INTERNET EXPLORER KULLANIM KLAVUZU GENEL KAVRAMLAR Browser nedir? Browser internet üzerindeki kaynaklari ve döklümanlari görüntülemeyi saglayan bir araçtir. En yaygin olarak kullanilan browser’lar Microsoft Internet Explorer ve Netscape Navigator (veya Communicator)’dir. WWW Nedir? WWW, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazi, grafik, ses, film gibi pek çok farkli yapidaki verilere kompakt ve etkilesimli bir sekilde ulasmamizi saglayan bir çoklu hiper ortam sistemidir. Hiper ortam, bir dokumandan baska bir dokumanin çagirilmasina olanak saglar. Bütün bu farkli yapidaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanilip bir WWW listeleyicisi'nde (WWW Browser) göruntülenebilir. WWW'in diger bir islevi de, öteki bazi internet servislerini kendi içerisinde barindirmasidir (ftp, gopher, news gibi). HTML Nedir? WWW Servis sunuculari bu isi HTML (Hyper Text Markup Language) denen bir programlama dili yorumlayicisi kullanarak yaparlar. HTML, TeX'e benzeyen bir yorumlayici programlama dilidir. Web Sayfasi nedir? WWW istemcisinin (Netscape, Explorer gibi), bir WWW Servisine baglandiktan sonra tek seferde transfer ettigi kompozit tüm verilerden olusan sayfadir. Bu sayfadaki bilgiler kompozittir, çünkü hem grafik/resim bilgileri, hem normal text, hem ses, hem baska merkezlere ve baska dökümanlara linkler olabilir. Bu, o www servisinin ilk sayfasi ise, "home page" olarak da adlandirilir. URL nedir? Web Browser'lar içinden bir www servisine ya da diger bazi internet servislerine yönlendirme yapan komut formatidir. Web Browser içinden 'Open URL' ya da 'Open Location' seklinde bir seçenek üzerinden uygun URL satirlari verilerek; birçok internet kaynagina erismek mümkündür. WWW ile bu kadar farkli veri yapilari nasil bir arada kullanilabilir? WWW sistemlerine erisimi saglayan programlar (WWW Listeleyicisi, Browser) çogunlukla grafik tabanlidir (GUI) ve çoklu hiper ortami olusturan bilesenler (linkler) üzerine gelip fare ile bir kere tiklatma ile ilgili veriler ekranda görüntülenir. Hiper dokumanlar bazi anahtar kelimeler ya da cümleler ile birbirlerine baglidir. Ekrana gelen bir dokuman içinde baska dökümanlara, yada internet üzerindeki baska bilgisayarlardaki dokumanlara linkler varsa bu kisimlar normal yaziya göre daha farkli görünür. Bu alanlara fare ile tiklatmak ilgili bilgiyi ekrana listelemek için yeterlidir. Gelen bilgi üzerinde de baska verilere/dökümanlara linkler olabilir.
Burada önemli nokta, kullanici, her bir verinin/dökümanin tam olarak nerede oldugunu bilmek zorunda degildir. Yukarida anlatildigi gibi, dökümanlara linkler olabilecegi gibi resimlere, hareketli görüntülere (film), ses dosyalarina, grafiklere de linkler olabilir. Önemli diger nokta da, bir link ile bagli döküman ayni merkezde olmayabilir, aksine dünyanin diger ucunda internete bagli baska bir bilgisayarda da olabilir. Internet üzerindeki kaynak ve dökümanlar nelerdir? Bir browser üzerinden WWW FTP news gopher erisimleri yapilabilir. Bu erisimler için adres satirina su sekilde giris yapilir; Web Erisimi için : http://www.cs.itu.edu.tr/dept/lisans.html http://www.metu.edu.tr/ http://www.itu.edu.tr/ http://students.itu.edu.tr/ veya http kisaltmasi yazilmaksizin; www.itu.edu.tr www.cs.itu.edu.tr/dept/lisans.html seklinde yazilabilir. Gopher Erisimi için : gopher://gopher.bilkent.edu.tr gopher://gopher.metu.edu.tr not: gopher servisi artik itu tarafindan desteklenmemektedir. News Okumak için : news:comp.lang.java
not:Browser’da news servisi ile ilgili tanimlarin yapilmis olmasi gerekmektedir. FTP Erisimi için : ftp://ftp.itu.edu.tr/pub/win95/cica/netutil/ ftp://ftp.boun.edu.tr/windows/internet/browsers/Netscape/ URL satirlarina dikkat edilirse, http, gopher, news ve ftp seklinde tanitici kelimeler URL satirlarinin basina gelmektedir. Web erisiminde browser tarafindan görüntülenen baska verilere linkler içeren hiper text dosyalarin uzantisi .html'dir. Eger browser tarafindan listelenecek html dokuman ismi verilmezse, o www servis saglayicisina ait ilk giris sayfasi gelir. Buradan uygun linkler takip edilerek istenilen bilgilere kolayca ulasilabilir. WWW üzerinden nasil FTP yaparim? URL satirini uygun vererek hem anonymous ftp hem de normal FTP yapmak mumkun. Böyle bir URL satirinin genel formati; ftp://user:password@adress:port_no/ seklindedir. port_no verilmezse 21 olarak alinir (default FTP portu). user:password verilmezse, bu, anonymous ftp demektir. Örnegin; ftp://itu.edu.tr ftp://erdinc:
[email protected] WWW ile aradigim bir bilgiye en kolay nasil ulasirim? WWW üzerinde yapilan tarama mekanizmalari "Search Engine" olarak adlandirilir. Burada ya verilen anahtar kelimenin geçtigi "konu basliklarina göre" tarama yapilir, ya verilen anahtar kelime tüm döküman(lar)da aranir, ya da bir veri tabani ve indeksleme sistemi kulanilarak tarama yapilir. Hepsinde de bulunanlar kullaniciya listelenir ve daha sonra istenilirse bu dosyalar alinabilir. Bu browser’larin en son versiyonlari hangileridir? Yeni versiyonlari takip etmek için en uygun yer http://www.netscape.com/comprod/products/ http://www.microsoft.com/products/default.asp sayfalarindaki linkleri izlemektir. Ancak su an için Netscape Communicator 4.0 / 4.01 / 4.02 / 4.03 / 4.04 Netscape Navigator 3.0 / 3.01 / 3.02 / 3.03
Internet Explorer 3.0 / 4.0 versiyonlari bulunmaktadir. Bu browser’lari nereden bulabilirim? Bu browser’lara ulasmak için http://www.netscape.com/download/ http://www.microsoft.com/msdownload/ sayfalarindaki linkleri kullanabilirsiniz. Ancak bu adreslerden bilgi akisi yavas olacagindan daha hizli bir yol kullanmanizi tavsiye edebilirim. Kullanicilar tarafindan sikça erisilen bazi programlarin daha hizli download edilebilmesini saglamak için yerel kopyalari tutulmaktadir. Bu adreslerden çekebileceginiz browser programlarinin öncelikle yerel ftp sunucusunda kopyasinin bulunup bulunmadigini kontrol etmelisiniz. Kisa bir arastirma ile bu browserlara ftp://ftp.itu.edu.tr/pub/Netscape/ ftp://ftp.itu.edu.tr/pub/explorer4.0/ seklinde erismenin mümkün olacagi görülebilir.
INTERNET EXPLORER 3.02 HAKKINDA Browser’in genel görünümü ve bilesenleri nelerdir?
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Bir önceki sayfaya geri dön. Geri döndügün sayfadan tekrar ileriki sayfaya geç. Sayfanin yüklenmesini durdur. Ayni sayfayi tekrar yükle. "Home page" – ana sayfaya geri dön. Internet üzerindeki arama araçlarindan birine ait sayfayi açar. O an görüntülenen sayfanin adresi (URL)
8. Ana menü. 9. Bu görüntü hareketli ise sayfa yükleniyor demektir. 10. Durum çubugudur. O an yapilmakta olan islem hakkinda bilgi verir. 11. Araç çubugu. 12. Görüntülenen sayfa bu alan içerisinde yer alir. 13. En son baglanilan sayfalarin adresleri burada tutulur. Dökümanlar arasinda nasil geçis yapiliyor? Açilan herhangi bir Web sayfasi üzerinde genellikle diger Web safyalarina referanslar yani linkler bulunmaktadir. Bu linkler normal yazi formatindan degisik formatta ve/veya renkte olduklarindan kolayca ayird edilirler. Fare ile böyle bir link’in üzerine geldiginizde farenizin sekli degisir ve durum çubugu üzerinde o link’in sizi hangi Web sayfasina götürecegi görüntülenir. Sik ziyaret ettigim sayfa adreslerini kaydedebilir miyim? Evet. “Sik Kullanilanlar”i kullanarak yapabilirsiniz. O an görüntülanmekte olan sayfaya daha sonra kolayca ulasabilmek için ana menüden Sik Kullanilanlar + Sik Kullanilanlara Ekle seçilir, karsimiza gelen pencerede o sayfayi daha sonra kolayca hatirlamamizi saglayacak bir isim verilir. Internet Explorer bu isim ile o sayfanin adresini (URL) bir kayit halinde saklar. Ayni pencereye araç çubugundan da ulasmak mümkündür.
Eger bu tip sik ziyat ettigimiz yerlerin sayisi fazla ise bunlari degisik klasörler içinde gruplayabiliriz. Sik Kullanilanlar + Sik Kullanilanlara Ekle seçtigimizde karsimiza gelen pencereden Konum seçip Yeni Klasör seçilerek yeni bir klasör yaratabiliriz.
Saklamak istediginiz adresleri bu klasörler içerisinde gruplayabilirsiniz. Bir klasörün adini degistirmek, silmek, yenilerini eklemek, diskteki konumunu degistirmek gibi akla gelebilecek her türlü islem için ise Sik Kullanilanlar + Sik Kullanilanlari Düzenle seçilerek gelen iletisim kutusundan yararlanilabilir. Buldugum bir dökümani nasil saklayabilirim? Saklamak istediginiz doküman görüntülendikten sonra ana menüden Dosya + Dosya Olarak Kaydet seçilir. Bu durumda dökümani nereye saklamak isedigimiz ve hangi formatta saklamak istedigimizi soran bir pencere belirir. Burada dökümana bir isim verilerek Save tusuna basilir. Buldugum bir dökümani nasil yazdirabilirim? Bu islem iki sekilde yapilabilir. Ana menüden Dosya + Yazdir seçilerek veya araç çubugundan üzerinde yazici resmi olan tusa basilarak yapilabilir. Yada Ctrl + P tus kombinasyonu kullanilarak yapilabilir. Belli bir konuyu internette nasil arayabilirim? Belli bir konuda arama yapmak için araç çubugundan asagidaki dügme seçileblir. Bu dügmeye basildiginda otomatik olarak arama yapabileceginiz bir sayfa açilacaktir. (www.msn.com) Bu sayfa üzerinde arama yapacagimiz konu ile ilgili anahtar kelimeler yazilarak arama yapilabilir.
Ayni islem ana menüden Git + Web’de Ara seçilerekte yapilabilir. Ancak Internet üzerinde arama yapabilecegimiz tek yer burasi degildir. En çok kullanilan adresler sunlardir.
www.altavista.digital.com www.excite.com www.yahoo.com www.infoseek.com Sayfalarin yüklenmesini nasil hizlandirabilirim? Bir sayfanin tamamen görüntülenmesi çok zaman aliyorsa o sayfa üzerinde yer alan resimler ve eger varsa görüntü ve seslerin yüklenmesi önlenerek sayfanin yüklenmesini hizlandirabilirsiniz. Bu durumda orjinal dökümanda bulunan bu objeler yüklenmeye çalisilmayacagindan belli ölçülerde hizlanma saglanabilir. Proxy nedir? Proxy, Internet üzerindeki kaynaklara daha hizli erismek için kullanilan bir servis hizmetidir. Browser üzerinde gerekli tanimlamalar yapildiktan sonra bir adrese baglanilmaya çalisildiginda bu hizmeti veren makinaya bir istek mesaji iletilir. Ulasilmak istenen kaynak proxy makinasi tarafindan çekilir ve bizim makinamiza aktarilir. Bu sekilde dökümanlara erisilme süresi ortalama olarak birbuçuk kat artar. Proxy makinasi sik ulasilan dökümanlarida diskinde tuttugundan sik ulasilan adreslerdeki dökümanlara ulasimda 6 – 7 kat hizlanma saglanabilir. Proxy tanimlarini nasil yapabilirim? Proxy servisini su an ITU’de veren makinanin ismi proxy.itu.edu.tr’dir. Ilgili tanimlamalari yapmak için ana menüden Görünüm + Seçenekler + Baglanti seçilir. Burada gerekli tanimlamalar asagidaki sekilde görüldügü gibi yapilir.
ITU’deki proxy servisi HTTP ve FTP protokollerini desteklemektedir. Eger FTP islemleri için de proxy makinasindan faydalanilmak isteniyorsa HTTP için yapilan tanim FTP için de tekrarlanir. Görüntülenen bir sayfanin HTML kodunu görebilir miyim? Evet. O an görüntülenmekte olan sayfanin HTML kodu Görünüm + Kaynak seçildiginde bir notepad açilarak içerisinde görüntülenir. Araç çubugunun düzenlenmesini özellestirebilir miyim? Evet. Ana menüden Görünüm + Seçenekler seçildiginde gelen pencereden hangi araç çubuklarini görüntülenmek istediginizi belirleyebilirsiniz.
Ana sayfa, arama sayfasi ve çabuk baglanti sayfalarini kendim nasil belirleyebilirim?
Ana sayfa Internet Explorer her açildiginda karsimiza gelecek ilk sayfadir. Bu nedenle ana sayfa her zaman ilk kez ulasilmak istenen bir sayfa olmalidir. ITU ana sayfasi bu durum için oldukça uygundur. Bu tanimi yapmak için ana menüden Görünüm + Seçenekler seçilir. “Sayfa” alaninda “Baslangiç Sayfasi” yazdigindan emin olunur ve “Adres” alanina http://www.itu.edu.tr yazilir.
Bu durumda Explorer ilk açildiginda karsimiza itu ana sayfasi gelecek ve araç çubugundan “Giris” dügmesine basildiginda da bu sayfa görüntülenecektir. Ayni sekilde arama islemlerinde en sik kullandigimiz sayfaya ait tanimida eklememiz mümkündür. Yukaridaki pencerede bu kez “Sayfa” alaninda “Arama Sayfasi” seçilir. Adres alanina da istedigimiz bir arama aracinin ana sayfa adresi yazilir. Örnegin http://www.altavista.digital.com. Artik araç çubugundaki “Ara” tusu kullanildiginda buraya yazdigimiz arama sayfasi görüntülenecektir. Ayni pencere üzerinden sik kullanilan adreslere ait tanimlarda ekleyebiliriz. Bu kez “Sayfa” alaninda “Çabuk Baglanti #X” bulundugu durumda “Adres” alanina sik kullandigimiz bir adres kaydi girebiliriz. Örnegin; http://www.educom.edu. Görüntülenen bir sayfanin üzerindeki bir resmi nasil saklayabilirim? Fareyi saklamak istediginiz resmin üzerine getirip farenin sag tusuna basin. Içerisinde çesitli seçeneklerin bulundugu bir menü görüntülenecektir. Bu menüden Resmi Farkli Kaydet seçenegini seçin. Bu durumda bir pencere açilarak resmi diskte nereye saklamak istediginiz ve ne isim vermek istediginiz sorulur. Uygun bir yer ve isim vererek resmi saklayin. Görüntülenen bir Web sayfasi üzerindeki referansa ait sayfayi ayri bir pewncerede açabilirmiyim? Evet. Yeni bir link’i açarken o an görüntülenen sayfanin üzerine açilmasini istemiyorsaniz fare link’in üzerinde iken sag tusa basin, görüntülenen menüden Yeni Pencerede Aç seçenegini seçin. Bu durumda eski sayfa aynen kalir fakat yeni sayfa için yeni bir Explorer penceresi açilarak orada görüntülenir. Ayni anda en fazla paç pencere açabilirim?
Kesin bir sayi vermek mümkün degildir ancak makinanizin gücüne göre istenildigi kadar çok yeni pencere açilabilir. Kullandigim Explorer’in hangi versiyon oldugunu nasil anlayabilirim? Ana menüden Yardim + Internet Explorer Hakkinda seçildiginde bir pencere açilarak program ile ilgili bilgiler burada görüntülenir. Daha fazla yardimi nereden bulabilirim? Internet Explorer ile çalisirken sorunlarla karsilastiginizda veya bir konuda yardima ihtiyaç duydugunuzda explorer içerisinde gelen on-line yardimi kullanabilrsiniz. Bunun için ana menüden Yardim + Yardim Konulari seçilir.
Bu pencereden “contents” seçenegiyle konular arasinda arama yapilabilecegi gibi “Index” tab’i seçilerek belli bir anahtas sözcükte aranabilir.