DISEDIAKAN OLEH : KHAIRUL NIZAM B M. ZUKI MOHD FUAD B ROSLI MOHD NOR ASNI B M. DAIE MOHD AIDIL B SAHIPALUDIN MOOHD SYAFIQ B MAJID
FRASA KERJA BINAAN FRASA KERJA BINAAN FRASA KERJA TANPA OBJEK BINAAN FRASA KERJA DENGAN OBJEK FRASA KERJA DENGAN KATA BANTU FRASA KERJA DENGAN AYAT KOMPLEMEN UNSUR KETERANGAN DALAM FRASA KERJA
BINAAN KATA KERJA • Binaan frasa kerja boleh terdiri daripada satu perkataan atau lebih dan kata intinya kata kerja • Boleh menghasilkan kata kerja transitif dan tak transitif • Kata kerja tak transitif boleh hadir bersendirian atau diikuti oleh satu atau sederetan perkataan • Kata kerja transitif mesti diikuti oleh objek serta unsur-unsur lain
CONTOH FRASA KERJA SUBJEK
FRASA KERJA
Menang Ali
Sedang tidur
Mereka
Bertikam
Hang Jebat
Tuah
Budak itu
Sedang membaca buku
Pemburu
Menembak harimau itu
Dia
Menjalankan dengan baik
dengan
Hang
tugasnya
BINAAN FRASA KERJA TANPA OBJEK
• Frasa kerja tanpa objek = kata kerja tak transitif • Frasa kerja yang tidak mengandungi frasa nama sebagai objek terdiri daripada satu jenis kata kerja sebagai intinya • Kata kerja tak transitif tidak perlu disambut oleh sebarang frasa nama sebagai objek • Frasa nama sebagai objek menjadi syarat dalam ayat transitif. (ayat transitif = ayat aktif) Ayat transitif boleh dipasifkan. • Ayat yang tidak boleh dipasifkan beerti ayat itu ialah ayat tak transitif, oleh itu ayat jenis ini tidak berobjek
Tiga Jenis Kata Kerja Tak Transitif • Kata kerja tak transitif yang tidak boleh menerima unsur pelengkap. • Kata kerja tak transitif yang dapat menerima pelengkap sesudahnya. • Kata kerja tak transitif yang dapat diikuti oleh kata nama sebagai penerang.
2) Frasa kerja yang mengandungi objek - Kata kerjanya harus disambut oleh frasa nama sebagai objek untuk melengkapkan kata kerjanya. - Frasa kerja ini mengandungi kata kerja transitif. -Selepas objek boleh diikuti oleh keterangan. - Contoh : Pemburu menembak harimau itu dengan senapangnya. Subjek : Pemburu Kata kerja : menembak Objek : harimau itu Keterangan : dengan senapangnya.
ME RUPAKAN KAT A K ERJA T AK TRAN SIT IF.
3 JE NIS KA TA KE RJA TAK T RAN SIT IF: Kata kerja tak transitif tanpa pelengkap. Kata kerja tak transitif dengan pelengkap. Kata kerja tak transitif dengan kata nama sebagai penerang.
♥ Tidak memerlukan apa-apa unsur sebagai pelengkap. ♥ Kata kerja yang mempunyai makna yang sempurna.
CONTOH-CONTOH :
Dia tercengang. Kanak-kanak itu menangis. Kami semua terpegun. Pokok itu tumbang.
Tidak mempunyai makna yang lengkap sekiranya tidak diikuti oleh unsur pelengkap. Unsur-unsur yang digunakan bukan ‘objek’ kerana ayat tidak boleh dipasifkan. CONTOH: beransur, tinggal, menjadi, berbuat, ada, berbantalkan, bertilamkan dll…
a)Kata adjektif sebagai pelengkap. b)Frasa sendi nama sebagai pelengkap. c)Kata nama sebagai pelengkap.
a) Ka ta a dj ek tif s eb ag ai pe le ngk ap : Pelengkap kata adjektif hadir sesudah kata kerja tak transitif untuk melengkapkannya.
• • • •
CON TO H : Keadaannya menjadi gent ing . Mereka berbuat ja ha t. Badannya menjadi lem ah. Bapanya beransur pu li h.
b) Fras a sen di na ma seb ag ai pel en gka p: Hadir selepas kata kerja tak transitif yang mendukung makna ‘tempat’ untuk menjadi pelengkap. CONTOH KA TA : berada, tinggal, menetap, bermastautin, membelok, singgah dll… CONTO H AYAT: •Mereka berada di Jo hor . •Saya tinggal di ka mpu ng. •Keretanya membelok ke ki ri. •Kapal terbang itu singgah di K ua la Lu mp ur.
c) K at a na ma seb ag ai pel en gk ap: Ada kata kerja tak transitif memerlukan pelengkap kata nama. Pelengkap tidak boleh dijadikan subjek dalam ayat pasif. Terbahagi kepada 2 kumpulan: kat a k erja yang berimbuhan ‘ber-…-kan’. contoh: Dia berbantalka n lengan. kata nama sebagai pelengkap seperti ‘menjadi’ & ‘dan’. contoh: Dia menj adi guru. Kakak Ali ada kereta.
Kata nama sebagai penerang bukanlah objek. (tidak boleh dipasifkan) Hanya menjadi penerang & bukan sebagai pelengkap. kata kerja) (kata nama penerang boleh ditiadakan tanpa merosakkan kesempurnaan makna CONTOH: Su bj ek
Kat a k erja
Pe ne ran g
Lelaki itu
berseluar
jean.
Kami
belajar
Bahasa Jawa.
Hobinya
bermain
guli.
13.4 (Binaan Frasa Kerja dengan Objek) Frasa Kerja yang mengandungi frasa nama sebagai objek ialah yang dibentu k oleh kata k erja tra nsit if se bagai in tinya dan fra sa nama yang mengikuti kata kerja itu sebagai objek atau penyambutnya.
• Frasa nama sebagai objek itu boleh dipasifkan menjadi ayat. Contohnya: (a)Kami makan ikan goreng (ob jek) itu. (b)Ikan goreng itu kami makan. (a)Pemburu menembak gajah(obj ek) itu dengan senapangnya. (b) Gajah itu ditembak oleh pemburu dengan senapangnya.
-Frasa kerja yang mengandungi frasa nama sebagai objek terbahagi kepada dua jenis:
• Frasa kerja dengan sat u obj ek. • Frasa kerja yang mengandungi dua obj ek .
Frasa kerja dengan satu objek. • Saya menjawab sur at(obj ek) itu. • Mesin itu mengepam ai r( objek) . • Sebatang kayu melintangi jal an( ob jek) itu. (Frasa nama yang mengikuti dianggap sebagai objek atau
Perkataan yang berbentuk kata kerja tetapi membawa makna adjektif(sifatan). • Filem itu sungguh menyeramkan (kami).
• Kejadian itu sungguh menyedihkan (kita). (Perkataan ini boleh menerima kata penguat, dan frasa nam a ya ng meng ikutinya b oleh digu gu rkan )
• Betulkah filem itu sungguh menyeramkan anda? • Benarkah kejadian itu sungguh menyedihkan kamu? (Ob jek yang terdiri daripada oran g k ed ua da n ket ig a t ida k b ole h d igugu rka n, kerana ini aka n men ga nda ika n objek ya ng dig ug ur kan seb ag ai oran g pert ama )
Frasa kerja dengan dua objek. • Frasa kerja yang dibentuk oleh kata kerja transitif. • Mengandungi dua frasa nama yang menjadi objek. • Objek-objek mempunyai fungsi yang berbeza-beza: +Objek tepat. +Objek sipi.
• Objek tepat ialah objek yang menj adi penyambut sec ara langsung kepada kata kerj anya. • Objek sipi ialah objek yang ti dak menj adi penyambut sec ara langsung kepada kata kerj anya. Contoh ayat: -Ahmad menghadiahi Al i buku . -Wanita itu membelikan anaknya
• Obje k te pat akan mengalami pe rjudula n atau sub jek ya ng dit er an gk an apabila dipa sif kan. Contoh ayat: -Ali dihadiahi bu ku oleh Ah mad . -Anaknya dibelikan baju oleh wa nita itu. • Apabila obje k s ipi diju du lkan, tid ak dia ng gap gra ma tis . Contoh ayat: -Bu ku dihadiahi Ali oleh Ahmad. -Ba ju dibelikan anaknya oleh wanita itu.
• Apabila obj ek tepat asal di leta kka n di bahagian bel akang ayat dengan di dahul ui oleh kata sendi nama untuk atau kepada.Maka ayat yang ter hasil akan mempunyai hanya satu objek. Contoh ayat: -Dia mencarikan isterinya buah nangka. -Dia mencari buah nangka untuk isterinya.
• Terdapat frasa kerja yang seolaholah mengandungi dua objek. Contoh ayat: -Sultan menamai tempat(objek tepat) itu Melaka(penerang). (Sebenarnya ayat di atas hanya mengandungi satu objek iaitu fra sa na ma y ang meng ikuti kata kerj a secar a la ngs ung[obje k tep at] )
Frasa Kata Kerja Dengan Kata Bantu
• Dalam ayat, unsur kata bantu boleh disertai oleh kata penguat. Kata Bantu menerangkan kata kerja dari dua sudut maknadan terbahagi kepada dua jenis kata Bantu, iaitu: • Kata Bantu aspek, yang menerangkan waktu bagi kata kerja, dan Kata Bantu ragam, yang menerangkan ragam perasaan bagi kata kerja.
Kata Bantu Aspek • Kata bantu aspek menerangkan waktu pada kerja yang dilakukan, iaitu sama ada kerja itu akan, sedang, sudah, masih, baru, mula atau belum dilaksanakan.
• Tergolong kepada tiga jenis aspek masa: • Sudah dilakukan: sudah, telah, pernah, baru. • Sedang dilakukan: sedang, masih, mula. • Belum dilaksanakan: belum, akan.
Contoh Ayat • Sudah dilakukan Mereka sudah menonton cerita itu. • Sedang dilakukan Ibu sedang memasak nasi. • Belum dilakukan Murid itu akan menulis surat kepada ibunya.
• Dalam Bahasa Melayu kata bantu aspek tertentu boleh boleh hadir bersama-sama. • Cth: Belum+pernah Kamil belum pernah melawat Kota Kinabalu. Masih+belum Ahmad masih belum datang ke pejabat sejak pagi tadi.
• Tidak boleh hadir bersama-sama: • Cth: Akan+belum Akan+sedang Pernah+belum Telah+masih Sudah+belum Sudah+baru
Kata Bantu Ragam • Kata bantu ragam yang hadir sebelum kata kerja dalam frasa kerja ialah perkataan yang menerangkan ragam atau suasana perasaan sesuatu perbuatanitu dilakukan, misalnya sama ada seseorang itu mesti melakukan, hendak melakukan, atau berkeupayaan melakukan sesuatu perbuatan
• Antara kata bantu jenis ini ialah: Mungkin, hendak, mahu, harus, enggan, boleh, dapat, mesti, patut. • cth: Encik Karim hendak mengembara ke Afrika. Kerani itu harus menyiapkan kerja dengan segera.
• Boleh hadir bersama-sama: Mungkin+dapat Karim mungkin dapat lulus dengan cemerlang jika dia berusaha bersungguh-sungguh. Patut+dapat Kerajaan patut dapat menangani masalah pengangguran dengan lebih berkesan pada masa akan datang.
• Tidak boleh hadir bersama-sama: Hendak+mahu Hendak+harus Mahu+mesti Mahu+dapat Mesti+harus Dapat+hendak Hendak+dapat
• Kata bantu aspek tertentu boleh juga hadir bersama-sama kata bantu ragam secara berderetan, baik secara mendahului atau mengikutinya. • Kata Bantu Aspek+Kata Bantu Ragam Karim sedang hendak ke bandar ketika kami sampai. Dia belum hendak makan kerana masih kenyang.
• Kata Bantu Ragam+Kata Bantu Aspek Mereka mesti akan datang lagi. Pada waktu itu bapa mesti sudah ke pejabat. Polis mesti telah menangkap pencuri itu sesudah mendapat maklumat.
FRASA KERJA DENGAN AYAT KOMPLEMEN
KOMPLEMEN • Menghubungkan klausa yang menjadi komplemen atau pelengkap pada klausa utama • Contoh kata kompleman yang selalu digunakan ialah bahawa dan untu k
FRASA KERJA + AYAT KOMPLEMEN • Setiap frasa kerja boleh menerima ayat komplemen • Ayat yang terbentuk ialah ayat majmuk
Contoh Frasa Kerja Dengan Ayat Komplemen
• Frasa kerja transitif dengan ayat komplemen : 1 ) Orang itu menafikan bahawa barang-barangnya telah hilang. 2 ) Kami menegaskan bahawa kejayaan bergantung pada usaha gigih. • Frasa kerja tak transitif dengan ayat komplemen : 1 ) Pak Abu berkata bahawa tetamu anaknya dari kota. 2 ) Penduduk kampung beranggapan bahawa penghulu mereka sudah berpindah.
13 .7. UN SU R KETER ANGAN DALA M FRASA KE RJ A DEF IN ISI : Unsur keterangan d al am fr asa ker ja terd iri da ripa da un sur y ang me ne rang kan l eb ih lan ju t k ata ke rja itu.
Ayat s usun an bi asa – ke teran ga n h adi r s elep as ka ta ke rja. Kat a k erja t ransit if – ke teran ga n h adi r s elep as ob jek . St rukt ur bi na an – ke teran ga n t erdir i d ar ipad a fr asa send i na ma, fra sa a dje kt if da n fr asa nam a.
Dari segi makna, frasa keteranagn terbahagi 8 : 4) Keterangan tempat atau arah - unsur yang membincangkan lokasi terjadinya sesuatu peristiwa - kata sendi namanya ialah di, ke, dari, daripada, kepada, pada. - Contohnya : • Ramai wanita bekerja di kilang. • Meraka berasal dari Sarawak.
2) Keterangan waktu -
Terdapat 2 bentuk keterangan waktu :
1) Frasa sendi nama yang mengandungi kata sendi nama pada, dalam, sejak dan hingga. Contoh : Kuliah itu tamat pada pukul 5 petang. 2) Terdiri daripada frasa nama, misalnya semalam dan dua dekad yang lalu. Contoh : Kami menunggu ketibaannya hingga pukul 12 malam.
3) Keterangan cara - Terdapat 2 bentuk keterangan cara : 1) Terdiri daripada kata adjektif. Contoh : Kereta api itu bergerak laju. 2) Terdiri daripada frasa sendi nama yang mengandungi kata sendi nama dengan diikuti oleh kata adjektif yang menerima kata pembenda –nya. Contoh : Kereta api itu bergerak dengan lajunya.
4) Keterangan tujuan atau harapan. -Unsur yang menerangkan maksud sesuatu perbuatan atau kejadian. -Kata sendi namanya ialah demi, untuk, dan bagi. - Contoh : Kita berjuang demi keadilan undang-undang.
5) Keterangan alat. - Unsur yang menerangkan perkakas atau benda yang digunakan. -Kata sendi namanya ialah dengan. - Contoh : Rombongan pelajar itu datang dengan bas.
6) Keterangan penyertaan. -Unsur yang menerangkan maksud ikut bersama-sama. - Kata sendi namanya ialah dengan. - Pelajar baharu itu datang dengan ayahnya.
7) Keterangan hal. -Unsur yang menerangkan keadaan. - Kata sendi namanya ialah tentang, mengenai, terhadap. - Contoh : Mereka sedang berbincang tentang perkara itu.
8) Keterangan bagai -Unsur yang menerangkan keserupaan. - KAta sendi namanya ialah seperti, bagai, sebagai, bak - Contoh : Diaberlagak seperti pegawai.