Tieát 50 (ñaïi soá 8)
GV. Laïi Vaên Phuùc
1) Bieåu dieãn moät ñaïi löôïng bôûi bieåu thöùc chöùa aån: Trong thöïc teá, nhieàu ñaïi löôïng bieán ñoåi phuï thuoäc laãn nhau. Neáu kyù hieäu moät trong nhöõng ñaïi löôïng laø x thì caùc ñaïi löôïng khaùc coù theå bieåu dieãn döôùi daïng moät bieåu thöùc cuûa bieán x. Ví duï 1: 5x(km Goïi x (km/h) laø vaän toác cuûa ) oâ toâ. 100/x Quaõng ñöôøng oâtoâ ñi trong 5 giôø laø: Thôøi gian ñeå oâ toâ ñi ñöôïc quaõng ñöôøng 100(km) laø:
• Luyeän taäp 1: Giaû söû haøng ngaøy baïn Tieán daønh x(phuùt) ñeå chaïy. Haõy vieát bieåu thöùc chöùa x bieåu thò: • a) Quaõng ñöôøng Tieán chaïy trong x phuùt 180x vôùi vaän toác 180 (m/ph) laø: (m) • b) Vaän toác trung bình (tính theo km/h), neáu trong x phuùt Tieán chaïy ñöôïc 4500m laø: • Ñoåi ra km: 4500m = 4,5 km • Ñoåi ra giôø: x phuùt = x/60 giôø • Vaän toác trung bình cuûa Tieán laø: 4,5: (x/60) = 270/x (km/h)
Luyeän taäp 2: Goïi x laø soá töï nhieân coù hai chöõ soá . Haõy laäp bieåu thöùc bieåu thò soá töï nhieân coù ñöôïc baèng caùch: a) Vieát soá 5 vaøo beân soá x: 500traùi + x b) Vieát theâm soá 5 vaøo beân 10x + 5 phaûi soá x:
BÀI TẬP NHÓM Mỗi nhóm tự nghĩ ra hai đề bài và sử dụng biến trong việc diễn tả các đại lượng liên hệ nhau. Ví dụ: Năm nay, tuổi mẹ hơn con 25 tuổi. Hãy sử dụng biến để diễn tả sự liên hệ giữa tuổi mẹ và tuổi con. Gọi tuổi con là x(tuổi) Tuổi mẹ là x + 25 tuổi.
• 2) Ví duï veà giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình • Ví duï 3 (baøi toaùn coå) • Vöøa gaø vöøa choù • Boù laïi cho troøn • Ba möôi saùu con • Moät traêm chaân chaün • Hoûi bao nhieâu gaø, bao nhieâu choù ?
Phaân tích Giaû söû goïi x(con) laø soá gaø, x phaûi coù ñieàu kieän gì? x nguyeân döông Theo ñeà baøi thì gaø vaø choù laø 36 con vaø soá gaø baây giôø laø x(con), vaäy soá choù36 laø - bao nhieâu? x Soá gaø laø x(con), moãi con gaø coù 2 chaân, 2x vaäy soá chaân gaø laø bao nhieâu? Soá choù laø 36 – x (con), moãi con choù 4(36 coù 4– chaân, vaäy soá chaân choù laø bao nhieâu? x) Theo ñeà baøi, caû chaân choù vaø gaø laø 2xchaân + 4(36 – x) = 100 chaân thì ta coù phöông trình 100 naøo?
BAØI GIAÛI
Goïi x(con) laø soá gaø ( x nguyeân döông) Soá choù laø: 36 – x (con) Soá chaân gaø: 2x (chaân) Soá chaân choù: 4(36 – x) (chaân) Vì soá chaân caû thaûy laø 100 neân ta coù phöông trình: 2x + 4(36 – x) = 100 2x + 144 – 4x = 100 - 2x = 100 – 144 - 2x = - 44 x = 22 (nhaän)
Vaäy, soá gaø laø 22 (con) Vaø soá choù laø 36 – 22 = 14 (con)
BÖÔÙC 1: - Choïn aån soá vaø ñieàu kieän cho aån soá - Bieåu dieãn caùc ñaïi löôïng chöa bieát theo aån vaø caùc ñôn vò ñaïi löôïng ñaõ bieát - Laäp phöông trình bieåu thò moái quan heä giöõa caùc ñaïi löôïng
Goïi x(con) laø soá gaø (x nguyeân döông) Soá choù laø: 36 – x (con) Soá chaân gaø: 2x (chaân) Soá chaân choù: 4(36 – x) (chaân) • Vì soá chaân caû thaûy laø 100 neân ta coù phöông trình: 2x + 4(36 – x) = 100
BÖÔÙC 2 Giaûi phöông trình
2x + 4(36 – x) = 100 2x + 144 – 4x = 100 - 2x = 100 – 144 - 2x = - 44 x = 22
Böôùc 3 Traû lôøi: Kieåm tra xem trong caùc nhghieäm cuûa phöông trình, nghieäm naøo thoûa maõn ñieàu kieän cuûa aån, nghieäm naøo khoâng roài keát luaän
x = 22 (nhaän) Vaäy, soá gaø laø 22 (con) Vaø soá choù laø 36 – 22 = 14 (con)
Luyeän taäp: Giaûi baøi toaùn trong ví duï 2 baèng caùch cho x laø soá choù Goïi x(con) laø soá choù ( x nguyeân döông) Soá gaø laø: 36 – x (con) Soá chaân choù: 4x (chaân) Soá chaân gaø: 2(36 – x) (chaân) Vì soá chaân caû thaûy laø 100 neân ta coù phöông trình: 4x + 2(36 – x) = 100 4x + 72 – 2x = 100 2x = 100 – 72 2x = 28
x = 14 (nhaän) Vaäy, soá choù laø 14 (con) Vaø soá gaø laø 36 – 14 = 22 (con)
CUÛNG COÁ 1) Ñeå giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình goàm maáy böôùc ? - Goàm ba böôùc: Laäp phöông trình, giaûi phöông trình, traû lôøi. 2) Trong böôùc laäp phöông trình goàm nhöõng coâng vieäc naøo ? - Choïn aån soá vaø ñaët ñieàu kieän cho aån - Bieåu dieãn caùc ñaïi löôïng chöa bieát theo aån vaø caùc ñaïi löôïng ñaõ bieát. - Laäp phöông trình bieåu thò , moái quan heä giöõa caùc ñaïi löôïng. 3) Böôùc giaûi phöông trình coù gì ñaëc bieät khoâng? Khoâng, chæ caàn giaûi chính xaùc phöông trình. 4) Coøn böôùc traû lôøi ? Kieåm tra xem trong caùc nghieäm cuûa phöông trình, nghieäm naøo thoûa maõn nghieäm naøo khoâng vaø traû lôøi.
DAËN DOØ: 1)Veà nhaø coi laïi baøi ñaõ hoïc. 2) Laøm baøi taäp 34, 35 trang 25 trong saùch giaùo khoa 3) Chuaån bò baøi 7.