Educational Research Self-fulfilling Prophecies

Educational Research

Self-fulfilling prophecies, The Pygmalion effect Door Studentnummer Begeleiding ER self-fulfilling prophecies

: Peter van Trappen : 1524258 : Marise Valk : najaar 2006-voorjaar 2007

Voorwoord

Dat wat je denkt, zal ook gebeuren…….

Zie je wel, ze leren het nooit

educational research profhecies

2

self

fulfilling

Inhoudsopgave

Voorwoord

2

Inleiding

4

Theorie

7

Eigen ervaringen

10

Het onderzoek

13

De enquête

14

De analyse

20

Conclusie en aanbevelingen

25

Reflectie

26

Nawoord

28

Literatuur

29

Internetverwijzingen

30

Naschrift

31

educational research profhecies

3

self

fulfilling

Inleiding

Je tuurt door de klas en je ogen blijven staren naar een leerling welke eigenlijk niets doet, hij is meer zoals ik deze leerlingen wel eens noem, toerist. Zo zou ik oorspronkelijk zijn begonnen, het probleem, ongemotiveerdheid zou ik weer vanuit de docent gaan zijn bekijken. Tijdens mijn research kwam ik een artikel tegen van Prof. L Stevens geheten “naar een ander begrip van prestatie in de school”. Het artikel is geschreven naar aanleiding van een onderzoek over de condities waaronder het zogenaamde ‘Weer Samen Naar School’ werd ingevoerd. Het onderzoek gaf alleen aan in algemene termen dat er misschien wel dingen waren veranderd maar dat de broodnodige structuurverandering niet had plaats gevonden. In het artikel, ‘Naar een ander begrip van Prestatie in de school’ geeft prof L Stevens een antwoord op wat volgens hem moet veranderen om wat het WSNS-beleid inhoud, meer leerlingen met leer- en gedragsproblemen zoveel mogelijk regulier onderwijs te laten volgen, te laten slagen. Zijn oplossing is, in plaats van wat veranderingen in naam, structureel iets veranderen. Een van zijn oplossingen is het niet langer beoordelen van de prestatie, laten we zeggen niet alleen het bord eten wat wordt gereserveerd, maar ook de bereiding ervan betrekken in de beoordeling. Dit moet volgen Stevens leiden tot minder uitval doordat leerlingen meer gemotiveerd zullen raken door de verandering in het onderwijs. Hij beschrijft ons huidige schoolsysteem als risicofactor. Daar waar het gaat om talent, tempo en temperament gooien wij alle leerlingen op een hoop, en maken de verschillen tussen de leerlingen zo klein mogelijk om maar zo gelijk mogelijk gestemde klassen te krijgen. Dit systeem kan alleen bestaan als men leerlingen selecteert.

educational research profhecies

4

self

fulfilling

Deze selectie leidt volgens hem tot een vast percentage uitvallers(Stevens van Werkhoven, Castelijns&Jager, 1996). Een deel van deze uitvallers wordt bepaald door de docent zelf. De ‘ervaren’ leraar herkent ze eigenlijk al bij de eerste binnenkomst van het nieuwe schooljaar. In de eerste weken van het schooljaar worden eigenlijk al de ‘bordjes met nummers’ uitgedeeld. Het nummer wat de leerling van de docent krijgt opgespeld blijft hij gedurende het hele schooljaar houden, “eens een 20, altijd een twintig”(Jussim,1986). De leerling zal dit nummer gaan bevestigen in zijn gedrag. De docent krijgt gelijk in zijn voorspelling. Dit fenomeen welke in het hoofd van de docent plaats vindt noemt men ‘self fulfilling prophecies’(Jussim,1986; Weinstein 1989), Vanuit de leerling gezien, als het zelfbeeld eenmaal gevormd is, leidt dit tot bepaalde verwachtingen over de mogelijkheid bepaalde resultaten te behalen. Die verwachtingen beïnvloeden het gedrag en de uitkomst ervan en dat leidt dan weer tot versterking van dat gevormde zelfbeeld. We noemen dit verschijnsel de zichzelf bevestigende voorspelling (selffulfilling prophecy). Een docent beoordeelt een leerling op drie kenmerken, talent, de thuissituatie en de werkhouding ( Bakker, Pranger & Tersmette,1991; Good & Brophy, 1994). Volgens Kelly (1955) zijn er zes criteria: -

hoe goed doet een leerling mee in de klas

-

aanleg voor een bepaald vak

-

algemene aanleg van de leerling

-

hoe gedraagt een leerling zich in de klas

-

kwaliteit en netheid van het werk

-

de interesse die het kind toont voor de leerstof en het onderwijs aanbod

Dit zijn er zes maar we zien dat Kelly werkhouding en talent uitsplitst.

educational research profhecies

5

self

fulfilling

Talent is iets waar je mee wordt geboren, hier heeft de docent geen invloed op. Ook de thuissituatie is iets waar een docent weinig aan kan veranderen. De meeste invloed van een docent ligt dus in de werkhouding van de leerling, zowel in negatieve als in positieve zin. Is de werkhouding van de leerling in de ogen van de docent slecht dan zal het antwoord van de docent hierop zijn dat de regels worden aangescherpt, meer controle, meer op en aanmerkingen wat tot gevolg heeft dat de leerling er zelf ook in gaat geloven en zich zodanig gaat gedragen, de resultaten volgen de verwachtingen van de docent, ook zien we hier weer het verschijnsel self fulfilling prophecies. Hoe de docent dus over een leerling denkt is dus heel belangrijk, deze bepaalt voor een groot deel de verdere school carrière van de leerling. Uiteraard licht de schuld altijd bij de leerling(Stevens,1977), de docent is koning in zijn eigen koninkrijk. Slechte docenten bestaan niet, slechte buschauffeurs wel. Het is mij opgevallen dat in het reguliere onderwijs de oorzaak van gedragsproblemen altijd wordt gezocht bij de leerlingen, terwijl zelfreflectie hoog in het vaandel zou moeten staan.

In mijn Educational Research wil ik nader onderzoeken of de studenten bij ons op de opleiding in Utrecht weten dat zij ook een Pygmalion zijn. Ook zal ik dit zelfde doen bij mijn collega’s op het savo.

educational research profhecies

6

self

fulfilling

De theorie

In 1948 beschreef Robert Merton voor het eerst het begrip self-fulfilling prophecy. Hij beschreef het als een proces wat zich in drie etappes afspeelt: -In de eerste etappe gelooft de persoon dat in de toekomst een bepaalde gebeurtenis ( op dit moment is deze valse hoop) zal gebeuren, -In de tweede etappe zal deze verwachting voorspelling het gedrag van de persoon veranderen, iets wat hij niet gedaan zou hebben bij het niet aanwezig zijn van een dergelijk verwachting. -In de laatste etappe wanneer de gebeurtenis werkelijk plaats vindt is de voorspelling uit gekomen. Als voorbeeld gebruikt Merton het faillissement van een zeer betrouwbare en solide bank. Het begon met het gerucht ( niet waar) dat de bank betrokken was bij een corruptieschandaal. Dit leidde tot het massaal opnemen van de tegoeden door de cliënten van de bank wat leidde tot de werkelijke neergang van de bank. In 1968 kwam het boek Pygmalion in de classroom uit. De schrijver waren Rosenthal en Jackson. Hun boek beschreef een experiment, uitgevoerd op een basisschool. Zij testte op deze school de toen nog hypothese dat in elke klas er een correlatie bestaat tussen de verwachtingen van de docent en de prestaties van de leerlingen. In het begin van het schooljaar lieten zij twintig procent, willekeurig gekozen, van de leerlingen een intelligentie test maken. Deze twintig procent werden aan de docenten voorgesteld als leerlingen met meer dan normale mogelijkheden en van hen kon worden verwacht dat zij grote intellectuele prestaties zouden gaan laten zien. Aan het einde van het schooljaar werden alle leerlingen getest. De leerlingen die tot de speciale groep behoorde presteerde significant beter in de intelligentietest dan de leerlingen die niet waren aangemerkt als speciale leerlingen.

educational research profhecies

7

self

fulfilling

Dit betekende dus dat de verandering in de verwachting van de docenten, zij kregen immers een speciale groep leerlingen, leidde tot inderdaad betere intellectuele prestaties dan die van de reguliere groep leerlingen. De docenten werden ook gevraagd om de leerlingen te beoordelen op: Intellectuele nieuwsgierigheid, welbevinden en in hoeverre zij de behoefte hadden aan sociale goedkeuring. De leerlingen van wie de docenten verwachtten dat zij intellectueel nieuwsgieriger waren en zich gelukkiger zouden en weinig sociale goedkeuring nodig hadden werden inderdaad zo beoordeeld door de docenten. In het onderzoek ging men uit van positieve verwachtingen en de invloed op de prestaties, het is aannemelijk om aan te nemen dat wanneer de verwachtingen negatief worden voorgesteld de prestaties hierdoor ook worden beïnvloed, zij het dan in negatieve zin. Elke docent heeft verwachtingen van een leerling. Wanneer het schooljaar weer begint en de klassen weer binnenkomen, zal de docent een Pygmalion zijn. Het beeld wat hij in die eerste momenten heeft zal uiteindelijk worden bewaarheid. Recente onderzoeken hebben aangetoond dat het pygmalioneffect verantwoordelijk is voor 5-10% verschil in leerresultaten. Hier zijn de verschillen zoals vroegere leerresultaten, intelligentie enz. al vanaf getrokken. De vraag is natuurlijk hoe komt het verwachtingspatroon nu tot stand. Soms voor de eerste les al is begonnen heeft de docent van een klas al een bepaalde verwachting, een lwoo-klas basisberoeps zal anders benaderd worden dan een kaderberoepsklas, immers het intelligentie niveau is hoger. Ook het lezen van het dossier zal het verwachtingspatroon veranderen. De gelabelde leerling (Stevens) zal anders worden benaderd. Het is zelfs de vraag of de gelabelde leerling wel een eerlijke kans zal krijgen, een label raak je nooit meer kwijt en wie weet waar sommige kinderen zouden kunnen komen als zij dit labeltje niet hadden gehad.

educational research profhecies

8

self

fulfilling

In het algemeen blijkt dat docenten van wie zij minder positieve verwachtingen koesteren anders zullen benaderen. Deze leerlingen zullen minder positieve feedback krijgen, minder bij de lessen worden betrokken, dus minder beurten, hulp. Het zelfbeeld van de leerling zal hierdoor worden veranderd, en zich aanpassen aan de verwachting van de docent. De voorspelling komt dus uit. Werkt dit nu zo bij alle docenten? Uit onderzoek is gebleken dat het verwachtingseffect tussen de 1% en de 15% ligt. Met andere woorden de verschillen in leerresultaten kunnen dus zeer groot zijn, afhankelijk van de docent kan dit dus 0,1 punt tot 1,5 punt schelen op een diploma. Volgens Brophy en Good (1972) zijn er drie soorten docenten: 1.Pro-actieve

Docent heeft voor iedere groep een verwachtingspatroon ontwikkeld Hij heeft zijn plannen al klaar en valt hier ook niet meer vanaf te brengen. Hij leidt de leerlingen volgens zijn eigen doelstellingen De docent is als een buschauffeur van het gemeentelijke vervoerbedrijf, er zijn verschillende lijnen maar deze staan wel vast. De houding van de docent zorgt voor positief wenselijk gedrag. De leerling laat het gedrag zien wat de docent van hem verlangt.

2.Over-actieveDocent heeft maar een soort verwachtingpatroon, dit staat zo vast als een huis. De dossiers worden nageplozen en hieruit volgt het weinig soepele verwachtingspatroon. Dit is vooral een nadeel voor de zwakkere leerlingen. De docent is als een buschauffeur van lijn 7. 3.Re-actieve

Dit soort docenten, de meeste horen tot deze groep, heeft redelijk soepele verwachtingspatronen en kunnen ook nog iets worden bijgesteld naarmate de leerlingen zich ontwikkelen. De verschillen die normaal tussen de leerlingen aanwezig zijn blijven bestaan.

educational research profhecies

9

self

fulfilling

Is er nu helemaal geen hoop? Is er een oplossing om het negatieve verwachtingspatroon te omzeilen. Een van de boosdoeners is het leerlingendossier, hier staat als het goed is bijgehouden de hele schoolcarrière van de leerling in. Uit onderzoek is gebleken dat wanneer de docent na pas enkele weken dat hij de leerlingen heeft gezien, de dossiers inkijkt de verwachtingspatronen minder negatief uitvallen. Hij laat zijn eigen observatie meetellen, en zichzelf corrigeren (Good en Brophy, 1991). Het is al genoeg om de docent te wijzen op het fenomeen, dit resulteert dan in het bewust zijn van verwachtingspatronen. Er is een onderzoek geweest dat het pygmalion effect bij niet- ervaren docenten heel erg klein is. Ook dit wil ik mijn eigen onderzoek bekijken of dit werkelijk zo is.

educational research profhecies

10

self

fulfilling

Eigen ervaringen

Ik ben de opleiding begonnen om te weten wat er nu eigenlijk in die koppies omgaat van de leerlingen, dit was de hoofd reden om te beginnen. Inmiddels ben ik vier maanden bezig met de opleiding en de grootste winst is dat ik me nu van veel meer dingen die ik vroeger instinctief deed, ze nu kan benoemen waardoor mijn gedrag naar de leerlingen toe steeds professioneler wordt. Ik geef nu les aan leerlingen met een pro-beschikking, leerlingen met stoornissen als adhd en pdd-nos. De specifieke aanpak die deze leerlingen nodig hebben kan ik nu beter geven al besef ik zelf dat ik er nog lang niet ben. De theoretische kennis die ik nu heb, en welke steeds groter wordt, zorgt er voor dat ik voor mezelf en ook naar andere collega’s toe kan zeggen hoe zich op te stellen naar de leerlingen toe. Het is niet voor niets dat ik dit onderwerp heb gekozen, ik zie dagelijks om mij heen de gedragingen van docenten en leerlingen. Bij mijn onderzoek over motivatie kwam ik het onderwerp, self fulfilling prophecy tegen en het onderwerp sprak mij meteen aan. Al eerder kwam ik in aanraking met het labelen, leerlingen een etiketje opplakken om ze te helpen, in mijn ogen en ook volgens de wet heeft ieder kind recht op het onderwijs wat zij verdient dus een labeltje opplakken zou niet nodig moeten zijn. In mijn dagelijkse praktijk is het meer de vooroordelen bevestigen. Een leerling zit in het lwoo en dus zal hij wel een lwoo-er zijn. De docent heeft dus weinig verwachtingen van een dergelijke leerling. Als deze leerling niet te veel gedragsproblemen vertoond komt het allemaal wel goed

Ik zelf denk dat veel leerlingen in het lwoo, basisberoeps niveau zitten om hun gedrag, dit zeg ik ook tegen hen, het voordeel hiervan is dat zoals vorig jaar ik geen enkele leerling had met een onvoldoende voor zijn examen want het echte niveau van de meeste leerlingen is veel hoger dan het labeltje wat ze al hebben gekregen in het primaire onderwijs, of in de onderbouw van het savo.

educational research profhecies

11

self

fulfilling

Het begint er steeds meer op te lijken dat het gaat wat er in mijn koppie omgaat, en dat van veel docent collega’s van heel grote invloed is op de intellectuele prestaties van de leerling. Je kunt dat ook veranderen in grootste invloed, wie anders dan de docent trekt dagelijks meer op met hen vanaf hun tweede jaar gerekend. Tegenwoordig gaan kinderen al heel vroeg naar de crèche en al hoewel er nog geen sprake is van school, de begeleiders daar zullen ook hun mening hebben over de kinderen. Na het lezen van het boek Pygmalion in the classroom van Rosenthal&Jackson ben ik nog meer onder de indruk gekomen van het onderwerp, het vervullen van de voorspelling, en merk dat ook in het dagelijkse leven het een bekend fenomeen is als is het niet onder de naam, self fulfilling prophecy. De opmerking van een lerares op mijn school over het gedrag van mijn leerlingen: “ze komen toch uit Tuindorp en de Falgabuurt” heeft mij nog meer in het idee gesterkt dat het nodig is om mijn onderzoek uit te voeren en de docenten te confronteren met de uitslag. Ging het er in het onderzoek van Rosenthal en Jacobson in hoofdzaak om het cognitieve, ook afkomst ed spelen zeker een grote rol in het beoordelen van een leerling.

educational research profhecies

12

self

fulfilling

Het onderzoek

Het heeft toch wel een tijd geduurd totdat ik daadwerkelijk met het onderzoek begon. Het theoretische gedeelte had ik vrij snel op de rit, dit gedeelte was eigenlijk in december al klaar, maar de werkelijke invalshoek van het onderzoek heeft veel meer voeten in de aarde gehad. Ik vond het moeilijk om een invalshoek te vinden die met het pygmalioneffect te maken had. Een onderzoek zoals Rosenthal en Jacobson(1968) hadden gedaan is voor mij natuurlijk onmogelijk, om toch in de buurt te blijven heb ik als invalshoek gekozen, ervaring van de docenten en welke eigenschappen of gedrag vinden zij belangrijk bij het beoordelen of misschien moet ik zeggen veroordelen van leerlingen. De gedachte hierachter is het feit dat het pygmalioneffect bij pas beginnende docenten niet of nauwelijks aanwezig is. Ook was ik benieuwd of dit ook werkelijk tot uitdrukking komt in de verschillende eigenschappen op welke wij leerlingen beoordelen als docenten. Hierbij heb ik de criteria aangehouden van Kelly (1955), deze heb ik alleen wat opgesplitst. De volgende eigenschappen of gedrag heb ik gebruikt: Eerlijkheid, bescheidenheid, betrokkenheid bij de les, perspectief rijk, intelligentie, sportief, Zelfstandig, onzekerheid, andere kinderen helpen, motivatie, initiatief nemen, netjes werken, Gezondheid, afkomst, vitaliteit, talent, creativiteit. Het tweede deel van de enquête gaat over verwachtingspatronen. De vraag of de docenten van iedere leerling hetzelfde verwachtingspatroon heeft heb ik gesteld omdat ik vind dat daar de essentie ligt van het pygmalion effect. De vragen in hoeverre eigenschappen belangrijk zijn bij het verwachtingspatroon komt voort uit het feit dat volgens het onderzoek pygmalion in de classroom eigenschappen als intelligentie, talent, afkomst een grote rol spelen bij de wijze waarop wij leerlingen beoordelen als zeggen we misschien iets anders maar afkomst, intelligentie en talent cq aanleg zijn de belangrijkste eigenschappen waarop wij leerlingen beoordelen volgens het onderzoek van Rosenthal en Jacobson. Ik ben dus benieuwd of dit ook naar voren komt in mijn eigen onderzoek. Het derde deel van het onderzoek gaat over de of docenten op de hoogte zijn van de term self fulfilling prophecies, en of zo niet zij informatie hierover gaan opzoeken, je mag hopen dat dit samen 100% zal zijn.

educational research profhecies

13

self

fulfilling

De enquête

Hoeveel jaar staat u voor de klas? 0 - 3 jaar

#1

2%

3 - 6 jaar

#11

21%

6 - 9 jaar

#9

17%

9 jaar of langer

#31

60%

Bij de volgende vragen gaat het erom dat u beoordeelt in hoeverre een eigenschap of gedrag van een leerling voor u belangrijk is bij het beoordelen van leerlingen Eerlijkheid onbelangrijk 1

#0, 0%

2

#2

4%

3

#3

6%

4

#21

40%

5

#26

50%

zeer belangrijk Bescheidenheid onbelangrijk 1

#2

4%

2

#11

21%

3

#25

48%

4

#12

23%

5

#2

4%

zeer belangrijk Betrokken bij de les onbelangrijk 1

#0, 0%

2

#2

4%

3

#5

10%

4

#30

58%

5

#15

29%

zeer belangrijk Perspectief rijk onbelangrijk 1

#2

4%

2

#7

14%

3

#16

32%

4

#23

46%

5

#2

4%

zeer belangrijk

Intelligentie onbelangrijk

educational research profhecies

14

self

fulfilling

1

#9

17%

2

#16

31%

3

#15

29%

4

#8

15%

5

#4

8%

zeer belangrijk Sportief onbelangrijk 1

#7

14%

2

#16

31%

3

#16

31%

4

#10

20%

5

#2

4%

zeer belangrijk Zelfstandig onbelangrijk 1

#0, 0%

2

#4

8%

3

#12

24%

4

#22

43%

5

#13

25%

zeer belangrijk Onzekerheid onbelangrijk 1

#4

8%

2

#7

14%

3

#13

25%

4

#21

41%

5

#6

12%

zeer belangrijk Helpt andere kinderen onbelangrijk 1

#0, 0%

2

#2

4%

3

#13

25%

4

#27

53%

5

#9

18%

zeer belangrijk Motivatie

onbelangrijk 1

#0, 0%

2

#0, 0%

3

#3

6%

4

#23

45%

5

#25

49%

zeer belangrijk Neemt initiatief onbelangrijk

educational research profhecies

15

1

#0, 0%

2

#0, 0%

self

fulfilling

3

#12

24%

4

#25

49%

5

#14

27%

zeer belangrijk Werkt netjes onbelangrijk 1

#3

6%

2

#5

10%

3

#18

35%

4

#21

41%

5

#4

8%

zeer belangrijk Gezondheid onbelangrijk 1

#10

20%

2

#7

14%

3

#13

25%

4

#16

31%

5

#5

10%

zeer belangrijk Afkomst onbelangrijk 1

#23

46%

2

#15

30%

3

#10

20%

4

#1

2%

5

#1

2%

zeer belangrijk Vitaliteit onbelangrijk 1

#4

8%

2

#13

25%

3

#19

37%

4

#14

27%

5

#1

2%

zeer belangrijk

Talent cq aanleg onbelangrijk

educational research profhecies

16

1

#4

8%

2

#15

29%

3

#14

27%

4

#14

27%

self

fulfilling

5

#4

8%

zeer belangrijk Creativiteit onbelangrijk 1

#2

4%

2

#8

16%

3

#19

38%

4

#17

34%

5

#4

8%

zeer belangrijk

Heeft u van iedere leerling hetzelfde verwachtingspatroon? Ja

#2

4%

Nee

#44

96%

De volgende vragen gaan over in hoeverre eigenschappen belangrijk zijn bij het verwachtingspatroon dat u van leerlingen heeft. Intelligentie onbelangrijk 1

#2

4%

2

#8

17%

3

#13

28%

4

#20

43%

5

#3

7%

zeer belangrijk Talent cq aanleg onbelangrijk 1

#1

2%

2

#4

9%

3

#15

33%

4

#22

48%

5

#4

9%

zeer belangrijk

Afkomst (geloof, nationaliteit,welke buurt etc.) onbelangrijk

educational research profhecies

17

1

#16

35%

2

#12

26%

3

#12

26%

4

#6

13%

5

#0, 0%

self

fulfilling

zeer belangrijk

Heeft u weleens gehoord van de term "self-fulfilling profhecies. Ja

#30

67%

Nee

#15

33%

Nu u het bovenstaande heeft gelezen, is u mening over het verwachtingspatroon veranderd? Ja

#4

9%

Nee

#42

91%

Ja

#8

17%

Nee

#38

83%

Gaat u informatie opzoeken over het onderwerp?

educational research profhecies

18

self

fulfilling

Onderzoeksresultaten

In totaal hebben 60 mensen de enquête ingevuld. Hiervan zijn er echter 5 die niets met het onderwijs te maken hadden. Deze hebben geen invloed op de uiteindelijke resultaten omdat deze er zijn uitgefilterd. De enquête duurt nog steeds voort, de teller staat nu op 72 maar de resultaten komen van 55 juist ingevulde enquêtes op het internet. Toen ik de enquête publiceerde en mijn collega’s een email stuurde met de link waar zij de enquête konden invullen kon ik er geen weet van hebben hoe de reacties zouden zijn. In tijd van vijf dagen hebben 55 docenten gereageerd, niet slecht vind ik zelf, het was toch een gok om het op deze manier te doen. De reacties van docenten op mijn locatie waren heel positief, deze impact had ik zeker niet verwacht. Wat mij zeker opviel is dat veel van mijn collega’s op de hoogte zijn van het pygmalioneffect, wat mij tevens veel zei over de twee docentenopleidingen die ik heb gevolgd. De gesprekken gingen vaak over het verschil tussen speciaal en regulieronderwijs, het uitgaan van wat een leerling kan en wat een leerling niet kan. Er zijn ook docenten die zelf ook vinden dat een opleiding welke ik volg voor hen zeker ook goed zou zijn, het steeds meer voor komen van leerlingen met gedragsproblemen in het reguliere onderwijs vraagt dit. In eindopdracht gp02 schrijf ik ook hierover en kwam tijdens het schrijven van die opdracht erachter dat niet alleen onze school met dit probleem zit. Het savo heeft niet de kennis en de financiële middelen om het Weer Samen naar School beleid tot een succes te maken. Het aantal docenten met kennis over gedrag en leerproblemen is erg laag. Wij hebben een time-out voorziening van tien plekken. Dit is voor ongeveer 4000 leerlingen. Gaan we rekenen,10/4000* 1000‰= 2,5‰. Dit zegt genoeg, zeker omdat dit aantal de komende jaren niet zal groeien is mij verzekerd. Voor mij is eigenlijk al genoeg dat er op school gesproken is en dat de kinderen met gedragsproblemen gezien worden als kinderen met probleemgedrag en niet als probleem. Dus voor mij is de enquête eigenlijk al geslaagd.

educational research profhecies

19

self

fulfilling

De analyse

Het aantal docenten dat langer dan 9 jaar voor de klas staat is 60%. Dit noemen we de ervaren docenten, het aantal wat korter dan 6 jaar als docent werkzaam is ligt op 23%. De eigenschappen of het gedrag wat docenten belangrijk vinden bij het beoordelen van Leerlingen:

Belangrijk

Onbelangrijk

Eerlijkheid

90

4

Bescheidenheid

27

25

Betrokken bij de les

86

4

Perspectiefrijk

50

18

Intelligentie

23

48

Sportief

24

45

Zelfstandig

68

8

Onzekerheid

53

22

Helpt andere kinderen

71

4

Motivatie

96

0

Neemt initiatief

76

0

Werkt netjes

49

16

Gezondheid

41

24

Afkomst

4

76

Vitaliteit

29

33

Talent

35

37

Creativiteit

42

20

educational research profhecies

20

self

fulfilling

Waar de docenten dus het meest op beoordelen zijn dus: Motivatie, eerlijkheid, betrokken zijn bij de les, nemen van initiatief, het helpen van andere kinderen, zelfstandigheid waarbij de eerste drie duidelijk er boven uitspringen. Een leerling met de bovenstaande eigenschappen wordt dus als zeer positief ervaren in de klas(Wolf 2003). Hij bevredigt immers de behoeftes van de docent(wolf 2003). Dit impliceert tevens dat leerlingen welke ongemotiveerd zijn, oneerlijk of niet betrokken zijn bij de les geen positieve relatie op kunnen bouwen bij de docent, de leerling bevredigd geen behoeftes van de docent en hun rol zal dus een negatieve worden en zo is de Self fulfilling prophecy weer geboren. De spiraal naar beneden zal dus gevonden worden. Of een leerling eerlijk is kan een docent niet direct iets doen maar het motiveren van leerlingen en de leerlingen betrokken laten zijn bij de lessen is toch zeker een taak die de docent zou moeten beheersen. Het oorspronkelijke verhaal over motivatie komt hier dus weer om de hoek kijken. De leerling die onderuit gezakt zit, niet meedoet, welke ik al eerde toeristen noemde komen hier dus weer terug als zijn de leerling welke niemand wil in zijn klas. Het verhaal van de self fulfilling prophecy is dus eigenlijk hiermee wel bewezen, wanneer zulk een grote percentages uit de bus komen, welke ik niet kon bevroeden, als ben ik me er wel degelijk van bewust dat de ontstane scores ook een self fulfilling prophecy kunnen zijn, je moet er immers bij elk onderzoek van bewust zijn dat je je eigen onderzoek niet mag beïnvloeden. Bij de enquête zijn de pagina’s dan ook gescheiden geweest, niemand kon de bedoeling weten waarover men in deel twee zou worden geënquêteerd . Dit heb ik bewust gedaan. Wat totaal onbelangrijk is bij de beoordeling van leerlingen is afkomst, als is 76% als score veelzeggend. Het onderzoek pygmalion in the classroom toonde aan dat kinderen uit Mexico Wel degelijk lage cijfers behaalden. In een pas gepubliceerd onderzoek kwam aan het ligt dat kinderen van allochtone afkomt bij een zelfde cito-score een lager schooladvies kregen dan leerlingen van autochtone afkomst. Ook hier ligt het gevaar van de self fulfilling prophecy weer op de loer, het kind van allochtone ouders zal zich dus waarschijnlijk gaan gedragen naar hoe de docent dat voelt, als ze in het basisonderwijs zo denken zal het in het vervolg onderwijs niet anders zijn denk ik.

educational research profhecies

21

self

fulfilling

Om verschil te kunnen ontdekken of ervaren of beginnende docenten de zelfde eigenschappen Belangrijk vinden is eigenlijk moeilijk in de enquête te zien, de groep onervaren docenten is vergeleken met de groep ervaren niet erg groot. Om toch tot, in dit geval voorzichtige conclusies te komen heb ik van de groepen 0-3 en 3-6 samengevoegd. De ervaren groep heb ik gekozen van 9 jaar onderwijs of langer, dit zijn de ervaren rotten mag ik dan wel zeggen.

Hoeveel jaar staat u voor de klas? 0 - 3 jaar

#1

2%

3 - 6 jaar

#11

21%

6 - 9 jaar

#9

17%

9 jaar of langer

#31

60%

Sportief

Zelfstandig

Onzekerheid

Helpt andere kinderen

Motivatie

Neemt initiatief

Werkt netjes

Gezondheid

Afkomst

Vitaliteit

Talent cq aanleg

Creativiteit

Betrokken bij de les

Intelligentie

Bescheidenheid

Perspectief rijk

Eerlijkheid

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

4

2

4

5

2

4

2

2

2

2

4

4

3

3

2

2

2

2

2

2

2

2

5

2

5

5

5

4

3

1

4

3

5

3

4

3

4

3

1

4

1

5

5

5

5

4

1

4

3

5

4

2

5

3

3

2

2

2

4

3

4

5

4

4

2

1

2

3

3

4

4

2

2

4

4

4

4

4

3

4

2

2

2

2

Vragen: Respondent 1

3

Respondent 3

4

Respondent 4

3

Respondent 5 Respondent 6

4 2

Respondent 7

4

5

3

5

4

2

3

4

2

4

5

3

4

4

1

3

2

2

Respondent 8

4

4

2

4

3

2

2

3

4

4

5

4

3

1

1

2

2

4

Respondent 9

4

4

3

4

4

4

3

4

3

4

5

5

3

3

1

4

4

3

4

4

4

3

4

4

4

4

4

4

4

4

4

2

2

2

3

4

2

2

5

2

2

2

5

4

4

4

5

4

3

2

3

3

4

4

3

4

3

5

3

3

4

3

4

3

3

3

3

3

4

4

Respondent 10 Respondent 11

3

Respondent 12

4

Respondent 13

2

5

3

4

4

3

3

4

3

4

4

5

3

2

1

1

3

4

Respondent 15

2

4

3

4

4

3

2

4

3

4

4

4

3

5

3

3

4

4

5

4

4

4

3

4

4

4

4

4

4

4

1

1

3

2

3

Respondent 16

4

Respondent 17

2

4

3

5

3

4

3

5

3

4

4

4

3

4

3

3

4

4

Respondent 18

2

5

4

4

2

2

2

2

2

4

5

4

3

3

3

3

2

2

Respondent 19

4

4

3

4

3

2

3

3

2

3

4

3

3

2

2

2

2

2

Respondent 20

4

5

4

4

2

2

4

2

3

4

4

4

4

4

1

4

2

4

5

3

5

4

1

1

3

1

4

5

4

4

1

1

2

1

3

Respondent 21

2

Respondent 22

4

5

3

4

4

3

3

4

4

4

4

4

4

3

1

2

3

Respondent 23

4

5

2

4

4

1

5

3

4

3

4

4

3

1

1

4

5

3

5

4

4

3

2

2

4

3

3

5

3

4

5

2

4

3

3

2

2

1

3

1

3

4

4

4

4

2

4

4

4

2

2

5

5

5

3

2

4

5

5

5

5

5

3

4

3

3

2

4

Respondent 24 Respondent 25 Respondent 26

educational research profhecies

3 2 4

22

self

fulfilling

Eerlijkheid

Bescheidenheid

Betrokken bij de les

Intelligentie

Sportief

Zelfstandig

Onzekerheid

Helpt andere kinderen

Motivatie

Neemt initiatief

Werkt netjes

Gezondheid

Afkomst

Vitaliteit

Talent cq aanleg

Creativiteit

Perspectief rijk

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

Hoeveel jaar staat u voor de klas?

4

4

3

4

3

3

4

4

3

4

3

4

3

2

3

4

3

4

4

4

4

3

1

5

3

4

5

4

5

3

1

3

5

5

Vragen: Respondent 27 Respondent 28

3

Respondent 30

4

5

3

4

4

1

4

4

4

4

5

5

4

4

1

4

4

4

Respondent 31

4

5

5

5

5

5

4

4

4

5

5

4

4

4

3

4

4

4

Respondent 32

4

4

4

5

5

5

3

5

5

5

5

5

5

5

5

5

5

5

Respondent 33

4

4

3

4

4

1

3

3

1

4

5

5

3

1

1

1

1

3

Respondent 34

4

5

3

4

4

2

3

5

2

2

4

4

3

1

1

1

4

3

Respondent 35

4

3

1

5

3

5

5

5

5

5

5

5

2

5

2

2

2

5

Respondent 36

4

5

2

2

2

2

2

3

4

3

4

4

3

4

1

4

4

4

4

3

3

3

1

2

3

4

3

4

3

2

4

2

3

3

3

Respondent 37

3

Respondent 38

4

3

3

4

3

3

2

5

3

3

4

4

2

3

2

2

2

2

Respondent 39

4

4

3

3

1

1

2

2

1

3

3

3

1

1

1

2

1

1

5

4

4

3

3

3

4

4

4

4

4

4

3

2

3

4

4

5

3

5

3

1

1

3

4

5

5

3

1

1

1

3

1

3

Respondent 40

1

Respondent 41

4

Respondent 42

2

4

2

5

3

4

2

4

2

3

5

3

3

2

2

3

2

3

Respondent 44

2

5

3

5

4

3

3

4

4

4

5

4

4

4

3

4

3

3

Respondent 45

4

3

5

4

3

1

4

5

4

5

4

4

2

2

2

2

2

Respondent 46

4

5

4

4

4

2

4

4

2

4

4

3

4

1

1

3

3

4

Respondent 47

4

5

4

4

3

1

4

5

3

3

5

5

3

1

1

3

4

4

5

3

4

3

3

3

4

3

3

4

4

3

3

1

2

3

3

4

4

4

3

4

3

5

4

4

5

4

4

4

3

4

4

4

Respondent 48

3

2

Respondent 49

3

Respondent 50

4

5

3

5

4

4

2

5

5

4

5

5

3

3

2

3

4

3

Respondent 51

4

4

2

5

4

4

3

5

5

5

5

5

4

3

1

3

5

3

Respondent 52

4

4

1

4

3

2

2

3

3

3

4

4

4

4

2

3

3

3

Respondent 53

4

5

4

4

4

3

4

4

3

4

4

5

5

4

3

4

3

3

Respondent 54

4

5

3

5

4

4

4

4

4

5

5

4

4

4

3

4

4

4

4

3

3

2

1

1

3

4

2

3

3

1

5

1

2

3

1

4

3

4

4

3

2

4

5

4

4

4

4

3

1

4

3

3

5

4

4

3

2

2

3

3

3

4

3

3

2

1

2

2

3

Respondent 55

2

Respondent 56 Respondent 57

educational research profhecies

4 3

23

self

fulfilling

Echte verschillen heb ik niet kunnen vinden, de onervaren groep scoort wat meer enen, wat wil zeggen dat zij bepaalde eigenschappen onbelangrijk vinden, er zijn echter geen significante verschillen te ontdekken in de enquête wat betreft de hoogst scorende eigenschappen, we zijn allemaal mensen zullen we maar zeggen. Het tweede deel van de enquête bestond uit vragen over het verwachtingspatroon. De vraag of de docent van iedere leerling hetzelfde verwachtingspatroon heeft beantwoorde 96% met nee, dit toch heel erg uitgesproken van de docenten. Je zou als reden kunnen geven dat niet iedere leerling hetzelfde is of je zou dit onderwerp nog meer kunnen uitpluizen. In hoeverre de docenten de eigenschappen intelligentie, talent, en afkomst belangrijk vinden bij het verwachtingspatroon moet blijken uit de volgende percentages

Belangrijk

Onbelangrijk

Intelligentie

50

21

Talent cq aanleg

57

11

Afkomst (geloof, nationaliteit, welke buurt)

13

61

Bovenstaande laat dus zien dat in het verwachtingspatroon intelligentie, talent afkomst wel een rol spelen, al zijn de scores lager dan ik had verwacht, dat afkomst maar voor 13% belangrijk is mag zeer opvallend zijn. Onderzoeken hebben toch duidelijk aangetoond dat verwachtingspatronen gebaseerd zijn op sociale achtergronden, etnische afkomst en voorgeschiedenis. Het merendeel van de ondervraagden, 67%, had wel eens gehoord van de term Self fulfilling prophecy. Van degene die er niet van hadden gehoord ging nog een Percentage van 17% op zoek naar informatie. De meeste mensen zijn dus wel op de hoogte van de term self fulfilling prophecy, dit zegt natuurlijk nog niets, iedere roker weet dat roken slecht is maar………

educational research profhecies

24

self

fulfilling

Conclusie en aanbevelingen

Conclusie De enquête heeft geen schokkende dingen opgeleverd, alleen bevestigd wat al bekend was over het onderwerp. Dit onderzoek heeft het toch weer een beetje opgerakeld en ik hoop dat degen die mijn onderzoek lezen nadenken over hun gedrag in de klas. Zoveel hoef je als docent niet te veranderen, als je zorgt voor positieve verwachtingen, dan zal je het pygmalioneffect ten voordele van de leerlingen kunnen gaan gebruiken(Verhaeghe 2006). De leerling zal een positiever zelfbeeld gaan ontwikkelen en alle positieve gebeurtenissen krijg je er dan gratis bij, als een roos zal hij of zij voor je gaan groeien……………. Aanbevelingen Als je het bovenstaande leest weet je het eigenlijk al, een zelftest voor docenten zou een goede test zijn, vele ervaren docenten kennen de roos van leary nog wel.

Het zou een begin kunnen zijn de zelftest eens te gaan doen, zelfreflectie is een van de belangrijkst eigenschappen die een docent zou moeten hebben, zinnen als “oké, er hebben er drie een onvoldoende, maar de rest heeft het goed gemaakt en dus heb ik het goed gedaan”. Gedrag waarbij macht de benzine in de motor is zou toch niet meer mogen. Docenten alle landen, verander u zelf.

educational research profhecies

25

self

fulfilling

De reflectie

Het artikel achter dit onderzoek, ‘Naar een ander begrip van prestatie in de school’ noemt het Weer Samen Naar School mislukt, er is alleen iets in de naam veranderd maar niet structureel. Een nobel streven zeg ik nu na zes maanden les te hebben gegeven aan leerlingen welke onder de vlag van het WSNS-beleid het reguliere onderwijs zijn ingestroomd, al dan niet met een etiket met adhd, pdd-nos, God en wat nog niet meer op hun rug geplakt. De oplossing die Stevens zoekt in de manier van het beoordelen veranderen, niet alleen meer het antwoord maar ook de handelingen vooraf is naar mijnsinziens niet er toedienende. Het nieuwe leren wat tegenwoordig op de ROC al verplicht is en wat nu in het vmbo langzaam de boventoon begint te voeren zal voor de lwoo-leerlingen, hier vallen de leerlingen van het WSNS beleid onder, zeker geen verbetering zijn. Nu al vallen er steeds meer buiten de boot, niet de manier van lesgeven zal uiteindelijk de doorslag geven maar de manier van begeleiding en selecteren. Het reguliere onderwijs leidt op in een systeem van klassen, er wordt geselecteerd op gelijk gestemde, en de “gekken bij de gekken” zal ik maar zeggen. Dit leidt tot grote problemen op het reguliere onderwijs. Bij ons op het savo in Den Helder is men nu zover om leerlingen waarbij het gedrag zo extreem is dat zij niet meer te handhaven zijn op school te verwijderen op basis van dat de school niet meer aan de zorg behoefte kan voldoen van de bepaalde leerling. Dit toont aan dat het niet meer gaat om de manier van lesgeven maar de manier van zorg geven. Hoe het anders zou kunnen, misschien is het inclusief onderwijs waar Rob Franke van het Seminarium van de Orthopedagogiek een groot pleitbezorger is een oplossing zijn. Ik heb een keer met hem mogen spreken hierover en wat volgens mij een voordeel zou kunnen zijn dat binnen een klas waar er volgens mij een gemiddelde is waaruit de leerlingen reageren deze hoger is dan wanneer leerlingen reageren uit een groep waarvan ze allemaal gedragsproblemen hebben. In het inclusief onderwijs zal waarschijnlijk het pygmalioneffect ook kleiner zijn, het beoordelen van leerlingen zal minder van betekenis zijn. Het beoordelen op zich, ietwat we allemaal doen, ook ik dus, is niet dat wat het pygmalioneffect doet veroorzaken maar wat wij met die gegevens doen, voor mijzelf kan ik zeggen dat bij mij iedereen de zelfde kansen krijgt, hoe lager op de schaal van Kelly hoe meer ik voor de leerling zal doen om hem een diploma te laten halen. educational research profhecies

26

self

fulfilling

Het verwachtingspatroon is voor mij voor iedere leerling gelijk, een diploma, als dat je uitgangspositie is moet er veel gebeuren wil dit niet uitkomen, ik gebruik het pygmalioneffect dus omgekeerd. Maar we zitten nu nog in een situatie waarbij het verwachtingpatroon van de leerlingen wel degelijk op Kelly steunt. Ook de dossiers spelen een rol in het geheel, als je vertelt aan je collega’s hoe groot het IQ van de leerlingen is, of hoe hun gedrag in de onderbouw was dan zullen ze zich een beeld gaan vormen, alleen vertellen wat broodnodig is, bijvoorbeeld het gebruik van epilepsie medicijnen of wanneer een leerling nierproblemen heeft en hierdoor wat vaker naar de wc moet. Dit geeft de leerlingen een kans om zichzelf te zijn, en uit te halen wat er in zit, en niet zich te gedragen als wat wij verwachten van een lwoo-leerling.

educational research profhecies

27

self

fulfilling

Nawoord

Hoe langer ik hier mee bezig ben en hoe langer ik in het onderwijs om me heen kijk, geeft me toch het gevoel dat er nog veel te doen is. Het Weer Samen Naar School beleid zorgt voor veel gedragsproblemen in de scholen, we verwachten steeds meer van de leerlingen alleen, ons eigen verwachtingspatroon loopt hier niet mee synchroon. Dit onderzoek heeft me wel geleerd dat echt goed onderzoek heel veel tijd kost, zelf zou ik het leuk vinden iets te onderzoeken waar nog weinig onderzoek naar gedaan is, en ik zie dit onderzoek dan ook als een soort leerschool naar de Educational Research voor de tweede fase van de opleiding.

educational research profhecies

28

self

fulfilling

Literatuur

Alblas, G (2001). Sociale psychologie voor het onderwijs. Groningen: Wolters-Noordhoff B.V Brophy, J and Good,T. (1978) Looking in the classroom. New York: Harper & Row Merton, R K. (1948).The self-fulfilling prophecy Antioch Review. Antioch Review Inc. Merton,R.K. (1980). Consensus and Controversy. London: Taylor and Francis Books Roshenthal, R. en Jacobson, L. (1992). Pygmalion in the Classroom. Teacher expectations and intellectual development.Wales, UK: Crown House Stevens, L. (2002). Naar een ander begrip van ‘Prestatie’ in de school. Artikel in tijdschrift Voor Orthopedagogiek 2002.4. Utrecht: Agiel Westerhof, K. (1997). De optimale onderwijsleersituatie. Heerlen: Open Universiteit. Wolf, K. van der (2003). In het hoofd van de meester. Utrecht: Agiel Wolf, K. van der (2003). Met het oog op de meester. Gedragsproblemen in de onderwijspraktijk. Utrecht: Faculteit Educatieve Opleidingen, Hogeschool van Utrecht

educational research profhecies

29

self

fulfilling

Internet verwijzingen

www.wikipedia.nl www.scolar.google.nl http://www.google.nl/books http://www.studentenonderzoek.com/?qid=26882&ln=ned http://www.studentenonderzoek.nl http://www.euronet.nl/users/warnar/demostatistiek/meth/enquetes.htm http://www.wikia.com/?d=wiki.com http://www.orthopedagogiek.com/ http://orthopedagogiek-onderwijs.startpagina.nl/ http://www.kennisnet.nl/thema/waardenennormen/klas/artikelen.html http://users.skynet.be/bs173934/ http://www.webfilosofen.nl/ http://www.lectoraat.nl/smartsite.shtml?id=679 http://www.hu.nl/Lectoraten/Lectoraat+Gedragsproblemen+in+de+onderwijspraktijk/Publicat ies.htm http://www.ppsw.rug.nl/~epo/basiscursus/basiscursus0.html

educational research profhecies

30

self

fulfilling

Naschrift

Na het inleveren van het concept van mijn ER is het aantal ingevulde enquêtes opgelopen tot 72 deelnemers, een behoorlijk aantal. De resultaten zijn hetzelfde gebleven dus de conclusies van het onderzoek blijven overeind staan. Het aantal deelnemers heeft me toch wel verbaasd, van te voren was ik al blij geweest met een aantal van 20, dus ook hier, nogmaals bedankt voor degene die de moeite heeft genomen om de enquête in te vullen. Ook dit aantal zegt wel iets, dat docenten toch de moeite nemen om mee te doen laat toch zien dat zij toch een zekere interesse hebben voor hun vak. De reacties die ik dan heb gehad van mijn collega’s doen mijn vermoedens van die kant bevestigen. Mijn ER is te lezen op http://www.pdfcoke.com/ , dus mijn hoop is verder nog dat de collega’s die de enquête hebben ingevuld het uiteindelijke resultaat ook zullen lezen. Voor degene die iets meer willen weten over het pygmalioneffect raad ik aan om het boek “Pygmalion in the class-room” te lezen. Ook googlen over het onderwerp strekt tot de aanbevelingen. Ik hoop dat mijn ER bijdraagt aan een klein stukje meer begrip voor de leerlingen, zeker voor de leerlingen die misschien niet zo gemotiveerd overkomen, en denk dan daarbij dat, de dingen niet altijd zijn zoals ze lijken, elk gedrag is aangeleerd dus ook ongemotiveerdheid. Je kunt misschien wel zeggen dat dit soort gedrag het gevolg is van ……. In de documentaire, The Trouble with Evan, laten de makers zien waartoe ouders in staat zijn, en wat de gevolgen voor een jongetje van 11 jaar zijn. Wat wij als docenten wel eens vergeten is dat waar wij mee omgaan kinderen zijn en geen volwassenen.

educational research profhecies

31

self

fulfilling