Ibnu Arabi

FALSAFAH DAN LOGIKA MELAYU JXEA1104 NAMA

: MUHAMAD ZAIRI BIN IBRAHIM NO.MATRIK:JEA080055 NAMA PENSYARAH: PROF.DR.AMRAN BIN MUHAMAD FALSAFAH IBNU ARABI Semester 1 , sesi 2008/2009 AKADEMI PENGAJIAN MELAYU UNIVERSITI MALAYA BIOGRAFI IBNU ARABI Ibnu Arabi , atau nama penuhnya Muhammad bin Ali bin Muhammad bin Ahmad bin Abdullah al-Hatimi , telah dilahirkan di Murcia di bahagian Andalus pada 17 Ramadan , 560H . Beberapa nama gelaran diberi kepada Ibnu Arabi seperti Abu Bakr Muhyi al-Din serta al-Syeikh al-Akbar . Sebaliknya di sebelah Maghribi , beliau dikenali sebagai Ibn

al-Arabi (dengan al) ; dan di Andalus sendiri , beliau dikenali dengan panggilan Ibn Saraqah.

FALSAFAH IBNU ARABI Ibnu Arabi ialah seorang ahli fikir dan pengasas kepada satu aliran pemikiran , tetapi lebih tepat lagi beliau boleh dikatakan ialah seorang ahli sufi . Jadi falsafah tasawufnya mewakili kesatuan pemikiran paling tinggi , yang merupakan suatu campuran aneh antara kebenaran-kebenaran , akal dengan ma’rifah . Biasanya beliau tidak membuktikan ideaideanya dengan suatu dialektika yang formal , tetapi menggambarkan kepada pengkajipengkajinya dengan menggunakan kasuf dan khayal kesufian sebagai bukti terakhir kepada kebenaran-kebenaran idea-ideanya . Dengan itu jelas , bahawa Ibn’ Arabi merupakan seorang ahli fikir yang memiliki tunjang yang kukuh dalam alam kesufian . Malahan tasawuf , dalam diri beliau , merupakan kuasa penentu kepada arh pemikirannya . Sumber utama pengilmuan Ibn’ Arabi adalah berpaksikan ma’rifah yang diterima dalam perjalanan kesufiannya . Kenyataan ini dijelaskan oleh al-Sya’rani : “Sesungguhnya ilmu-ilmu Ibn’ Arabi semuanya terbina di atas kasuf dan ma’rifah ; bersih daripada segala keraguan dan penyelewengan.”

Hakikat ini menjadi lebih nyata apabila diteliti daripada pengakuan-pengakuan beliau sendiri yang antara lainnya menjelaskan : “Kesemua yang aku tulis di dalam kitab-kitabku bukannya hasil daripada pemikiran dan penakulan biasa . Ia sesungguhnya diberitahu kepadaku menerusi hembusan malaikat ilham ke dalam kalbuku.

Kesemua yang telah aku tulis dan yang sedang aku tulis adalah rencana Ilahi dan pemberian Rabbani , atau hembusan rohani secara terus ke dalam kalbuku . Segala itu adalah suatu keistimewaanku sebagai suatu warisan dan bukan suatu sumber yang bebas. Sesungguhnya hembusan ke dalam kalbu berada satu taraf lebih rendah daripada wahyu percakapan , juga wahyu isharat dan ‘ibarat , jadi bezakanlah wahai saudaraku antara wahyu percakapan dengan wahyu ilham……. Ketahuilah bahawa sesungguhnya ilmu-ilmu kami dan golongan kami , bukannya suatu pemikiran , tetapi sesungguhnya berupa limpahan Ilahi . Kesemua ilmu kami adalah tergolong ke dalam ilmu-ilmu dhauq dan bukannya ilmu di luar dhauq . Sesungguhnya ilmu-ilmu dhauq itu terhasil dari tajalli Ilahi….” Pengakuan-pengakuan yang terlalu peribadi dan bersifat menyorot ke dasar pengalaman sendiri

yang abstrak seperti itu , boleh dimunasabahkan , dari aspek

keakalan dan konkritnya apabila dipadankan dengan kenyataan-kenyataan yang ada disekitar Ibn’ Arabi .

Ibn’ Arabi juga telah berjaya mengasaskan sebuah tariqah yang dikenali sebagai alTariqah al-Akbariyyah , hasil daripada pengembaraan dan pertemuan dengan ramai syeikh . Disamping itu juga , tidak dinafikan bahawa Ibn’ Arabi , pada peringkat yang lain , telah menimba ilmunya daripada sumber-sumber yang bersifat historical . Ini merujuk interprestasi dan rumusan yang dibuat terhadap berbagai-bagai idea yang boleh

kita temui tentang doktrin-doktrin berbagai-bagai aliran yang telah dibahas secara mendalam yang terpantul dalam tulisan-tulisan beliau . Affifi dalam tulisannya ada menjelaskan : “Sistem beliau merupakan suatu adunan pelbagai sumber yang terjadi di peringkat paling yang tinggi , tetapi dengan mudah kita boleh mengesan punca di mana benihbenih bahagian-bahagian sistem ini berkembang sama ada daripada tulisan ahli-ahli falsafah klasik , para ahli sufi atau ahli-ahli teologi scholastic.” Affifi seterusnya menegaskan dalam suatu tulisan lain , bahawa : “…Di hadapan beliau terdapat ilmu-ilmu Islam yang melimpah , seperti juga perbendaharaan pemikiran Greek yang dipindahkan menerusi ahli-ahli falsafah dan teologi Islam . Di samping itu , beliau juga amat arif dengan kesusasteraan para sufi yang lebih awal daripadanya . Beliau meminjam mana-mana aspek yang tepat dan berhubungan dengan sistemnya daripada seluruh sumber ini , lalu dengan teknik interprestasinya yang khusus , beliau menyelaraskan apa yang dipinjamnya , dengan idea-idea milik beliau sendiri.” Kemungkinan garapan terhadap sumber-sumber yang bersifat historical ini merujuk terutamanya kepada Ibn’ Arabi sendiri , yang mempunyai kemungkinan yang luas untuk berdampingan dengan sumber-sumber tersebut . Selain itu , beliau merupakan orang yang pertama merakamkan penjelasan dalam bentuk penulisan yang sistematik dan melengkapkan suatu doktrin dan pengajaran tasawuf yang sedemikian luas . Hingga zaman beliau , perkara ini masih terbatas dalam bentuk lisan yang bermula dari mulut para syeikh . Segala ini diusahakan semasa beliau masih hidup dan dimuatkan dalam pelbagai tulisan beliau yang sedemikian banyak itu .

Menerusi beliau , kita tiba-tiba ditemukan dengan suatu doktrin metafizik , kosmologi dan psikologi . Malahan ditemukan dengan antropologi yang lengkap sempurna ; yang kelihatannya sebagai suatu titik permulaan dalam perubahan tradisi tasawuf . Memang tidak dinafikan bahawa ahli-ahli sufi yang lebih awal , seperti Hakim aj-Tarmidhi dan Abu Yazid al-Bistami telah menyentuh persoalan metafizik ; demikian pula tulisantulisan Atar dan Ibn Massarra misalnya , ada mengandungi unsure-unsur pengajaran kosmologi , tetapi semuanya itu , bukan dalam dimensi dan kadar yang boleh kita temui dalam penulisan Ibn’ Arabi , di situlah dududknya kepentingan beliau . Beliau ialah batu tanda terakhir dan kemincak dalam tasawuf spekulatif . Abad-abad yang datang kemudian menyaksikan perkembangan tariqah sufi diseluruh dunia Islam , tetapi penumpuannya dipusatkan pada peribadatan dan sisi latihan sehingga para syeikhnya lebih dikenali sebagai pemimpin kerohanian dan bukan lagi terlibat dalam pembikinan teori . Dalam sejarah pemikiran dan pengamalan umat Islam , adalah jelas bahawa Ibn’ Arabi dianggap sebagai orang yang bertanggungjawab menyempurnakan pengisian aliran apa yang dikatakan sebagai Sahdat al-Wujud . Lojik kepada pertumbuhan anggapan tersebut adalah terletak pada sudut-sudut pandangan Ibn’ Arabi yang didapati menegaskan perihal keesaan seluruh wujud sebagai yang boleh ditemui di dalam tulisan-tulisan beliau , khususnya Fusus al-Hikam dan al-Futuhat al-Makkiyah . Sekadar untuk menunjukkan beberapa contoh yang berhubung , maka kenyataankenyataan beliau sebagai di bawah adalah boleh diberikan perhatian : “Sesungguhnya al-kawn adalah suatu khayal , dan al-kawn itu pada hakikatnya adalah al-Haq . Orang yang memahami (hakikat) ini , tercapai rahsia-rahsia al-tariqah .

Engkau bukannya Dia (al-Haq) ;bahkan engkau adalah Dia dan engkau dapat melihatNya pada ‘ayn setiap benda (sama ada) tidak terhad atau terhad . (Kerana itu kebenaran) dalam hal ini ialah bahawa al-Khaliq adalah makhluk ; dan makhluk pula al-Khaliq . Segala itu adalah dari ‘Ayn yang tunggal . Tidak , bahkan Dia adalah suatu ‘Ayn yang tunggal dan Dia (pada waktu yang sama) adalah ‘Ayn yang banyak . Maha suci (Tuhan) yang paling nyata daripada segala pekara (di mana) Dia adalah ‘Ayn (perkara-perkara tersebut) . Mataku tidak pernah melihat lain dari arah-Nya ; telingaku tidak pernah mendengar lain dari percakapan-Nya . Sesungguhnya telah putus kata di kalangan golongan muhaqqiqin bahawa tidak ada apa-apa yang wujud selain Allah . Sekiranya kita memiliki wujud , maka wujud kita itu adalah dengan-Nya . Sesiapa juga yang sujud menerusi sesuatu yang lain , (sebenarnya) dia dihukum sebagai ‘adam . Kenyataan-kenyataan Ibn’ Arabi sebagai di atas , secara jelasnya memperlihatkan tentang betapa beliau memiliki sudut pandangan bahawa kewujudan seluruhnya adalah satu ; iaitu al-Haq , tidak lebih dan tidak kurang . Boleh dirumus , bahawa pada asasnya Ibn’ Arabi memiliki dua cabang pengilmuan yang menjadi sumber kepada seluruh bahan pengetahuan , yang kemudiannya terpantul ke dalam kitab-kitab tulisan beliau . Sumber-sumber tersebut boleh dirumuskan kepada apa yang diistilahkan sebagai non-historical yang menjurus kepada ma’rifah yang diperoleh daripada pengalaman peribadi yang hanya boleh dikesan oleh orang lain adalah gejala-gejala perlakuan hidup dan asas-asas awalnya . Sumber kedua bersifat historical

yang digarap dari alam intelektual yang ada di sekitarnya dan di situlah tercantumnya adunan antara tasawuf dengan falsafah .

BIBLIOGRAFI 1

ZAKARIA BIN STAPA . 1993 . (IBNU ARABI TOKOH SUFI). KUALA LUMPUR . DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA , MALAYSIA .

2

. AWANG SARIYAN . 2007 . (FALSAFAH DAN LOGIKA MELAYU) SELANGOR . SYNERGYMATE SDN . BHD .

3

. HASHIM BIN HAJI MUSA . 2001 . (FALSAFAH , LOGIK , TEORI NILAI DAN ETIKA MELAYU SUATU PENGENALAN) AKADEMI PENGAJIAN MELAYU . UNIVERSITI MALAYA .