Flow Meters

‫»‪ 96‬ا ا‪ 8‬‬

‫ ا‪«98‬‬

‫‪8‬ارش ز ت‬

‫م ز‪ 2344 :6‬د‪ . ،01‬ا‪+32‬د' از د‪8& '( A‬ﯾن ‪! "4‬‬ ‫م‪4<=:‬زاد ا‪92‬ر‪67 8‬ر‬ ‫‪BC‬ر' دا‪٨E٨١٢٣٢٣٧:0>6346‬‬ ‫‪8‬و'»‪PQ « E‬ر‪١١:٣٠-٩:٣٠ K7M 23NO‬‬

‫‪١‬‬

‫ﻫﺪف آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻫﺪف از اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﺑﻲ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻨﺠﻬﺎ‬ ‫)‪ (flow meters‬و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آن ﺑﺎ دﺑﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﺗﺌﻮري و دﺑﻲ ﻛﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺮح دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ دﺳﺘﮕﺎه ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻨﺠﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪،‬ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ دﺑﻲ ﺳﻨﺞ اﺳﺖ‬ ‫‪.‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺳﻪ دﺑﻲ ﺳﻨﺞ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﺑﻲ را اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻴﻜﻨﺪ و در دو ﺗﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر و راوﺑﻂ ﺑﺮﻧﻮﻟﻲ ﻣﻴﺘﻮان دﺑﻲ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬دﺑﻲ ﺳﻨﺠﻬﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ روﺗﺎﻣﺘﺮ‪،‬وﻧﺘﻮري‬ ‫ﻣﺘﺮ و ارﻳﻔﻴﺲ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬از اﻳﻦ ﺳﻪ دﺑﻲ ﺳﻨﺞ روﺗﺎﻣﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﺑﻲ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬اﻳﻦ دﺑﻲ ﺳﻨﺞ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮي ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ وﺻﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻧﺘﻮري ﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﺎ دو ﻗﻄﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻳﻜﻲ ﻗﻄﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻗﻄﺮ و دﻳﮕﺮي ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬ ‫ﻗﻄﺮ در وﻧﺘﻮري ﻣﺘﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷـﺪ‪.‬ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﺑﻲ و اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر در وﻧﺘﻮري ﻣﺘﺮ ﺳﻪ ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ آن‬ ‫وﺻﻞ ﺷﺪه دو ﺗﺎ در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي آن و دﻳﮕﺮي در ﮔﻠﻮﮔﺎه‪.‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا و ﮔﻠﻮﮔﺎه ﻗﺮار دارﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﺑﻲ و ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮي ﻛﻪ در اﻧﺘﻬﺎ ﻗﺮار دارد ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﻓﺖ ﻓﺸﺎر در ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‪.‬‬ ‫‪٢‬‬

‫روﺗﺎﻣﺘﺮ؛ دﺑﻲ ﺳﻨﺠﻲ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻐﻴﺮ)‬

‫‪variable area‬‬

‫( وﺳﻴﻠﻪ اي ﻛﻪ دﺑﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ)‬

‫(ﺑﻪ ﻣﺎ‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ از ﻳﻚ ﻣﺨﺮوط ﻧﺎﻗﺺ و ﻳﻚ ﺷﻨﺎور ﻛﻪ درون ﻳﻚ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻣﺪرج ﻗﺮار‬ ‫دارﻧﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﺷﻨﺎور ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺳﻴﺎل ﺑﻪ آن وارد ﻣﻴﺸﻮد)ﺷﻨﺎوري(دﺑﻲ را‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻴﺪﻫﺪ)ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻨﺎور ﻣﻲ اﻳﺴﺘﺪ دﺑﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ( در ﻣﻮرد روﺗﺎﻣﺘﺮ ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺎت اﻟﺰاﻣﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺷﻨﺎور ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺳﻴﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ دﺑﻲ ﺑﺮار ﺑﺎ ﺻﻔﺮ را‬ ‫ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﺪ و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻔﺎف ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫روﺗﺎﻣﺘﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮان از آن ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﺑﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬ﺟﻨﺲ ﺑﺪﻧﻪ روﺗﺎﻣﺘﺮ و ﺷﻨﺎور ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از‬ ‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻠﺰ و ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺎ روﺗﺎﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﺟﻨﺲ‬ ‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪٣‬‬

‫در آﺧﺮ ﺑﻪ ارﻳﻔﻴﺲ ﻣﻴﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ از آن ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮ ﺧﻼف روﺗﺎﻣﺘﺮ ﺑﺮاي دﺑﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬ارﻳﻔﻴﺲ‬ ‫ﻧﻮﻋﻲ دﺑﻲ ﺳﻨﺞ روزﻧﻪ اﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺑﺮﻧﻮﻟﻲ دﺑﻲ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬ارﻳﻔﻴﺲ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ وﻧﺘﻮرﻳﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﺑﻲ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﻤﻴﺪﻫﺪ‪.‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ از ﺳﻪ ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ دﺳﺘﮕﺎه‬

‫‬

‫روش آزﻣﺎﻳﺶ‪ :‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر و ﺑﺎ ﺳﻪ دﺑﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را از روي‬ ‫ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎ و ﻋﺪد دﺑﻲ روﺗﺎﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻧﺪه اﻳﻢ و ﻃﺒﻖ رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﺑﻲ‪،‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر و درﺻﺪ اﺧﺘﻼف‬ ‫ﺑﻴﻦ دﺑﻲ دﺑﻲ ﺳﻨﺞ ﻫﺎ و دﺑﻲ اﺻﻠﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻳﻢ‪.‬‬ ‫رواﺑﻂ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪:‬‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺑﺮﻧﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﺑﻲ ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ از ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎده ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫دﺑﻲ ﺑﺮاي ارﻳﻔﻴﺲ و و ﻧﺘﻮرﻳﻤﺘﺮ از راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ در آن‬ ‫ﻧﺘﻴﺞ ﺗﺌﻮري و آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه(‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻛﻪ از ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺨﻠﻴﻪ)ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ از‬

‫ﻗﻄﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه وﻧﺘﻮرﻳﻤﺘﺮ و روزﻧﻪ ارﻳﻔﻴﺲ‬

‫ﻫﻢ ﭼﮕﺎﻟﻲ آب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬راﺑﻄﻪ‬

‫اﺧﺘﻼف دﺑﻲ ﻫﻢ از رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬

‫‬

‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ‬

‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻣﻴﺸﻮد‪.‬و‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ‪:‬‬

‫‬

‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺸﻜﻞ در ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻧﺘﻮري اﻓﺖ وﻧﺘﻮري را ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻣﺎ در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ ﻃﻮﻟﻲ و اﻓﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ادواﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ﻗﺮار دارد ﺣﺘﻤﺎ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪.‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ اﻓﺖ ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬ ‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻴﺘﻮان راﺑﻄﻪ اﻓﺖ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎز ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﺮد‬

‫ﻛﻪ اﮔﺮ‬

‫را ﺛﺎﺑﺖ )‪(k‬‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آن ﺑﺎ‬

‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آن راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﺮاي آزﻣﻮدن درﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻤﻮدار اﻓﺖ ﺑﺮ‬ ‫ﺣﺴﺐ‬

‫رﺳﻢ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪٧‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎ از روي ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﻣﺪرج دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ و‬ ‫دﻗﺖ آن ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد و اﻧﺪازه ﻫﺎ ﭼﺸﻤﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸﺪ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻄﺎ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻴﺸﻮد در‬ ‫ﻛﻞ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم دﻗﺖ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻤﺮا ﺑﺎ ﺧﻄﺎ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ دادن اﻳﻦ‬ ‫ﺧﻄﺎﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ‪:‬‬ ‫‪-1‬دﻗﺖ درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮد‪.‬‬ ‫‪-2‬ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻧﮕﻪ داري)ﺗﻌﻤﻴﺮ( دﺑﻲ ﺳﻨﺠﻬﺎ از درﺳﺘﻲ ﻛﺎر آﻧﻬﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺗﻜﺮار آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬ ‫ﭼﺮا اﻓﺖ روﺗﺎﻣﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺖ ارﻳﻔﻴﺲ و وﻧﺘﻮري ﻣﺘﺮ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ؟‬ ‫ﭼﻮن ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ روﺗﺎﻣﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﻳﻔﻴﺲ و وﻧﺘﻮرﻳﻤﺘﺮ ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﻣﺎ اﻳﻦ اﻧﺘﻈﺎر را دارﻳﻢ ﻛﻪ‬ ‫اﻓﺖ روﺗﺎﻣﺘﺮ از ارﻳﻔﻴﺲ و وﻧﺘﻮري ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٨‬‬