Een oude dag in Utrecht
U
trecht telt 29.912 inwoners van 65 jaar of ouder. Dit is 10% van de totale Utrechtse populatie. Het aantal ouderen in Utrecht is de laatste jaren stabiel. Relatief gezien neemt het aandeel oudere Utrechters zelfs iets af. Dit komt doordat de bevolking van Utrecht in de andere leeftijdscategorieën groeit. Hiermee is Utrecht een van de weinige gemeenten in Nederland die niet vergrijst.1 Tegelijkertijd is Utrecht door de centrale ligging en goede bereikbaarheid een trekpleister voor ouderen uit de regio. Met deze wetenschap zijn wij aan de slag gegaan om deze bevolkingsgroep in beeld te brengen. Hoe brengen zij hun oude dag door, waar komen ze graag en hoe wonen ze?
Jorrit Knuvelder Marthe Krijger Hans Plaggemars
coverfoto Jorrit Knuvelder
1
| Bron: Gemeente Utrecht
4 foto Jorrit Knuvelder
Op straat
5
Adrianus Lensen
6
op straat
foto Jorrit Knuvelder
Adrianus Lensen (72) helpt zijn zoon af en toe bij de bloemenkraam op het Janskerkhof in Utrecht.
8 op straat op straat
9
foto Hans Plaggemars
foto Jorrit Knuvelder
foto Jorrit Knuvelder
foto Jorrit Knuvelder
Ouderen op de markt van Vredenburg
10
op straat
op straat
11
Oude dame
12
op straat
foto Jorrit Knuvelder
“Noem mij maar ‘oude dame’, ik hoef niet zo nodig herkend te worden.” Een oude dame dus van 85 (haar leeftijd was “géén staatsgeheim”) op het Janskerkhof in Utrecht.
De grachtenvissers
foto Hans Plaggemars
De 64-jarige Ton Claessens (l) en zijn zeven jaar oudere maat Coen van der Linden (r) uit Utrecht zijn vaak te vinden op de Oudegracht. Ze noemen zichzelf ook wel de grachtenvissers.
14
op straat
“We gaan hier een stuk of drie keer per week vissen. Er zwemt van alles rond in deze grachten. Veel snoekbaars maar ook heel veel fietsen.”
op straat
15
Op het station
16 op straat op straat
17
foto Hans Plaggemars
foto Jorrit Knuvelder
foto Hans Plaggemars
foto Hans Plaggemars
Jaap Rabbie (85) is welliswaar een geboren Amsterdammer, maar hij woont al vijftig jaar in Utrecht. Hij werkte daar als hoogleraar in de sociale psychologie aan de Universiteit van Utrecht. “Utrecht is een hele aardige stad, het is heel compact.”
foto Jorrit Knuvelder
foto Hans Plaggemars
Kees van de Kooij is 84 en woont in Amersfoort. Nog steeds is hij actief als kapper, het beroep dat hij al zeventig jaar uitoefent. “Ik kwam naar de stad om een kostuum te kopen.”
Kees van de Kooij
Jaap Rabbie
Hoog Catharijne Ouderen uit Utrecht en omstreken maken naar hartenlust gebruik van het overdekte en verwarmde winkelcentrum Hoog Catharijne. Makkelijk bereikbaar per openbaar vervoer en een overvloed aan koffiehuisjes om op adem te komen. Gelegenheden die overdag vrijwel geheel het domein van ouderen zijn en met oud-Hollandsche gerechten op de menukaart. Eén daarvan is ‘de Gasterij’. foto’s Hans Plaggemars
22
23
Mevrouw van Zutphen (l) uit Nieuwegein viert haar 77e verjaardag met een bezoekje aan haar zus (73) in Utrecht
24
Hoog catharijne
Ouderwetse erwtensoep
Mevrouw Wendel (78) en mevrouw Rietveld (88) uit Soest zijn buren van elkaar en komen regelmatig een dagje winkelen in Hoog Catharijne
26
Hoog catharijne
“Alles is hier te vinden in Hoog Catharijne. We maken er gewoon een lekker dagje van. Onze mannen zijn er niet meer dus we hebben alle tijd.”
Hoog catharijne
27
28
Hoog catharijne
Minke is 75 jaar en komt uit het plaatsje Bunnike, zo’n zeven kilometer van Utrecht vandaan. “Ik kom altijd met de bus of met de trein, het is niet zo ver.”
foto Jorrit Knuvelder
foto Hans Plaggemars
Gerke Veenstra (87) en zijn vrouw Willy Petronella Hesse uit Breukelen bezoeken Utrecht voor het museum ‘Van speelklok tot pierement’. Zij komen eens per maand naar Utrecht om boodschappen te doen.
Gerke Veenstra
Minke
Jacob Breman Jacob Breman (78) repareert harmoniums – een soort orgel, ook wel liefkozend jammerhout of psalmenpomp genoemd. De oud spoorman kocht zijn eerste harmonium op zijn twintigste. “Toen de bezorger met bakfiets door rood reed en tegen een auto knalde zag ik het harmonium een salto mortale maken en in zes stukken uiteen op straat vallen”. Proefondervindelijk heeft hij het harmonium weer in elkaar gekregen en is daar in de loop der jaren steeds behendiger in geworden. foto’s Jorrit Knuvelder
32
33
Jacob heeft vroeger wel tientallen harmoniums gehad. Nu zijn dat er nog twee: een elektrische (rechts), en een ‘beenmatige’ die in de box staat (boven)
34
Jacob Breman
Jacob Breman
35
Elke avond speelt Jacob Breman even op het harmonium. Wel met hoofdtelefoon, uit piëteit met de buren
36
Jacob Breman
Jacob Breman
37
38
Jacob Breman
Jacob Breman
39
foto Hans Plaggemars
Mevrouw de Lange (links) en haar zus mevrouw Frederikse (rechts). De laatste woont in Utrecht. “Leeftijd is niet belangrijk.”
Mw. de Lange
Mw. Frederikse
Rem Laan Rem Laan (73) surveilleert tijdens tentamens op de Universiteit van Utrecht. Hij let op of studenten spieken of overleggen. Laan is opgegroeid in Purmerend en is tekenaar van beroep geweest. foto’s Jorrit Knuvelder
Rem Laan legt alvast kladblaadjes neer
42
43
44
Rem Laan
Rem Laan
45
46
Rem Laan
Rem Laan
47
De 72-jarige meneer Bahbouch woont al 25 jaar in Utrecht en komt regelmatig op de markt op Vredenburg. HIj gaat dan ook een een kopje koffie halen in ‘Le Passant’ onder Hoog Catherijne. “Ik hou er wel van om een beetje rond te zwerven in de stad en op de markt. Utrecht is een mooie stad, met mooie mensen.”
foto Hans Plaggemars
foto Hans Plaggemars
Meneer Jansen is 79 en woont al zijn hele leven in Utrecht. Elke dag staat hij om kwart over vier in de ochtend op. “Ik heb veertig jaar bij de ptt gewerkt, dus ik ben niet anders gewend”, legt hij uit. HIj gaat dan puzzelen.
Hendrik Jansen
Taebi Bahbouch
Bé Mulder Bé Mulder (72) zit al bijna haar hele leven in de muziek. Zij heeft op het conservatorium zangles gegeven. Nu geeft ze thuis les aan wie maar wilt. “Als je Aaa kan zeggen, kan je ook zingen”, zegt Bé. Naast zanglessen begeleidt Bé zangkoren op piano. Bij ziekte van de dirigent neemt zij het stokje over. foto’s Jorrit Knuvelder
50
51
“Ho maar ho maar!”, roept Bé middenin een lied. “Ademhalen in een zin is natuurlijk een doodzonde, begin maar overnieuw”
52
Bé Mulder
Bé Mulder
53
54
Bé Mulder
Bé Mulder
55
56
Bé Mulder
Zangkoor ‘Boven de vijftig’ onder leiding van Bé Mulder tijdens het kerstoptreden in zorgcentrum Hart van Lombok
60
Bé Mulder
Bé Mulder
61
Anke Scheffer
foto Jorrit Knuvelder
“Ik houd heel erg van lezen”, zegt Anke Scheffer (70) uit Utrecht. “Ik kom ook net uit de openbare bibliotheek op de Oude Gracht. Momenteel verdiep ik mij in de astrologie. Volgens de Chinezen wordt het een mooi jaar voor mij.”
Schildercursus In dienstencentrum West in de volkswijk Lombok worden vele activiteiten voor ouderen georganiseerd. Zo ook op maandagochtend de schilderen aquarelcursus. De cursus duurt twee uur en wordt onderbroken door een koffiepauze. Iedere week neemt een van de dames zelfgemaakte lekkerij mee, en er wordt druk geroddeld over de buurtbewoners. foto’s Marthe Krijger
64
65
schildercursus
67
70
schildercursus
schildercursus
71
Herman van As
foto Hans Plaggemars
Herman van As is 74 en komt eens in de drie à vier weken een dag naar Utrecht. “Altijd op woensdag als er markt is”, zegt Van As. “Dan is mijn vaste kaasboertje er. Ze weten het precies hoor. Ik neem altijd boerenkaas.”
Thuis Veel ouderen brengen het grootste deel van hun tijd door in huis. Omringd door herinneringen en met de afstandsbediening binnen handbereik lijken ze zich het meest op hun gemak. foto’s Marthe Krijger
Richard van der Veen (66) samen met zijn hond Joy.
74
75
Janne Buitendijk (80) in haar woning boven Hoog Catharijne. “Dit weet je misschien niet, maar deze meubels zijn nu weer in zwang”. Janne en haar man waren van plan één jaar in Utrecht te gaan wonen. Inmiddels woont ze er 24 jaar
thuis
77
Lena Weerensteijn (86) woont in de brouwerstraat. Ze is stokdoof. Gelukkig helpt de buurvrouw haar bij de dagelijkse bezigheden.
78
thuis