Introduction To Propulsion

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ای ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ‬ ‫ﮔﺮوﻩ ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﯽ هﻮاﻓﻀﺎ‬

‫ﻋﻨﺎویﻦ‬

‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺥﺪا‬

‫‪ z‬ﻧﮕﺎﻩ اول ‪ :‬ﻣﻘﺪﻣﺎت و ﺗﻌﺎریﻒ‬ ‫‪ z‬ﻧﮕﺎﻩ دوم ‪ :‬ﺗﺎریﺨﭽﻪ‬ ‫‪ z‬ﻧﮕﺎﻩ ﺳﻮم ‪ :‬ﺁﺵﻨﺎیﯽ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ‬ ‫‪ z‬ﻧﮕﺎﻩ چﻬﺎرم ‪ :‬اﻧﻮاع ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺗﻮرﺑﻴﻨﯽ ) ﺝﺖ (‬

‫ﻧﮕﺎﻩ اول ‪ :‬ﻣﻘﺪﻣﺎت و ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬ ‫‪z‬‬

‫‪ .١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺑﭙﺮدازﻳﻢ ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻧﺮژی ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﻪ اﻧﺮژی ﺟﻨﺒﺸﯽ هﺰﻳﻨﻪ ای ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮای ﭘﻴﺶ ﺑﺮدن هﻮاﭘﻴﻤﺎ ‪ ،‬ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﻧﻴﺮوهﺎی ﻣﻘﺎوم و اوج ﮔﺮﻓﺘﻦ‬

‫ ﺱﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ ‪:‬‬‫‪ .١‬ﻣﻮﺗﻮری ﮐﻪ ﻳﮏ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺮژی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺱﻮﺧﺖ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ﺱﻴﺴﺘﻤﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر ﻣﻮﺗﻮر را ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ اﻃﺮاف ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬

‫ ﻣﻨﺎﺑﻊ اوﻝﻴﻪ ی اﻧﺮژی و ﺱﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ ‪:‬‬‫‪ .١‬ﺱﻮﺧﺖ هﺎی هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺡﺮارﺗﯽ‬

‫‪.‬‬

‫‪ ٢‬ﺑﺎﺗﺮی هﺎ و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬ ‫‪ .٣‬ﺱﻠﻮل هﺎی ﺧﻮرﺵﻴﺪی و ﻣﻮﺗﻮر اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬ ‫‪ .۴‬اﻧﺮژی اﻧﺴﺎن و ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻠﺨﯽ‬ ‫‪ .۵‬اﻧﺮژی هﺴﺘﻪ ای‬

‫‪ .١‬ﺱﻮﺧﺖ هﺎی هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺡﺮارﺗﯽ‬ ‫‪ .٢‬ﺑﺎﺗﺮی هﺎ و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬

‫‪ .٣‬ﺱﻠﻮل هﺎی ﺧﻮرﺵﻴﺪی و ﻣﻮﺗﻮر اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬ ‫‪ .۴‬اﻧﺮژی اﻧﺴﺎن و ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻠﺨﯽ‬ ‫‪ .۵‬اﻧﺮژی هﺴﺘﻪ ای‬

‫‪ .١‬ﺱﻮﺧﺖ هﺎی هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺡﺮارﺗﯽ‬ ‫‪ .٢‬ﺑﺎﺗﺮی هﺎ و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬ ‫‪ .٣‬ﺱﻠﻮل هﺎی ﺧﻮرﺵﻴﺪی و ﻣﻮﺗﻮر اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬ ‫‪ .۴‬اﻧﺮژی اﻧﺴﺎن و ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻠﺨﯽ‬ ‫‪ .۵‬اﻧﺮژی هﺴﺘﻪ ای‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٢‬اﺻﻮل ﺡﺎﮐﻢ ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﺗﻌﺮﻳﻒ هﺎ‬ ‫ دﻳﺪ ﻧﻴﻮﺗﻮﻧﯽ‬‫ ﻳﮏ ﻣﺜﺎل‬‫ ﺗﻮان ‪:‬‬‫ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر )‪ :(Engine power‬ﺗﻮان ﺡﻘﻴﻘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻮان ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ )‪ :(propulsion power‬ﺗﻮان واﻗﻌﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﻴﺮوی ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺵﻮد ‪P=F.v‬‬ ‫ﺗﻮان اﺗﻼﻓﯽ ) ‪(wasted power‬‬

‫ راﻧﺪﻣﺎن)‪(efficiency‬‬‫راﻧﺪﻣﺎن ﺱﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺱﻮﺧﺖ ﺑﻪ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر )‪(Engine Efficiency‬‬ ‫‪ .٢‬ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻧﺮزی ﺵﻴﻤﻴﺎﻳﯽ ﺑﻪ اﻧﺮزی ﻣﮑﺎﻧﻴﮑﯽ ) ‪(propulsive Efficiency‬‬ ‫راﻧﺪﻣﺎن ﮐﻞ ‪ :‬راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﺿﺮب در راﻧﺪﻣﺎن ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ‬ ‫ ﻳﮏ ﻣﺤﺪودﻳﺖ در ﻃﺮاﺡﯽ‬‫ﻣﺜﺎل ﺑﺎل‬

‫‪ -‬ﺗﻔﺎوت ‪ Engine‬و ‪Motor‬‬

‫ﻧﮕﺎﻩ دوم ‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‬ ‫‪z‬‬

‫‪ .١‬ﺗﻮﺱﻌﻪ ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﻣﻠﺨﯽ ‪:‬‬ ‫ ﻗﺪﻣﺖ ﺁن ﺑﻪ ﻗﺮن ‪ ١٢‬ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد) ﺁﺱﻴﺎب ﺑﺎدی(‬‫ ﻗﺮن ‪) ١۶‬ﻃﺮح داوﻳﻨﭽﯽ (‬‫ ﻳﮏ ﺱﺎل ﭘﺲ از ﭘﺮواز ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺎﻝﻦ در ‪ ) ١٧٨٣‬اوﻝﻴﻦ ﻣﻠﺦ ﺑﺮای هﺪاﻳﺖ ﺑﺎﻝﻦ ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ(‬‫ ‪ ) ١٨۵٢‬ﻳﮏ ﻣﻠﺦ دﺱﺘﯽ ﺑﺮ روی ﻳﮏ ﮐﺸﺘﯽ هﻮاﻳﯽ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﻧﺴﺐ ﺵﺪ ‪ -‬ﻣﻮﻓﻖ(‪ -‬هﻨﺮی ﮔﻴﻔﺎرد ‪Henri‬‬‫‪ Giffard‬ﺑﺮ ﻓﺮاز ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺎ ﺱﺮﻋﺖ ‪ ۵ mph‬ﭘﺮواز ﮐﺮد ‪.‬‬ ‫ ﭘﺲ از ﮐﺎﻳﻠﯽ ‪ G. Cayley‬و هﻨﺴﻮن ‪ Henson‬ﻣﻠﺦ هﺎ ﻳﮏ وﺱﻴﻠﻪ ﻣﻘﺒﻮل در ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ هﻮاﭘﻴﻤﺎهﺎی ﺱﻨﮕﻴﻨﺘﺮ‬‫از هﻮا ﺵﺪ ‪.‬‬ ‫ ﻣﻠﺦ هﺎی درﻳﺎﻳﯽ هﻢ از اواﻳﻞ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﻣﻮرد اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ‪.‬‬‫ در اﻧﺘﻬﺎی ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ‪ ، Mozhaiski ، Du Temple‬ﻻﻧﮕﻠﯽ ‪ Longley‬و دﻳﮕﺮان ﺗﻼش هﺎﻳﯽ در‬‫ﺑﮑﺎرﮔﻴﺮی ﻣﻠﺦ هﺎ ﮐﺮدﻧﺪ ) اﮔﺮچﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺵﮑﻞ اﻳﻦ ﻣﻠﺦ هﺎ درک درﺱﺘﯽ از ﺁﻳﺮودﻳﻨﺎﻣﻴﮏ ﺁن وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪاﺵﺘﻪ اﺱﺖ و راﻧﺪﻣﺎن ﺁن هﺎ ﺑﻪ ﮐﻨﺪی ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽ ﻳﺎﻓﺖ ‪ .‬ﺡﺘﯽ ﻣﻠﺦ هﺎی ﻣﻮﺗﻮرهﺎی درﻳﺎﻳﯽ ﺡﺪاﮐﺜﺮ ‪%۵٠‬‬ ‫ﺑﺎزدهﯽ داﺵﺘﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ زﻣﺴﺘﺎن ‪ ) ١٩٠٢‬ﺑﺮای اوﻝﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺮادران راﻳﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻓﻘﺪان ﺗﺌﻮری ﺁﻳﺮودﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ در ﻃﺮاﺡﯽ ﻣﻮﺗﻮرهﺎی‬‫ﻣﻠﺨﯽ ﺵﺪﻧﺪ ودوﺑﺎرﻩ ﻣﺜﻞ هﻤﻴﺸﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاری در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل در ﺑﻬﺎر ‪١٩٠٣‬‬ ‫ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻠﺦ ﻳﮏ ﺑﺎل چﺮﺧﺎن ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ اﻳﺮﻓﻮﻳﻞ اﺱﺖ و ﻣﻠﺦ ﺱﺎﺧﺘﻪ ی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺎزدهﻪ ‪ %۶٠‬رﺱﻴﺪ و ﺡﺪود‬ ‫ﻳﮏ دهﻪ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﺵﺪ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﻮد (‬ ‫ ﻳﮏ دهﻪ ﺑﻌﺪ )ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻔﯽ دﻳﮕﺮ در ﻃﺮاﺡﯽ هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺗﻮﺱﻂ دوراﻧﺪ‪ F. Durand‬اﻳﺠﺎد ﺵﺪ ‪ .‬وی ﭘﺲ از‬‫ﺁزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﺴﻴﺎر در ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺎدی ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل ﻧﺎﻇﺮ ﺁن ﺑﻮد ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﮔﺰارﺵﯽ) ﮔﺰارش ﺵﻤﺎرﻩ ‪( NACA١۴‬‬ ‫ﻣﺆﺙﺮﺗﺮﻳﻦ اﺙﺮ در ﻣﻮرد ﻣﻠﺦ هﺎ ﺗﺎ ﺁن زﻣﺎن را اراﺉﻪ داد‪.‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪل هﺎی دوراﻧﺪ ﺗﺎ ‪ %٨٠‬ﺑﺎزدهﯽ داﺵﺘﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ‪ ۶٠‬ﺱﺎل ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺗﻐﻴﻴﺮ چﻨﺪادی دﻳﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﺵﻮد ‪٨۵-‬ﺗﺎ‪. ( %٩٠‬‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٢‬ﺗﻮﺱﻌﻪ ﻣﻮﺗﻮر هﺎی ‪ )IC‬ﻣﻮﺗﻮرهﺎی اﺡﺘﺮاق داﺧﻠﯽ (‬ ‫ ﺟﺮج ﮐﺎﻳﻠﯽ در ‪ ١٨۵٢‬ﻓﻘﺪان ﻳﮏ ﭘﻴﺸﺮان ﻣﻨﺎﺱﺐ ﺑﺎ وزن ﮐﻢ را اﺡﺴﺎس ﮐﺮد و ﺗﻼﺵﺶ هﺎﻳﯽ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‬‫اﻧﺠﺎم داد ‪ .‬او ﻗﺒﻞ ﺗﺮ در ‪ ١٨٠٧‬ﻃﺮﺡﯽ از ﻳﮏ ﻣﻮﺗﻮر اراﺉﻪ داد ﮐﻪ در ﺁن هﻮا ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر از‬ ‫اﻃﺮاف ‪،‬ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از ﺁﺗﺶ‪ ،‬داغ و ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺵﺪﻩ و در ﻳﮏ ﺱﻴﻠﻨﺪر ﺑﺎﻋﺚ ﺡﺮﮐﺖ ﻳﮏ ﭘﻴﺴﺘﻮن ﻣﯽ ﺵﺪ ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻃﺮح ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﺑﻮد ‪.‬‬ ‫ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻃﺮح هﺎ و ﺗﺌﻮری هﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺎﻳﻠﯽ در ﻋﻠﻢ هﻮاﻧﻮردی و ﺗﺎﮐﻴﺪ وی ﺑﺮ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﺑﻮدن‬‫ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺑﺨﺎر ‪،‬اﻣﺎ در ﻗﺮن‪ ١٩‬ﺗﻤﺎم ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ روی ﭘﺮوازهﺎی ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺨﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬ ‫‪ ) ١٨۶٠‬ﻣﻮﺗﻮر اﺡﺘﺮاق ﮔﺎزی دوزﻣﺎﻧﻪ ﻝﻨﻮر ‪(Lenor‬‬‫ ‪ ) ١٨٧۶‬ﻃﺮاﺡﯽ و ﺱﺎﺧﺖ اوﻝﻴﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﻣﻮﺗﻮر اﺡﺘﺮاق داﺧﻠﯽ چﻬﺎرزﻣﺎﻧﻪ ﺗﻮﺱﻂ اﺗﻮ ) چﺮﺧﻪ اﺗﻮ( ﮐﻪ‬‫ﺧﻴﻠﯽ زود اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮر ﮐﻪ ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﺁﻝﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮدن اﺗﻮ اﻣﺘﻴﺎز ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ﮔﺮﻓﺖ در ﺻﻨﺎﻳﻊ اﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻞ ﺱﺎزی‬ ‫ﻣﻮرد اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ‪(.‬‬ ‫ ﻻﻧﮕﻠﯽ ﺑﻪ درﺱﺘﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﺧﻮب ﻣﻮﺗﻮرهﺎی اﺡﺘﺮاق ﺑﻨﺰﻳﻨﯽ در هﻮاﻧﻮردی ﺵﺪ ) ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وزن زﻳﺎد‬‫ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﻗﺒﻠﯽ(‬ ‫ ﭘﺲ از ﺵﮑﺴﺖ ﻻﻧﮕﻠﯽ ﺑﺎ هﻤﮑﺎری ‪ Stephen M. Blazer‬ﮐﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻮان ﻻزم را ﻧﺪاﺵﺖ ‪ ،‬چﺎرﻝﺰ ﻣﺎﻧﻠﯽ‬‫دﺱﺘﻴﺎر ﻻﻧﮕﻠﯽ ﻣﺴﺌﻮﻝﻴﺖ ﻃﺮاﺡﯽ دوﺑﺎرﻩ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻠﻴﺰر را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح در ‪ ١٩٠٢‬ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ و‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ‪ hp ۵٢٫۴‬ﺑﺎ وزن ‪ lb٢٠٨‬داﺵﺖ ﮐﻪ دﺱﺘﺎورد ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻮد ‪ .‬ﺡﺘﯽ ﻻﻧﮕﻠﯽ از ﻃﺮح ﺧﻮد اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ‪ hp١٢‬ﺑﺎ ‪ lb١٠٠‬را داﺵﺖ ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر ﻣﺎﻧﻠﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ‪ ۵‬ﺱﻴﻠﻨﺪر ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت داﻳﺮﻩ ای در ﮐﻨﺎر هﻢ‬ ‫ﻗﺮار داﺵﺘﻨﺪ ‪.‬اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮر در اﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻞ هﺎ ﻣﻮرد اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬ ‫ ﺑﻪ ﻃﻮر هﻤﺰﻣﺎن اوروﻳﻞ راﻳﺖ ﺑﺮ روی ﻣﻮﺗﻮری ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻣﻠﺦ ﻃﺮاﺡﯽ ﺵﺪﻩ ﺗﻮﺱﻂ وﻳﻠﺒﺮ را ﺑﮕﺮداﻧﺪ‬‫اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ۴‬ﺱﻴﻠﻨﺪر داﺵﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ‪hp٠١٢‬ﺑﺎوزن‪(lb١٠٠‬‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٣‬روﻧﺪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎی ﮔﺎزی و ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺟﺖ‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻝﻪ ﺿﻤﻦ اراﺉﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻧﻮاع ﺗﻮرﺑﻴﻦ‪-‬هﺎي ﮔﺎزي‪ ،‬ﻧﮕﺎهﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ روﻧﺪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻃﺮاﺡﺎن اﻳﻦ ﻣﺎﺵﻴﻦ هﺎ‬ ‫در ﻳﮏ ﻗﺮن و ﻧﻴﻢ ﮔﺬﺵﺘﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ داﺵﺖ‪.‬‬ ‫ ﻃﺮاﺡﻲ ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي ﮔﺎزي از اواﻳﻞ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﺵﺮوع ﺵﺪ‪ ،‬واﻝﺒﺘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺁن‪ ،‬اﺱﺘﻔﺎدﻩ از ﮔﺎز ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻧﺮژي‬‫ﻣﮑﺎﻧﻴﮑﻲ و ﻳﺎ ﺡﺮﮐﺖ اﻓﻘﻲ )ﻣﺎﺵﻴﻦ ﺁﺉﻴﻮﭘﺎﻳﻞ ) ‪( AEOLIPILE‬ﮐﻪ ﺗﻮﺱﻂ هﺮو )‪ (Hero‬ﻓﻴﻠﺴﻮف و رﻳﺎﺿﻴﺪان ﻣﺼﺮي ‪١۵٠‬‬ ‫ﺱﺎل ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد( ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺵﺪﻩ اﺱﺖ ‪.‬‬ ‫در ﺱﺎل ‪ ١٢٣٢‬چﻴﻨﻲ‪-‬هﺎ از راﮐﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺱﻼح اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ‪-‬ﮐﺮدﻧﺪ و از ﻧﻴﺮوي ﻋﮑﺲ اﻝﻌﻤﻞ ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوي ﭘﻴﺸﺮان‬ ‫ﺱﻮد ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻝﺌﻮﻧﺎردو داوﻳﻨﭽﻲ در ﺱﺎل ‪ ١۵٠٠‬ﻣﻴﻼدي ﻃﺮﺡﻲ از ﻳﮏ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺨﺎر ﮐﻪ در ﺁن‪ ،‬چﺮﺧﺶ ﺗﻮﺱﻂ ﺑﺮﺧﻮرد‬ ‫ﮔﺎزهﺎي داغ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ‪-‬ﺵﺪ ﮐﺸﻴﺪ‪ .‬ﺟﻴﻮواﻧﻲ ﺑﺮاﻧﮑﺎ )‪ (Giovanni Branca‬در ﺱﺎل ‪ ١۶٢٩‬ﺑﺎ‬ ‫اﺱﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻴﺮوي ﺟﺖ ﺑﺨﺎر‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ چﺮﺧﺎﻧﺪن ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺁﺱﻴﺎب ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﺱﺎل ‪ ١۶٧٨‬ﻓﺮدﻳﻨﺎﻧﺪ ورﺑﻴﺴﺖ ) ‪Ferdinand‬‬ ‫‪ (Verbiest‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‪-‬اي از ﮐﺎﻝﺴﮑﻪ ﺱﺎﺧﺖ ﮐﻪ ﻧﻴﺮوي ﭘﻴﺸﺮان ﺧﻮد را از ﺟﺖ ﺑﺨﺎر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﮐﺮد‪ .‬ﻧﻴﻮﺗﻦ ) ‪Sir Isaac‬‬ ‫‪ (Newton‬در ﺱﺎل ‪ ١۶٨٧‬اﺱﺎس ﺗﺌﻮري ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ ﻣﺪرن را ﺑﺎ ﺑﻴﺎن ﺱﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮد در ﻣﻮرد ﺡﺮﮐﺖ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻬﺎد‪.‬‬ ‫‪z‬‬

‫در ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ و ﺗﻮﻝﻴﺪ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ي ﻣﻮﺗﻮر هﺎي ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ و ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي ﺑﺨﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي ﮔﺎزي‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪ‪ .‬در ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﺮواز هﻮاﭘﻴﻤﺎ هﺎ ﺑﺎ ﺱﺮﻋﺖ ﻧﺰدﻳﮏ ﺻﻮت ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻗﻮي ﺗﺮﻳﻦ اﻧﮕﻴﺰﻩ در اﻳﺠﺎد اﻳﻦ‬ ‫ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎ ﺵﺪ‪.‬ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎ ﺑﻪ دو دﺱﺘﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎی ﺟﺮﻳﺎن داﺉﻤﯽ ﻳﺎ اﺡﺘﺮاﻗﯽ و ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎی اﻧﻔﺠﺎری ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺵﻮﻧﺪ و‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮدن ﺟﺮﻳﺎن داﺉﻤﯽ ﺱﻴﺎل در ﻧﻮع اول و ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻮﺱﺎﻧﯽ ﺱﻴﺎل در ﻧﻮع دوم اﺱﺖ‪.‬‬

‫‪z‬‬

‫روﻧﺪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺗﻮرﺑﻴﻦ‪-‬هﺎي ﮔﺎزي ﺑﻪ ﺵﺮح زﻳﺮ اﺱﺖ ‪:‬‬

‫‪z‬‬

‫‪ .١‬ﺑﺎرﺑﺮ ) ‪ ،١۶٩١ ،(Barber‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪:‬ﺗﻮﻝﻴﺪ ﮔﺎز از ذﻏﺎل ﺱﻨﮓ‪ ،‬چﻮب ﻳﺎ ﻧﻔﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲ‪-‬ﮔﺮﻓﺖ‪.‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد وي ﮐﺎهﺶ‬ ‫دﻣﺎي ﮔﺎز ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺰرﻳﻖ ﺁب دور ﺟﺪارﻩ‪-‬ي ﻣﺤﻔﻈﻪ ي اﺡﺘﺮاق ﺑﻮد‪ .‬ﻃﺮح او ﺵﺎﻣﻞ ﮐﻤﭙﺮﺱﻮر‪ ،‬ﺗﻮرﺑﻴﻦ‬ ‫و ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺡﺘﺮاق ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ﺗﺮﻧﺮ ) ‪ ،١٨۵٣ ،( Tournaire‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪:‬ﺱﺮﻋﺖ ﺡﺮﮐﺖ ﺱﻴﺎل را ﺑﺎ ﺱﺎﺧﺖ ﺑﺎدﺑﺰن هﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت چﻨﺪ ﻣﺮﺡﻠﻪ ﭘﺸﺖ ﺱﺮ‬ ‫هﻢ روي ﻳﮏ ﻣﺤﻮر اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﭘﺎرﺱﻮن )‪:١٨٨۴ ،(Sir Charles Parson‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ روي ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي رﺉﺎﮐﺴﻴﻮن ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻣﻲ ﺵﺪ‪.‬‬ ‫‪ .۴‬اﺱﺘﻮﻝﺰ ) ‪ ،١٨٨۵ ، (Dr. F. Stolze‬ﺁﻝﻤﺎن‪:‬اوﻝﻴﻦ ﺑﺎر ﮐﻠﻴﻪ‪-‬ي ﺗﺌﻮري و ﻃﺮح هﺎي اراﺉﻪ ﺵﺪﻩ را در ﺑﻮﺗﻪ ي ﻋﻤﻞ ﻧﻬﺎد‪.‬‬ ‫‪ .۵‬ﺁرﻣﻴﻨﺎد ) ‪ ( Armengaud‬و ﻝﻲ ﻣﺎل ) ‪ ،١٩٠۵ ،( Lemale‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪:‬ﻣﺎﺵﻴﻦ ﮐﻮچﮑﻲ از ﻧﻮع ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي اﺡﺘﺮاﻗﻲ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن داﺉﻢ ﺑﺎ ﺗﻮان ﺗﻮﻝﻴﺪي ‪ ٢۵‬اﺱﺐ ﺑﺨﺎر ﻃﺮاﺡﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ‪-‬ي اﺡﺘﺮاق ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺁب از ﻃﺮﻳﻖ ﻝﻮﻝﻪ‪-‬ي ﻧﺎزﮐﻲ ﺑﻪ دور‬ ‫ﺟﺪارﻩ ﺧﻨﮏ ﻣﻲ ﺵﺪ‪.‬‬ ‫‪ .۶‬ﮐﺎراودﻳﻦ ) ‪ ،١٩٠۶ ،( Karavodine‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪:‬او ﺑﺮ روي ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي اﻧﻔﺠﺎري ﮐﺎر ﮐﺮد‪.‬در ﻣﺎﺵﻴﻦ وي ﭘﻮﺱﺘﻪ‪-‬ي‬ ‫ﻣﺤﻔﻈﻪ‪-‬ي اﺡﺘﺮاق ﺗﻮﺱﻂ ﺁب ﺧﻨﮏ ﻣﻲ ﺵﺪ‪.‬‬ ‫‪ .٧‬هﻮﻝﺰورت‪ ،١٩٠٨ ،‬ﺁﻝﻤﺎن‪:‬ﻣﺎﺵﻴﻦ او ﺗﻮرﺑﻴﻦ اﻧﻔﺠﺎري ﻋﻤﻮدي ﮐﻮچﮑﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ هﺎﻳﯽ ﮐﻪ از ﺱﺎل ‪ ١٩٣٠‬در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎی ﺟﺮﻳﺎن داﺉﻤﯽ )اﺡﺘﺮاﻗﯽ ( ﺑﻪ وﺟﻮد اﻣﺪ ﮐﻠﻴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎی‬ ‫اﻧﻔﺠﺎری را در اﻧﺰوا ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫‪ .٨‬دﮐﺘﺮ ﺱﺎن ﻓﻮردﻣﻮس ) ‪:١٩١٨ ،( Dr.Sanford A. Moss‬‬ ‫‪ .٩‬دﮐﺘﺮ ﮔﺮﻳﻔﻴﺖ )‪: ١٩٢٠ ،(Dr. A. A. Griffith‬ﺗﺌﻮري ﻃﺮاﺡﻲ ﺗﻮرﺑﻴﻦ را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن از روي اﻳﺮﻓﻮﻳﻞ ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ .١٠‬دﮐﺘﺮ ﻣﺎﻳﺮ ) ‪:١٩٣٣ ،( Dr.Meyer‬از ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاران ﺗﻮرﺑﻴﻦ هﺎي ﮔﺎزي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﺪرن ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .١١‬ﻓﺮاﻧﮏ وﻳﺘﻞ ) ‪ ،١٩٣٠ ،( Sir Frank Whittle‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪:‬وي ﻳﮑﻲ از اوﻝﻴﻦ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﮔﺎز را ﺑﺮاي‬ ‫هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺱﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫‪ .١٢‬هﺎﻧﺰ ون اوهﺎن ) ‪ (Hans Von Ohain‬و ﻣﺎﮐﺲ هﺎن ) ‪ ،١٩٣۶ ،( Max Hahn‬ﺁﻝﻤﺎن‪:‬ﻳﮏ ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﺗﻮرﺑﻮﺟﺖ ﺑﺎ‪ ١١٠٠‬ﭘﻮﻧﺪ ﻧﻴﺮوي راﻧﺶ ﮐﻪ ﺑﺮ روي هﻮاﭘﻴﻤﺎهﺎي ‪ HE 178‬و ‪ ME 262‬ﻧﺼﺐ ﺵﺪ ﻃﺮاﺡﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .١٣‬دﮐﺘﺮ ﻓﺮاﻧﺲ ﺁﻧﺴﻠﻢ )‪: ١٩۴٢ ،(Dr. Franz Anslem‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت وي در ﻣﻮرد ﺗﻮرﺑﻮﺟﺘﻬﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺤﻮري ﻣﻲ ﺑﺎﺵﺪ‪.‬‬ ‫‪ .١۴‬ﻣﺘﺮوﭘﻠﻴﺘﺎن وﻳﮑﺮز )‪: ١٩۴٣ ،(Metropolitan Vickers‬ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺱﺎل ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوي ﭘﻴﺸﺮان‬ ‫در زﻳﺮدرﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ از ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﮔﺎز ﺵﺪ ‪.‬‬

‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬

‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪z‬‬

‫ﻧﮕﺎﻩ ﺱﻮم ‪ :‬ﺁﺵﻨﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺱﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ‬ ‫‪z‬‬

‫‪ .١‬ﻣﻠﺦ ‪:‬‬ ‫ ﻳﮏ ﺑﺎل چﺮﺧﺎن‬‫ ﮐﺎراﻣﺪﺗﺮﻳﻦ وﺱﻴﻠﻪ ﺑﺮای ﺗﻮﻝﻴﺪ ﻧﻴﺮوی ﭘﻴﺸﺮاﻧﺶ در ﺱﺮﻋﺘﻬﺎی ﭘﺎﻳﻴﻦ )ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ‪%٨۵‬ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر را ﺑﻪ‬‫ﺗﻮان ﭘﺒﺸﺮاﻧﺶ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪(.‬‬ ‫ ﻣﻠﺦ هﺎی چﻨﺪ ﭘﺮﻩ ای ‪ :‬ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎﻧﯽ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺵﻮد ﮐﻪ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺎﻻ اﺱﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺱﺮﻋﺘﻬﺎی‬‫ﺑﺎﻻ و اوﺟﮕﻴﺮی و ﻧﻴﺰ ﺑﺮای ﺻﺪای ﮐﻤﺘﺮ و ﮐﺎهﺶ ارﺗﻌﺎﺵﺎت – ﻣﻠﺦ هﺎی دو ﭘﺮﻩ ای ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﺑﺎزدﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮی دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -‬ﮔﺎم ﻣﻠﺦ‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٢‬ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﯽ ‪:‬‬ ‫ ﮐﺎرﮐﺮد‬‫ ﻣﺸﮑﻞ ارﺗﻔﺎع‬‫ ﺗﻮرﺑﻮﺵﺎرژﻳﻨﮓ ‪ :‬از اﻧﺮژی ﮔﺎزهﺎی ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر راﻧﺪن ﭘﻤﭗ ﮐﻮچﮏ ﻣﮑﺶ هﻮا اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬‫ ﺱﻮﭘﺮﺵﺎرژﻳﻨﮓ ‪ :‬ﺑﻪ روش ﻣﮑﺎﻧﻴﮑﯽ ﺗﻮﺱﻂ ﺗﺴﻤﻪ ای از ﺵﻔﺖ و ﻳﺎ ﻳﮏ ﻣﻮﺗﻮر اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ‪ ،‬هﻮای‬‫اﺿﺎﻓﻪ را ﺑﻪ ﺱﻴﻠﻨﺪرهﺎ ﭘﻤﭗ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪ -‬ﻳﮏ ﺗﻔﺎوت ‪ :‬ﺗﻮرﺑﻮﺵﺎرژرهﺎ در ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ﺡﺪاﮐﺜﺮﺗﻮان اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤﯽ ﺵﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٣‬ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻮرﺑﻴﻨﯽ ) ﺟﺖ ( ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﮐﺎرﮐﺮد ‪:‬‬

‫ اﻧﻮاع ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺗﻮرﺑﻴﻨﯽ ‪:‬‬‫ﺗﻮرﺑﻮﺟﺖ‬ ‫ﺗﻮرﺑﻮﻓﻦ‬ ‫ﺗﻮرﺑﻮﭘﺮاپ‬ ‫ﺗﻮرﺑﻮﺟﺖ‪/‬ﺗﻮرﺑﻮﻓﻦ ﺑﺎ ﭘﺲ ﺱﻮز‬ ‫رم ﺟﺖ‬ ‫اﺱﮑﺮم ﺟﺖ‬ ‫‪ -‬ﻳﮏ اﺻﻞ ‪:‬‬

‫‪-‬‬

‫اﺟﺰای ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻮرﺑﻴﻨﯽ ‪:‬‬

‫* ‪ :inlet or intake‬ﻃﺮاﺡﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺱﺮﻋﺖ هﻮاﭘﻴﻤﺎ‬ ‫دو وﻇﻴﻔﻪ ‪:‬‬ ‫ﻳﮑﻨﻮاﺧﺖ ﮐﺮدن ﺱﺮﻋﺖ‬ ‫ﮐﻢ ﮐﺮدن ﺱﺮﻋﺖ ) ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺱﺮﻋﺖ اﻝﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻤﭙﺮﺱﻮر (‬

‫‪z‬‬

‫ﮐﻤﭙﺮﺱﻮر‪:‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد‬ ‫ﺱﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ‪ :‬ﻳﮏ ﻣﺮﺡﻠﻪ ﺿﺮﻳﺐ ‪۴‬‬ ‫ﺟﺘﻬﺎی اوﻝﻴﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻣﺮوزﻩ هﻢ در ﻣﻮﺗﻮرهﺎی‬ ‫ﺗﻮرﺑﻮﺟﺖ و ﺗﻮرﺑﻮ ﺵﻔﺖ ﮐﻮچﮏ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻤﭗ در راﮐﺖ هﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ‬ ‫ﻣﯽ ﺵﻮ د ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻮری ‪ :‬ﻳﮏ ﻣﺮﺡﻠﻪ ﺿﺮﻳﺐ ‪ ١٫٢‬وﻝﯽ ﺡﺠﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮچﮑﺘﺮ – در هﺮ ﻣﺮﺡﻠﻪ ‪ ۴٠‬ﺗﺎ ‪۵٠‬‬ ‫روﺗﻮر دارد‬

‫‪z‬‬

‫ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺡﺘﺮاق ‪:‬ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻳﮏ ﭘﻮﺱﺘﻪ ‪casing‬و ﺁﺱﺘﺮی ‪liner‬‬ ‫ ‪annular‬‬‫ ‪can‬‬‫ ‪can-annular‬‬‫‪ -‬ﺧﻨﮏ ﮐﺮدن ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺡﺘﺮاق‬

‫‪z‬‬

‫ﺗﻮرﺑﻴﻦ ‪:‬‬ ‫ ‪ (turbine vane) stator‬در ردﻳﻒ اول‬‫ ‪(turbine blades )rotor‬‬‫ ﺑﻴﺶ از ‪١٠٠٠‬درﺟﻪ ﻓﺎرﻧﻬﺎﻳﺖ‬‫ ‪spool‬‬‫‪ -‬ﺧﻄﺮ واﻣﺎﻧﺪﮔﯽ – چﻮن ﺱﺮﻋﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺱﺖ‬

‫‪z‬‬

‫ﻧﺎزل ‪nozzle‬‬ ‫ ﺱﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬‫اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوی ﭘﻴﺸﺮان‬ ‫هﺪاﻳﺖ ﮔﺎزهﺎی ﺧﺮوﺟﯽ‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﺮخ ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺮﻣﯽ ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ ﻃﺮاﺡﯽ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ هﻮاﭘﻴﻤﺎ‬‫ﻧﺎزل ﺗﻮرﺑﻮﺟﺘﻬﺎ و ﺗﻮرﺑﻮﭘﺮاپ هﺎ ﺙﺎﺑﺖ اﺱﺖ‬ ‫ﻧﺎزل ﺗﻮرﺑﻮﻓﻦ هﺎ ‪co-annular‬‬

‫ﻧﮕﺎﻩ چﻬﺎرم ‪ :‬اﻧﻮاع ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺗﻮرﺑﻴﻨﯽ‬

‫‪z‬‬

‫‪ .١‬ﺗﻮرﺑﻮﺟﺖ ‪ :‬ﻳﮏ ﺟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻝﯽ ﻧﺴﺒﺖ هﻮا ﺑﻪ ﺱﻮﺧﺖ ‪ ۵٠:١‬دارد‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٢‬ﺗﻮرﺑﻮﻓﻦ ‪ :‬ﭘﻴﺸﺮاﻧﻪ ﺑﺎﻻ و ﺑﺎزدﻩ ﺧﻮب ﺱﻮﺧﺖ ‪ ٣٠‬ﺗﺎ ‪ ۴٠‬ﭘﺮﻩ‬ ‫ﻼ ‪ %٩٠ – ٨:١‬از ﻓﻦ و ‪ %١٠‬از ﺟﺖ‬ ‫ ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻨﺎر ﮔﺬر ‪ bypass ratio‬ﻣﺜ ً‬‫‪ -‬ﺗﻮرﺑﻮﻓﻦ ‪ high bypass‬و ﺗﻮرﺑﻮﭘﺮاپ ‪low bypass‬‬

‫‪z‬‬

‫‪ .٣‬ﺗﻮرﺑﻮﭘﺮاپ ‪:‬در ﺱﺮﻋﺖ ﮐﻢ ﺑﺴﻴﺎر ‪ efficient‬ﺑﺮای ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮی ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﺮد‬ ‫ ﺱﻪ ﻣﺰﻳﺖ‪:‬‬‫ﺗﻮان ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﺱﺮ و ﺻﺪای ﮐﻤﺘﺮ‬ ‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﮕﻬﺪاری ﺁﺱﺎﻧﺘﺮ‬ ‫ ﮐﺎرﮐﺮد‬‫‪ -‬ﺗﻮرﺑﻮﺵﻔﺖ‬

‫‪z‬‬

‫‪ .۴‬ﺗﻮرﺑﻮﺟﺖ‪/‬ﻓﻦ هﺎی ﺑﺎ ﭘﺲ ﺱﻮز‬ ‫ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎرﺑﺮد در ﺟﻨﮕﻨﺪﻩ هﺎی ﻣﺪرن‬‫‪ augmentor -‬در ﺑﺮاﺑﺮ هﻮای ﺱﺮد و ﮔﺮم‬

‫‪z‬‬

‫‪ .۵‬رم ﺟﺖ و ﺗﻮرﺑﻮ‪-‬رم ﺟﺖ ‪:‬‬ ‫ ﮐﺎرﺑﺮد‬‫‪ -‬اﺱﮑﺮم ﺟﺖ ) ‪ – (supersonic combustion ramjet‬ﺱﻮﺧﺖ ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ هﻴﺪروژن‬

‫‪z‬‬

‫‪ .۶‬ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ‪ultra high bypass‬‬

‫‪ .٧‬ﺗﺴﺖ هﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻮاهﯽ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻮﺗﻮرهﺎی ﺟﺖ‬