz gerekebilir. Sisteminizi yeniden yüklediğ inizde, Hizmet Paketi yükseltmeleri gibi, daha önce yapı lmı ş olan ve yeniden ayrıayrıyüklemek zorunda kalacağ ı nı z değiş iklikleri kaybedebilirsiniz.

Şekil 1.29: Kayı t defteri düzenleyicisi

Klasörler, kayı t defterindeki anahtarlarıtemsil eder ve Kayı t Defteri Düzenleyicisi penceresinin sol tarafı ndaki gezinme alanı nda gösterilir. Soldaki baş lı k alanı nda, bir anahtardaki girdiler görüntülenir. Girdiyi çift tı klatı ğı nı zda, bir düzenleme iletiş im kutusu açı lı r. Burada istenilen ayarlar yapı lı r.

25



Kayı t Defteri Düzenleyicisi Anahtarları

Kayı t Defteri Düzenleyicisi'nin gezinme alanı , yerel bilgisayarda, her biri bir önceden tanı mlıanahtarıtemsil eden klasörleri görüntüler. Uzaktaki bilgisayarı n kayı t defterine eriş tiğ inizde, yalnı zca iki önceden tanı mlı anahtar (HKEY_USERS ve HKEY_LOCAL_MACHINE) görünür. Klasör/önceden tanı mlıanahtar

Açı klama

HKEY_CURRENT_USER

Oturumu açı k durumdaki kullanı cı nı n yapı landı rma bilgileri kökünü içerir. Kullanı cı nı n klasörleri, ekran renkleri ve Denetim Masasıayarlarıburada saklanı r. Bu bilgiye kullanı cıprofili olarak baş vurulabilir.

HKEY_USERS

Bilgisayardaki tüm kullanı cıprofillerinin kökünü içerir. HKEY_CURRENT_USER, HKEY_USERS'ı n alt anahtarı dı r.

HKEY_LOCAL_MACHINE

Bilgisayara özel yapı landı rma bilgilerini (herhangi bir kullanı cıiçin) içerir.

HKEY_CLASSES_ROOT

HKEY_CURRENT_CONFIG

HKEY_LOCAL_MACHINE\Yazı lı mı 'nı n alt anahtarı dı r. Burada saklanan bilgiler, Windows Gezgini'ni kullanarak bir dosya açtı ğı nı zda doğru programı n açı lması nısağ lar. Sistem baş langı cı nda yerel bilgisayar tarafı ndan kullanı lan donanı m profili hakkı ndaki bilgileri içerir.

1.9. MSCONFIG Baş langı ç Menüsü ve Güvenli Kipi 1.9.1. MSCONFIG Baş langı ç Menüsü Sistem yapı landı rma yardı mcı programı ; Microsoft Windows tabanlı iş letim sistemlerinde bulunan, iş letim sisteminin açı lı ş ı nda yapı lan iş lemleri opsiyonel hale getirmek için kullanı lan bir programcı ktı r. Msconfig, (Microsoft kelimesinin açı lı mı dı r.

Configuration

Utility-Microsoft

Konfigurasyon

Aracı )

Msconfig’e ulaş mak için yapı lmasıgereken Baş lat menüsünden Çalı ş tı r seçilir. Ekrana gelen pencerede msconfig yazı larak Tamam tuş una bastı ğ ı mı zda karş ı mı za Sistem Yapı landı rma Hizmet Programı gelmektedir.

26

Şekil 1.30: MSCONFIG penceresi Genel sekmesi

Pencerede birçok sekme yer almaktadı r. Bunlar: 

Genel sekmesi

Genel semesinde ilk olarak Normal Baş langı ç, Tanı mlama Baş langı cıve Seçmeli Baş langı ç seçenekleri bulunmakta, bu tanı mlardan Seçmeli Baş langı ç seçeneği seçildiğinde ise alt tarafta diğ er seçenekler çı kmaktadı r. 

Normal Baş langı : İ ş letim sistemimiz üzerine yüklenen programları n yaptı ğ ıdeğiş iklikler dahil olmak üzere bütün baş langı ç öğelerini bütün hizmetleri ve bütün sistem sürücülerini kendi ayarlarıdoğ rultusunda yükleyecektir. Kullanı cı nı n yaptı ğı hiçbir değ iş iklik kayda alı nmayacaktı r.



Tanı mlama Baş langı c; Genel olarak sistem açı lı ş ı nda herhangi bir problem bulunduğ u zamanda problemin tanı mlanması için kullanı lmalı dı r. Örneğin, yüklenen bir program sistemde uyum problemi çı karttı ğ ı takdirde bu seçenek seçilmeli ve hatanı n nereden kaynaklandı ğı nıbulunana kadar açı lı şdenenmelidir.



Seçmeli Baş langı ç: Bu baş langı ç sekmesi açı lı şüzerinde bir ayar yapı ldı ğıtaktirde kullanı lmakta ve hangi ayarı n çalı ş ı p hangisinin çalı ş mayacağı kullanı cı nı n taktirine bı rakı lmaktadı r. Örneğ in, yüklediğ iniz bir programı n iş letim sisteminin her açı lı ş ı nda yüklenmesini istediğ iniz taktirde buradaki ayarlardan programıdisable ettiğinizde yaptı ğ ı nı z ayarı n çalı ş masıiçin seçmeli baş langı cı n aktif olması gerekmektedir.

27

Seçmeli baş langı ç altı nda bazıseçenekler bulunmaktadı r. Bunlar; System.ini dosyası iş letilsin, Win.ini dosyası iş letilsin, Sistem Hizmetlerini Yükle ve Baş langı ç Öğelerini yükledir. Hemen alt tarafta bulunan Sistem Geri Yüklemeyi Baş lat seçeneğ i ise Microsoftun iş letim sistemine yapı lan her değ iş ikliği kaydettiğ i ve herhangi olasıbir aksilik durumunda eski yedeğin geri yüklenmesi için kullanı lan bir hizmettir. 

SYSTEM.INI Sekmesi

System.ini tabıWindows’un ilk sürümlerinden beri kullanı lan bir sistem dosyası dı r. System.ini iş letim sistemi baş latı lı rken yüklenecek olan dll (Dynamic Link Library) dosyaları nı , yüklenecek olan aygı t sürücülerini (driver), baş langı ç anı nda ve/veya MSDOS tabanlıprogramlarda kullanı lacak olan ayarları n kaydedildiğ i bir ayar dosyası dı r. Eğ er bu tip programlarda bir sorun yaş anı yorsa ve ayarları nda uyumsuzluk bulunuyorsa bu sekmeden istenilen satı rı n çalı ş ı p istenilen satı rı n çalı ş mamasıya da hangi satı rı n önce hangisinin sonra çalı ş tı rı lacağıbu pencereden ayarlanabilir; istenirse yeni bir ayar satı rıda eklenebilir. Geliş mişbir kullanı cıdeğ ilseniz bu tab ile oynamamanı z tavsiye edilir.

Şekil 1.31: MSCONFIG penceresi SYSTEM.INI sekmesi



WIN.INI sekmesi

Win.ini dosyasıda tı pkısystem.ini dosyasıgibi ilk Windows sürümlerinden beri olan bir ayar dosyası dı r. Bu dosyanı n system.ini dosyası ndan farkıise system.ini dosyasıiş letim sistemi açı lı rken kullanı lacak olan ayarlarıbarı ndı rmakta; win.ini dosyasıise iş letim sistemi açı ldı ktan sonra kullanı lacak olan ayarlarısaklamaktadı r. Örneğin, iş letim sistemi açı ldı ğ ı nda 16 bit bir dosya kullanı lacağızaman dosyanı n hangi ayarlar ile açı lacağ ı , iş letim sistemindeki default fontun hangisi olacağ ıgibi ayarlar bu dosyada saklanı r. Yine system.ini dosyası nda olduğ u gibi bu ayarlarda bir sorun çı ktı ğ ızaman sağtaraftaki panelden hangi ayarı n çalı ş ı p hangisinin çalı ş mayacağ ı , hangisinin önce hangisinin sonra çalı ş acağıburadan ayarlanabilir.

28

Şekil 1.32: MSCONFIG penceresi WIN.INI sekmesi



BOOT.INI sekmesi

Şekil 1.33: MSCONFIG penceresi WIN.INI sekmesi

Boot.ini dosyası ; NTFS (New Technology File System) tabanlıiş letim sistemlerinde (Windows NT, Windows 2000 ve ailesi, Windows XP ve ailesi, Windows 2003 server ailesi) kullanı lan ve iş letim sisteminin yüklenmeye baş layacağısı radaki ayarlarıiçeren dosyadı r. Bu dosya bozuk ya da yanlı şolduğu taktirde iş letim sistemi yüklenmeyecektir. Bu penceredeki ayarlardan Zaman aş ı mıbölümü, iş letim sistemi açı lı rken F8 tuş u ile açı lı şmenüsüne

29

gelindiği taktirde ve/veya herhangi bir kilitlenme, iş letim sisteminin açı lı ş ı nı n yarı da kalması , restart ve/veya aynıbilgisayarda birden çok iş letim sistemi yüklü olmasıgibi durumlarda gelen iş letim sistemi menüsünün kaç saniye ekranda duracağ ı nı gösterir. /SAFEBOOT seçeneğ i iş letim sisteminin yeniden baş ladı ğ ısı rada güvenli kipte açı lması nı n istendiğ i zaman kullanı lmalı dı r. /SAFEBOOT seçeneği seçildiği taktirde orta taraftaki seçeneklerde aktif olmaktadı r. Buradaki AĞseçeneği iş letim sistemi güvenli kipte açı ldı ğ ı nda ağdesteğ inin de olmasıgerektiğ i durumlarda; en az seçeneğ i minimum konfigürasyonla iş letim sisteminin yüklenmesi gereken durumlarda kullanı lmalı dı r. /NOGUIBOOT seçeneği seçildiğ i taktirde iş letim sisteminin yüklenmesi sı rası nda açı lı ş ta gelen Windows resmi görünmeyecektir. Bunun amacıaçı lı ş ı n hı zlandı rı lması dı r. /BOOTLOG seçeneği iş letim sisteminin yüklenmesi sı rası nda meydana gelen aksaklı kları n bulunmasıiçin kullanı lan; sistemin yüklenmesi sı rası nda her adı mı n bir dosyaya kaydedilmesini sağlayan seçenektir. Bu seçenek iş aretlendiğinde yüklenme sı rası nda yapı lan her ş ey root’a kaydedilecektir. /BASEVIDEO ekranla ilgili problemleri gidermek için kullanı lı r. /SOS ileri düzey hata ayı klama kipinin devreye alı nmasıiçindir. : Geliş mişkullanı cı lar hariç bu ayarları n oynanmaması nda yarar vardı r. 

Hizmetler sekmesi

Bu pencere NT tabanlısistemlerde iş letim sistemi ile birlikte arka planda çalı ş an iş letim sistemi tarafı ndan belli özelliklerin desteklenmesi için çalı ş tı rı lan dosyalar bütünüdür. Örneğ in, Microsoft ses hizmeti Windowsun seslerinin çı kartı labilmesi için kullanı lan bir hizmettir. Bu hizmetlerin hangisinin iş e yarayı p hangisinin iş e yaramadı ğı nıbelirledikten sonra yan taraftaki kutularıtemizleyerek çalı ş maları nıengelleyebilirsiniz. Bu ayarlara Bilgisayarı m/Sağtuş / Yönet/ Hizmetler ve Uygulamalar/Hizmetler yoluyla da ulaş abilirsiniz.

30

Şekil 1.34: MSCONFIG penceresi Hizmetler sekmesi

 Baş langı ç sekmesi

Şekil 1.35: MSCONFIG penceresi Baş langı ç sekmesi

İ ş letim sistemine yüklü olan programları n hangilerinin baş langı çta çalı ş tı ğ ı nıgösteren sekmedir. Buradaki dosyaları n bazı larıgereksiz olup yanları ndaki kutucukları n temizlenmesi sistemin performansıiçin yararlıolmaktadı r. Örneğin bilgisayar baş langı cı ndaki MsnMsgr programıçalı ş tı rı lmak istenmiyorsa ilgili seçeneğin yan tarafı ndaki kutucuk temizlenmelidir. Bu sayede iş letim sistemi yeniden baş latı ldı ğı nda MsnMsgr programıçalı ş tı rı lmayacaktı r.

31

Bu ayarları n değ iş tirilebilmesi için NT tabanlısistemlerde Administrator yetkisinin olmasıgerekmektedir. Aksi taktirde yapı lan ayarlar geçerli olmayacaktı r.

: Microsoft nedeni bilinmemekle beraber Windows 2000 ailesi iş letim sistemlerine msconfig’i koymamı ş tı r. Windows 2000 ve msconfig kullanı lmak isteniyorsa o zaman Windows XP’den alı nacak bir msconfig.exe Windows 2000’de %systemfolder%/System32/ klasörü içine atı lmalı dı r. Birkaç dll hatasıverdikten sonra çalı ş acaktı r. Msconfig’in sadece bir aracıolduğu ve ileri düzeydeki kullanı cı ları n buradaki ayarlar yerine direk boot.ini, system.ini ve registry ayarlarıile oynayarak bu ayarlarıyapabilecekleri göz önünde tutulmalı dı r.

1.9.2. Güvenli Kip Kimi zaman sorun iş letim sisteminin göze hoşgelen masaüstü veya daha teknik terimiyle Graphic User Interface (GUI) dosyaları nda olabilir. Yanlı şseçilmişbir ekran çözünürlük ayarıveya ekranı n yenilenme sı klı ğ ı(Hertz ayarı ) gibi çok basit ve düzeltilmesi kolay bir hata için tüm sistemin silinip yeniden kurulması na hiç gerek yoktur. Windows’un sistem dosyaları nıkoruma önlemlerine rağmen kendi kendini tamir edememesi halinde, yapacağ ı nı z ilk iş , sistemi GUI’siz yani komut istemcisi ile baş latmaktı r. Bunun için:  

Baş lat/BilgisayarıKapat yoluyla, bilgisayarı nı zıyeniden baş latı nı z. Bilgisayar açı lı rken Windows iş letim sistemi seçmenizi istediğinde klavyede F8’e bası nı z.

Şekil 1.36: Güvenli kipte açma

32

Ekrana gelen pencerede klavyede aş ağ ı -yukarıok tuş ları nıkullanarak baş latmak istediğiniz Güvenli Kip türünü seçiniz. Güvenli Kip türlerini ve bu kiplerde yapabileceğimiz iş leri kı saca gözden geçirelim:  Temel Güvenli Kip (Safe Mode): Güvenli modda, yalnı zca temel dosya ve sürücülere (ağbağ lantı sıdı ş ı ndaki fare, monitör, klavye, yı ğı n depolama, temel görüntü, varsayı lan sistem hizmetleri) eriş iminiz vardı r. A ğbağ lantı sıkurulmaz. Grafik kartı , en temel VGA iş leviyle kullanı lacağ ıiçin, Windows’u iş leyemez hale getirmiş olmasımuhtemel SVGA sürücü ve onun eklentileri çalı ş tı rı lmamı ş olacaktı r. Bu kipte çalı ş tı rı lan bir bilgisayarda yapı lacak tek iş lem, iş lediğ ini bildiğ iniz en son duruma geri dönmektir. Bunu da yukarı da sözünü ettiğimiz bir Emergency Repair Disk (Acil Onarı m Disketi) ile yapabilirsiniz. Windows sistemin bütün ayarları nıbu disketi oluş turduğ unuz tarihdeki duruma çevirecektir.  AğDesteğ i ile Güvenli Kip (Safe Mode with Networking): Temel güvenli kipin özelliklerine sadece ağ bağ lantı sıeklenir. Bu, özellikle sistem yedeğ inin ağ sürücüsünde olduğ u durumlarda ve sorunun ağkartı ndan veya ağkartısürücüsünden kaynaklanmadı ğ ı na yüzde yüz emin olduğ unuz zaman baş vuracağ ı nı z bir güvenli kip türüdür. Bu durumda da sisteminizi baş lattı ktan sonra Emergency Repair Disk (Acil Onarı m Disketi) ile sistem dosyaları nı zıonarmalı sı nı z.  Komut İ stemi ile Güvenli Kip (Safe Mode with Command Prompt): Temel güvenli kipin özellikleri ile ancak ondan farklıWindows’un GUI birimi, yani masaüstü, görev çubuğu ve Baş lat menüsü olmadan kurulmasıhalidir. Kimi zaman soruna yol açan sürücü veya bir diğer program, Windows’un masaüstü devreye girdiği zaman çalı ş ı r. Sorunu bulabilmek için .ini ve diğ er ayar dosyaları nı n ortada masaüstü arayüzü olmadı ğızaman, bildiğiniz DOS komut istemcisi ile karş ıkarş ı ya çözülebilir. Windows’un sadece komut istemcisi ile açı lmasıhalinde, Edit (edit.com) kelime iş lem programı nı kullanabilirsiniz. :  Güvenli mod sorunlarıtanı mlamanı za yardı mcıolur. Bilgisayarıgüvenli modda baş lattı ğı nı zda belirtilerden biri yeniden görüntülenmezse, varsayı lan ayarlarıve en az sayı daki aygı t sürücüsünü olasıhata nedenleri arası ndan çı karabilirsiniz. Sorunun nedeni yeni eklenen bir aygı t veya değ iş tirilen bir sürücü ise, değ iş ikliği geri almak veya aygı tıkaldı rmak için güvenli modu kullanabilirsiniz.  Sistemi baş latmak için gerekli olan Windows sistem dosyaları nı n bozulmasıveya zarar görmesi gibi güvenli modun size yardı mcıolamayacağ ıdurumlar da vardı r. Bu durumda, Kurtarma Konsolu size yardı mcıolabilir.

33

UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları

Öneriler

6. Windows XP iş letim sisteminde Denetim Masası nı11. Baş lat  Ayarlar açı nı z. Denetim Masası

12. Pencerenin sol üst köş esinde Denetim Masası baş lı ğ ı nı n altı nda Klasik Görünüme ya da Kategori Görünümü’ne geç ifadesi yer alı r. Bunlardan seçtiğiniz seçeneğ e göre simge görünümleri değiş ir. İ steğe göre değiş tirilir. Eğer pencere kategori görünümünde ise Performans ve Bakı m seçeneğ inden sistem simgesi görüntülenir. Eğer klasik görünümde iseniz direk Sistem simgesi görünecektir. Açmak için Fare ile çift tı klayı nı z.

7. Sistem simgesini çalı ş tı rı nı z.

8. Uzak sekmesinden bağlantı sı nıyapı nı z.

yararlanarak

uzak

34

masaüstü

13. Yapamadı ğ ı nı z yer olduğ u zaman öğrenme faaliyetindeki bilgi

9. Bilgisayarı nı zıbir etki alanı na üye yapı nı z

10. Kayı t defterini kullanarak aş ağı daki ayarlarıyapı nı z.

sayfası ndan yararlanı nı z. 14. Bunun için üye olacağ nı z etki alanı nı n adı nı bilmelisiniz. Bilgisayarı m adı sekmesinde Değ iş tir düğmesine tı kladı ğ ı nı zda ekrana gelen pencerede bu bilgiye ihtiyacı nı z olacaktı r.

1- “Son Kullanı lan Belgeler” listesinin silinmesi için HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft \ 15. Kayı t defteri Windows \ CurrentVersion \ Policies \ Explorer anahtarı na düzenleyicisine ulaş ı nı z ulaş mak için Baş latÇalı ş tı r Ekranda sağtı klayı p yeni DWORD değ eri yapı nı z, değ erin Regedit yazı nı z. Kayı t adı nı“NoRecentDocsHistory” olarak ayarlayı nı z. defterinde düzenleme yaparken dikkat ediniz. Ardı ndan üzerine tı klayarak kı sı tlamayıaçmak için 1 değerini giriniz. Eğ er belgeler geçmiş ini istiyorsanı z 0 değerini giriniz. Bilgisayarıyeniden baş latı nı z. 2- “Yetersiz için,

Disk

Alanı ”

uyarı sı nı n

kapatı lması

HKEY_CURRENT_USERSoftwareMicrosoftWindowsCurr entVersionPoliciesExplorer anahtarı altı nda yeni bir DWORD değeri oluş turup NoLowDiskSpaceCheck adı nı veriniz ve değ er olarak 1 giriniz.

35

PERFORMANS TESTİ DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ(ÖLÇÜTLER) Iş lem basamaklari

Evet

Hayir

Bilgisayarı nı zı çalı ş ma grubu veya bir etki alanı na üye yapabildiniz mi? Bilgisayarı nı zda yüklü olan donanı mları n sorunsuz çalı ş ı p çalı ş madı ğı nı kontrol edebildiniz mi? Sistem geri yükleme noktasıoluş turabildiniz mi? Otomatik güncelleş tirme ayarları nıyapabildiniz mi? Uzaktan yardı mıçalı ş tı rabildiniz mi? Uzak masaüstü bağ lantı sı nıyapabildiniz mi? Sanal bellek kapasitesini ayarlayabildiniz mi? Kayı t defteri düzenleyicisini çalı ş tı rı p istenilen ayarları yapabildiniz mi? MSCONFIG’I çalı ş tı rı p istediğ iniz ayarlarıyapabildiniz mi? Bilgisayarı nı zıgüvenli kipte çalı ş tı rabildiniz mi?

DÜZENLİVE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA Çalı ş ma alanı nı tertipli ve düzenli kullandı nı z mı ? Zamanıiyi kullandı nı z mı ? Çalı ş ı rken sabı rlı , titiz ve güler yüzlü olabildiniz mi?

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonunda hayı r ş eklindeki cevapları nı zıbir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanı z öğ renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksiklerinizi araş tı rarak ya da öğretmeninizden yardı m alarak tamamlayabilirsiniz. Cevapları nı zı n tamamıevet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

36

ÖĞRENME FAALİ YETİ –2 ÖĞRENME FAALİ YETİ –2 AMAÇ Yönetimsel araçlarıkullanarak sistemin özel ayarlamaları nıyapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken araş tı rmalar ş unlardı r: 

Yönetimsel Araçlar penceresiyle ilgili olarak mevcut bilgilerinizi yazarak sı nı f ortamı nda arkadaş ları nı zla paylaş ı nı z.

2. YÖNETİ MSEL ARAÇLAR 2.1. Bileş en Hizmetleri

Şekil 2.1: Bileş en hizmetleri penceresi

Bileş en Hizmetleri'ni açmak için Baş latAyarlarDenetim Masası  Yönetimsel AraçlarBileş en Hizmetleri’i seçilir.

37

Bileş en Hizmetleri yönetim aracı yla gerçekleş tirilen yönetim görevleri, aş ağ ı da gösterildiğ i gibi, dört kategoriye ayrı lı r.

2.1.1. Bileş en Hizmetleri İ çin Sisteminizi Yapı landı rma COM+ ile çalı ş maya baş ladı ğ ı nı zda, bu hizmetleri ağı nı zda kullanabilmeniz için önce birkaç özelleş tirme görevini yerine getirmeniz gerekir. Örneğ in, ayarlara yanı t veren uygulamaya olan eriş imi ayarlayarak ve Bileş en Hizmetleri yönetim aracıiçindeki görevleri yerine getirerek iş e baş lamalı sı nı z.

2.1.2. Baş langı ç Hizmetlerinin Ayarları nıYapma Ağ ı nı za özel basit Bileş en Hizmetleri yapı landı rması nıyaptı ktan sonra, bir sonraki göreviniz uygulama türlerine ve ağüzerinde kullandı ğ ı nı z hizmetlere özel ayarlarıyapmak olabilir. Aş ağ ı daki ifadelerler, ağ ı nı zdaki bilgisayarlara yapabileceğ iniz ayar türlerine örnek olarak verilebilir: 

COM+ uygulamaları nı n içinde yapı landı rı lmamı şbileş enlerin, bir baş ka deyiş le bağ ı msı z olarak yayı nlanmı şCOM bileş enlerinin veya COM uygulamaları nı n güvenliğini sağlamak amacı yla, bu bilgisayarlar için belirli COM güvenlik ayarlamalarıyapmanı z gerekir. (Diğer taraftan COM+ uygulamalarırol tabanlı güvenlikten yararlanacak ş ekilde tasarlanabilir.)



Uygulamanı z dağ ı tı lmı şiş lemleri kullanacaksa, bu uygulamayıçalı ş tı ran her bilgisayarda Microsoft Dağ ı tı lmı şİ ş lem Yöneticisi'nin (DTC) el ile mi yoksa otomatik olarak mıbaş latı lacağ ı nıbelirtmeniz gerekir. Ayrı ca iş lemler Windows Kümelemesi ile kullanı lacaksa, uygun ağ yapı landı rması nıda yapmalı sı nı z.

2.1.3. COM+ Uygulamaları nıYükleme ve Yapı landı rma COM+ uygulaması nı n, kullanacağ ıhizmetlere özel ayarlarla yapı landı rı lmasıgerekir; bundan sonra ağ üzerindeki bilgisayarlara istemci ve sunucu tarafı bölümlerini yükleyebilirsiniz. COM+ uygulamaları nıyüklemeden önce, isteğe bağ lıolarak uygulama bölümlerini oluş turabilirsiniz. Aş ağ ı dakiler, COM+ uygulamaları nı yüklemek gerçekleş tirebileceğ iniz görev türlerine örnek olarak verilebilir.

ve

yapı landı rmak

için



COM+ uygulaması nı n ağ üzerinde nası l davranacağı nıbelirleyen ayarları yapabilmeniz için, önce uygulamayı yapı landı rabileceğ iniz bir basamaklandı rma programı nıbilgisayarı nı za yüklemeniz gerekir.



Uygulamanı zı n ağgüvenlik ş eması nda uygun bir ş ekilde yer alması nısağlamak (yani, hem uygulamaya hem de diğ er kaynaklara eriş iminin gereksinimlerinize

38

uygun olması ) için, kullanı cı larıuygulama rollerine atamanı z ve uygulamanı n güvenlik kimliğ ini belirlemeniz gerekir. 

COM+ uygulaması nı güvenliğ e ve kullanacağ ı hizmetlere göre yapı landı rdı ğı nı zda, ağ ı nı z üzerindeki üretim bilgisayarları na, uygulamanı n istemci ve sunucu tarafı kı sı mları nı yerleş tirmeniz gerekir. COM+ uygulamaları nıyüklemeden önce, isteğe bağ lıolarak COM+ uygulama bölümleri de oluş turabilirsiniz.

2.1.4. Bileş en Hizmetlerini İ zleme ve İ nce Ayarları nıYapma Bileş en Hizmetleri'ni kullanan bileş enleri dağ ı ttı ğı nı zda, performans artı rma fı rsatları nıbeklemek ve hatalarıdüzeltmek için bu hizmetleri izleyebilirsiniz. Bazı durumlarda, bu ayarlarda yaptı ğı nı z değ iş iklikler, özellikle de daha iyi bir izleme gerçekleş tirmek için yapı lanlar, performansıdüş ürebilir. Yapı landı rdı ğı nı z alanlarla ilgili belgeleri okuduğunuzdan emin olunuz. Aş ağ ı dakiler, bileş enlerinizi ve uygulamaları nı zıizlemek için gerçekleş tirebileceğ iniz görev türlerine örnek olarak verilebilir: 

Bir COM+ uygulaması nı n yeni bir sürümü çı ktı ğ ı nda, yeni sürüme yükseltme yapmak için eski sürümün kaldı rı lı p yenisinin yüklenmesi gerekir.



Güvenlik denetiminizi geliş tirmek için (örneğ in, nesnelerin yanlı ş lı kla veya bilerek çok erken serbest bı rakı lması nıengellemek amacı yla), ek güvenlik denetimleri yapmak ve ek bilgileri izlemek üzere baş vuru izlemesini kullanabilirsiniz.



Uygulamalar dağı tı lmı şiş lemlerde yer alı yorsa, iş lem durumunu, iletileri ve istatistikleri görüntüleyerek performansı izleyebilirsiniz. Ayrı ca, iş lem istatistiklerini saklayan günlük dosyası nı n boyutunu veya konumunu değ iş tirerek sistem performansı nıartı rabilirsiniz.

2.2. Bilgisayar Yönetimi Bilgisayar Yönetimi, tek ve birleş tirilmişbir masaüstü aracı nıkullanarak, yerel veya uzak bilgisayarları(Yalnı zca bir ağbağdaş tı rı cı sıveya modem gibi bir iletiş im aygı tıveya bir iletiş im hattıkullanarak eriş ebileceğiniz bilgisayardı r.) yönetmenize yardı mcıolur. Birkaç Windows yönetim yardı mcıprogramı nıbir tek konsol ağacı nda birleş tirerek, belirli bir bilgisayarı n yönetim özelliklerine ve araçları na kolay eriş im sağ lar (Varsayı lan olarak konsol pencerenin sol bölmesidir fakat gizlenebilir. Konsol ağ acı ndaki öğ eler ve bunları n sı ra düzenli kuruluş u bir konsolun yeteneklerini belirler.). Şekil 2.2’de gösterildiği üzere Bilgisayar Yönetimi’ni açmak için Baş latAyarlar Denetim Masası  Yönetimsel Araçlar Bilgisayar Yönetimi’ni seçiniz.

39

Şekil 2.2: Bilgisayar yönetimi penceresi

2.3. Hizmetler Windows XP, NT tabanlıbir iş letim sistemi olmasınedeniyle iş letim sistemine bağ ı mlıveya bağ ı msı z birçok program birer hizmet (service) olarak arka planda çalı ş ı r. Tabi bunları n arası nda kritik iş lemlere hizmet eden programlar olduğu gibi çeş itli konfigürasyona sahip sistemlerde, ara sı ra ihtiyaç duyulan,veya duyulmayan hizmet programlarıda bulunabilir. Öncelikle, NT tabanlıiş letim sistemleri yapıolarak karı ş ı k ve gerçekten ince detaylara sahiptir. Bu sebeple Windows XP iş letim sistemine hakim olmayan kullanı cı ları n ayarları kurcalarken dikkatli olmaları nıtavsiye ediyoruz. Genel olarak düş ünürsek, ne iş e yaradı ğı nıanlamadı ğ ı nı z bir hizmeti kapatmamanı z gerekir. Özellikle de karş ı sı nda oturduğ unuz sistem okul, işyeri, Internet kafe gibi bir ortamdaysa hizmetleri karı ş tı rmamak gerekir. Çünkü sizin gereksiz olarak düş ündüğünüz bir hizmet orada bulunan ağortamıiçin son derece önemli olabilir. Bir hizmeti kapatmak yerine elle değ iş tirilebilir (manual) olarak bı rakmak, o hizmetin ihtiyaç duyulduğunda baş layabilmesi için önemlidir. Bir hizmetin tamamı yla kapatı labilmesi için o hizmetin gereksizliğ i konusunda iyice emin olunmasıve bilgisayar yöneticisine danı ş ı lmasıfaydalı dı r. Elbette hizmet ayarları ile ilgili bir hata yapı ldı ğ ı nda sistemi eski haline getirebilirsiniz. Bunun için öncelikle yedek almanı z gerekir. Bir kere hizmet ayarları nı yapabilmeniz için sisteme Administrator (sistem yöneticisi) olarak girişyapmalı sı nı z.

40

Böylece iş letim sisteminin derinliklerine inebilirsiniz. Sisteme admin yetkisi ile girdikten sonra Baş lat > Çalı ş tı r (Start > Run) yolunu izleyerek çı kan pencerede regedit yazı nı z. Kayı t Defteri Düzenleyicisi (Registry Editor), bizlere hizmetler ile ilgili ayarlara yönelik kayı tları n tutulduğ u alana ulaş mamı za ve yedeklememize yarayan oldukça yararlıve güçlü bir programdı r. Bu sebeple yapı lan iş lemlerin sı rası nıdikkatlice takip ediniz. Önce [HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services] yolunu izleyerek “Services” anahtarı nıbulunuz ve seçiniz. Dosya (File) menüsünden, Ver (Export) komutunu kullanarak seçili olan dalıkayı t defterinden dı ş arı ya almanı zısağlayacak olan pencere ile karş ı laş acaksı nı z. Dosya adı(File name) kutusuna dosya ismini girdikten sonra Kaydet tuş una tı klayarak seçtiğ iniz dalı“*.reg” uzantı sıile kaydetmişolursunuz. Pencerenin aş ağ ı kı smı nda Seçili dal (Selected branch) seçeneğ inin seçilmişolması na dikkat ediniz. Zaten o bölgede yer alan kutuda seçtiğ iniz dalı n yolu gözüküyor olacaktı r. Dı ş arı ya aldı ğ ı nı z bu kayı t dalıkopyası nıistediğ iniz zaman çift tı klayarak kayı t defterinize geri ekleyebilirsiniz. Eğer iş letim sisteminiz, kapattı ğ ı nı z bir hizmet sonucunda baş layamaz hale geldiyse, iş letim sisteminizi Güvenli Kipte (Safe Mode) açtı ktan sonra, kayı t defterine dı ş arı ya aldı ğ ı nı z kopyayıgeri ekleyebilirsiniz.

Şekil 2.3: Kayı t Defterinden dı ş arı ya kayı t aktarı lması

2.3.1. Hizmetlerin Yönetimi Hizmetleri yönetebilmek için sisteme Administrator yetkisi ile girmeniz gerektiğini bir kere daha hatı rlatalı m. Sisteminize girişyaptı ktan sonra

41

Baş latAyarlarDenetim Masası Yönetimsel AraçlarHizmetler yolunu izleyerek hizmetler ile ilgili ayarlamalarıyapmamı zısağ layan arayüzü çalı ş tı rabilirsiniz. Seçtiğ iniz hizmetin üzerine gelip Fareniz ile sağtuş u kullanarak, menüyü açabilirsiniz.

Şekil 2.4: Hizmetlerim yönetimi

Şekil 2.4’te menüde görebileceğ iniz gibi seçtiğ iniz hizmetin durumunu (eğer hizmet devre dı ş ıbı rakı lmamı ş sa) Baş lat (Start), Dur (Stop), Duraklat (Pause), Devam Et (Resume), Yeniden Baş lat (Restart) komutlarıile değ iş tirebilirsiniz. Baş lat, hizmetin gerek duyduğu programı n diskten okunarak bellekte çalı ş masıiçin kullanı lı r. Dur, tahmin edebileceğ iniz gibi çalı ş an bir hizmetin durdurulup, bellekten kaldı rı lmasıiçin kullanı lı r. Duraklat komutunu verirseniz eğer, hizmet programıbellekteki yerini korur fakat fonksiyonları nı yerine getirmez. Devam Et komutu ile bellekte duran hizmetin çalı ş ması na kaldı ğ ıyerden devam etmesi sağlanı r. Yeniden Baş lat komutu ise bir hizmete önce Dur, ardı ndan Baş lat komutu uygulanmı şgibi hizmeti durdurup, bellekten kaldı rdı ktan sonra sabit diskten tekrar okunup bellekte tekrar görev yapması için kullanı lı r. Tüm görevler (All Tasks) menüsü ise yukarı da sı ralanan komutları n bütün hizmetlere aynıanda uygulanmasıiçin kolaylı k sağlar. Tabi, tüm hizmetler için aynıanda bu komutları n uygulanması nı n sistem sağ lı ğı açı sı ndan pek faydalıolmayacağ ıortadı r. Yenile (Refresh) komutu ile hizmetlerin durumu o an için listede yenilenir. Özellikler (Properties) ise hizmet ile ilgili bilgilere ulaş ı lması na ve bir takı m ayarları n yapı lması na olanak veren pencereyi açar. Seçilen bir hizmetin Baş langı ç Türü (Startup Type) gibi ayarları

42

bu yönetim penceresinden yapı lı r. Yardı m (Help) komutu ise bildiğiniz üzere hizmetler hakkı nda iş letim sisteminin kendi yardı m dosyaları na ulaş manı zısağlar.

2.3.2. Özellikler (Properties) Penceresi Bu pencerede seçilen hizmet ile ilgili bilgilerin yanısı ra, birtakı m ayarlar yapabileceğ inizi belirtmiş tik. Genel (General) sekmesinde görülebilecek olan bilgiler Şekil 2.5’teki pencerede de takip edebileceğiniz gibi hizmetin adı , listede görünen adı , açı laması , hizmetin gereksinim duyduğu program adıtarzı nda bilgilerden ibarettir. Bunları n yanısı ra hizmetin Baş langı ç Türünü (Startup Type) bu sekmeden belirleyebilirsiniz.

Şekil 2.5: Özelllikler penceresi

2.3.3. Hizmetlere Ait Baş langı ç Türü Özellikleri 

Genel sekmesi

Bir hizmetin baş langı ç türü 3 ş ekilde belirlenebilir: Otomatik (Automatic), Elle (Manual) ve Devre Dı ş ı(Disabled). 

Otomatik / Automatic: Otomatik olarak baş latı lan hizmetler (servisler), iş letim sistemi çalı ş maya baş larken baş latı lan hizmetlerdir. Genelde sistemin çalı ş abilmesi için ş art olan hizmetler otomatik baş latı lı r. Zaten

43

böyle gerekli bir hizleti devre dı ş ıbı raktı ğı nı zda sistem açı lı rken gerekli bir hizmetin baş latı lamadı ğıuyarı sı nıverecektir. 

Elle / Manual: Bu seçenek ile hizmetin sadece gerekli olduğ unda çalı ş masısağ lanı r. Bir hizmeti tamamiyle devre dı ş ıbı rakmak yerine, baş langı cı nımanual yapmak çok daha doğ ru bir tercih, çünkü bu sayede, ilgili hizmet gerekli olduğunda tekrar çalı ş tı rı labilir. Öte yandan, eğer bir hizmet, siz baş latı lması nımanual hale getirseniz de her seferinde direkt çalı ş ı yorsa, o servisin baş langı cı nıotomatiğe bağ lamak daha sağ lı klı dı r. Böylece gerekli olduğunda hizmetin baş laması nıbeklemezsiniz.



Devre dı ş ı/ Disabled: Devre dı ş ıbı rakı lan bir hizmet, bir uygulama tarafı ndan gerek duyulsa bile çalı ş tı rı lamaz. Çok gerekmedikçe hizmetleri devre dı ş ıbı rakmamanı zı , manual seçeneğini kullanmanı zıöneririz. Ama konu güvenlik ise, disabled seçeneği ile bir hizmetin tamamiyle kı zağa çekilmesini sağlayabilir, böylece baş ka bir hizmet ya da uygulama tarafı ndan çalı ş tı rı lması nı önleyenilirsiniz. Bir hizmet devre dı ş ı bı rakı lı rsa o hizmet ne Windows XP tarafı ndan ne de kullanı cıtarafı ndan baş latı lamaz. Eğ er kritik bir uygulamayıdevre dı ş ıbı rakı rsanı z bu Windows XP iş letim sisteminizin sağlı klıolarak baş latı lamaması na ve çalı ş maması na sebep olabilir.

Genel sekmesinde gözümüze çarpan bir diğ er alan ise Hizmet durumudur. Bu baş lı k altı nda yer alan düğmeler tamamı yla sağ tuşmenüsünde bulunanlarla aynıiş lemleri gerçekleş tirdiğinden burada tekrar etmeye gerek yok. Oturum Aç (Log On) ve Kurtarma (Recovery) ileri düzeyde veya uzman olarak nitelendireceğimiz kullanı cı ları n iş ine yarayan ayarlarıbarı ndı rdı ğ ı ndan bize daha çok gerekli olan Bağ ı mlı lı klar (Dependencies) sekmesine atlı yoruz. 

Bağ ı mlı lı klar (Dependencies) sekmesi: Seçilen hizmetin bağ ı mlıolduğ u diğ er hizmetlerin listesini bulundurur. Aş ağı daki resimde görebileceğiniz gibi Bilgisayar Tarayı cı sıhizmetinin bağ ı mlıolduğ u iki tane hizmet var. Bunlar: İ ş İ stasyonu ve Sunucu hizmetleri. Bu iki hizmet baş latı lmadı ğ ısürece Bilgisayar Tarayı cı sıhizmeti devreye giremeyecektir. Bir hizmetin diğerine bağı mlı lı ğ ıbu ş ekilde gerçekleş ir. Bir çok hizmet bu ş ekilde birbirine bağ ı mlıolarak çalı ş ı r.. Bir hizmetin tümüyle devre dı ş ıbı rakı lmaması nı n önemi burada bir kere daha karş ı mı za çı kı yor. Yerel ağ bağ lantı sıbulunan bir bilgisayarda Sunucu hizmetini devre dı ş ıbı rakı rsanı z, İ şİ stasyonu ve Bilgisayar Tarayı cı sı hizmetleri de çalı ş amayacağı ndan ağeriş imi iş lemlerinde problem çı kması muhakkaktı r.

44

Şekil 2.6: Bir hizmetin bağı mlıolduğu diğer hizmetleri gösteren sekme

2.3.4. Kayı t Defteri Düzenleyicisi (Registry Editor) ile Hizmet Ayarları Bu noktada sizlere, acil durumlarda hizmet ayarları na Kayı t Defteri Düzenleyicisi ile nası l müdahale edebileceğinizden bahsedeceğ iz. Tabi çok ince detaylara girmeden birkaç noktaya değineceğiz. Devre dı ş ıbı raktı ğ ı nı z bir hizmet sebebiyle iş letim sisteminiz baş layamaz duruma geldiğ inde, iş letim sisteminiz açı lı rken F8 tuş una bastı ktan sonra Güvenli Kipi (Safe Mode) seçerek bilgisayarı nı zıAdministrator yetkisi ile açı nı z. [HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services] izleyerek çı kan listeden problem çı kardı ğı nıdüş ündüğünüz hizmeti seçiniz.

45

yolunu

Şekil 2.7: Bir hizmete ait kayı t defteri görüntüsü

Şekil 2.7’de görebileceğ iniz gibi Özellikler penceresindeki birçok değ iş ken, kayı tlar arası ndan okunuyor. Bunlardan “Start”, hizmetin Baş langı ç Türünü (Startup Type) tutan kayı ttı r. Üzerine sağtuşile tı klayı p Değ iş tir (Modify) komutu ile açı lan pencerede bu sayı yı değ iş tirebilirsiniz. Aş ağı daki tabloda hangi sayı nı n hangi baş langı ç türüne denk geldiğ ini bulabilirsiniz. Kayı t değ eri Karş ı lı ğı 2

Otomatik

3

Elle

4

Devre Dı ş ı

Hizmetin baş latı labilmesi için 2 veya 3 değeri girilirse iş letim sisteminiz de problemsiz olarak baş latı labilir. Bu arada girilen sayı lar hexadecimal, yani onaltı lı k tabandadı r.

2.4. Olay Görüntüleyicisi Windows XP, NT4 ve Windows 2000 gibi sistemde meydana gelen her bir "olayı " raporlayabilir. Windows açı ldı ğıandan, kapandı ğ ıana kadar birçok "olay (event)" gerçekleş ir. Bir windows servisinin baş laması , bir program ile çalı ş ı rken programı n geçersiz iş lem yürütüp kapanması , ağüzerinden bir kullanı cı nı n sizin bilgisayarı nı za bağlanması , bağ lantı nı zıkesmesi... bunları n hepsi bir olaydı r. Biz bunları n birçoğunu görmeyiz, arka planda sessizce olup biter. Ancak bazen bir servisin baş layı p baş lamadı ğ ı nı ,ş ifresi doğ ru olmayan bir kullanı cı nı n sisteme girişyapmaya çalı ş ı p çalı ş madı ğ ı nı , DNS servisinin arka planda sürekli yaptı ğ ıbazırutin iş lemlerde baş arı lıolup olmadı ğı nıve buna benzer aklı nı za gelebilecek her türlü bilgiyi kontrol etme ihtiyacıduyabilirsiniz.

46

Özellikle bir problem varsa, problemin kaynağ ı nı tespit etmede bu kayı tlar çok iş imize yarar. Windows olayları n teker teker kayı t iş lemini sürekli yapmaktadı r. Bu kayı tları incelememizi sağlayan program Olay Görüntüleyici’dir. Bu programıaçmak için Denetim Masası Yönetimsel AraçlarOlay Görüntüleyicisi seçilir.

Şekil 2.8: Olay görüntüleyicisi penceresi

Üç farklıkayı t alanısöz konusudur.  Sistem :Windows aygı tlarla ilgili her türlü olayıburaya kaydeder.  Güvenlik: Güvenlikle ilgili olaylardı r.  Uygulama :Windows dı ş ı ndaki diğer programlar, kendi iş leyiş leriyle ilgili kayı tları burada tutarlar. Kayı t tipleri Bilgi amaçlıkayı tlar, rutin iş lemler. Uyarı , kontrol edilmesinde fayda var. Hata, kesinlikle kontrol edilmeli.

47

Şekil 2.9: Sistemdeki olaylara ait bilgiler

Şekil 2.9’da Olay Görüntüleyici penceresinde Kaynak sütunu olayı n oluş tuğ u uygulamayıbelirtir.

Kaynak alanı nda "eventlog" yazı yorsa, yani bu olaylar kayı tlarıtutan servisin kendisine ait demektir. Olaylarıkaydedebilmesi için önce bu servisin kendisinin baş laması gerekir. Kapanı rken de son olay her zaman event servisinin durmasıolayı dı r. Eğer bu olay kayı tları n arası nda yoksa bilgisayar normal yollardan kapanmamı şdemektir (mavi ekran veya direkt reset). Windows XP açı lı rken ilk kaydedilen olay, 6005 kodlu Olay günlüğü hizmeti baş latı ldı olayı dı r.

Şekil 2.10: Bilgi özellikleri penceresi

48

Olayları kaydeden servisin kendisinin ürettiği 6006 kodlu kayı t Olay kayı t servisi durdu olayı dı r. Bilgisayar kapanmadan önce kaydedilen son olaydı r.

Şekil 2.11: Bilgi özellikleri penceresi

Şimdi de DHCP servisinin verdiğ i bir uyarımesajı na bakalı m.

IP'lerin ağ üzerindeki DHCP server'dan alı ndı ğ ıbir ortamda bağ lıağ kartı bu mesajı üretmiş tir. DHCP sunucuya ulaş amı yor demektir.

Şekil 2.12: Bilgi özellikleri penceresi

Şimdi de W32Time'ı n ürettiği bir hata mesajı na bakalı m.

Windows Internet üzerinden sistem saatini ayarlamaya çalı ş mı şve bağlantıgerçekleş mediğ i için bu hata meajıoluş muş tur.

49

2.5. Performans

Şekil 2.13: Performans penceresi

Performans ile iş letim sisteminin ve tüm donanı m bileş enlerinin çalı ş maları nıçok değ iş ik yönlerden inceleyebilir ve performans analizi yapabilirsiniz. Denetim Masası Yönetimsel AraçlarPerformans seçtiğinizde yukarı daki pencere ekrana gelecektir. Sistem Monitörü size aktif durumu grafiksel olarak gösterir. Performans Günlükleri ve Uyarı larıile daha sonra incelemek üzere istediğ iniz bir süre aralı ğ ı nı n kaydı nı n tutulması nı sağ layabilirsiniz. Örneğ in, bir bilgisayarda 3 günlük ağkartıüzerinden gönderilen ve alı nan veri miktarıanalizini yapmak istiyorsunuz. Üç gün boyunca bilgisayarı n karş ı sı nda oturup, Performans ekranı nıseyretmek birinci çözüm; bir diğ er çözüm de bu süre boyunca Performans programı nı n sizin için günlük tutması nısağ lamak, daha sonra bu günlük dosyası nıaçı p, kı sa bir zamanda ortalama değ erleri ve neler olup bittiğ ini incelemektir. İ ş letim sistemi içinde çalı ş an birçok nesneyi değ iş ik kriterlere göre analiz etmenize olanak sağlar. Örneğ in, Network Interface nesnesi altı nda, ağkartı nda saniyede alı nan, gönderilen, toplam alı nan-gönderilen veri miktarıgibi değ iş ik Sayı cı -Sayaç'lar vası tasıile ağkartı nı n çalı ş ması nıve performansı nı izleyebilirsiniz. İ lk açtı ğı nı zda Sistem Monitör size CPU ile ilgili üç sayaç bilgisini gösterir durumdadı r.

50

Şekil 2.13’teki araç çubuğundan “+“ simgesine tı klayarak yeni bir sayaç eklenebilir. Performans Nesnesi alanı ndan analiz etmek istediğ imiz nesneyi seçilir.

Şekil 2.14: Sayaç ekleme penceresi

Nesne seçilince, o nesne ile ilgili sayaçları n listesi gelir. Örneğ in Şekil 2.15’te ekranda Sunucu nesnesi seçilidir. Altı nda da Sayaçlar görünür. Bu sayacı n ne anlama geldiğ ine ve onu izleyerek ne gibi bir sonuç çı karmamı z gerektiğ ine bakmak için, istediğ imiz sayacıseçip Açı kla düğ mesine bası yoruz. Sistem monitör penceresinde izlemek istediğiniz sayacı seçip Ekle düğmesine tı klı yoruz. Birden fazla sayacı n izlendiğ i durumlarda sayaçlar birbirine karı ş ması n diye bazı ayarlamalar (istediğ imiz rengi istediğ imize vermek gibi) yapı labilir. Sistem Monitor penceresinde herhangi bir yerde sağtı klayı p Özellikler dersek ilgili ayar ekranıgelecektir. Şekil 2.15: Sayaç ekleme penceresi

51

Genel: Görünüm ile görüntü ş eklini seçebilirsiniz. Normalde veriler saniyede bir yenilenir, bunu daha uzun bir süreye çı karabilirsiniz. Kaynak: Şu anki durumu (Geçerli etkinlik) veya önceden kaydedilmiş bir günlük dosyası nı n analizini yapabilirsiniz. Veri: Bu kı sı mda istediğimiz sayaca istediğimiz rengi ve çizgi kalı nlı ğ ı nı verebileceğ iz alandı r. Burada yer alan Ölçek seçeneği önemlidir. Şekil 2.16: Sistem monitor özellikleri penceresi

Bazen sı fı ra yakı n değ erler üreten bir sayaç olabilir (mor renkli) veya tam tersi çok büyük değ erler üreten bir sayaç(sarı ) olabilir ve kendi içindeki değiş imleri göremezsiniz. Yapı lan ayarlarla grafiği kendinize göre özelleş tirebilirsiniz. Grafik: Grafiği biçimlendirebiliriz. Görünüm: Arkaplan ve font ayarları nıyapabilirsiniz.

Şekil 2.17: Performans penceresi

52

Performans Monitör içinde sağtı klayı p FarklıKaydet ile ekran HTM dosyası olarak kaydedilebilirsiniz. Bir bilgisayarı n uzun süreli analizi yapı lacaksa, Performans Monitör'ünden bu süre boyunca istenilen sayaçlarıkaydetmesi istenebilir, daha sonra bu kayı t (log) Performans Monitör içinden açı lı p analiz edilebilir.

2.6. Veri Kaynakları(ODBC) Değ iş ik veri tabanıyönetim sistemlerine eriş mek için Veri KaynaklarıAçı k Veri tabanıBağ lantı sı 'nı(ODBC) kullanabilirsiniz. Örneğ in, SQL veri tabanı ndaki verilere eriş en bir programı nı z varsa, Veri Kaynakları(ODBC) Visual FoxPro veri tabanı ndaki veriye ulaş manı z için aynıprogramıkullanmanı za olanak sağlar. Bunun için, sisteminize sürücüler denen yazı lı m bileş enleri eklemelisiniz. Veri Kaynakları(ODBC) bu sürücüleri eklemenize ve yapı landı rmanı za yardı mcı olur.

Şekil 2.18: ODBC veri kaynağıyöneticisi

: Veri Kaynakları(ODBC) öğ esini açmak için, Baş lat’ıtı klayı nı z, Ayarlar’ı n üzerine gelip Denetim Masası ’ıseçiniz. Yönetimsel Araçlar’ı , sonra da Veri Kaynakları (ODBC) öğ esini çift tı klayı nı z.

53

2.7. Yerel Güvenlik İ lkesi Yerel bilgisayar için güvenlik ayarları nı n yapı landı rı lması nda kullanı lı r. Bu ayarlar, Parola ilkesi, Hesap Kilitleme ilkesi, Denetim ilkesi, IP Güvenlik ilkesi, kullanı cıhakları atamaları , ş ifrelenmişveri için kurtarma aracı larıve diğ er güvenlik seçenekleridir. Yerel Güvenlik ilkesi, yalnı zca etki alanıdenetleyicisi olmayan bilgisayarlarda bulunur. Bilgisayar bir etki alanı na üyeyse, bu ayarlar etki alanı ndan gelen ilkelerce geçersiz kı lı nmı şolabilir.

Şekil 2.19: Yerel güvenlik ilkeleri

Yerel güvenlik ayarları nıdüzenlemek için,  Yerel Güvenlik Ayarları 'nıaçı nı z.  Aş ağı dakilerden birini yapı nı z:  Parola İ lkesi'ni veya Hesap Kilitleme İ lkesi'ni düzenlemek için, konsol ağacı nda Hesap İ lkeleri'ni tı klayı n.  Denetim İ lkesi, Kullanı cıHaklarıAtamasıveya Güvenlik Seçenekleri'ni düzenlemek için, konsol ağacı nda Yerel İ lkeler'i tı klayı nı z.

54

Şekil 2.20: Düzenlenecek dosyanı n özellikler penceresi

  

Ayrı ntı lar bölmesinde, değ iş tirmek istediğiniz ilkeyi çift tı klayı nı z. İ stediğ iniz değ iş iklikleri yapı nı z ve Tamam'ıtı klayı nı z. Diğer ilkeleri değiş tirmek için, önceki iki adı mıyineleyiniz.

: Yerel bilgisayarda dosya sistemi, kayı t defteri ve sistem hizmetlerine iliş kin güvenlik ayarları nıdüzenlemek isterseniz, önce güvenlik ş ablonu biçiminde değ iş iklikleri düzenlemeli ve daha sonra, Güvenlik Yapı landı rmasıve Çözümlemesi'ni kullanarak bilgisayarıyapı landı rmalı sı nı z. Güvenlik ş ablonunu yerel bir ilkeye uygulamak için, 

Güvenlik Yapı landı rması ve Çözümlemesi'ni açı nı z.



Konsol ağacı nda Güvenlik Yapı landı rmasıve Çözümlemesi'ni sağtı klatyı nı z, sonra VeritabanıAç'ı tı klatı nı z. Veritabanı nıaç iletiş im kutusunda, Dosya adıalanı na bir dosya adıgirip Aç'ı tı klayı nı z. Şablon Al iletiş im kutusunda önce bir ş ablonu, ardı ndan Aç'ıtı klayı nı z. Konsol ağ acı nda önce Güvenlik Yapı landı rmasıve Çözümlemesi'ni sağ tı klayı nı z, sonra BilgisayarıŞimdi Yapı landı r'ıtı klayı nı z. Aş ağı dakilerden birini yapı nı z:

   

55

 

Hata günlüğü dosyası yolu'nda varsayı lan günlüğ ü kullanmak istiyorsanı z Tamam'ı tı klayı nı z.. Hata günlüğ ü dosyasıyolu'nda farklıbir günlük belirlemek istiyorsanı z, geçerli bir yol ve dosya adıyazı nı z.

: 

Güvenlik Yapı landı rmasıve Çözümlemesi'ni açmak için, sı rası yla Baş lat'ıve Çalı ş tı r'ıtı klayı p, mmc yazı nı z ve Tamam'ıtı klayı nı z. Dosya menüsünden sı rası yla Aç'ı , ardı ndan açmak istediğ iniz konsolu ve Aç'ıtı klayı nı z. Ardı ndan, konsol ağacı nda Güvenlik Yapı landı rması ve Çözümlemesi'ni tı klayı nı z.



Bu yordamıtamamlayabilmek için, günlüğ e yönetici olarak kaydedilmiş olmanı z veya Yöneticiler grubunun üyesi olmanı z gerekir. Bilgisayarı nı z ağa bağ lı ysa ağilke ayarlarıbu iş lemi tamamlamanı zıengelleyebilir.



Günlük dosyası nı denetlemek için, Güvenlik Yapı landı rması ve Çözümlemesi'ni sağtı klayı p, Günlük DosyasıGörüntüle'yi tı klayı nı z..



Günlük dosyası nı n varsayı lan yolu ş udur: Sistem kökü\Documents and Documents\Security\Logs\



Yerel bilgisayardaki güvenlik ayarlarıhemen etkinleş ir.

Settings\Kullanı cı

Hesabı \My

MMC konsoluna Güvenlik Şablonlarıeklemek için 

Baş lat Çalı ş tı r'ıseçiniz, mmc yazı n daha sonra Tamam'ıtı klayı nı z.



(İ steğ e bağ lı ) Varolan bir konsolu açmak için, sı rası yla Dosya menüsünde Aç'ı , açmak istediğ iniz konsolu ve daha sonra Aç'ıtı klayı nı z.



Dosya menüsünde Ek Bileş en Ekle/Kaldı r'ı tı klayı nı z.



Ek Bileş en Ekle/Kaldı r iletiş im kutusunda Ekle'yi tı klayı nı z.



Kullanı labilir Tek Baş ı na Ek Bileş enler'in altı nda sı rası yla Güvenlik Şablonları 'nı , Ekle'yi, Kapat'ıve Tamam'ıtı klayı nı z.



Dosya menüsünden, Kaydet'i tı klayı nı z.

: Bu yordamıtamamlayabilmek için, günlüğ e yönetici olarak kaydedilmiş olmanı z veya Yöneticiler grubunun üyesi olmanı z gerekir. Bilgisayarı nı z ağ a bağlı ysa ağ ilke ayarlarıbu iş lemi tamamlamanı zıengelleyebilir.

56

UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları

Öneriler

16. İ ş letim sisteminde denetim masası nıaçı nı z.

 Yönetimsel Araçlar simgesini çalı ş tı rı nı z.

27. Baş lat  Ayarlar Denetim Masası 28. Pencerenin sol üst köş esinde Denetim Masasıbaş lı ğı nı n altı nda Klasik Görünüme ya da Kategori Görünümü’ne geç ifadesi yer alı r. Bunlardan seçtiğiniz seçeneğ e göre simge görünümleri değ iş ir. İ steğ e göre değiş tirilir. Eğ er pencere kategori görünümünde ise Performans ve Bakı m seçeneğ inden Yönetimsel Araçlar simgesi görüntülenir. Eğ er klasik görünümde iseniz direk Yönetimsel Araçlar simgesi görünecektir. Açmak için fare ile çift tı klayı nı z.

29. Seçmişolduğ unuz hizmetin baş langı ç türüne göre açı lı ş 17. Hizmetler sekmesini seçiniz. ş eklini belirleyebilirsiniz. 18. Seçtiğ iniz bir hizmetin üzerine gelip sağ tuş u Otomatik seçerseniz kullanarak gereksiz olduğunu düş ündüğ ünüz bir bilgisayar açı ldı ğ ı nda görevi durdurunuz. hizmette baş layacaktı r. Aynı 19. Seçtiğ iniz hizmetin özellikler penceresini kulanarak zamanda bu iş lemi kayı t baş langı ç türünü seçiniz. defteri düzenleyicisi ile de yapabilirsiniz.

20. 21.

22. 23.

30. Günlük dosyaları sekmesinde bulunan Performans sekmesini seçiniz. Yapı landı r düğmesi ile Performans Günlükleri ve Uyarı ları altı nda kaydedilecek dosyanı n bulunan Sayaç Günlükleri dosyası nı n üzerinde iken türünü ve yerini sağtuş a tı klayı p Yeni Günlük Ayarları … seçiniz. değiş tirebilirsiniz. Günlüğ e bir isim veriniz. Tamam düğmesine tı klayı nı z. Ekrana gelen pencerede Nesne Ekle kı smı ndan hangi sayacı n kaydı nıtutmak istiyorsanı z seçiniz.

57

24. Zaman Aralı ğ ıile kayı t süresini belirleyebilirsiniz. 25. Yönetimsel Araçlar penceresinden Yerel Güvenlik İ lkesini seçiniz. 31. Değ iş ikliği yapacağı nı z 26. Hesap ilkeleri>Parola ilkesinde bulunan en az parola dosya üzerinde çift uzunluğ unu 7 karakter yapı nı z. tı klayarak özellikler penceresine ulaş abilirsiniz.

58

PERFORMANS TESTİ DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ(ÖLÇÜTLER) Iş lem Basamaklari

Evet

Hayı r

Bileş en hizmetlerini kullanabildiniz mi? Bilgisayar yönetimi ile uzaktaki bir bilgisayarıyönetebildiniz mi? Gereksiz olduğunu düş ündüğünüz bir hizmeti kapatabildiniz mi? Otomatik çalı ş an bir hizmetin baş langı ç türünü “elle” olarak ayarlayabildiniz mi? Olay görüntüleyici ile meydana gelenbir hatanı n nereden kaynaklandı ğ ı nıöğ renebildiniz mi? Performans penceresinden yararlanarak istenilen bir sayacı n kaydı nı tutabildiniz mi? Sistem monitörünü kullanabildiniz mi? Yerel güvenlik ilkesi ayarları nıyapabildiniz mi?

DÜZENLİVE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA Çalı ş ma alanı nı tertipli ve düzenli kullandı nı z mı ? Zamanıiyi kullandı nı z mı ? Çalı ş ı rken sabı rlı ,titiz ve güler yüzlü olabildiniz mi?

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonunda hayı r ş eklindeki cevapları nı zıbir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanı z öğ renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araş tı rarak ya da öğretmeninizden yardı m alarak tamamlayabilirsiniz. Cevapları nı zı n tamamıevet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

59

ÖĞRENME FAALİ YETİ –3 ÖĞRENME FAALİ YETİ –3 AMAÇ Görüntü özelliklerini ayarlayabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken öncelikli araş tı rmalar ş unlardı r: 

Görüntü özellikleri penceresiyle ilgili olarak mevcut bilgilerinizi yazı nı z, sı nı f ortamı nda arkadaş ları nı zla paylaş ı nı z.

3. GÖRÜNTÜ ÖZELLİ KLERİ Bu bölümde Windows’un görsel ayarlarıyapı lı r. Bunlar; artalan renkleri, masaüstünün görüntüsü, duvar kâğ ı dı , ekran koruyucuları , pencere görüntüleri, ekranı n çözünürlük ve renk sayı sıayarları dı r. Bu seçeneğ e denetim masası na girmeden de ulaş abilirsiniz. Masa üstünde, boşbir alanda Farenin sağtuş una bası p açı lan menüden Özellikler komutunu seçerek buraya ulaş abilirsiniz.

3.1. Temalar Sekmesi Metin kutuları , baş lı k çubukları ve seçili öğeler gibi diğer masaüstü öğ elerinin görünümünü değ iş tirmek de kolaydı r. Windows XP’de bir dizi renk uyumlu tema bulunur. Her öğ eyi tek tek özelleş tirmeyi de seçebilirsiniz. Bunun için;  Baş latAyarlar Denetim Masası  Görüntü’yü seçiniz.  Şekil 3.1’deki Tema sekmesinde, Temalar listesinde, önce istediğ iniz temayı , ardı ndan da Tamam'ı tı klayı nı z..

Şekil 3.1: Temalar penceresi

60

3.2. Masaüstü Sekmesi Masaüstünüzün arka planı nıdeğ iş ik renklerle boyayabilir; bir desen, görüntü veya sevdiğ iniz bir resimle donatabilirsiniz. Windows XP’de araları ndan seçim yapabileceğ iniz çeş itli arka plan seçenekleri bulunur. Web’ten de resim ve grafikler alabilirsiniz. Masaüstünüze yeni bir görünüm vermek için;

Şekil 3.2: Masaüstü penceresi

 

Baş lat  AyarlarDenetim Masası Görüntü seçiniz. Masaüstü sekmesindeki araçlardan yararlanarak aş ağ ı dakileri yapı nı z.  Renk kutusunda bir renk seçini.  Arka plan listesinden bir arka plan resmini tı klatı n. Konum listesinde, Ortala, Döş e veya Uzat’ıtı klayarak, resminizin nası l görüntüleneceğ ini belirleyiniz.  Diğ er klasör veya sürücülerde arka plan resmi aramak için Gözat düğ mesini tı klayı nı z.  Ekrana gelen pencereden uzantı sı.bmp, .gif, .jpg, .dib, .png veya .htm. olan dosyalarıseçip kullanabilirsiniz. Konum listesinde, Ortala, Döş e veya Uzat'ıtı klayarak resminizin nası l görüntüleneceğ ini belirleyiniz ve Tamam veya Uygula'yıtı klayı niz.  Bir Web sitesindeki resmi kullanmak istiyorsanı z, resmin üstündeyken Farenin sağtuş una tı klayı nı z ve ardı ndan da Masaüstü Arka PlanıOlarak Ayarla seçeneğ ini seçiniz.

61

Şekil 3.3: Resmin arka plan olarak seçilmesi

Renkli bir arka plan görüntülememek için, Arka plan açı lan menüsünden hiçbiri seçeneğ ini belirlemeniz gerekir. Ayrı ca, .htm uzantı lıbir belgeyi arka plan resmi olarak seçtiğ inizde, Konum seçenekleri kullanı lamaz; bunun yerine .htm uzantı lıbelge, tüm arka planıkaplayacak ş ekilde otomatik olarak uzatı lı r Görüntü özellikleri penceresinin masaüstü kı smı nda yer alan Masaüstünü Özelleş tir düğmesini kullanarak masaüstünü özelleş tirebilirsiniz.

62

Şekil 3.4’te yer alan masaüstü simgelerine ait seçenekleri iş aretleyerek onları n masaüstünde görünmelerini sağ layabilirsiniz. Masaüstü simgelerinden birini seçerek Simge değ iş tir düğmesi ile yeni bir simge atayabilirsiniz. Herhangi bir anda Windows’un kullandı ğ ı orijinal simgelere dönmek istiyorsanı z ilgili simge seçili iken Varsayı lanıYükle düğ mesini kullanmalı sı nı z. Ayrı ca masaüstünde bulunduğ u halde kullanı lmayan simgeleri otomatik olarak belli bir sürenin sonunda bir klasöre taş ı tabilirsiniz. Bunun için Masaüstünü Şimdi Temizle düğ mesini kullanabilirsiniz. Şekil 3.4: Masaüstü öğeleri penceresi

3.3. Ekran Koruyucu Sekmesi Ekran koruyucu uzun süre ekranda aynıgörüntünün kalması nıönler. Uzun bir süre ekranda aynıgörüntü kalı rsa (Uzun bir süre hiçbir iş lem yapmazsanı z ekrandaki görüntü hep aynıkalacaktı r) ekranda kalı cıizler bı rakı r yani elektronlar görüntünün bulunduğu noktaları aş ı ndı rı r ve böylece iz kalması na sebep olur. Pencerenin bu kı smı nda, ekran koruyucunun belirlenmesi, ne zaman devreye gireceği, ş ifresi ve diğ er ayarlarıyapı lı r. Ekran koruyucu devreye girdikten sonra herhangi bir tuş a basar veya Fareyi hareket ettirirseniz ekran koruyucu devreden çı kacak ve çalı ş makta olduğunuz ekran görüntüsü aynen eski halini alacaktı r. Windows XP'de çok çeş itli ekran koruyucu seçenekleri vardı r. Ekran koruyucu seçmek için,

63

Şekil 3.5: Ekran koruyucu penceresi

  

Baş latAyarlar Denetim Masası Görüntüyü seçiniz. Ekran Koruyucusu sekmesinde (Şekil 3.5), Ekran koruyucusu listesinden istediğiniz ekran koruyucusunu tı klayı nı z. Ekran koruyucusunu birkaç saniye görüntülemek için, Önizleme'yi seçiniz (önizlemeyi bitirmek için farenizi hareket ettiriniz veya bir tuş a bası nı z) ve ardı ndan da davranı ş ı nıözelleş tirmek için Ayarlar'ıtı klayı nı z.

Şekil 3.6: Ayarlar penceresi

Şekil 3.6’daki pencereden istenilen ayarlar yapı lı r.  Seçiminizden memnun kaldı ğı nı zda, Tamam’ı tı klayabilirsiniz.

64

Ekran koruyucunun kaç dakika içinde devreye gireceğini belirlemek için penceredeki Bekleme süresi kutusundan bir değer seçilir. Devamı nda parola koruması nıseçerek de ekran koruyucuya parola koyabilirsiniz. Monitör gücü kı smı nda Güç düğmesini seçerek Şekil 3.7’deki pencereden monitörünüzün güç ayarı nı değ iş tirebilirsiniz.

Şekil 3.7: Güç seçenekleri özellikleri

65

3.4. Görünüm Sekmesi Ekranda bulunan pencerelerin görünümlerini, renklerini ve yazıtipleri gibi özellikleri Şekil 3.8’deki pencereden yararlanarak değ iş tirebilirsiniz.

Şekil 3.8: Görünüm penceresi

Pencere öğ elerinin görünümünü değ iş tirmek için,    

 

Denetim Masası 'nda Görüntü'yü açı nı z. Görünüm sekmesinde Geliş miş 'i tı klayı nı z. Öğ e listesindeki Pencere, Menü veya Kaydı rma Çubuğ u gibi öğ eler arası ndan değ iş tirmek istediğinizi tı klayı nı z ve renk, yazıtipi veya yazıtipi boyutu gibi ayarlarıyapı nı z. Değ iş ikliklerinizi kaydetmek için Tamam'ıveya Uygula'yıseçiniz.

Yaptı ğ ı nı z değ iş iklikler, baş ka bir değiş iklik yapı lı ncaya veya farklıtema seçilinceye kadar yürürlükte kalı r. Öğ elerin görünümünü birbirinden bağı msı z olarak değ iş tirebilmek için, Görünüm sekmesindeki Pencere ve düğmeler listesinde Windows Klasik seçeneğini belirlemeniz gerekir. Baş ka bir seçenek belirlerseniz, menülerinizin,

66



yazıtiplerinizin, simgelerinizin ve diğer pencere öğ elerinizin görünümü tema tarafı ndan belirlenir. Yazıtipi alanı , Öğ e listesindeki metin görüntülemeyen öğ eler tarafı ndan kullanı lamaz.

Pencere yazı tiplerinizi değiş tirmek için,  

Denetim Masası 'nda Görüntü'yü açı nı z. Görünüm sekmesindeki Yazıtipi boyutu alanı nda yeni bir yazıtipini tı klayı nı z.



Bu seçenek, pencere baş lı kları nda, simge etiketlerinde ve menülerde kullanı lan yazıtiplerinin boyutunu büyütmenizi sağ lar. Yazıtipi boyutu seçenekleri, geçerli temaya, görsel stile ve renk düzenine bağ lı dı r. Bazıtemalar, stiller veya düzenler için tek bir yazıtipi boyutu seçeneğ i olabilir.



Masaüstü öğ elerini tek tek değ iş tirmek için, yukarı da açı klandı ğıgibi Görüntü Özellikleri iletiş im kutusuna gidiniz. Daha sonra: 

Görünüm sekmesinde, özelleş tirilecek öğ eleri açı lan menülerden seçip, sonraki yönergeleri içeren pencereleri açmak için Efektler düğmesine tı klayarak bu öğ eleri değ iş tiriniz.



İ stediğ iniz gibi olduğ unda, Tamam’ıtı klayı nı z.

3.5. Ayarlar Sekmesi Ekran çözünürlük ayarları , monitörünüzün görüntüleyeceğ i bilgi miktarı nıbelirler. Düş ük ayarlarda ekran içeriği, yakı n çekim yapan kamera merceğ inden bakı lı yormuşgibi görüntülenir; bilgilerin oldukça küçük bir kı smı nıgörürsünüz (örneğ in, elektronik tablo veya Web sayfası nı n küçük bir kı smı nı ) ama öğ eler (metin, resimler, vb.) oldukça büyük görüntülenir. Yüksek çözünürlük ayarlarıkuşbakı ş ıbir görünüm sağ lar; daha fazla bilgi görüntülenir ama görüntülenen öğeler daha küçüktür. Windows XP'de, ekran çözünürlüğ ünü tercihlerinize uyacak ş ekilde değ iş tirmek çok kolaydı r. Ekran çözünürlüğ ünü değ iş tirmek için,

67

Şekil 3.9: Ayarlar penceresi



Baş lat Ayarlar Denetim Masası Görüntü'yü seçiniz.



Ayarlar sekmesinde, Ekran çözünürlüğ ü altı nda, kaydı rma çubuğ unu istediğiniz çözünürlüğ e sürükleyiniz ve ardı ndan da Uygula’yı tı klayı nı z.

Şekil 3.9’daki Renk kalitesi kutusundan kullanı labilecek renk sayı sı nı , Ekran çözünürlüğü kutusundan da çözünürlüğü değiş tirebilirsiniz. Bu iki seçenek grafik kartı nı zı n kapasitesine göre değiş ir. Normalde 1 MB belleğe sahip grafik kartları1024x768 çözünürlüğ e ve 16 milyon (24 bit) renge ulaş abilmektedir. Resimleri ekranda görebilmek için en az 256 renkli modu kullanmanı z gerekir. Daha kaliteli görüntü için ise en az 16, 24 veya 32 bit renk modları nı kullanabilirsiniz. Çözünürlük ise ekrandaki nokta sayı sı nıbelirler. Ekran ne kadar çok noktadan oluş ursa görüntü o kadar net olacaktı r. Ancak küçük monitörlerle yüksek çözünürlük kullanmak mümkün değ ildir. Grafik kartıve monitörünüzle ilgili daha detaylıayarlamalar için penceredeki Geliş mişdüğ mesine basarak Şekil 3.10’daki pencereyi kullanabilirsiniz.

68

Şekil 3.10: Geliş mişayarlar

Geliş mişdüğ mesi ile açı lan pencerenin Bağ daş tı rı cıkı smıgrafik kartı nı zla ilgili bilgileri verir ve görüntü tazeleme frekansı nıseçmenize imkân sağlar. Pencerenin Monitör sekmesindeki Ekran yenileme sı klı ğıkutusundan yüksek frekanslar seçerek göz yorulması nı engelleyebilirsiniz. Normalde 60Hz gibi çok düş ük bir yenileme oranıkullanı lı r ve bir süre bilgisayar baş ı nda oturduktan sonra ekranı n titrediğini hissedersiniz. En azı ndan 85 Hz’i destekleyen çözünürlükler kullanmaya çalı ş ı nı z. Eğ er monitörünüz seçtiğ iniz frekansı desteklemiyorsa ekrandaki görüntü bozulabilir. Yanlı ş lı kla monitörünüzün desteklemediği bir çözünürlüğü aktif hale getirirseniz Windows’u güvenli kipte açmanı z gerekir. Bilgisayarıyeniden baş latı p henüz Windows baş lamadan F5 tuş una basarak güvenli kipi açabilirsiniz. Güvenli kipe girdikten sonra ekranı nı zdaki görüntüyü görebilirsiniz. Bu moda girdikten sonra Denetim Masası ndaki Görüntü simgesine gelip ayarı değ iş tirebilirsiniz.

69

UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları

Öneriler

32. İ ş letim sisteminde denetim masası nı açı nı z. 33. Görüntü simgesini çalı ş tı rı nı z.

42. Baş lat  Ayarlar  Denetim Masası 43. Pencerenin sol üst köş esinde Denetim Masasıbaş lı ğ ı nı n altı nda Klasik Görünüme ya da Kategori Görünümü’ne geç ifadesi yer alı r. Bunlardan seçtiğ iniz seçeneğ e göre simge görünümleri değ iş ir. İ steğe göre değ iş tirilir. Eğ er pencere kategori görünümünde ise Görünüm ve Temalar seçeneğ inden Görüntü simgesi görüntülenir. Eğer klasik görünümde iseniz direk Görüntü simgesi görünecektir. Açmak için Fare ile çift tı klayı nı z.

34. Bilgisayarı nı zda yüklü olan bir resmi masaüstü Beğ endiğiniz bir Web sayfası ndaki arka planı olarak yerleş tiriniz resimleri de masaüstü arka planı (Görüntü>Masaüstü). olarak yükleyebilirsiniz. 35. Masaüstünde bulunan Bilgisayarı m ve Ağ 44. Görüntü  Masaüstü Bağlantı ları m simgelerini kaldı rı nı z. Masaüstünü Özelleş tir Genel  Masaüstü Simgeleri 36. Geri dönüş üm kutusu simgesini baş ka bir 45. Görüntü  Masaüstü simge ile değiş tiriniz. Masaüstünü Özelleş tir Genel  Simge Değ iş tir 37. Şehrinizin günlük hava tahminlerinin sürekli olarak masaüstünde görüntülenmesini 46. Görüntü  Masaüstü sağlayı nı z. Masaüstünü Özelleş tir Web  Yeni http://www.meteor.gov.tr2003illerset7 ISTANBULS.aspx 38. Masaüstünün renk düzenini gümüş , yazıtipini büyük yazıtipi olarak değiş tiriniz. 47. Görüntü>Görünüm 39. Parolalıekran koruyucu yerleş tiriniz. 48. Görüntü>Ekran Koruyucu

70

40. Ekranı nı zı n çözünürlüğ ünü 800x600 olarak 49. Ekran çözünürlüğünü artı rdı kça ayarlayı nı z. kullanacağ ı nz alan da geniş leyecektir. (Görüntü>Ayarlar). 41. Bilgisayarı n on dakika kullanı lmadı ğ ızaman 50. GörüntüEkran KoruyucuGüç sistemi bekleme konumuna alı p monitörün kapatı lması nısağlayı nı z.

71

PERFORMANS TESTİ DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ(ÖLÇÜTLER) İ ş lem Basamakları

Evet

Hayı r

Temaları kullanabildiniz mi? Masaüstü arka planı nıdeğiş tirebildiniz mi? İ stediğiniz bir resmi arka plan olarak ayarlayabildiniz mi? Masaüstündeki simgeleri kaldı rabildiniz mi? Ekran koruyucu ekleyebildiniz mi? Güç seçeneklerini kullanabildiniz mi? Pencerelerin görünümünü, rengini, yazıtipini değiş tirebildiniz mi? Ekran çözünürlüğ ünü değ iş tirebildiniz mi?

DÜZENLİVE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA Çalı ş ma alanı nı tertipli ve düzenli kullandı nı z mı ? Zamanıiyi kullandı nı z mı ? Çalı ş ı rken sabı rlı , titiz ve güler yüzlü olabildiniz mi?

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonunda hayı r ş eklindeki cevapları nı zıbir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanı z öğ renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araş tı rarak ya da öğretmeninizden yardı m alarak tamamlayabilirsiniz.

Cevapları nı zı n tamamıevet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

72

ÖĞRENME FAALİ YETİ –4 AMAÇ

ÖĞRENME FAALİ YETİ –4

Internet Seçenekleri ile eriş im ayarları nıyapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken öncelikli araş tı rmalar ş unlardı r: 

İ nternet Seçenekleri penceresine ait olan bilgilerinizi yazarak sı nı f ortamı nda arkadaş ları nı zla paylaş ı nı z.

4. İ NTERNET SEÇENEKLERİ Internet Seçenekleri'ni kullanarak internet tarayı cı sıayarları nı zıdeğiş tirebilirsiniz. Burada, tarayı cıprogramı nı zıbaş lattı ğı nı zda görüntülenecek ilk Web sayfası nıbelirtebilir, bilgisayarı nı zdaki geçici İ nternet dosyaları nısilebilir, içerik danı ş manı nıkullanarak istenmeyen içeriklere eriş imi önleyebilir, renk ve yazıtiplerinin Web sayfaları nda nası l görüntüleneceğ ini belirtebilirsiniz. Ayrı ca, güvenlik düzeyinizi ayarlayabilir, e-posta ve İ nternet haber grupları nıokumak için kullanı lacak programları belirtebilirsiniz. 

İ nternet Seçenekleri'ni açmak Masası İ nternet Seçenekleri seçilir.



İ nternet Seçenekleri, tarayı cı nı zı n ayarları nıdeğ iş tirmenize izin verir, ancak baş ka Web tarayı cı ları nı n ayarları nıdeğ iş tirmek için kullanı lamaz.

için

Baş latAyarlarDenetim

4.1. Genel Sekmesi Bu seçenekte İ nternet tarayı cı sıile ilgili çok önemli özellikler yer alı r: Şekil 4.1’deki pencerenin Genel kı smı nı n Adres bölümünde Girişsayfanı z olarak kullanacağ ı nı z sayfayıbelirleyebilirsiniz. Penceredeki DosyalarıSil düğmesi ziyaret edilen ve o anda diskte saklıbulunan Web sitelerine ait dosyalarısiler. Eğer aynısiteler sı k sı k ziyaret edilecekse bunları n silinmesi doğru olmaz. Çünkü site ile bağ lantıkurulduğunda sadece değiş mişkı sı mlarıyeniden alı nı r. Diğer kı sı mlarıise direkt diskten okunarak hı zlıbir ş ekilde alı nı r. Pencerede bulunan Geçmiş i sil düğ mesine basarak geçmiş te ziyaret ettiğiniz bütün sayfalarısilebilirsiniz. Bu iş lem kaydedilmemişadresleri de silecektir. Geçmiş i sil düğmesi bilgisayarı nı za yüklenmiş Web sayfaları na ait dosyalarısilmez. Bu dosyalarıda silmek isterseniz penceredeki Dosya sil düğmesini kullanı nı z. Web sayfaları na giriş i hı zlandı ran bu dosyalarısildiğ inizde belirli bir süre için Web sayfaları na giriş iniz yavaş layacaktı r.

73

Şekil 4.1: İ nternet Özellikleri

Eğer bu dosyaları n tamamı nıdeğ il de bazı ları nısilmek isterseniz penceredeki Ayarlar düğmesinden yararlanabilirsiniz. Ayarlar düğ mesine bası ldı ğ ı nda karş ı mı za Şekil 4.2’deki pencere gelecektir. Pencerenin üst kı smı nda yer alan Depolanan sayfaları n daha yeni sürümlerini denetle seçenekleri ziyaret sonucu diske kaydedilen dosyalarla ilgilidir. Birinci sayfa ziyaret edildiğinde diskteki dosyaları n daha yenileri varsa kontrol edilir. İ kinci seçenekle Internet tarayı cı sı nı her baş lattı ğı nı z da yeni dosyalar kontrol edilir. Üçüncü seçenekle otomatik olarak iş lemini yapar. Dördüncü seçenekte dosyalar kontrol edilmez.

Şekil 4.2: Ayarlar penceresi

74

Şekil 4.3: Geçici internet dosyalarıklasörü

Geçici internet dosyalarıklasörü bölümünde ziyaret edilen sayfalara ait dosyaları n bulunduğ u klasör ve bunun için diskte ayrı lan bölge yer alı r. Bu değerler istenirse azaltı lı p artı rı labilir. Klasörü taş ıdüğmesiyle dosyaları n yerleri değ iş tirilir. Dosyalarıgöster düğmesiyle yanda açı lan pencere açı lı r ve dosyalar görüntülenir. Bu dosyalar Web sayfaları nıziyaret ettiğinizde bilgisayarı nı za kaydedilir ve aynısayfaya tekrar girdiğinizde kullanı lı r. Bu iş lem daha önce ziyaret edilmişWeb sayfaları nı n daha hı zlıyüklenmesini sağ layan bir özelliktir. Nesneleri göster düğ mesiyle nesneler görüntülenir. Genel kı smı nda yer alan Renkler… düğ mesiyle Şekil 4.4’teki pencere görüntülenir.

Şekil 4.4: Renkler penceresi

Burada gidilmiş(ziyaret edilmiş ) ve gidilmemiş(henüz ziyaret edilmemiş ) linklerin renklerini belirler.

75

YazıTipleri… düğmesi fontlar ve alfabeler ile ilgili ayarları n yapı ldı ğ ıŞekil 4.5’teki pencereyi görüntüler.

Şekil 4.5: Yazıtipleri penceresi

Diller… düğmesi sayfada kullanı lacak olan dili belirler. Eğer istenirse Ekle düğ mesi ile yeni diller eklenebilir. Kaldı r düğmesi ile kaldı rı labilir. Özellikle listede Türkçe seçeneğ i yoksa sayfalardaki harfleri doğ ru görebilmek için bunu eklemelisiniz.

Şekil 4.6: Dil tercihi penceresi

76

4.2. Güvenlik İ nternet tarayı cı sı , Internet dünyanı zıbölgelere ayı rı r, böylece bir Web sitesini uygun güvenlik düzeyindeki bir bölgeye atayabilirsiniz. Internet tarayı cı sı nda durum çubuğ unun sağ tarafı na bakarak geçerli Web sayfası nı n hangi bölge içinde bulunduğ unu görebilirsiniz. Bir web sayfası na girmeye çalı ş tı ğ ı nı zda veya yüklemek istediğinizda, internet tarayı cı sı Web sitesinin bölgesine iliş kin güvenlik ayarları nı denetler.

Şekil 4.7: Güvenlik penceresi

Dört farklı bölge vardı r.   

 

İ nternet bölgesi: Varsayı lan olarak, bu bölgede bilgisayarı nı zda veya intranetinizde bulunmayan veya herhangi bir alana atanmı şherş ey bulunur. İ nternet bölgesi için varsayı lan güvenlik düzeyi orta’dı r. Yerel İ ntranet bölgesi: Bu bölgede normal olarak, sistem yöneticisi tarafı ndan tanı mlandı ğıbiçimiyle, proxy sunucu gerektirmeyen tüm adresler bulunur. Bu adreslerde, Bağ lantı lar sekmesinde belirtilen siteler, ağyollarıve yerel intranet siteleri bulunur. Bu bölgeye site de ekleyebilirsiniz. Varsayı lan güvenlik düzeyi Orta’dı r. Güvenilir Siteler bölgesi: Bu bölgede bilgisayarı nı za veya verilerinize zarar vermeyeceğ ine emin olarak dosya yükleyebileceğiniz veya çalı ş tı rabileceğ iniz siteler bulunur. Bu bölgeye site atayabilirsiniz. Güvenlik düzeyi Düş ük’tür. Sı nı rlıSiteler bölgesi: Bu bölgede bilgisayarı nı za veya verilerinize zarar vermeden dosya yükleyebileceğinizden veya çalı ş tı rabileceğ inizden emin olmadı ğ ı nı z siteler bulunur. Bu bölgeye site atayabilirsiniz. Güvenlik düzeyi Yüksek’tir.

Web sitesini güvenlik alanı na atamak için,

77



İ nternet tarayı cı sı nı n Araçlar menüsünde İ nternet Seçenekleri seçeneğini tı klayı nı z.



Güvenlik sekmesini seçiniz.



Bir güvenlik bölgesini tı klayı nı z.



Yerel İ ntraneti tı kladı ysanı z, Siteler seçeneğ ini seçiniz



Geliş mişdüğmesini seçin



Bu bölgeye eklemek istediğiniz Web sitesinin internet adresini yazı n

: Her ne kadar İ nternet tarayı cı sıgüvenlik ayarlamalarıkoruma sağlasa da, etkin koruma için güvenlik programları nı n kullanı lmasıönerilmektedir.

Şekil 4.8: Geliş mişayarlar penceresi

78

4.3. Gizlilik İ nternet tarayı cı sı gizliliğinizi korumaya yardı mcı olan ve bilgisayarı nı zıve kiş isel olarak tanı mlanmanı za neden olabilecek bilgilerinizi daha güvenli hale getiren bir dizi özellik sağ lar. Gizlilik özellikleri, görüntülediğiniz Web sitelerinin kiş isel olarak tanı mlanmanı za neden olabilecek bilgilerinizi nası l kullandı ğ ı nıanlamanı za yardı mcı olarak ve web sitelerinin bilgisayarı nı za tanı mlama bilgileri kaydetmesine izin verip vermeyeceğ inizi belirten gizlilik ayarları belirlemenize olanak sağ layarak kiş isel tanı mlama bilgilerinizi korur. Şekil 4.9: Gizlilik penceresi

İ nternet tarayı cı sı ndaki gizlilik özellikleri aş ağ ı dakileri maddeleri içermektedir: 



Bilgisayarı nı zı n tanı mlama bilgileriyle nası l iş lem yaptı ğ ı nıbelirten gizlilik ayarları ;. Tanı mlama bilgileri, Web sitesi tarafı ndan oluş turulan ve siteyi ziyaret ettiğinizdeki tercihleriniz gibi bilgileri bilgisayarı nı zda depolamak için kullanı lan dosyalardı r. tanı mlama bilgileri, adı nı z veya e-posta adresiniz gibi kiş isel olarak tanı mlanmanı za neden olabilecek bilgileri de depolayabilir. Gizlilik ayarları nı zdaki ölçütlere uymayan bir siteye eriş meye çalı ş tı ğı nı zı bildiren gizlilik uyarı ları dı r.

79

4.4. İ çerik  İ çerik Danı ş manı İ nternet ortamı nda bol miktarda toplumu sosyal, ahlakî ve kültürel yönden kötü etkileyecek zararlı sayfalar bulunmaktadı r. Bir yetiş kin olarak çocukları nı zıveya diğer aile fertlerini bu sitelerden ş ifre koyarak koruyabilirsiniz.

: İ çerik danı ş manıda her zaman etkin bir koruma sağ layamamaktadı r. Şekil 4.10’da bulunan Etkinleş tir düğ mesine basarak, içerik danı ş manı nı etkinleş tirmenizi sağ layacak aş ağ ı daki pencereyi açı nı z. Burada zararlıeylemleri belirlemeniz istenecektir. Şekil 4.10: İ çerik penceresi

Şekil 4.11’deki pencerede bulunan dört kategori zararlıolabilecek sayfalara giriş i engelleyecektir. Bunlar; açı k resimler, kötü sözler, cinsel yazı lar, ş iddet içeren sayfalardı r. Zararlı sayfaları n seviyesini belirledikten sonra Tamam düğmesi ile pencereyi kapatı nı z. Ardı ndan Şekil 4.12’deki pencere açı larak sizden bir ş ifre belirlemeniz istenecektir.

Şekil 4.11: İ çerik danı ş manı

80

Böylece içinde görüntüler bulunan istendiğ inde bu ş ifre doğru girilmezse engellenecektir. Eğ er engellemek isterseniz kı smı na geçiniz.

zararlı olabilecek sayfalara girilmek sorulacak ve ş ifre sayfaya eriş im bazısitelere giriş i Onaylanan Siteler

Şekil 4.12: Parola oluş turma penceresi

Girilmesini istemediğiniz adresi yazı nı z ve Asla düğ mesine bası nı z. Yazdı ğ ı nı z adres listeye eklenecektir.

Şekil 4.13: Onaylanan sitelerin seçilmesi

Pencerenin Genel kı smı na geçip ilk seçeneğ i iş aretleyiniz. Aksi takdirde derecelendirme sistemine sahip olmayan birçok siteye giremezsiniz.

Şekil 4.14: Kullanı cıseçeneklerinin belirlenmesi

81

 Kiş isel bilgiler Web sayfaları na girilen bilgileri tarayı cısaklar ve daha sonra tekrar bilgi giriş i yapmak istediğ inizde önceki giriş lerinizden birini seçebilmenize imkân verir. Örneğin emaillerinizi okumak için girdiğ iniz bir sayfada kullanı cıadı nı z ve isterseniz parolanı z kaydedilir. Daha sonra aynı bilgiyi girmek istediğ inizde daha önceden girdiğ iniz bilgiler açı lı r, bir listede karş ı nı za gelir. Bu oldukça kullanı ş lıbir iş lemdir. Aynış eyi tekrar yazmanı za gerek kalmaz ve size kolaylı k sağlar. Bu bilgileri silmek isterseniz Otomatik Tamamla… düğmesi seçilir ve aş ağı daki pencere açı lı r.

Şekil 4.15: Kiş isel bilgilerin ayarlanması

Web adresleri seçeneğ i iş aretliyse yazdı ğı nı z adresler kaydedilir. Bu adresleri silmek için Genel kı smı ndaki Geçmiş i Sil düğ mesini kullanabilirsiniz. Formlar seçeneğ i iş aretliyse Web sayfaları ndaki formlara yazdı ğ ı nı z bilgiler kaydedilir. Bu bilgileri silmek için aynı penceredeki Formları Sil düğ mesini kullanabilirsiniz. Formlardaki kullanı cı adları ve parolalar seçeneği iş aretliyse Web sayfaları ndaki formlara yazdı ğı nı z kullanı cı adı ve parola bilgileri kaydedilir. Bu bilgileri silmek için de ParolalarıSil düğ mesini kullanabilirsiniz. Şekil 4.16: Otomatik tamamla ayarları

82

4.5. Bağ lantı lar Şekil 4.17’de gösterilen Bağlantı lar penceresinde İ nternete bağ lanma ile ilgili adı mlar yer alı r. Kur düğ mesi ile internete bağ lanma sihirbazı devreye sokulur. Ayarlar düğmesi ile İ nternet modem ve ağaracı lı ğ ı yla bağ lanı lı r. Ekle düğmesi ile yeni bağ lantı lar yapı lı r.

Şekil 4.17: Bağlantı lar penceresi

4.6. Programlar Şekil 4.18’de Programlar penceresinden yararlanarak gerek mesajlaş ma olayı nda ve gerekse kiş isel bilgileri saklamada hangi programları kullanacağ ı mı zıbelirleyebiliriz. Açı lan kutulardan programlarıseçip Uygula dediğ imizde programlar aktif olacaktı r.

Şekil 4.18: Programlar penceresi

83

4.7. Geliş miş Bu bölümde İ nternet tarayı cı sıile ilgili önemli ayarlar yapı lı r. Bunlar adres çubuğ u, çoklu ortam, eriş ilebilirlik, http, güvenlik, tarama ve yazdı r gibi seçeneklerden oluş maktadı r. Verilen seçeneklere göre istenilenler seçilerek tarayı cı nı zı kendinize göre özelleş tirebilirsiniz.

Şekil 4.18: Geliş mişpenceresi

84

UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları

Öneriler

51. İ ş letim sisteminde denetim masası nıaçı nı z.

52. İ nternet seçenekleri simgesini çalı ş tı rı nı z.

59. Baş lat  Ayarlar Denetim Masası 60. 61. 62. Pencerenin sol üst köş esinde Denetim Masasıbaş lı ğ ı nı n altı nda Klasik Görünüme ya da Kategori Görünümü’ne geç ifadesi yer alı r. Bunlardan seçtiğiniz seçeneğ e göre simge görünümleri değ iş ir. Eğ er pencere kategori görünümünde ise Ağ ve İ nternet Bağlantı ları seçeneğ inden İ nternet Seçenekleri simgesi görüntülenir. Eğer klasik görünümde iseniz direk İ nternet Seçenekleri simgesi görünecektir. Açmak için Fare ile çift tı klayı nı z.

53. İ nternet tarayı cı sı nı n giriş sayfası nı 63. Internet Seçenekleri www.megep.meb.gov.tr olarak değ iş tiriniz. Genel  Adres 54. Adres çubuğunda görünen daha önce ziyaret etmiş 64. Internet Seçenekleri olduğ unuz İ nternet sayfaları nı siliniz. Genel  Geçmiş i Sil 55. Bilgisayarı nı za zarar verebileceğ ini düş ündüğ ünüz 65. Internet Seçenekleri sitelere girilmesini engelleyiniz. İ çerik  İ çerik Danı ş manı 56.

Açı lı r engelleyiniz.

pencerelerin

görüntülenmesini 66. Bazı İ nternet sayfaları nı açtı ğı mı zda, beraberinde farklı pencereler de açı labilir. Bu sayfalara açı lı r pencere adıverilmektedir. Bu pencerelerin, güvenlik açı sı ndan tehdit doğurabilecekleri için

85

engellenmeleri tercih edilir. İ nternet Seçenekleri Gizlilik  Açı lı r Pencere Engelleyicisi 57. Bir İ nternet bağ lantı nı z yoksa İ nternet sihirbazı nı67. İ nternet Seçenekleri çalı ş tı rarak bağ lantıkurunuz. Bağ lantı lar  Kur 58. Açmı şolduğunuz Web sayfaları nda yer alan seslerin 68. İ nternet Seçenekleri çalı nması nı engelleyiniz. Geliş miş

86

PERFORMANS TESTİ DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ(ÖLÇÜTLER) Iş lem Basamakları

Evet

Hayir

İ nternet girişsayfası nıdeğiş tirebildiniz mi? Daha önce ziyaret ettiğiniz sayfaları adres çubuğ undan silebildiniz mi? Geçici İ nternet dosyaları klasöründeki dosyalarısilebildiniz mi? İ nternet güvenlik ayarları nıyapabildiniz mi? Gizlilik ayarları nıyapabildiniz mi? İ çerik danı ş manı nıkullanarak istenilmeyen sayfalara giriş i engelleyebildiniz mi? İ nternet bağlantısihirbazı nıçalı ş tı rabildiniz mi? Geliş mişözellikler ile tarayı cı nı zıkendinize gore özelleş tirebildiniz mi?

DÜZENLİVE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA Çalı ş ma alanı nı tertipli ve düzenli kullandı nı z mı ? Zamanıiyi kullandı nı z mı ? Çalı ş ı rken sabı rlı ,titiz ve güler yüzlü olabildiniz mi?

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonunda hayı r ş eklindeki cevapları nı zıbir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanı z öğ renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksiklerinizi araş tı rarak ya da öğretmeninizden yardı m alarak tamamlayabilirsiniz. Cevapları nı zı n tamamıevet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

87

ÖĞRENME FAALİ YETİ –5 ÖĞRENME FAALİ YETİ –5 AMAÇ Program ekle/kaldı r iş lemlerini gerçekleş tirebileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken öncelikli araş tı rmalar ş unlardı r:  Yönetimsel Araçlar penceresine ait olan bilgilerinizi yazarak sı nı f ortamı nda arkadaş ları nı zla paylaş ı nı z.

5. PROGRAM EKLE/KALDIR Denetim Masası 'ndaki Program Ekle/Kaldı r'ıkullanarak gerçekleş tirebileceğ iniz çeş itli görevlerin baş ı nda CD-ROM veya disket sürücüsü gibi yerel bir ortamdan; ş irket ağı na atanmı şve yayı mlanmı şbir uygulama için tanı mlanmı şbir Active Directory konumundan veya İ nternet’ten uygulama yükleyebilirsiniz. Ayrı ca Program Ekle/Kaldı r’ı , varolan bir uygulamayıkaldı rmak veya değ iş tirmek, hasarlıbir uygulamayıonarmak ya da ilk kuruluma eklemeyi seçtiğiniz Windows bileş enlerini eklemek veya kaldı rmak için de kullanabilirsiniz.

Şekil 5.1: Program ekle/kaldı r penceresi

88

: Program Ekle/Kaldı r’ıaçmak için Baş lat Ayarlar Denetim Masası  Program Ekle/Kaldı r seçilir.

5.1. Program Değ iş tirmek veya Kaldı rmak Bu kı sı mda Windows kurulduktan sonra kurulan programları n listesi yer alacaktı r. Listedeki bir programıkaldı rmak için ilgili program seçili iken Kaldı r düğmesini, güncellemek ya da yüklenmeyen bileş enleri yüklemek için Değ iş tir düğ mesini kullanabilirsiniz. Eğ er bir programısilmek için bu yolu kullanmazsanı z, yani Windows gezgini veya diğ er yollardan biriyle silerseniz programısildiğinizi zannedersiniz ama programı n birçok kalı ntı sı hala bilgisayarı nı zda kalmaya devam eder ve hem bilgisayarı nı zdaki boşyerin azalması na hem de Windows’un yavaş laması na sebep olur. Bu yüzden bir programısilmek istediğinizde bu pencereyi kullanı nı z. 

Denetim Masası  Program Ekle veya Kaldı rProgramlarıDeğiş tir veya Kaldı r’ı

Şekil 5.2: Bir programı n değiş tirilmesi ya da kaldı rı lması



Değ iş tirmek veya kaldı rmak istediğiniz programıseçerek sağalt köş esinde bulunan Değiş tir/Kaldı r‘ıtı klayı nı z.

Değ iş tir veya Kaldı r'ıtı kladı ğ ı nı zda, bazıprogramlar siz uyarı lmadan kaldı rı labilir.



Programları , Sı rala kutusundaki farklıseçenekleri kullanarak sı ralayabilirsiniz.



Program Ekle veya Kaldı r yalnı zca Windows iş letim sistemleri için yazı lmı ş programlarıkaldı rı r. Diğer programlar için baş vuru belgelerinize bakarak bazı dosyaları(.ini dosyalarıgibi) kaldı rı p kaldı ramayacağ ı nı zıöğ reniniz.

89

5.2. Yeni Program Ekle Bu kı sı m Windows ortamı na yeni programlar kurmak için kullanı lı r. Kurulacak program CD ya da disket ortamı nda olabilir. Ayrı ca Windows’u güncellemek için de yine bu pencereden yararlanı lı r. CD veya disketten program eklemek için,  Denetim Masası Program Ekle veya Kaldı rYeni Program EkleCD veya Disket'i seçiniz.

Şekil 5.3: Yeni bir programı n yüklenmesi

 Ekrandaki gelen pencerede sizden CD ya da disketi takmanı zıisteyecektir. Daha sonra Gözat düğmesinden yararlanarak programıseçtikten sonra bilgisayarı nı za kurmaya baş layacaktı r.  Windows Update düğ mesi ile kullanmı ş olduğunuz iş letim sistemindeki programlarıgüncelleyebilirsiniz.

: Program Ekle veya Kaldı r'ıkullanı rken, yalnı zca Windows iş letim sistemleri için yazı lmı şprogramlarıyükleyebilirsiniz.

5.3. Windows Bileş enleri Ekle/Kaldı r Windows bileş enlerini kurmak ya da kurulu olanlarıkaldı rmak için kullandı ğı mı z penceredir. Bu düğ meye tı kladı ğı mı zda Şekil 5.4’teki pencere gelecektir.

90

Şekil 5.4: Windows bileş enlerinin görüntülenmesi

Şekil 5.4’te yüklemek veya kaldı rmak istediğ imiz bileş eni seçtikten sonra ileri düğmesine tı kları z. Windows istenilen bileş eni bilgisayarı nı za kurmaya baş lar. Seçili program grubuna ait alt özelliklere ulaş mak için Şekil 5.5’teki Ayrı ntı lar düğ mesini kullanabilirsiniz.

Şekil 5.5: Yüklü olmayan windows bileş enlerini seçilmesi

Bu yordamıtamamlayabilmek için, günlüğe yönetici olarak kaydedilmişolmanı z veya Yöneticiler grubunun üyesi olmanı z gerekir. Bilgisayarı nı z ağa bağ lı ysa ağilke ayarlarıbu iş lemi tamamlamanı zıengelleyebilir.

91



Windows bileş enlerini yapı landı rmadan yüklediyseniz, bu bileş enlerin bir listesi görüntülenir.



Windows Bileş eni Sihirbazı 'nda bir öğ e seçiliyse, bu öğe zaten kuruludur.

5.4. Program Eriş im ve Varsayı lan Ayarlama Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla, İ nternet ortamı nda gezinme ve e-posta iletileri gönderme gibi etkinlikler için kullandı ğı nı z varsayı lan programlarıbelirtmenizi kolaylaş tı ran bir özelliktir. Ayrı ca, Baş lat menüsü, masaüstü ve diğer konumlarda hangi programları n bulunacağı nıbelirtebilirsiniz. Windows tarafı ndan kullanı lan varsayı lan ayar olarak sı k kullanı lan tarayı cı nı zı , ortam yürütücünüzü, e-posta programı nı zı , anı nda ileti programı nı zıveya Java için sanal makinenizi ayarlamak için, bilgisayarı nı zda yönetici olarak oturum açmanı z gerekir.

: Windows XP 64 bit Edition'da Microsoft Windows Messenger, Microsoft Windows Media Player ve Microsoft Virtual Machine (VM) yüklenmez. Sonuç olarak bu programlar, Windows XP 64 bit Edition'ı n Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla özelliğ inde görünmez. Internet ortamı nda gezinme ve bilgisayarı nı zdan e-posta iletileri gönderme gibi etkinlikler için varsayı lan programları belirtmek üzere aş ağ ı dakilerden birini yapı nı z: Seçim Bilgisayar Üreticisi Microsoft Windows

Microsoft Dı ş ı

Özel

Amaç Ayarları nı zı , bilgisayarı nı zı n üreticisi tarafı ndan seçilen değerlere geri alma. Bu seçenek yalnı zca, bilgisayarı n üreticisi bilgisayarı nı za Windows XP Service Pack 1 yükleyip, bu özellikle ilgili ayarlarıyapı landı rdı ysa kullanı labilir. Windows'la birlikte yüklenen programlarıvarsayı lan olarak kullanma. Varsayı lan olarak Microsoft programları kullanı lacak olsa da, bilgisayarı nı zda yüklü olan tüm programlara eriş meye devam edebilirsiniz. Bilgisayarı nı zda yüklü Microsoft dı ş ı ndaki programlarıvarsayı lan olarak kullanma: Bu seçeneğ i belirlerseniz, belirtilen Microsoft Windows programları na eriş im kaldı rı lı r. Bununla birlikte, herhangi bir anda Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla seçeneğ ini kullanarak programlara eriş imi ayarlayabilirsiniz. Microsoft dı ş ıve Microsoft Windows programları nı n birleş imini varsayı lan olarak kullanma. Özel yapı landı rma, her etkinliğ in varsayı lan programları nı belirlemenize olanak sağ lar. Bir programı n Baş lat menüsünde, masaüstünde veya programları n genelde göründükleri diğer konumlarda görünmesini istemezseniz, program adı nı n yanı ndaki Bu programa eriş imi etkinleş tir onay kutusunun iş aretini kaldı rı nı z.

92

Şekil 5.6: Program eriş im ve varsayı lanları nıayarla seçenekleri



: Program Eriş imi ve Varsayı lanları nıAyarla'yıher açtı ğ ı nı zda Özel seçeneğ i varsayı lan olarak seçilidir.



Özel bölümünde Geçerli … kullan'ıseçerseniz, bu kategoriye iliş kin geçerli varsayı lan program kullanı lmaya devam eder.



Yazı lı m üreticileri, ürünlerini Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla özelliğ iyle çalı ş tı racak yöntemleri belirler. İ lgili Bu programa eriş imi etkinleş tir onay kutusunun iş aretini kaldı rsanı z da Baş lat menüsü veya baş ka bir yerde bazıMicrosoft dı ş ıprogramları n simgeleri görüntülemeye devam edebilir.



Farklıkullanı cı lar için farklıvarsayı lan programlar belirtemez ve yalnı zca bazı kullanı cı lar için programlara eriş imi kaldı ramazsı nı z. Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla'da ayarladı ğı nı z seçenekler, bilgisayarı nı zdaki tüm kullanı cı lar için geçerli olur.

93

5.4.1. Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla Sorunları nıGiderme Aş ağ ı daki listede, Program Eriş im ve Varsayı lanları nı Ayarla kullandı ğ ı nı zda karş ı laş abileceğ iniz bilinen sorunlar açı klanmaktadı r.

özelliğ ini

 Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla'da ayarlarıdeğiş tirmeyi denediğ imde, "Program eriş im ve varsayı lanları nıayarlama izniniz yok" iletisini alı yorum. Bu özellik yalnı zca, bilgisayarı nı zda yönetici olarak oturum açtı ğ ı nı zda kullanı labilir. Bilgisayarı nı zda yönetici olarak oturum açı nı z ve ardı ndan ayarları nı zıdeğ iş tiriniz.  Farklıkullanı cı lar için farklıvarsayı lan programlar belirtmeye çalı ş tı m, ancak iş e yaramadı . Program Eriş im ve Varsayı lanları nı Ayarla'da seçtiğ iniz varsayı lan programlar, bilgisayarı nı zıkullanan herkes için geçerlidir. Farklıkullanı cı lar için farklıvarsayı lan programlar belirtemez ve belirli kullanı cı lar için programlara eriş imi kaldı ramazsı nı z.  Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla listesinde, tercih ettiğ im Microsoft dı ş ı programlarıgörmüyorum. Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla'da görünebilmesi için programları n kayı tlıolması gerekir. Programı nı z listede görünmüyorsa, program kayı tlıdeğ ildir ve Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla kullanı larak varsayı lan program olarak ayarlanamaz. Yardı m için, programıüreten ş irketle görüş ünüz.  Bir Microsoft dı ş ıprogramıBaş lat menümden kaldı rdı ğı mısanmı ş tı m, ancak aynı yerde görmeye devam ediyorum. Yazı lı m üreticileri, ürünlerinin Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla özelliğ iyle nası l çalı ş acağı nıbelirler. BazıMicrosoft dı ş ıprogramları n simgesi, Bu programa eriş imi etkinleş tir onay kutusunun iş aretini kaldı rsanı z da Baş lat menüsü veya baş ka bir yerde görüntülemeye devam edebilir.  Program Eriş im ve Varsayı lanları nıAyarla'yıher açtı ğı mda neden Özel seçeneğ i iş aretli geliyor? Varsayı lan olarak özellik, Özel seçeneği belirlenmişolarak açı lı r.

94

UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları

Öneriler

69. İ ş letim sisteminde denetim masası nıaçı nı z.

75. Baş lat  Ayarlar Masası

70. Program Ekle/Kaldı r simgesini çalı ş tı rı nı z.

76. Pencerenin sol üst köş esinde Denetim Masası baş lı ğ ı nı n altı nda Klasik Görünüme ya da Kategori Görünümü’ne geç ifadesi yer alı r. Bunlardan seçtiğ iniz seçeneğ e göre simge görünümleri değiş ir. İ steğe göre değiş tirilir. Her iki seçenektede Program Ekle/Kaldı r direk simge halinde görünmektedir. Açmak için Fare ile çift tı klayı nı z.

Denetim

71. Bilgisayarı nı zda yüklü olmayan bir Windows 77. İ nternet Bilgi Servisi (IIS) bileş enini yükleyiniz. bileş enini yükleyebilirsiniz. 72. Bilgisayarı nı zda yüklü olan bir programı78. İ ş letim sistemi haricinde kurmuş Program Ekle/Kaldı r penceresini kullanarak olduğunuz bir programı kaldı rı nı z. kaldı rabilirsiniz. 73. İ htiyacı nı z olan bir programı Program 79. Program Ekle/Kaldı rYeni Ekle/Kaldı r kullanarak yükleyiniz. program ekleCD veya disket 74. Varsayı lan ortam yürütücüsünü Media Player olarak ayarlayı nı z.

Windows 80. Program Eriş im ve Vasayı lanları nıAyarla  Özel Varsayı lan Ortam Yürütücüsü

ay

95

PERFORMANS TESTİ DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ(ÖLÇÜTLER) Iş lem Basamaklari

Evet

Hayir

İ htiyacı nı z olan programı bilgisayarı nı za yükleyebildiniz mi? Bilgisayarı nı zda olmayan bir Windows bileş enini yükleyebildiniz mi? Kullanmadı ğ ı nı z ve bilgisayarda gereksiz yere alan iş gal eden bir programıkaldı rabildiniz mi? Program eiş im ve varsayı lan ayarları nıyapabildiniz mi?

DÜZENLİVE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA Çalı ş ma alanı nı tertipli ve düzenli kullandı nı z mı ? Zamanıiyi kullandı nı z mı ? Çalı ş ı rken sabı rlı , titiz ve güler yüzlü olabildiniz mi?

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonunda hayı r ş eklindeki cevapları nı zıbir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanı z öğ renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araş tı rarak ya da öğretmeninizden yardı m alarak tamamlayabilirsiniz. Cevapları nı zı n tamamıevet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

96

ÖĞRENME FAALİ YETİ –6 ÖĞRENME FAALİ YETİ –6 AMAÇ Zamanlanmı şgörevleri kullanarak sistemin özel ayarlamaları nıyapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken araş tı rmalar ş unlardı r: 

Zamanlanmı şGörevler penceresine ait olan bilgilerinizi yazarak sı nı f ortamı nda arkadaş ları nı zla paylaş ı nı z.

6. ZAMANLANMIŞGÖREVLER Zamanlanmı şGörevler'i kullanarak, komut dosyaları nı , programlarıveya belgeleri sizin için en uygun zamanda çalı ş acak ş ekilde zamanlayabilirsiniz. Zamanlanmı şGörevler, iş letim sistemini her baş lattı ğı nı zda baş lar ve arka planda çalı ş ı r. Zamanlanmı şGörevler ile aş ağı dakileri de yapabilirsiniz:  Bir görevi günlük, haftalı k, aylı k veya belirli bir zaman için (sistem baş langı cı gibi) zamanlayabilirsiniz.  Bir görev için zamanı değ iş tirebilirsiniz.  Zamanlanan bir görevi durdurabilirsiniz.  Görevin zamanlanan saatteki çalı ş ma ş eklini özelleş tirebilirsiniz. Yeni görev zamanlamak için, Baş latAyarlarDenetim Masası Zamanlanmı şGörevler seçilir.

Şekil 6.1: Zamanlanmı şgörev ekleme

97

Zamanlanmı şGörev Ekle'yi çift tı klayı nı z. (Şekil 6.1).

Şekil 6.2: Zamanlanmı şgörev sihirbazı nı n çalı ş tı rı lması

İ leri düğ mesine tı klayı nı z (Şekil 6.2). Şekil 6.3’teki pencere ekrana gelecektir. Buradan hangi program ile ilgili iş lem yapmak istiyorsanı z o seçilir. Verilen listede aradı ğ ı nı z program yoksa Gözat düğ mesi ile istenilen program seçilebilir.

Şekil 6.3: Programı n seçilmesi

98

Programıseçtikten sonra İ leri düğmesini seçtiğ inizde bu göreve bir ad vermeniz ve görevi gerçekleş tirme sı klı ğı nıseçebilmeniz için ş ekil 6.4 ekrana gelecektir. Seçtiğ iniz zamana göre ilgili program çalı ş acaktı r.

Şekil 6.4: Görev için ad belirlenmesi

Gerekli iş lemleri yaptı ktan sonra İ leri düğmesine tı klayı nı z. Kullanı cıadıve parola girilerek tekrar İ leri düğ mesi seçilir (Şekil 6.5).

Şekil 6.5: Kullanı cıadıve parolasıgirilmesi

99

Artı k istenilen görevi baş arı yla zamanlamı şoldunuz (Şekil 6.6). Eğer ayarlamı ş olduğunuz görevle ilgili geliş mişayarlar yapı landı rmak isterseniz ekrandaki pencerede bulunan Pencerede Son’u tı klattı ğı mda bu görevin geliş mişözelliklerini aç seçeneğ i seçilip Son’a tı klanı r.

Şekil 6.6: Zamanlanmı şgörev sihirbazı nı n sonlandı rı lması

Şekil 6.7’deki pencere ile ayarlamı şolduğ unuz göreve ait iş lemler yer almaktadı r. İ stenilen değ iş iklikler bu pencere yardı mıile yapı labilir.

Şekil 6.7: Zamanlanmı şgörev ayar penceresi

100



Zamanlanmı şGörevler uygulaması , zamanlanmı şgörevleri çalı ş tı rmak için bilgisayarı nı zdaki sistem tarih ve saatine göre hareket edeceğ inden, bu bilgilerin doğru olması na dikkat ediniz. Bu bilgileri doğ rulamak veya değiş tirmek için, görev çubuğu üstündeki saat göstergesini çift tı klayı nı z.



Parola alanı nıboşbı rakı rsanı z ve görevin oturum açtı ğ ı nı zda çalı ş ması nı istiyorsanı z, görevi açı nı z. Görev sekmesinde, Yalnı zca oturum açı ldı ğı nı zda çalı ş tı r onay kutusunu iş aretleyiniz. Görevi oluş turan kullanı cıbilgisayarda oturum açtı ğ ı nda, artı k zamanlanmı ş görev aktifleş ecek ve ayarladı ğ ı zamanlarda çalı ş acaktı r.

Bilgisayarı nı zı n kendi kendine bekleme modundan çı kması nısağ layabilirsiniz. “Denetim Masası> Zamanlanmı şGörevler” ile bu görevi bilgisayara atayabilirsiniz. “Zamanlanmı şGörevler”e çift tı kladı ktan sonraki pencereyi “ileri” seçeneğ i ile geçiniz ve böylece program listesine ulaş ı nı z. “Gözat”, sı rası yla “%windir%[Enter]”, “System32[Enter]”, “defrag[Enter]” yazarak, “Defrag” komutuna ulaş abilirsiniz. Saat ve günü belirledikten sonra parolanı zıgirmeniz gerekiyor. En son pencerede “Sonu tı kladı ğ ı m zaman bu görevin geliş mişözelliklerini aç” kutucuğunu iş aretleyip, görev eklemeyi tamamlayı nı z. Karş ı nı za gelecek olan geliş mişpenceresinde ise “Ayarlar” sekmesinde “Bu görevi çalı ş tı rmak için bilgisayarıuyandı r”ıiş aretlemelisiniz. Örneğin “Defrag” fonksiyonunu görev olarak tanı mlamı şolsaydı nı z, “Görev” sekmesinde “defrag.exe c:” diyerek sadece C sürücünüzün birleş tirilmesini sağ layabilirdiniz. “Denetim Masası> Zamanlanmı şGörevler” penceresinde, atamı şolduğ unuz göreve sağtuş la tı klayarak görevi silebilir veya çalı ş ı p çalı ş madı ğ ı nıdeneyebilirsiniz.

101

UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları

Öneriler

81. İ ş letim sisteminde denetim masası nıaçı nı z.

84. Baş latAyarlarDenetim Masası

82. Zamanlanmı şGörevler simgesini çalı ş tı rı nı z.

85. Pencerenin sol üst köş esinde Denetim Masasıbaş lı ğ ı nı n altı nda Klasik Görünüme ya da Kategori Görünümü’ne geç ifadesi yer alı r. Bunlardan seçtiğ iniz seçeneğ e göre simge görünümleri değ iş ir. İ steğ e göre değ iş tirilir. Eğ er pencere kategori görünümünde ise Performans ve Bakı m seçeneğinden Zamanlanmı ş Görevler görüntülenir. Eğ er klasik görünümde iseniz direk Zamanlanmı ş Görevler simgesi görünecektir. Açmak için Fare ile çift tı klayı nı z.

83. Windows Messenger programı nızamanlanmı ş görev olarak ekleyiniz.

102

86. Bilgisayarı nı z çalı ş tı rı ldı ğıanda bu program da otomatik olarak çalı ş acaktı r.

PERFORMANS TESTİ DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ(ÖLÇÜTLER) Iş lem Basamakları

Evet

Hayı r

Iş lem yapmak istediğ iniz programa zamanlanmı şgörev ekleyebildiniz mi? Kayı t düzenleyicisinde, zamanlanmı şgörevlerle ilgili ayarlar yapabildiniz mi?

DÜZENLİVE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA Çalı ş ma alanı nı tertipli ve düzenli kullandı nı z mı ? Zamanıiyi kullandı nı z mı ? Çalı ş ı rken sabı rlı , titiz ve güler yüzlü olabildiniz mi?

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonunda hayı r ş eklindeki cevapları nı zıbir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanı z öğ renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksiklerinizi araş tı rarak ya da öğretmeninizden yardı m alarak tamamlayabilirsiniz. Cevapları nı zı n tamamıevet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

103

MODÜL DEĞERLENDİ RME MODÜL DEĞERLENDİ RME A. OBJEKTİ F TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aş ağı daki sorularda doğru olduğunu düş ündüğünüz bir seçeneği iş aretleyizi. 1.

Bilgisayarı nı zla ilgili ayarlarıyapmak için aş ağ ı daki pencerelerden hangisini seçmeniz gerekir? A) Ayarlar B) Denetim Masası C) Çalı ş tı r D) Programlar

2.

Aş ağ ı daki seçeneklerden hangisi ile bilgisayarı nı zıbir etki alanı na üye yapabilirsiniz? A) Sistem>Bilgisayar Adı B) Yönetimsel Araçlar>Hizmetler C) İ nternet Seçenekleri D) Görüntü>Ayarlar

3.

Aş ağ ı daki pencerelerden hangisi ile bilgisayarı nı zdaki donanı mlar arası nda bir çakı ş ma olup olmadı ğı nıanlayabilirsiniz? A) Zamanlanmı şGörevler>Donanı m B) Yönetimsel Araçlar>Olay Görüntüleyici C) Sistem>Donanı m D) Program Ekle/Kaldı r

4.

Aş ağ ı dakilerden hangisi ile iş letim sisteminde bir sorun çı ktı ğı nda kiş isel veri dosyaları nı zıkaybetmeden bilgisayarı nı zı bir önceki duruma geri yüklemede kullanabilirsiniz? A) Güncelleş tirme B) Sistem Geri Yükleme C) Kayı t Defteri D) Güvenli kip

5.

Windows XP diğ er bir XP makinesine yardı m için baş vurmanı zıdiğ er makinedeki kullanı cı nı n sizin bilgisayarı nı za bağlanarak, kontrol etmesini ve problemi çözmesini sağ layan bileş en aş ağ ı dakilerden hangisidir? A) Sistem>Uzak B) Yönetimsel Araçlar>Bileş en Hizmetleri C) Yönetimsel Araçlar>Bilgisayar Yönetimi D) Sistem>Geliş miş

6.

Bellek yetmediğinde Windows harddiskinizi bellek gibi kullanı r. Buna sanal bellek denir. Bu belleğ in boyutunu nereden artı rabiliriz? A) İ nternet Seçenekleri>Geliş miş B) Zamanlanmı şGörevler>Bellek C) Sistem>Geliş miş D) Görüntü>Özellikler

104

7.

Windows kendi yapı landı rma bilgilerini……………………denilen bir veri tabanı nda tutar. Burada her bir kullanı cı nı n profili, sistem donanı mı , yüklü programlar ve özellik ayarlarıile ilgili bilgiler bulunur. Buraya ulaş mak için……………………..seçilir. Boş luklara aş ağı dakilerden hangisi gelmelidir? A) Msconfig, Baş lat>Ayarlar>Denetim Masası B) System, Baş lat>Çalı ş tı r>System C) Regedit, Baş lat>Ayarlar>Denetim Masası D) Kayı t defteri, Baş lat>Çalı ş tı r>Regedit

8.

İ ş letim sistemi baş latı lı rken yüklenecek olan dll dosyaları nı , aygı t sürücülerini, baş langı ç anı nda ve MSDOS tabanlıprogramlarda kullanı lacak olan ayarları n kaydedildiği dosya aş ağ ı dakilerden hangisidir? A) Boot.ini B) Win.ini C) Msconfig D) System.ini

9.

Windows açı ldı ğ ıandan kapandı ğıana kadar birçok olayıkaydeden birim aş ağ ı dakilerden hangisidir? A) Olay Görüntüleyicisi B) Bileş en Hizmetleri C) Bilgisayar Yönetimi D) Hizmetler

10.

Yerel bilgisayarlar için parola, hesap kilitleme, denetim, IP güvenlik, kullanı cıhakları atama gibi güvenlik ayarları nı n yapı ldı ğ ıyer aş ağ ı dakilerden hangisidir? A) Veri Kaynakları B) Sistem C) Yerel Güvenlik İ lkesi D)AğYönetimi

11.

Aş ağ ı dakilerden hangisi ile ekran çözünürlüğü değiş tirilebilir? A) Görüntü>Masaüstü B) Görüntü>Görünüm C) Görüntü>Temalar D) Görüntü>Ayarlar

12.

Bilgisayarı nı za yüklenmişWeb sayfası na ait dosyalarıaş ağı dakilerden hangisi ile silebilirsiniz? A) İ nternet Seçenekleri>Güvenlik B) İ nternet Seçenekleri>Genel C) İ nternet Özellikleri>Bağ lantı lar D) İ nternet Seçenekleri>Geliş miş

105

13.

Zararlıolan sitelere kiş ilerin eriş mesini önleyen bileş en aş ağ ı dakilerden hangisidir? A) İ nternet Seçenekleri>Gizlilik B) İ nternet Seçenekleri>İ çerik C) İ nternet Seçenekleri>Güvenlik D) İ nternet Seçenekleri>Bağ lantı lar

14.

Bilgisayarı nı zda kurulu olan bir programıkaldı rmak için en iyi yol aş ağ ı dakilerden hangisidir? A) Sistem B) Zamanlanmı şGörevler C) Yönetimsel Araçlar D) Program Ekle\Kaldı r

15.

Aş ağ ı dakilerden hangisi ile komut dosyaları nı , programlarıveya belgeleri sizin için en uygun zamanda çalı ş acak ş ekilde ayarlayabilirsiniz? A) Zamanlanmı şGörevler B) Sistem>Geliş miş C) Yönetimsel Araçlar>Zaman Ayarı D) Program Ekle\Kaldı r>Yeni Görev

DEĞERLENDİ RME Cevapları nı zıcevap anahtarıile karş ı laş tı rı nı z. Doğru cevap sayı nı zıbelirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş adı ğ ı nı z sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğ ru cevap verdiyseniz performans testine geçiniz.

106

B. PERFORMANS TESTİ(YETERLİ K ÖLÇME) Modülün Adı İ ş letim Sistemleri Geliş mişÖğ rencinin Özellikleri Adı …: ……………………… : ……………………... Bu modül ile, iş letim sisteminin Soyadı Amaç geliş mişayarları nıyapabilecek, Sı nı fı: ……………………... ileri seviye uygulamaları nıNo….: gerçekleş tirebilecek ve sisteme her türlü müdahaleyi gerçekleş tirebileceksiniz. AÇIKLAMA: Aş ağı da listelenen davranı ş ları n her birinde öğrencide gözleyemediyseniz (0), Zayı f nitelikli gözlediyseniz (1), Orta düzeyde gözlediyseniz (2) ve iyi nitelikte gözlediyseniz (3) rakamı n altı ndaki ilgili kutucuğa X iş areti koyunuz. 0 1 2 3 DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ (kötü) (zayı f) (orta) (iyi) Sistem Özellikleri A) Bilgisayara bir ad verip workgroup üyesi yapabilme B) Bilgisayarıbir etki alanı na katabilme C) Bilgisayara yeni bir donanı m tanı tma D) Sistemi oluş turduğ unuz bir tarihe geri yükleme E) Baş ka bir bilgisayara bağ lantıyapı p masaüstünü kullanma F) Kayı t defterinde istenilen değiş ikliğ i yapabilme G) MSCONFIG menüsünü kullanma H) Bilgisayarı güvenli kipte baş latma Yönetimsel Araçlar A) Bileş en Hizmetlerini kullanma B) Bilgisayar Yönetimini kullanma C) Hizmetler penceresini kullanma D) Olay Görüntüleyicisi penceresini kullanma E) Performans penceresini kullanma F) Veri Kaynakları penceresini kullanma G) Yerel Güvenlik İ lkesi penceresini kullanma Görüntü Özellikleri A) Windows temaları nıdeğ iş tirebilme B) Masaüstü arka planı nıdeğ iş tirme C) Ekran koruyucu ekleme F) Ekran çözünürlüğ ünü değ iş tirme İ nternet Seçenekleri ile Eriş im A) Explorer her açı ldı ğ ı nda varsayı lan adres ayarlama B) Ziyaret edilen sayfaları silme C) Güvenlik ayarlarıyapabilme D) İ stenilmeyen sitelere girilmesini engelleme E) İ nternet bağ lantı sıyapabilme F) Geliş mişözellikleri kullanma

107

Program Ekle/Kaldı r A) Yeni bir programıkurabilme B) Bilgisayardan bir programıkaldı rma C) Windows bileş enlerini ekleyip kaldı rma D) Program eriş im ve varsayı lan ayarlarıyapabilme Zamanlanmı şGörevler A) Yeni bir görev ekleme TOPLAM PUAN

DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğ renme faaliyetlerini tekrarlayı nı z. Modülü tamamladı nı z, tebrik ederiz. Öğ retmeniniz size çeş itli ölçme araçları uygulayacaktı r. Öğretmeninizle iletiş ime geçiniz.

108

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI MODÜL DEĞERLENDİ RME ÖLÇME SORULARI CEVAP ANAHTARI Sorular 123456789101112131415-

Cevaplar B A C B A C D D A C D B B D A

Cevapları nı zıcevap anahtarlarıile karş ı laş tı rarak kendinizi değerlendiriniz.

109

KAYNAKÇA KAYNAKÇA 

Bilgisayar. Öğ rtetmeni KAÇAR Emel, Ders Notları



www.pratikbilgisayar.com/zip/DENETİ M%20MASASI.doc



http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb%3Btr%3B307855



http://www.programmarket.com/ekranlar.asp?UrunID=Winxppro&SayfaNo=10



http://sistemim.com/Editor/XpTour/start_control.htm(önemli)



hcp://services/layout/fullwindow?topic=MSITS%3A%2525HELP_LOCATION%2525%5Carticle.chm%3A%3A/ap_intro. htm



http://www.microsoft.com/technet/prodtechnol/windowsserver2003/tr/library/S erverHelp/a3c728cf-20d0-497d-a259-f2713edf0acb.mspx?mfr=true



http://bilgisayardershanesi.com/isletmenlik1.htm



http://kocbeym.sitemynet.com/register.html



http://www.dicle.edu.tr/~aipek/teknik/Office/win-021.html



http://www.bilgisayardershanesi.com/windowsgezinti.htm



http://www.bilgisayardershanesi.com/win.PDF



http://www.tahribat.com/doc.asp?docid=74(msconfig)



http://www.winnetmag.com.tr/dergi/newsletters/aylikcozum/ekim2003.htm



http://www.zaman.com.tr/2001/02/08/bilisim/yenibas.htm



http://stu.inonu.edu.tr/~y120085006/windows.htm



http://www.mutasyon.net/ho_yazioku.asp?id=100



http://www.darkhardware.com/st.php?u=articles/windowsxp_hizmetler



http://www.turkcenet.org/wown_htm/wxprmass.htm



http://www.turkcenet.org/wown_htm/wxprmdtp.htm

110