Chemistry 2

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 78 of 120‬‬

‫ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﺑﺶ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزهﺎ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﻳﮏ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﮐﻤﻴﺖ ‪ PV/T‬ﻳﻌ ﻨﻲ ﺣﺎﺻ ﻞ ﺿ ﺮب ﻓﺸ ﺎر ﮔ ﺎز در ﺣﺠ ﻢ‬ ‫ﮔﺎز ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮ دﻣﺎي ﮔﺎز ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﻠﻮﻳﻦ هﻤﻮارﻩ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ در ﻳﮏ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺠﻢ و ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﻳﮏ ﮔ ﺎز ﮐﺎ ﻣﻞ را از و‪ v1‬و‬ ‫‪ p2‬و ‪T3‬ﺑﻪ و‪ v2‬و‪ p2‬و‪ t2‬ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫‪P1V1/T1 =P2V2/T2‬‬ ‫دﻗﺖ ﮐﻨﻴﺪ دﻣﺎ در اﻳ ﻦ راﺑﻄ ﻪ ﺑ ﺮ ﺣﺴ ﺐ ﮐﻠ ﻮﻳﻦ ﺑﺎ ﺷﻨﺪ و ﻳﮑﺎه ﺎي ‪ p‬و ‪ v‬در دو ﻃ ﺮف ﻳﮑﺴ ﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫‪ +‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ در ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﯾﮑﻢ ﻓﺮوردﯾﻦ ‪1386‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 17:7‬ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻗﺎﯼ اﺣﺴﺎن ﻣﺪدﯼ | ﻧﻈﺮ ﺑﺪهﻴﺪ‬

‫ﺧﻼﺻﻪ اﯼ از ﮐﻞ ﮐﺘﺎب ﺷﻴﻤﯽ دوم دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن‬

‫ﺷﻴﻤﻲ دوم ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺗﻢ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ روي ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﺑ ﻪ ﺣ ﺪود ‪ ٢۵٠٠‬ﺳ ﺎل ﭘﻴ ﺶ ﺑﺮﻣ ﻲ ﮔ ﺮدد‪ .‬داﻟﺘ ﻮن ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از واژﻩ‬ ‫هﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ اﺗﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ‪ ،‬ذرﻩ هﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ را ﺗﻮﺿ ﻴﺢ داد‪.‬‬ ‫وي ﻧﻈﺮﻳ ﻪ ي ﺧ ﻮد را در هﻔ ﺖ ﺑﻨ ﺪ ﺑﻴ ﺎن ﮐ ﺮد‪ .‬اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ اﻣ ﺮوز ﻣ ﻲ داﻧﻴ ﻢ ﮐ ﻪ اﺗﻤﻬ ﺎ ﺧ ﻮد از‬ ‫ذرات ﮐﻮﭼﮑﺘﺮي ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﻧ ﺪ اﻣ ﺎ هﻨ ﻮز ﺑ ﺎور دارﻳ ﻢ ﮐﻪ اﺗ ﻢ ﮐﻮﭼﮑ ﺘﺮﻳﻦ ذرﻩ اي اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬ ‫ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻪ ﺁن ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬

‫اﻟﮑﺘﺮون ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ذرﻩ زﻳﺮ اﺗﻤﻲ‬ ‫اﺟﺮاي ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮﻳﺴﺘﻪ ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣ ﻪ اي ﺑﺮاي ﺷ ﻨﺎﺧﺖ ﺳ ﺎﺧﺘﺎر دروﻧ ﻲ اﺗ ﻢ ﺑ ﻮدﻩ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺸﻒ اﻟﮑﺘﺮﻳﺴﺘﻪ ﺳﺎﮐﻦ‪ ،‬وﻗ ﻮع واﮐﻨ ﺶ ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑ ﻪ هﻨﮕ ﺎم ﻋﺒ ﻮر ﺟﺮﻳ ﺎن ﺑ ﺮق از ﻣﻴ ﺎن‬ ‫ﻣﺤﻠﻮل ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻓﻠﺰدار )اﻟﮑﺘﺮﻳﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﺮﻗﮑﺎﻧﺖ( ‪ ،‬و ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر روي ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫ي ﭘﺮﺗﻮ ﮐﺎﺗﺪي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون ﺷ ﺪ‪ .‬ﻟﻮﻟ ﻪ ﭘﺮﺗ ﻮ ﮐﺎﺗ ﺪي ﻟﻮﻟ ﻪ اي ﺷﻴ ﺸﻪ اي ا ﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ هﻮاي ﺁن ﺧﺎرج ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬در دو اﻧﺘﻬﺎي اﻳﻦ ﻟﻮﻟﻪ دو اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰي ﻧﺼ ﺐ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 79 of 120‬‬

‫هﻨﮕﺎﻣﻲ ﮐﻪ ﻳﮏ وﻟﺘ ﺎژ ﻗ ﻮي ﺑﻴ ﻦ اﻳ ﻦ دو اﻟﮑ ﺘﺮود اﻋﻤ ﺎل ﺷ ﻮد ‪ ،‬ﭘﺮﺗﻮ هﺎﻳﻲ از اﻟﮑ ﺘﺮود ﻣﻨﻔ ﻲ‬ ‫)ﮐﺎﺗﺪ( ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺜﺒﺖ )ﺁﻧﺪ( ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن ﭘﺮﺗﻮهﺎي ﮐﺎﺗﺪي ﻣﻲ ﮔ ﻮﻳﻦ‪ .‬اﻳ ﻦ‬ ‫ﭘﺮﺗﻮهﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﺎدﻩ ي ﻓﻠﻮﺋﻮر ﺳﻨﺖ ﻧﻮر ﺳﺒﺰ رﻧﮕﻲ اﻳﺠ ﺎد ﻣ ﻲ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺗﺎﻣﺴ ﻮن‬ ‫ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺟﺮم اﻟﮑﺘﺮون را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮي ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ از ﺁن راﺑﺮت ﻣﻴﻠﻴﮑ ﺎن ﺗﻮاﻧﺴ ﺖ ﻣ ﻘﺪار ﺑ ﺎر اﻟﮑﺘﺮﻳﮑ ﻲ اﻟﮑ ﺘﺮون را ا ﻧﺪازﻩ ﺑﮕ ﻴﺮد‪ .‬ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺟﺮم اﻟﮑﺘﺮون ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑﺪﺳ ﺖ ﺁﻣ ﺪﻩ ﺗﺎﻣﺴ ﻮن ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑ ﺎر اﻟﮑ ﺘﺮون ‪/1‬‬ ‫‪ 10-19 * 602‬و ﺟﺮم اﻟﮑﺘﺮون ‪ 28-10 *109/9‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺗﻮ زاﻳﻲ‬

‫در ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺗﺎﻣﺴﻮن روي ﭘﺮﺗﻮهﺎي ﮐﺎﺗﺪي ﺁزﻣ ﺎﻳﺶ ﮐ ﺮد‪ ،‬ه ﻢ زﻣ ﺎن ﺑﮑ ﺮل ﻓﻴﺰﻳ ﮏ داﻧ ﻲ ﮐ ﻪ‬ ‫روي ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻓﺴ ﻔﺮ ﺳ ﺎﻧﺲ ﻣﻮاد ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮐ ﺎر ﻣ ﻲ ﮐ ﺮد ﺑ ﺎ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ي ﺟ ﺎﻟﺒﻲ روﺑ ﺮو ﺷﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ‬ ‫ﭘﺪﻳﺪﻩ ﭘﺮﺗﻮزاﻳﻲ و ﻣﻮاد داراي اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﭘﺮﺗﻮزا ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺁن رادرﻓﻮرد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨ ﺪ ﺷ ﺪ و ﭘ ﺲ از ﺳ ﺎﻟﻬﺎ ﺗ ﻼش ﻓﻬﻤﻴ ﺪ‪ ،‬اﻳ ﻦ ﺗﺎﺑ ﺶ‬ ‫ﺧﻮد ﺗﺮﮐﻴﺒﻲ از ﺳﻪ ﻧﻮع ﺗﺎﺑﺶ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻟﻔﺎ ‪ ،‬ﺑﺘﺎ‪ ،‬و ﻻﻧﺪا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 80 of 120‬‬

‫ﺗﺎﻣﺴﻮن ﭘﺲ از ﮐﺸﻒ اﻟﮑﺘﺮون ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﺮاي اﺗﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ در ﺁن اﻟﮑﺘﺮون هﺎ ﺑﺎ ﺑ ﺎر‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ در ﻓﻀﺎي اﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ اﻧﺪ و ﺟﺮم اﺗﻢ را ﻣﺮ ﺑﻮط ﺑ ﻪ ﺟ ﺮم اﻟﮑ ﺘﺮون ه ﺎ‬ ‫ﻣﻲ داﻧﺴﺖ ‪ ،‬ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ ﻓﻀﺎي اﺑﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺜﺒﺖ را ﺑﺪو ن ﺟﺮم ﻣﻲ داﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫رادرﻓﻮرد ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺗﺎﺑﺸﻬﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻣ ﻮاد ﭘﺮﺗ ﻮزا را ﺑ ﻪ ﮐﻤ ﮏ ﻣ ﺪل اﺗ ﻤﻲ ﺗﺎﻣﺴ ﻮن‬ ‫ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬و ﭘﺲ از ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﺑ ﺴﻴﺎر ‪ ،‬ﻧﺎدرﺳ ﺖ ﺑ ﻮدن ﻣ ﺪل ﺗﺎﻣﺴ ﻮن را اﺛ ﺒﺎت ﮐ ﺮد‪ .‬او در‬ ‫ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮد ورﻗﻪ ﻧﺎزﮐﻲ از ﻃﻼ را ﺑﺎ ذرهﻬﺎي ﺁﻟﻔﺎ ﺑﻤﺒﺎران ﮐ ﺮد‪ ،‬ﺑ ﻪ اﻣ ﻴﺪ ﺁﻧﮑ ﻪ هﻤ ﻪ ي ذرﻩ‬ ‫هﺎي ﭘﺮاﻧﺮژي و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺁﻟﻔﺎ ﮐﻪ داراي ﺑﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﻧﻴﺰ هﺴﺘﻨﺪ ﺑ ﺎ ﮐﻤ ﺘﺮﻳﻦ اﻧﺤ ﺮاف از اﻳ ﻦ ورﻗ ﻪ‬ ‫ﻧﺎزﮎ ﻃ ﻼ ﻋﺒ ﻮر ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﻣ ﺸﺎهﺪﻩ ﮐ ﺮد ﮐﻪ ﺗﻌ ﺪاد ﮐﻤ ﻲ از ذرات ﻣﻨﺼ ﺮف ﺷﺪﻩ ﺧ ﺎرج ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﻲ از ﺁن ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭘ ﺲ ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﮔﺮﻓ ﺖ ﮐ ﻪ ﺣﺘﻤ ًﺎ ﻳ ﮏ هﺴ ﺘﻪ ﮐﻮﭼ ﮏ در ﻣﺮﮐ ﺰ اﺗ ﻢ وﺟ ﻮد دارد ﮐ ﻪ ﻣﺤ ﻞ ﺗﻤﺮﮐ ﺰ‬ ‫ﺑﺎرهﺎي ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ و ﺗﻘﺮﻳﺒًﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺮم اﺗﻢ ﻧﻴﺰ در درون اﻳﻦ هﺴ ﺘﻪ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧ ﺎﻳﻲ ﺑ ﻪ ﻋﻘ ﺐ‬ ‫راﻧﺪن ذرﻩ هﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﭘﺮاﻧﺮژي ﺁﻟﻔﺎ را دارد‪.‬‬ ‫رادرﻓﻮرد ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺪل »اﺗﻢ هﺴﺘﻪ دار« را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد‪.‬‬

‫دﻳﮕﺮ ذرﻩ هﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻩ اﺗﻢ‬

‫ﭘﺮوﺗﻮن ذرﻩ اي ﺑﺎ ﺑﺎر ﻧﺴﺒﻲ ‪ ١+‬و ﺟﺮﻣﻲ ‪ ١٨٣٧‬ﺑﺎ رﺳ ﻨﮕﻴﻦ ﺗ ﺮ از ﺟ ﺮم اﻟﮑ ﺘﺮون ‪ ،‬دوﻣﻴ ﻦ‬ ‫ذرﻩ ي ﺳﺎزﻧﺪﻩ اﺗﻢ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﺗﺮون ذرﻩ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻲ ﻧﺪارد و ﺟﺮم ﺁن ﺑﺮاﺑ ﺮ ﺟ ﺮم ﭘﺮو ﺗﻮن ا ﺳﺖ ‪ ،‬ﺳﻮﻣﻴﻦ‬ ‫ذرﻩ ي ﺳﺎزﻧﺪﻩ اﺗﻢ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﺪد اﺗﻤﻲ ‪ ،‬ﻋﺪدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﭘﺮﺗﻮن هﺎ را در اﺗﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ‪ Z‬ﻧﺸ ﺎن دادﻩ ﻣ ﻲ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 81 of 120‬‬

‫ﺷﻮد‪.‬‬ ‫از ﺁﻧﺠ ﺎ ﮐ ﻪ اﺗ ﻢ ذرﻩ اي ﺧﻨ ﺜﻲ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮ اﻳ ﻦ ﺗﻌ ﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎ و ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬ ﺎي ﺁن ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑﺮاﺑ ﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻋﺪد اﺗﻤﻲ ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ در ﻳﮏ اﺗﻢ را ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﺪد ﺟﺮﻣﻲ و اﻳﺰوﺗﻮﭘﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌ ﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬ ﺎ و ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬ ﺎي ﻳﮏ اﺗ ﻢ ﻋ ﺪد ﺟﺮﻣ ﻲ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳ ﻨﺪ‪ .‬ﻋ ﺪد ﺟﺮ ﻣﻲ ﺑ ﺎ ‪A‬‬ ‫ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪A = Z+ N .‬‬ ‫اﻧ ﺪازﻩ ﮔ ﻴﺮي ﺟ ﺮم اﺗﻤﻬ ﺎ ﺑ ﺎ ﮐﻤ ﮏ دﺳ ﺘﮕﺎﻩ ﻃﻴ ﻒ ﺳ ﻨﺞ ﻧﺸ ﺎن ﻣ ﻲ ده ﺪ ﮐ ﻪ هﻤ ﻪ اﺗﻤﻬ ﺎي ﻳ ﮏ‬ ‫ﻋﻨﺼﺮ ﺟﺮم ﻳﮑﺴﺎﻧﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬از ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻋ ﺪد اﺗ ﻤﻲ در واﻗ ﻊ ﺗ ﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬ ﺎ در هﻤ ﻪ اﺗﻤﻬ ﺎي‬ ‫ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ ﻳﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻔﺎوت ﺟﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌ ﺪاد ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬ ﺎي ﻣﻮﺟ ﻮد در هﺴ ﺘﻪ‬ ‫ي اﺗﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻔﻬﻮم اﻳﺰوﺗﻮپ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪ .‬اﻳﺰوﺗﻮﭘﻬ ﺎ اﺗﻤ ﻬﺎي ﻳ ﮏ ﻋﻨ ﺼﺮ‬ ‫هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﻋ ﺪد اﺗﻤ ﻲ ﻳﮑﺴ ﺎن و ﻋ ﺪد ﺟﺮﻣ ﻲ ﻣﺘﻔ ﺎوت دارﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺮاي ﻣﺜ ﺎل ﺁزﻣﺎﻳﺸ ﻬﺎ وﺟ ﻮد دو‬ ‫اﻳﺰوﺗﻮپ ﮐﻠﺮ – ‪ (CL٣۵١٧) ٣۵‬و ﮐﻠﺮ – ‪ (CL٣٧١٧) ٣٧‬را ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻴﻤﻲ داﻧﻬﺎ اﻃﻼﻋﺎت هﺮ اﺗﻢ را ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺮم ﻳﮏ اﺗﻢ‬ ‫ﺷﻴﻢ داﻧﻬ ﺎ ﺑﺮاي ﺑ ﻴﺎن ﺟ ﺮم ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻋ ﻤﻞ ﮐﺮدﻧ ﺪ ﮐﻪ ﻓﺮاوان ﺗ ﺮﻳﻦ اﻳﺰوﺗ ﻮپ‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﮐﺮﺑﻦ ‪ (126C) ١٢‬را ﺑﻌﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ و ﺟﺮم ﻋﻨﺼﺮهﺎي دﻳﮕ ﺮ‬ ‫را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺴﺒﺘﻬﺎﻳﻲ ﮐﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺟﺮم اﺗﻢ اﮐﺴﻴﮋن ‪ ٣٣/١‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮم اﺗﻢ ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ ﺟ ﺮم ا ﺗﻢ‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ ‪ ١٢‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺮم اﺗﻢ اﮐﺴﻴﮋن را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس ﺟ ﺮم ا ﺗﻢ اﮐﺴ ﻴﮋن ﺑﺮاﺑ ﺮ‬ ‫‪ ١۶/٠٠٠‬ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫واﺣﺪ ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ‪ amu‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻮﺗ ﺎﻩ ﺷ ﺪﻩ ي ﻋﺒ ﺎرت ‪atomic mass unit‬اﺳ ﺖ‪ .‬در اﻳ ﻦ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 82 of 120‬‬

‫ﻣﻘﻴﺎس ﺟﺮم ﭘﺮوﺗﻮن و ﻧﻮﺗﺮون ‪ lamu‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد اﻳﺰوﺗﻮﭘﻬﺎ و ﺗﻔﺎوت در ﻓﺮاواﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ﮔﺰارش ﺟﺮم ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎي ﻃﺒﻴﻌ ﻲ‬ ‫از اﺗﻢ ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﮑﺎر ﻣﻲ رود‪.‬‬

‫ﻃﻴﻒ ﻧﺸﺮي ﺧﻄﻲ‬ ‫راﺑﺮت ﺑﻮﻧﺰن ﺷﻴﻤﻴﺪان ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻃﻴﻒ ﺑﻴﻦ را ﻃﺮاﺣﻲ ﮐ ﺮد‪ .‬هﻨﮕ ﺎﻣﻲ ﮐ ﻪ او ﻣﻘ ﺪاري از‬ ‫ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﺲ دار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎت ﮐﺒﻮد را در ﺷﻌﻠﻪ ي ﻣﺸﻌﻞ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻗﺮار داد‪ ،‬ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﮐﺮد ﮐ ﻪ‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ از ﺁﺑﻲ و ﺳﺒﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧ ﮓ داد‪ .‬او اﻳ ﻦ ﻧ ﻮر ﺳ ﺒﺰ ر ﻧﮓ را از ﻳ ﮏ ﻣﻨﺸ ﻮر ﻋ ﺒﻮر داد و‬ ‫اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ‪ ۴‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁورد‪ .‬او اﻳ ﻦ اﻟﮕ ﻮ را ﻃ ﻴﻒ ﻧﺸ ﺮي ﺧﻄ ﻲ ﻧﺎﻣﻴ ﺪ‪ .‬ه ﺮ ﻓﻠ ﺰ ﻃﻴ ﻒ‬ ‫ﻧﺸ ﺮي ﺧﻄ ﻲ ﺧ ﺎص ﺧ ﻮد را داراﺳ ﺖ و ﻣﺎﻧﻨ ﺪ اﺛ ﺮ اﻧﮕﺸ ﺖ ﻣ ﻲ ﺗ ﻮان از اﻳ ﻦ ﻃﻴ ﻒ ﺑ ﺮاي‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﻠﺰ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺪل اﺗﻤﻲ ﺑﻮر‬ ‫در ﺳﺎل ‪ ١٩١٣‬ﻧﻴﻠﺰ ﺑﻮر داﻧﺸﻤﻨﺪ داﻧﻤﺎرﮐﻲ ﻣﺪل ﺗﺎزﻩ اي را ﺑﺮاي اﺗﻢ ه ﻴﺪروژن ﺑ ﺎ ﻓﺮﺿ ﻬﺎي‬ ‫زﻳﺮ اراﺋﻪ ﮐﺮد‪:‬‬ ‫‪ –1‬اﻟﮑﺘﺮو در اﺗﻢ هﻴﺪروژن در ﻣﺴﻴﺮي داﻳﺮﻩ اي ﺷﮑﻞ ﺑﻪ دور هﺴﺘﻪ ﮔﺮدش ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ –2‬اﻧﺮژي اﻟﮑﺘﺮون ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﺁن از هﺴﺘﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد‪.‬‬ ‫‪ –3‬اﻳﻦ اﻟﮑﺘﺮون ﻓﻘﻂ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ هﺎي ﻣﻌﻴﻦ و ﺛﺎﺑﺘﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن هﺴ ﺘﻪ ﮔ ﺮدش ﮐﻨ ﺪ‪ .‬در‬ ‫واﻗ ﻊ اﻟﮑ ﺘﺮون ﺗﻨﻬ ﺎ ﻣﺠ ﺎز اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ ﻣﻌﻴ ﻨﻲ اﻧ ﺮژي را ﺑﭙ ﺬﻳﺮد‪ .‬ﺑ ﻪ هﺮﻳ ﮏ از اﻳ ﻦ‬ ‫ﻣﺴﻴﺮهﺎي داﻳﺮﻩ اي‪ ،‬ﺗﺮاز اﻧﺮژي ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ –4‬اﻳﻦ اﻟﮑﺘﺮون ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ در ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮاز اﻧﺮژي ﻣﻤﮑﻦ ﻗ ﺮار دارد‪ .‬ﺑ ﻪ ا ﻳﻦ ﺗ ﺮاز ا ﻧﺮژي‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ –5‬ﺑﺎ دادن ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ اﻧ ﺮژي ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ اﻟﮑ ﺘﺮون ﻣ ﻲ ﺗ ﻮان ﺁن را از ﺣﺎﻟ ﺖ ﭘﺎﻳ ﻪ )ﺗ ﺮازي ﺑﺎ‬ ‫اﻧﺮژي ﮐﻤﺘﺮ( ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ )ﺗﺮازي ﺑﺎ اﻧﺮژي ﺑﺎﻻﺗﺮ( اﻧﺘﻘﺎل داد‬ ‫‪ –6‬اﻟﮑﺘﺮون در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ ‪ ،‬از اﻳﻦ رو هﻤﺎن ﻣﻘ ﺪار اﻧ ﺮژي را ﮐ ﻪ ﭘ ﻴﺶ‬ ‫از اﻳﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد از دﺳﺖ ﻣﻲ دهﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺮژي ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﻳ ﮏ ﺑﺴ ﺘﻪ ي اﻧ ﺮژي ﻣﺒﺎد ﻟﻪ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‪ ،‬ا ﻧﺮژي ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣ ﻲ ﻳ ﺎ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ اي ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻮر ﺑﺎ ﮐﻮاﻧﺘﻴﺪﻩ در ﻧﻈ ﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺮاز هﺎي ا ﻧﺮژي ﺗﻮاﻧﺴ ﺖ ﻃﻴ ﻒ ﻧﺸ ﺮي‬ ‫ﺧﻄﻲ هﻴﺪروژن را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 83 of 120‬‬

‫ﻣﺪل ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اﺗﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺪل در ﺳ ﺎل ‪ ١٩٢۶‬ﺗﻮﺳ ﻂ اروﻳ ﻦ ﺷ ﺮودﻳﻨﮕﺮ ﻣﻄ ﺮح ﺷ ﺪ‪ .‬وي در اﻳ ﻦ ﻣ ﺪل از ﺣﻀ ﻮر‬ ‫اﻟﮑ ﺘﺮون در ﻓﻀ ﺎﻳﻲ ﺳ ﻪ ﺑﻌ ﺪي ﺑ ﻪ ﻧ ﺎم اورﺑﻴﺘ ﺎل ﺳ ﺨﻦ ﺑ ﻪ ﻣﻴ ﺎن ﺁورد‪ .‬هﻤﺎﻧﮕﻮﻧ ﻪ ﮐ ﻪ ﺑ ﺮاي‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻳﮏ ﺟﺴﻢ در ﻓﻀﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻋﺪد )ﻃﻮل ‪ ،‬ﻋﺮض و ارﺗﻔ ﺎع( ﻧﻴ ﺎز اﺳ ﺖ‪،‬‬ ‫ﺑ ﺮاي ﻣﺸ ﺨﺺ ﮐ ﺮدن ه ﺮ ﻳ ﮏ از اورﺑﻴﺘﺎﻟ ﻬﺎي ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ ﻧ ﻴﺰ ﺑ ﻪ ﭼﻨﻴ ﻦ دادﻩ ه ﺎﻳﻲ ﻧﻴ ﺎز دارﻳ ﻢ‪.‬‬ ‫ﺷ ﺮودﻳﻨﮕﺮ ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ ﻣﻨﻈ ﻮر از ﺳ ﻪ ﻋ ﺪد ‪ M1‬و ‪ L‬و ‪ n‬اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﮐ ﺮد ﮐ ﻪ ﻋ ﺪدهﺎي ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣ ﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﺪد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اﺻﻠﻲ )‪: (n‬‬

‫ﻋﺪدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮر ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﺗﺮازهﺎي اﻧﺮژي ﻳﺎ هﻤﺎن ﻻﻳﻪ هﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻲ ﺑﮑ ﺎر‬ ‫ﺑﺮد‪ n =١ .‬ﭘﺎﻳ ﺪارﺗﺮﻳﻦ ﻻﻳ ﻪ ا ﻧﺮزي را ﻧﺸ ﺎن ﻣ ﻲ ده ﺪ‪ .‬ه ﺮ ﭼ ﻪ ‪ n‬ﺑ ﺎﻻﺗﺮ رود ﺳ ﻄﺢ اﻧ ﺮژي‬ ‫ﻻﻳﻪ هﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﺁن ﻻﻳﻪ از هﺴﺘﻪ دورﺗﺮ ﻣﻲ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻻﻳ ﻪ ه ﺎي‬ ‫اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ﺧﻮد از ﮔﺮوهﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮ ﺑ ﻪ ﻧﺎم ز ﻳﺮ ﻻﻳ ﻪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ا ﻧﺪ‪.‬ﻋ ﺪد ‪ n‬ﺗﻌ ﺪاد زﻳ ﺮ‬ ‫ﻼ در ﻻﻳﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ‪ n =٢‬دو زﻳ ﺮ ﻻ ﻳﻪ وﺟ ﻮد‬ ‫ﻻﻳﻪ هﺎي هﺮ ﻻﻳﻪ را هﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫ﻋﺪد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ اورﺑﻴﺘﺎﻟﻲ )‪ (L‬ﻧﺸﺎن دهﻨﺪﻩ ي ﺷﮑﻞ ‪ ،‬اﻧﺮژي و ﺗﻌﺪاد اورﺑﻴﺘﺎل هﺎ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ L‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ ٠‬ﺗﺎ ‪ n - 1‬را در ﺑﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪ 1‬اورﺑﻴﺘﺎل ﮐﺮدي;‬

‫‪L=0 -> S‬‬

‫اورﺑﻴﺘﺎل دﻣﺒﻠﻲ; ‪L=1 -> 3P‬‬ ‫‪ 5‬اورﺑﻴﺘﺎل;‬

‫‪L=2 -> D‬‬

‫‪ 7‬اورﺑﻴﺘﺎل ; ‪L=3 -> F‬‬ ‫ﻋﺪد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪: (١m‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﮔ ﻴﺮي اورﺑﻴﺘﺎﻟﻬ ﺎ را در ﻓﻀ ﺎ ﻣﻌ ﻴﻦ ﻣ ﻲ ﮐﻨ ﺪ‪ ١m .‬ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﻣﻘ ﺎدﻳﺮي از ‪ – L‬ﺗ ﺎ ‪+ L‬‬ ‫دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﻮرهﺎي ‪ X ، y ، z‬ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔ ﻴﺮد و ﺑ ﻪ ﺻ ﻮرت ‪ pX‬؛ ‪pY‬‬ ‫؛ ‪ pZ‬ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺁدرس دادن اورﺑﻴﺘﺎل هﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ي زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ 2px‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ اورﺑﻴﺘﺎل دﻣﺒﻠﻲ ﺷﮑﻞ در ﻻﻳﻪ هﺎي اﻟﮑﺘﺮو ﻧﻲ دوم و در‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 84 of 120‬‬

‫زﻳﺮ ﻻﻳﻪ ي ‪ p‬ﻗﺮار دارد و در راﺳﺘﺎي ﻣﺤﻮر ‪X‬هﺎ ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮي ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﺪد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ اﺳﭙﻴﻦ )‪ : (MS‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑ ﻪ ﺟ ﻬﺖ ﺣﺮﮐ ﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون ﺑ ﻪ دور ﺧ ﻮدش‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻓ ﺰون ﺑ ﺮ ﺣﺮﮐ ﺖ اورﺑﻴﺘ ﺎﻟﻲ ‪ ،‬ﻳﮏ ﺣﺮ ﮐﺖ اﺳ ﭙﻴﻨﻲ ﻧ ﻴﺰ ﺑ ﻪ اﻟﮑ ﺘﺮون ﻧﺴ ﺒﺖ‬ ‫دادﻩ اﻧ ﺪ )ﺣﺮﮐ ﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون ﺑ ﻪ دور ﺧ ﻮد ‪ MS‬ﺗﻨﻬ ﺎ دو ﻣﻘ ﺪار )½‪ +‬ﺑ ﺮاي ﭼ ﺮﺧﺶ در ﺟﻬ ﺖ‬ ‫ﻋﻘﺮﺑﻪ هﺎي ﺳﺎﻋﺖ و ½‪ -‬ﺑﺮاي ﭼﺮﺧﺶ در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ هﺎي ﺳﺎﻋﺖ( دارد‪.‬‬ ‫ﻃﺒ ﻖ اﺻ ﻞ ﭘ ﺎﺋﻮﻟﻲ در ه ﺮ اورﺑﻴﺘ ﺎل ﺣ ﺪاﮐﺜﺮ دو اﻟﮑ ﺘﺮون ﺁن ه ﻢ ﺑ ﺎ اﺳ ﭙﻴﻦ ﻣﺨ ﺎﻟﻒ ﻗ ﺮار ﻣ ﻲ‬ ‫ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺮاي رﺳﻢ ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ اﺗﻢ ﻋﻨﺼﺮهﺎي دﻳﮕ ﺮ از ا ﺗﻢ ه ﻴﺪروژن ﺷﺮوع ﮐﻨ ﻴﻢ و ﺳ ﭙﺲ‬ ‫ﻳﮏ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎي درون هﺴﺘﻪ ﺑﻴﻔﺰاﺋﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻮ ﻧﻪ اﺗ ﻢ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎي ﺳ ﻨﮕﻴﻦ ﺗ ﺮ‬ ‫از هﻴﺪروژن را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﺪد اﺗﻤﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ‪ ،‬اﺻﻞ ﺁﻓﺒﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻮاﻻت ﺗﺸﺮﻳﺤﻲ‬ ‫‪ -1‬اﺟﺰاي اﺗﻢ ‪ Hg 122 80‬را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪=٨٠‬ﺗﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎ = ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮون هﺎ‬ ‫‪ = N = A - Z = 122 - 80 =۴٢‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬﺎ‬ ‫‪ -2‬ﺑﺮم داراي دو اﻳﺰوﺗﻮپ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ ‪،‬‬ ‫‪7925BR‬‬ ‫‪=50/54%‬ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫‪=78/ 9183‬ﺟﺮم اﺗﻤﻲ‬ ‫‪8125BR‬‬ ‫‪=49/96%‬ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫‪=80/ 9163‬ﺟﺮم اﺗﻤﻲ‬ ‫ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺮم ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟‬ ‫ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺮم )‪(Br‬‬ ‫= ) ‪= ( 80/9163 * 100 / 49/96 ) + ( 9183 / 78 * 100 / 50/54‬‬ ‫‪79/93amu‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 85 of 120‬‬

‫‪ -3‬ﻧﻤﺎد ﮐﺎﻣﻞ ﻋﻨﺼﺮ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪:‬‬

‫‪3530Zn‬‬ ‫‪ -۴‬ﺗﻔﺎوت ﻋﺪد ﺟﺮﻣﻲ و ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﺮم اﻳﺰوﺗﻮﭘﻬﺎي ﺁن ﻋﻨﺼ ﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﻲ ﮐ ﻪ ﻋ ﺪد ﺟﺮﻣ ﻲ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎ و ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬﺎي ﺁن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ -۵‬ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ اﺗﻤﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻻﻳﻪ اي رﺳﻢ ﮐﻨﻴﺪ‬ ‫‪2311na ----> 1s2 _ 2s2 ; 2p6 _ 3s1‬‬ ‫‪5927na ----> 1s2 _ 2s2 ; 2p6 _3s2 ; 3p6 _ 3s2 ; 3p6 _4s2 ; 3d7‬‬ ‫‪3517cl ----> 1s2 _ 2s2 ; 2p6 _ 3s2 ; 3p5‬‬ ‫‪ -۶‬ﻧﻘ ﺮﻩ داراي دو اﻳﺰوﺗ ﻮپ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻳﮑ ﻲ ‪ 10747Ag‬ﺑ ﺎ درﺻ ﺪ ﻓﺮاواﻧ ﻲ ‪ ٨۴/۵١‬و ﺟ ﺮم‬ ‫‪ amu ١٠۶/٩٠۵‬و دﻳﮕ ﺮي ‪ 10947Ag‬ﺑ ﺎ ﺟ ﺮم ‪ amu ١٠٨/٩٠۴٧‬اﺳ ﺖ‪ .‬ﺟ ﺮم اﺗﻤ ﻲ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻘﺮﻩ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ 10947Ag 48 /16 = 100 - 51/48‬درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫ﺟﺮم اﺗﻤﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪Ag‬‬ ‫= ) ‪107/87 = ( 108/9047 * 100 / 48/16 ) + ( 106/9050 * 100 / 51/84‬‬ ‫‪amu‬‬ ‫‪ -٧‬در هﺮ ﻳﮏ از ﻣﻮارد زﻳﺮ ‪ ،‬ﻻﻳﻪ هﺎﻳﻲ را ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼ ﺎت دادﻩ ﺷ ﺪﻩ در ﺁن‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ( ‪ n=٢‬و ‪L= ٠ ---> ٢S‬‬ ‫ب( ‪ n=٣‬و ‪L= ١ ---> ٣S‬‬ ‫ج( ‪ n=۵‬و ‪L= ٣ ---> ۵ F‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 86 of 120‬‬

‫د( ‪ n=٧‬و ‪L= ٠ ---> ٧S‬‬ ‫‪ -8‬ﮐﺮﺑﻦ داراي دو اﻳﺰﺗ ﻮپ ا ﺳﺖ‪.‬ﻳﮑ ﻲ ‪ 126C‬ﺑ ﺎ ﺟ ﺮم اﺗ ﻤﻲ ‪ amu ١٢‬و دﻳﮕ ﺮي ﺑ ﺎ ﺟ ﺮم‬ ‫اﺗﻤ ﻲ ‪ ، amu ٠٠٣/١٣‬ﺟ ﺮم اﺗﻤ ﻲ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﮐ ﺮﺑﻦ ‪ amu ١٢/٠١١‬اﺳ ﺖ‪ .‬درﺻ ﺪ ﻓﺮاواﻧ ﻲ‬ ‫‪126C‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫)ﺟ ﺮم ‪)(136C‬ﻓﺮاواﻧ ﻲ ‪)+(136C‬ﺟ ﺮم ‪) (126C‬ﻓﺮاواﻧ ﻲ ‪ =(126C‬ﺟ ﺮم اﺗﻤ ﻲ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ‬ ‫اﮔ ﺮ ﻓﺮاواﻧ ﻲ ‪ 126C‬را ‪ X‬در ﻧﻈ ﺮ ﺑﮕ ﻴﺮﻳﻢ ‪ (X1- X) ،‬ﻓﺮاواﻧ ﻲ ‪ 136C‬ﺧﻮاه ﺪ ﺑ ﻮد ‪ .‬در‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪:‬‬ ‫‪( X1-X ) +( ١٢ )( X)( ١٣/٠٠٣ )=12.011‬‬ ‫‪١٣/٠٠٣X + X١٢ – ١٣/٠٠٣=١٢.٠١١‬‬ ‫‪X = ٠/٩٩٢ ---> X = ٠/٩٨٩ ١/٠٠٣‬‬ ‫‪X‬درﺻﺪ = درﺻﺪ ‪=C126‬‬ ‫‪%٩٨/٩ = ١٠٠× ٩٨٩ /0‬‬ ‫‪ -9‬ﻧﻤﺎد اﺗﻤﻲ را ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ ٨٠‬ﭘﺮوﺗﻮن و ‪ ١٢٢‬ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎﺷ ﺪ‪ ،‬ﻧﻤ ﺎﻳﺶ ده ﻴﺪ )اﺗ ﻢ را ﺑ ﺎ ﺣ ﺮف‬ ‫‪ X‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دهﻴﺪ(‬ ‫‪80+12280X ----> 20280X‬‬ ‫ﻲ ﺷﻮد؟ ﭼﺮا ؟‬ ‫‪ -10‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﺪد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ )‪ (n‬ﭼﻪ ﺗﻐﻌﻴﻴﺮي در اﻧﺮژي اﻟﮑﺘﺮون اﻳﺠﺎد ﻣ َ‬ ‫ﻣﻘ ﺪار اﻧ ﺮژي اﻟﮑ ﺘﺮون ﺑ ﺎﻻﺗﺮ ﻣ ﻲ رود ‪ ،‬ﭼ ﻮن ‪ n‬ﻣﺮﺑﻮﻃ ﻪ ﺑ ﻪ ﺗ ﺮاز ﻳ ﺎ ﻻﻳ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬و هﺮﭼ ﻪ‬ ‫ﺗﺮاز ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺮژي اﻟﮑﺘﺮون هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺳﻮاﻻت ﭼﻬﺎر ﮔﺰﻳﻨﻪ اي‬ ‫‪ -1‬ﺗﻔﺎوت دو اﻳﺰوﺗﻮپ از ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ در ﮐﺪام ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ( ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮون هﺎ‬ ‫ب( ﺗﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎ‬ ‫ج( ﻋﺪد اﺗﻤﻲ‬ ‫د( ﺟﺮم اﺗﻤﻲ‬ ‫‪ -2‬اﻋ ﺪاد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣ ﻲ ‪ n ، L‬و ‪ m1‬رت ﺑ ﺮاي ﭘﺮاﻧ ﺮژي ﺗ ﺮﻳﻦ اﻟﮑ ﺘﺮون ﻋﻨﺼ ﺮ ‪ k‬ﻣﺸ ﺨﺺ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 87 of 120‬‬

‫ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ( ‪۴‬و ‪ ٠‬و ‪٠‬‬ ‫ب( ‪ ١‬و ‪ ٠‬و ‪٣‬‬ ‫ج ( ‪ ۴‬و ‪ ٠‬و ‪-1‬‬ ‫د( ‪ ٣‬و ‪ ٠‬و ‪٠‬‬ ‫‪ -3‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﮐ ﻪ ﻣ ﻲ ﮔﻮ ﻳﺪ »هﻴ ﭻ اورﺑﻴﺘ ﺎﻟﻲ در ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ ﻧ ﻤﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺑﻴ ﺶ از دو اﻟﮑ ﺘﺮون در‬ ‫ﺧﻮد ﺟﺎي دهﺪ« ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺪام داﻧﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ( هﻮﻧﺪ‬ ‫ب( ﺗﺎﻣﺴﻮن‬ ‫ج( ﭘﺎﺋﻮﻟﻲ‬ ‫د( رادرﻓﻮر‬ ‫‪ -4‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﺮ ﺷﺪن ﺗﺮازهﺎي‪ p ٣، d٣،P ۴،S ۴،S ٣‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ( ‪a 3s --> 3p --> 4s --> 3d --> 4s --> 4p‬‬ ‫ب( ‪a 3s --> 3p --> 4s --> 3d --> 4p‬‬ ‫ج( ‪a 3d --> 3s --> 3p --> 4s --> 4p‬‬ ‫د( ‪a 3s --> 3d --> 3p --> 4s --> 4p‬‬ ‫‪ -5‬در ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﻋﻨﺼﺮهﺎي واﺳ ﻄﻪ ي زﻳ ﺮ ﺗﻌ ﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ‪d ٣ ، p‬‬ ‫‪ ٣‬ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ( ‪mn25‬‬ ‫ب(‪Fe26‬‬ ‫ج(‪co27‬‬ ‫د( ‪cu29‬‬ ‫‪ -6‬دو اﺗﻢ اﻳﺰوﺗﻮپ در ﮐﺪام ﻣﻮرد ﺑﺎ هﻢ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪارﻧﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ( ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ‬ ‫ب( ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬﺎ‬ ‫ج( ﻋﺪد ﺟﺮﻣﻲ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 88 of 120‬‬

‫د( ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ‬ ‫‪ -7‬در ﻳﻮن ‪ ، 5214X6‬ﺗﻔﺎوت ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ و ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬﺎ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ( ‪٨‬‬ ‫ب( ‪٩‬‬ ‫ج( ‪١٠‬‬ ‫د(‪١١‬‬ ‫‪ -8‬ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎ وﻧﻮﺗﺮوﻧﻬﺎي ﻳ ﻮن ‪ 4822ti2‬ﺑ ﻪ ﺗﺮﺗﻴ ﺐ ﭼ ﻨﺪ اﺳ ﺖ ؟ ) از ﭼ ﭗ‬ ‫ﺑﻪ راﺳﺖ(‬ ‫اﻟﻒ( ‪٢۶-٢٢-٢٢‬‬ ‫ب( ‪٢٠-٢٢-٢۴‬‬ ‫ج( ‪٢٢-٢٠-٢۴‬‬ ‫د(‪٢٠-٢٢-٢۶‬‬ ‫‪ -9‬واﺣﺪ ﺟﺮم اﺗﻤﻲ )‪ (amu‬ﮐﺪام ﻣﻮرد زﻳﺮ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ(‪ 12/1‬ﺟﺮم ‪ 13C‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ب( ‪ 16/1‬ﺟﺮم ‪12C‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ج( ‪ 12/1‬ﺟﺮم ‪ 16O‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫د( ﺟﺮم ‪ ١‬اﺗﻢ ‪ 11H‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬ ‫‪ -10‬ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﻬﺶ اﻟﮑﺘﺮون در ﮐﺪام ﻣﻮرد زﻳﺮ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ(از ‪ 2s‬ﺑﻪ ‪2p‬‬ ‫ب( از ‪ 3p‬ﺑﻪ ‪3d‬‬ ‫ج( از ‪ 3p‬ﺑﻪ ‪4s‬‬ ‫د( از ‪ 3s‬ﺑﻪ ‪٣P‬‬ ‫ﺷﻤﺎرﻩ اﻟﻒ ب ج د‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٣‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫√‬ ‫√‬ ‫√‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 89 of 120‬‬

‫‪۴‬‬

‫√‬

‫‪۵‬‬

‫√‬

‫‪۶‬‬

‫√‬

‫‪٧‬‬

‫√‬

‫‪٨‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١٠‬‬

‫√‬ ‫√‬ ‫√‬

‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫ﺧﻮاص ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎ‬ ‫ﻣﻨﺪﻟﻴﻒ ﭘﺲ از ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻣﺘﻮﺟ ﻪ ﺷ ﺪﻩ ﮐ ﻪ اﮔ ﺮ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ را ﺑﺮ ﺣﺴ ﺐ اﻓ ﺰاﻳﺶ ﺗﺪرﻳﺠ ﻲ‬ ‫ﺟ ﺮم ﺁﻧﻬ ﺎ در ردﻳﻔﻬ ﺎي ﮐﻨ ﺎر ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ ﺑﮕ ﺬارد و ﺁﻧﻬ ﺎﻳﻲ را ﮐ ﻪ ﺧ ﻮاص ﻓﻴﺰﻳﮑ ﻲ و ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﺴﺒﺘ ًﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ دارﻧﺪ در ﻳﮏ ﮔﺮوﻩ زﻳ ﺮ ﻳ ﮑﺪﻳﮕﺮ ﻗ ﺮار د هﺪ‪ ،‬ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﺑ ﻪ ﺗﺮﺗﻴ ﺒﻲ ﺳ ﺎزﻣﺎﻧﺪهﻲ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاص ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧ ﺎص ﺗﻐﻴ ﻴﺮ ﻣ ﻲ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ در ﺟ ﺪول ﻣﻨ ﺪﻟﻴﻒ در‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﺑﻲ ﻧﻈﻤ ﻲ هﺎﻳﻲ ﻣﺸ ﺎهﺪﻩ ﻣ ﻲ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳ ﺮا او ﻣﺠﺒ ﻮر ﺑ ﻮد در ﻣ ﻮاردي در ﻳ ﮏ‬ ‫ﺳﺘﻮن ﻗﺮار دادن ﻋﻨﺼ ﺮهﺎﻳﻲ ﺑ ﺎ ﺧ ﻮاص ﻣﺸ ﺎﺑﻪ ‪ .‬ﺗﺮﺗﻴ ﺐ ﻗ ﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﺑ ﺮ اﺳ ﺎس‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺮم ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ اﻣﺮوزي ﻋﻨﺼﺮهﺎ‬ ‫هﻨﺮي ﻣﻮزﻟﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎ را ﺑﺮاﺳﺎس اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﺪد اﺗﻤ ﻲ ﻣﺮﺗ ﺐ ﮐ ﺮد‪ ،‬ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ ﺟ ﺪول ‪ ،‬ﺟ ﺪول‬ ‫ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ ﺟ ﺪول ﺑﺮاﺳ ﺎس ﻗ ﺎﻧﻮن ﺗﻨ ﺎوﺑﻲ ﻋﻨ ﺼﺮهﺎ اﺳ ﺘﻮار اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺮ‬ ‫ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻗ ﺎﻧﻮن ه ﺮ ﮔﺎﻩ ﻋﻨ ﺼﺮهﺎ را ﺑ ﺮ ﺣﺴ ﺐ اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻋﺪد اﺗﻤ ﻲ در ﮐﻨ ﺎر ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ ﻗ ﺮار‬ ‫دهﻴﻢ ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﺗﻨ ﺎوﺑﻲ ﺗﮑ ﺮار ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻣﻬﻤ ﺘﺮﻳﻦ ﻧﮑﺘ ﻪ در‬ ‫ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﻳﮏ ﺧﺎﻧﻮادﻩ در ﺑﺴﻴﺎري از ﮔﺮوهﻬﺎي ا ﻳﻦ‬ ‫ﺟﺪول اﺳﺖ ‪.‬‬

‫وﻳﮋﮔﻲ هﺎي ﮔﺮوهﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎ‬ ‫ﻋﻨﺼﺮهﺎ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻠﺰهﺎ‪:‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 90 of 120‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ‪ ،‬ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎﮐﻲ ‪ ،‬واﺳﻄﻪ و ‪ ...‬ﺑﺎ ﺧﻮاص رﺳﺎﻧﺎﻳﻲ ﺑﺮق و اﻟﮑﺘﺮﻳﺴﺘﻪ‬ ‫و ﭼﮑﺶ ﺧﻮاري و ﺷﮑﻞ ﭘﺬﻳﺮي و دارا ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ ﺑﺮاق‬ ‫ﻧﺎﻓﻠﺰهﺎ ‪:‬‬ ‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﻓﻠﺰات رﺳﺎﻧﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﭼﮑﺶ ﺧﻮار ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺷﮑﻨﻨﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﮔﻮﮔﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧ ﻲ ﻧﺎﻓﻠﺰه ﺎ ﻣﺜ ﻞ اﮐﺴ ﻴﮋن و ﻧﻴ ﺘﺮوژن در ﻓﺸ ﺎر ‪ atm ١‬و دﻣ ﺎي اﺗ ﺎق ﺑ ﻪ ﺻ ﻮرت ﮔ ﺎز‬ ‫هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺒﻪ ﻓﻠﺰهﺎ‪:‬‬ ‫اﮔﺮ ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ را ﻧﺘﻮان ﺟ ﺰو ﻓﻠﺰه ﺎ ﻳ ﺎ ﻧﺎﻓﻠﺰ هﺎ ﻃﺒﻘ ﻪ ﺑ ﻨﺪي ﮐ ﺮد ‪ ،‬ﺁن را ﺟ ﺰو ﺷﺒﻪ ﻓﻠﺰ هﺎ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲ دهﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﺳﻴﻠﻴﺴﻴﻢ‪.‬‬

‫ﮔﺮوهﺎي ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﮔﺮوﻩ اول – ﻓﻠﺰهﺎي ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ‬ ‫اﻳ ﻦ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ هﻤﮕ ﻲ ﻓﻠﺰه ﺎﻳﻲ ﻧ ﺮم و واﮐﻨ ﺶ ﭘ ﺬﻳﺮ هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳ ﻄﺢ ﺁﻧﻬ ﺎ ﺑ ﺮاق اﺳ ﺖ و در‬ ‫ﻣﺠ ﺎورت ه ﻮا ﺑ ﻪ ﺳ ﺮﻋﺖ‪ ،‬ﺑ ﺎ اﮐﺴ ﻴﮋن ه ﻮا ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ ﻓﻠﺰه ﺎ داراي ﺧ ﻮاص‬ ‫ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻓﻴﺰﻳﮑ ﻲ ﻣﺸ ﺎﺑﻪ هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﺁراﻳ ﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻲ ﺁﻧﻬ ﺎ‪ ،‬ﺑﻌ ﺪ از ﮔ ﺎز ﻧﺠﻴ ﺐ ﻣﺎﻗﺒﻠﺸ ﺎن ﺑ ﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ‪ ns ١‬اﺳﺖ و ﺑﺸﺪت ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻟﮑﺘﺮون ﻻﻳﻪ ﺁﺧﺮﺷﺎن را از دﺳ ﺖ ﺑﺪهﻨ ﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ﻣﺎﻗﺒﻠﺸﺎن ﺑﺮﺳﻨﺪ‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪Na‬‬ ‫‪K‬‬ ‫‪Rb‬‬ ‫‪CS‬‬ ‫‪Fr‬‬

‫ﮔﺮوﻩ دوم – ﻓﻠﺰهﺎي ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎﮐﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮهﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوﻩ ﻓﻠﺰهﺎي ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺳﻔﺖ ﺗﺮ و ﭼﮕﺎﻟﺘﺮ هﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻘﻄﻪ ذوب ﺑ ﺎﻻﺗﺮي‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 91 of 120‬‬

‫واﮐﻨﺶ ﭘﺬﻳﺮي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﻠﺰهﺎي ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﮐﻤﺘﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺁراﻳ ﺶ اﻟﮑﺘﺮو ﻧﻲ ﺁﻧ ﻬﺎ ﺑﻌ ﺪ‬ ‫از ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ﻣﺎﻗﺒﻠﺸﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ Ns2‬اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ دو اﻟﮑ ﺘﺮون ﻻﻳ ﻪ ﺁﺧﺮ ﺷﺎن‬ ‫را از دﺳﺖ ﺑﺪهﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ ﻣﺎﻗﺒﻠﺸﺎن ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪Be‬‬ ‫‪Ng‬‬ ‫‪Ca‬‬ ‫‪Sr‬‬ ‫‪Ba‬‬ ‫‪Ra‬‬

‫ﮔﺮوهﻬﺎي ﺳﻮم ﺗﺎ دوازدهﻢ – ﻋﻨﺼﺮهﺎي واﺳﻄﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮهﺎ هﻤﮕﻲ ﻓﻠﺰ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺠ ﺰ ﺟ ﻴﻮﻩ ‪ ،‬اﻳ ﻦ ﻓﻠﺰه ﺎ از ﻓﻠﺰه ﺎي ﻗﻠﻴ ﺎﻳﻲ و ﻗﻠﻴ ﺎﻳﻲ ﺧﺎﮐ ﻲ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ‪،‬ﭼﮕﺎل ﺗﺮ و دﻳﺮ ذوب ﺗﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اورﺑﻴﺘﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ ﻻﻳﻪ ي ‪ d‬ﺁﻧﻬﺎ در ﺣﺎل ﭘﺮ ﺷﺪن‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫دو دﺳ ﺘﻪ دﻳﮕ ﺮ از ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﮐ ﻪ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎي واﺳ ﻄﻪ داﺧﻠ ﻲ ﻧﺎﻣﻴ ﺪﻩ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ ﻻﻧﺘﺎﻧﻴ ﺪهﺎ و‬ ‫ﺁﮐﺘﻴﻨﻴﺪهﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻻﻧﺘﺎﻧﻴﺪهﺎ ﻓﻠﺰهﺎﻳﻲ ﺑﺮاق ﺑﺎ واﮐﻨﺶ ﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎﻻ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮐﺘﻴﻨﻴﺪهﺎ هﺴ ﺘﻪ ي ﻧﺎﭘﺎﻳ ﺪار دارﻧ ﺪ و ﺑ ﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﻠﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ اﮐﺘﻨﻴ ﺪهﺎ اوراﻧﻴ ﻢ اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺮوهﻬﺎي ﺳﻴﺰدهﻢ ﺗﺎ هﺠﺪهﻢ‬ ‫اﻳ ﻦ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﺑﺮﺧ ﻲ ﻓﻠﺰه ﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻓﻠﺰه ﺎ‪ ،‬ﺷ ﺒﻪ ﻓﻠﺰه ﺎ و ﮔﺎزه ﺎي ﻧﺠﻴ ﺐ را ﺷ ﺎﻣﻞ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‪.‬‬ ‫اورﺑﻴﺘﺎل ‪ P‬در ﺣﺎل ﭘﺮﺷﺪن اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﮔ ﺮوﻩ ه ﻔﺪهﻢ و هﺠ ﺪهﻢ ﻧﺎﻣﻬ ﺎي اﺧﺘﺼﺎ ﺻﻲ‬ ‫هﺎﻟﻮژﻧﻬﺎ و ﮔﺎزهﺎي ﻧﺠﻴﺐ را دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫هﺎﻟﻮژن هﺎ واﮐﻨﺶ ﭘﺬﻳﺮﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎﻓﻠﺰهﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻲ ﺁﻧﻬ ﺎ ﺑﻪ ﺻ ﻮرت ‪ np ۵‬اﺳ ﺖ‬ ‫و ﺑ ﻪ ﺷ ﺪت ﺗﻤﺎﻳ ﻞ دارﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﻳ ﮏ اﻟﮑ ﺘﺮون ﮔﺮﻓﺘ ﻪ و ﺑ ﻪ ﺁراﻳ ﺶ ﮔ ﺎز ﻧﺠﻴ ﺐ ﺑﻌ ﺪ از ﺧﻮدﺷ ﺎن‬ ‫ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬هﺎﻟﻮژن در زﺑﺎن ﻻﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻤﮏ ﺳﺎز اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪F‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 92 of 120‬‬

‫‪Ci‬‬ ‫‪Br‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪As‬‬

‫ﻻ در واﮐﻨ ﺸﻬﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺷ ﺮﮐﺖ ﻧﻤ ﻲ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬هﻤ ﻪ‬ ‫ﮔﺎزهﺎي ﻧﺠﻴﺐ ﻳ ﺎ ﮔﺎزه ﺎي ﺑﻲ اﺛ ﺮ ﻣﻌﻤ ﻮ ً‬ ‫اورﺑﻴﺘﺎﻟﻬﺎي ‪ S‬و ‪ P‬ﺁﻧﻬﺎ در ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﭘﺮهﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪He‬‬ ‫‪Ne‬‬ ‫‪Ar‬‬ ‫‪Kr‬‬ ‫‪Xe‬‬ ‫‪Rn‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ در ه ﺮ ﺗﻨ ﺎوب از ﭼ ﭗ ﺑ ﻪ راﺳ ﺖ ﺧ ﻮاص ﻓﻠ ﺰي ﮐﺎ هﺶ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺧﻮاص ﻧﺎﻓﻠﺰي اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻣ ﻲ ﻳﺎﺑ ﺪ‪ .‬در اﻧﺘﻬ ﺎي ه ﺮ ﺗﻨ ﺎوب ﻧ ﻴﺰ ﻳﮏ ﮔ ﺎز ﻧﺠﻴ ﺐ و ﺟﻮد‬ ‫دارد‪.‬‬

‫روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻌﺎع اﺗﻤﻲ در ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ در ﻳﮏ ﮔﺮوﻩ ﺟﺪول ﺑﻪ ازاي هﺮ ﺗﻨﺎوب ﻳﮏ ﻻﻳﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻲ ﺟﺪﻳ ﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻻﻳﻪ هﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ﻋﻨﺼﺮهﺎ اﻓﺰودﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﻌﺎع اﺗﻤﻲ در ﻳﮏ ﮔﺮوﻩ‬ ‫از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫در هﺮ ﺗﻨﺎوب از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ ﺷﻌﺎع اﺗﻤﻲ ﮐﺎهﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ ي هﺴ ﺘﻪ‬ ‫) ﺑﺎر ﻣﻮﺛﺮ هﺴﺘﻪ( ﺑﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎي ﻻﻳﻪ ﺁﺧﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﺑ ﻮدن‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻻﻳﻪ هﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ اﺛﺮ ﭘﻮﺷﺸﻲ اﻟﮑﺘﺮون هﺎي دروﻧﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫روﻧﺪ ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻧﺮژي ﻳﻮﻧﺶ ﻋﻨﺼﺮهﺎ‬

‫در ﻳﮏ ﮔﺮوﻩ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ اﻧﺪازﻩ اﺗﻢ اﻧﺮژي ﻳﻮﻧﺶ ﮐﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در هﺮ ﺗﻨ ﺎوب‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 93 of 120‬‬

‫از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ اﻧﺮژي ﻳﻮﻧﺶ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ زﻳﺮا در اﻳﻦ ﺟﻬ ﺖ ﺑ ﺎر ﻣﻮﺛ ﺮ هﺴ ﺘﻪ رو ﺑ ﻪ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ‪.‬‬

‫روﻧﺪ ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻟﮑﺘﺮو ﻧﮕﺎﺗﻴﻮي ﻋﻨﺼﺮهﺎ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮي ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ ﻣ ﻴﺰان ﺗﻤﺎﻳ ﻞ ﻧﺴ ﺒﻲ ﺁن اﺗ ﻢ ﺑ ﺮاي ﮐﺸ ﻴﺪن اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﻳ ﮏ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ‬ ‫ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ هﺴﺘﻪ ي ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ اﻟﮑ ﺘﺮو ﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮي در ﻳ ﮏ ﮔﺮوﻩ از ﺑ ﺎﻻ ﺑ ﻪ‬ ‫ﭘﺎﺋﻴﻦ ﮐﺎهﺶ و در ﻳﮏ دورﻩ از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑ ﺪ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮ اﻳ ﻦ ﻓﻠﻮ ﺋﻮر ﺑﻴﺸ ﺘﺮﻳﻦ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮي و ﺳ ﺰﻳﻢ ﮐﻤ ﺘﺮﻳﻦ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮي را داراﺳ ﺖ‪) .‬در اﻳ ﻦ ﺑﺮرﺳ ﻲ ﮔﺎزه ﺎي‬ ‫ﻧﺠﻴﺐ را در ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ زﻳﺮا اﻳﻦ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎ ﺑ ﻪ ﺗﻌ ﺪاد ﮐ ﺎﻓﻲ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎي ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬ ‫ﻧﻤﻲ دهﻨﺪ(‬

‫ﺳﺆاﻻت‬ ‫‪ -1‬در هﺮ ﻳﮏ از ﻣﻮارد زﻳﺮ ﮐﺪام ذرﻩ ﺷﻌﺎع ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد؟‬ ‫‪-Cl , Cl ---> -Cl‬‬ ‫‪Na , Na+ ---> Na‬‬ ‫‪-F , -Cl ---> -Cl‬‬ ‫‪+ca2+ , Ga3+ ---> ca2‬‬

‫‪ -2‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻌﺎع ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫)‪(Na , Mg , P‬‬ ‫)‪(+Br- , Ca2+ , K‬‬ ‫‪Na > Mg > P‬‬ ‫‪Br- > K+ >Ca‬‬

‫‪ -3‬ﭼﺮا در دورﻩ دوم ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﻣﻨﺪﻟﻴﻒ ﻓﻘﻂ ‪ ٨‬ﻋﻨﺼﺮ وﺟﻮد دارد؟‬ ‫زﻳﺮا در اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮهﺎ ﺟﻤﻌ ًﺎ ‪ ٨‬اﻟﮑﺘﺮون وارد زﻳ ﺮ ﻻﻳ ﻪ ه ﺎ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‪ 2،‬اﻟﮑ ﺘﺮون در ‪ 2s‬و‬ ‫‪ ۶‬اﻟﮑﺘﺮون در‪2p‬‬

‫‪ -4‬ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﺎهﺶ اﻧﺮژي ﻳﻮﻧﺶ ‪ E ١‬ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 94 of 120‬‬

‫‪Ne ،F ،Be، C، O‬‬ ‫‪Ne>F>O>C>Be‬‬ ‫‪ -5‬ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ هﺮ ﻳﮏ از اﺗﻤﻬﺎﻳﻲ را ﮐﻪ ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎ در زﻳ ﺮ ﺁ ﻣﺪﻩ اﺳ ﺖ ﻣﺸ ﺨﺺ‬ ‫ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪1s2 , 2s2 , 2p6 , 3s2 ,3p6 , 4s2 ,3d6‬‬

‫دورﻩ ﭼﻬ ﺎرم ؛‬ ‫ﮔﺮوﻩ هﺸﺘﻢ‬

‫‪1s2 , 2s2 , 2p5‬‬

‫دورﻩ دوم ‪،‬‬ ‫ﮔﺮوﻩ هﻔﺪهﻢ‬

‫‪Kr5S2 , 4D10 , 5P6‬‬

‫دورﻩ ﭘﻨﺠ‬ ‫ﮔﺮوﻩ هﺠﺪهﻢ‬

‫ﻢ‪،‬‬

‫‪ -6‬ﻧﻤﺎد ﻋﻨﺼﺮي ﺑﺎ ‪ ٩‬ﭘﺮوﺗﻮن ‪ 10 ،‬اﻟﮑﺘﺮون و ‪ 10‬ﻧﻮﺗﺮون ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫‪1s2 /2s2 , 2p5 ---> 199F‬‬ ‫‪ -7‬از ﺑﻴﻦ ‪ K ،Na ,،Mg‬ﮐﺪاﻣﻴﮏ زودﺗﺮ اﻟﮑﺘﺮون از دﺳﺖ ﻣﻲ دهﻨﺪ؟ ﭼﺮا؟‬ ‫‪ K‬زودﺗﺮ اﻟﮑﺘﺮون از دﺳﺖ ﻣﻲ دهﺪ زﻳﺮا اﻟﮑﺘﺮو ﻧﮕﺎﺗﻴﻮ ﮐﻤﺘﺮي دارد‬ ‫‪ -8‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻨﺎوﺑﻲ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻮاﻻت ﭼﻬﺎر ﮔﺰﻳﻨﻪ اي‬ ‫‪ -1‬ﭼﻪ ﮔﺮوه ﻲ از ﻋﻨﺎﺻ ﺮ در ﺟ ﺪول ﺗ ﻨﺎوﺑﻲ داراي ﺁرا ﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮو ﻧﻲ ‪ (d5 (n-1‬و‪ns ٢‬‬ ‫اﺳﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﮔﺮوﻩ هﻔﺘﻢ‬ ‫ب ( ﮔﺮوﻩ ﭘﻨﺠﻢ‬ ‫ج ( ﮔﺮوﻩ هﻔﺪهﻢ‬ ‫د ( ﮔﺮوﻩ دوم‬ ‫‪ -2‬ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﮐﺪام ﮔﺮوهﻬﺎي ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‪ X -٢‬و ﻳﻮن ‪ M +٢‬ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪ؟‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 95 of 120‬‬

‫اﻟﻒ ( هﺠﺪهﻢ و ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‬ ‫ب ( ﺷﺎﻧﺰدهﻢ و دوم‬ ‫ج ( دوم و هﺠﺪهﻢ‬ ‫د ( دوم و ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‬ ‫‪ -3‬ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ اﻣﺮوزي ﺑﺮ ﭼﻪ اﺳﺎﺳﻲ درﺳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﻋﺪد اﺗﻤﻲ‬ ‫ب ( ﺟﺮم اﺗﻤﻲ‬ ‫ج ( اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮي‬ ‫د ( ﺷﻌﺎع اﺗﻤﻲ‬ ‫‪ -4‬در ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ در هﺮ ﮔ ﺮوﻩ از ﺑ ﺎﻻ ﺑ ﻪ ﭘ ﺎﺋﻴﻦ ﺷﻌﺎع اﺗﻤ ﻲ ‪ ....‬و اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮي ‪....‬‬ ‫ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ ( ﮐﺎهﺶ – ﮐﺎهﺶ‬ ‫ب ( اﻓﺰاﻳﺶ – اﻓﺰاﻳﺶ‬ ‫ج ( اﻓﺰاﻳﺶ – ﮐﺎهﺶ‬ ‫د ( ﮐﺎهﺶ – اﻓﺰاﻳﺶ‬ ‫‪ -5‬در ﮔﺮوﻩ هﺎﻟﻮژﻧﻬﺎ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ‪ ،‬ﮐﺪام ﺧﺎﺻﻴﺖ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد؟‬ ‫اﻟﻒ ( اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮي‬ ‫ب ( ﺷﻌﺎع ﺁﻧﻴﻮﻧﻲ‬ ‫ج ( ﻧﻘﻄﻪ ذوب‬ ‫د ( ﺷﻌﺎع اﺗﻤﻲ‬ ‫‪ -6‬ﺗﻌﺪاد ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺪام دورﻩ ‪ ،‬درﺳﺖ ﺑﻴﺎن ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ( دورﻩ اول ‪ 2 -‬ﻋﻨﺼﺮ‬ ‫ب ( دورﻩ دوم – ‪ 8‬ﻋﻨﺼﺮ‬ ‫ج ( دورﻩ ﺳﻮم – ‪ 18‬ﻋﻨﺼﺮ‬ ‫د ( دورﻩ ﭼﻬﺎرم – ‪ 18‬ﻋﻨﺼﺮ‬ ‫‪ -7‬ﻋﻨﺼﺮي ﺑﺎ ﺟﺬب ‪ ۴‬اﻟﮑﺘﺮون ﺑﻪ ﺁراﻳﺶ ﮔﺎز ﺑﻲ اﺛﺮ ﺑﻌ ﺪ از ﺧﻮد ﻣ ﻲ رﺳ ﺪ‪ ،‬اﻳ ﻦ ﻋﻨﺼ ﺮ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 96 of 120‬‬

‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺪام ﮔﺮوﻩ ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪١٣‬‬ ‫ب ( ‪١۴‬‬ ‫ج ( ‪15‬‬ ‫د ( ‪16‬‬ ‫‪ -8‬ﮐﺪام ﻓﻠﺰ زﻳﺮ در ﻧﻔﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﻮد؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﻣﺲ‬ ‫ب ( ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ‬ ‫ج ( ﺁهﻦ‬ ‫د ( ﺳﺪﻳﻢ‬ ‫‪ -9‬ﺗﻔﺎوت ﺧﻮاص ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ در ﻳﮏ ﮔﺮوﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ دورﻩ ؟ ﭼﺮا؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﮔﺮوﻩ ‪ ،‬زﻳﺮا ﺁراﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮون اﺗﻤﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ب ( ﮔﺮوﻩ ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮن هﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ج ( دورﻩ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻌﺪاد ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫د ( دورﻩ ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎي ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ -10‬در ﻳﮏ دورﻩ از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻋﻠﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ ( زﻳﺎد ﺷﺪن اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎي ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ و اﺛﺮ ﭘﻮﺷﺸﻲ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ‬ ‫ب ( زﻳﺎد ﺷﺪن ﺗﺮازهﺎي ﻓﺮﻋﻲ اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ و ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ‬ ‫ج ( ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﺗﻌﺪاد ﺗﺮازهﺎي اﺻﻠﻲ اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر ﻣﻮﺛﺮ هﺴﺘﻪ‬ ‫د ( ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﺗﻌﺪاد ﺗﺮازهﺎي ﻓﺮﻋﻲ اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ و اﻓﺰاش ﺷﻌﺎع اﺗﻤﻲ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺳﻪ‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺮدﻳﺪ ﮐﻪ اﺗﻤﻬﺎي ﮔﺎز هﺎي ﻧﺠﻴ ﺐ داراي ﺁراﻳ ﺶ ﭘﺎﻳ ﺪار هﺴ ﺘﻨﺪ زﻳ ﺮا‬ ‫ﺗﻤﺎم اورﺑﻴﺘﺎﻟﻬﺎي ﻻﻳ ﻪ ﻇﺮﻓﻴ ﺖ ﺁﻧ ﻬﺎ ﭘﺮﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ) ‪ (ns2 - np6‬اﺗﻤﻬ ﺎي دﻳﮕ ﺮ ه ﻢ ﺗﻤﺎﻳ ﻞ‬ ‫دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺁراﻳ ﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻲ ﮔ ﺎز ﻧﺠﻴ ﺐ ﻗﺒ ﻞ ﻳ ﺎ ﺑﻌ ﺪ از ﺧﻮدﺷ ﺎن ﺑﺮﺳ ﺎﻧﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘ ﻲ‬ ‫اﺗﻤﻲ ﺑ ﻪ ﺁرا ﻳﺶ هﺸ ﺘﺎﻳﻲ ﭘﺎﻳ ﺪار ﻣﻲ رﺳ ﺪ‪ ،‬از واﮐﻨ ﺶ ﭘﺬﻳﺮي ﺁن ﮐﺎﺳ ﺘﻪ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد و دﻳﮕ ﺮ‬ ‫ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎي دﻳﮕﺮ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲ دهﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 97 of 120‬‬

‫ﻣﺸﺎهﺪﻩ هﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﺰهﺎ ﺑﺎ از دﺳ ﺖ دادن اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﻇﺮﻓ ﻴﺖ ﺧ ﻮد ﺑﻪ ﺁرا ﻣﺶ‬ ‫هﺸﺘﺎﻳﻲ ﻣﻲ رﺳﻨﺪ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﮐﺎﺗﻴﻮن )ﻳﻮن ﻣﺜﺒﺖ( ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﻧﺎﻓﻠﺰهﺎ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮون ﺑﻪ اﻳﻦ ﺁراﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ رﺳﻨﺪ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺁﻧﻴﻮن )ﻳﻮن ﻣﻨﻔﻲ( ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻮﻧﻬﺎي ﺗﮏ اﺗﻤﻲ‬ ‫ﺑﻪ هﺮ ﻳﻮﻧﻲ ﮐﻪ از ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ ﺁن ه ﻢ ﺑ ﺮ اﺛ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﻳﺎ از دﺳ ﺖ دادن ﻳ ﮏ ﻳ ﺎ ﭼﻨ ﺪ اﻟﮑ ﺘﺮون‬ ‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﻮن ﺗﮏ اﺗﻤﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻠﺰهﺎي ﮔﺮوﻩ اول ﺑﺎ از دﺳﺖ دادن ﻳﮏ اﻟﮑﺘﺮون ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﮐﺎﺗﻴﻮن ﺑﺎ ﺑﺎر ‪ ١+‬ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ ﻣ ﺜﻞ‬ ‫‪+Na‬‬ ‫ﻓﻠﺰهﺎي ﮔﺮوﻩ دوم ‪ ،‬ﺑﺎ از دﺳﺖ دادن دو اﻟﮑﺘﺮون ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﮐﺎﺗﻴﻮن ‪ +٢‬ﻣﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ ﻣﺜ ﻞ ‪+٢‬‬ ‫‪Mg‬‬ ‫ﻧﺎﻓﻠﺰهﺎي ﮔﺮوﻩ ‪ ۶١‬ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ دو اﻟﮑﺘﺮون ﺑﻪ ﺁﻧﻴﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺎر ‪ -٢‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺜﻞ ‪O -٢‬‬ ‫ﻧﺎﻓﻠﺰهﺎي ﮔﺮوﻩ ‪ ٧١‬ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ دو اﻟﮑﺘﺮون ﺑﻪ ﺁﻧﻴﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺎر ‪ -١‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻣﺜﻞ ‪-Cl‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﻓﻠﺰهﺎي واﺳﻄﻪ ﺑﺪون داﺷ ﺘﻦ ﺁرا ﻳﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻧ ﻲ ﮔ ﺎز ﻧﺠﻴ ﺐ ﺑ ﻪ ﭘﺎﻳ ﺪاري ﻣ ﻲ رﺳ ﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮهﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻳﻮﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﺎر ﻣﺘﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺜﻞ‬ ‫‪ Fe ٢+‬و ‪ Fe +٢‬ﻳﺎ ‪ Mn +٣‬و‪Mn +٣‬‬ ‫اﻳﻦ ﻳﻮﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻳﻮن ﺁهﻦ )‪ ( II‬و ﻳﻮن ﺁهﻦ )‪ (III‬ﻳﺎ ﻳﻮن ﻣﻨﮕﻨﺰ )‪ (II‬و ﻳﻮن ﻣﻨ ﮕﻨﺰ )‬ ‫‪ (III‬ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 98 of 120‬‬

‫ﻳﮏ ﻣﺜﺎل ﻣﺘﺪاول ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎ ﻧﻤﮏ ﺧﻮراﮐﻲ )ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ( اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﮑﻬﺎ از ذرﻩ هﺎي‬ ‫ﺑﺎرداري ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ اﻧ ﺪ ﮐ ﻪ در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ي دادو ﺳ ﺘﺪ اﻟﮑ ﺘﺮون ﺑﻮﺟ ﻮد ﺁﻣ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻧ ﻴﺮوي‬ ‫ﺟﺎذﺑﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ذرﻩ هﺎي ﺑﺎردار‪ ،‬ﺑﺎر ﻧﺎهﻤﻨﺎم وﺟﻮد دارد ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﻳﻮﻧ ﻲ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳﻨ ﺪ‪ .‬در‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻧﻤﮑﻬﺎ اﻳ ﻦ ﻧ ﻮع ﭘﻴﻮﻧ ﺪ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬اﻳ ﻦ ﻧ ﻴﺮوي ﺟﺎذﺑ ﻪ ﻣﺤ ﺪود ﺑ ﻪ ﻳ ﮏ ﮐﺎﺗﻴﻮن و ﻳ ﮏ‬ ‫ﺁﻧﻴ ﻮن ﻧﻴﺴ ﺖ ﺑﻠﮑ ﻪ در ﺗﻤ ﺎم ﺟﻬﺘﻬ ﺎ و ﻣﻴ ﺎن هﻤ ﻪ ي ﻳﻮﻧﻬ ﺎي ﻧﺎهﻤﻨ ﺎم ﻣﺠ ﺎور و در ﻓﻮاﺻ ﻞ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر زﻳ ﺎدي از ﻳﻮﻧﻬ ﺎي ﻧﺎهﻤﻨ ﺎم ﺑﻪ ﺳ ﻤﺖ ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ ﮐﺸ ﻴﺪﻩ ﻣ ﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺁراﻳﺶ ﻣﻨﻈﻤﻲ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁورﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺁراﻳﺶ ﻳﻮﻧﻬﺎ در ﻧﻤﮑﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﮏ اﻟﮕﻮي ﺗﮑﺮاري اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻟﮕﻮ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﻠ ﻮر‬ ‫ﺗﮑﺮار ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﭼﻴﺪﻩ ﺷﺪن ذرﻩ هﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻩ ي ﻳ ﮏ ﺟﺴ ﻢ در ﺳ ﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺷﺒﮑﻪ ﺑﻠﻮر ﺁن ﺟﺴﻢ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫هﺮ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﻳﻮﻧﻬﺎي ﺑﺎ ﺑﺎر ﻣﺨﺎﻟﻒ ذرﻩ هﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﺁن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻳﻮﻧ ﻲ‬ ‫ﻳﺎ ﻧﻤﮏ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎي ﻳﻮﻧ ﻲ در ﺣ ﺎﻟﺘﻲ ﮐ ﻪ ﻳ ﻮن ه ﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨ ﺪ ﺁزاداﻧ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ ﮐﻨﻨ ﺪ رﺳ ﺎﻧﺎي ﺧﻮﺑ ﻲ ﺑ ﺮاي‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮق هﺴﺘﻨﺪ )ﻧﻤﮏ ﻣﺤﻠﻮل در ﺁب(‬ ‫ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﺁزاد ﺷﺪﻩ ﺑﻪ هﻨﮕﺎم ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻳﮏ ﻣﻮل ﺟﺎﻣﺪ ﻳﻮﻧﻲ از ﻳﻮﻧﻬﺎي ﮔﺎزي ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﺁن‬ ‫را اﻧﺮژي ﺷﺒﮑﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺮژي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻴ ﺎر ﺧﻮﺑ ﻲ ﺑﺮاي ا ﻧﺪازﻩ ﮔ ﻴﺮي ﻗ ﺪرت‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ در ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﻧﺮژي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‬ ‫‪ Kj.mol -١ ٧٨٧/۵‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ ﻧﻘﻄﻪ ذوب و ﻧﻘﻄﻪ ﺟﻮش ﺑﺎﻻﻳﻲ دارﻧﺪ ﭼﻮن ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑ ﻪ ﺑﻴ ﻦ ﻳﻮﻧﻬ ﺎي ﺁن‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 99 of 120‬‬

‫ﺧﻴﻠﻲ ﻗﻮي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻠﻮر ﻧﻤﮑﻬ ﺎ ﺑ ﻪ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺳ ﺨﺖ و ﺷ ﮑﻨﻨﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻳﻮﻧﻬ ﺎ در ﺷ ﺒﮑﻪ ي ﺑﻠ ﻮر ﺑ ﻪ ﺻ ﻮرت ﻣﻨﻈ ﻢ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻳﻮﻧ ﻲ ﺳ ﺨﺖ ا ﺳﺖ ‪ ،‬ز ﻳﺮا ﺑ ﺮاي ﺷﮑ ﺴﺘﻦ هﻤ ﻪ ي ﭘﻴﻮﻧ ﺪهﺎي ﻣﻴ ﺎن‬ ‫ﻳﻮﻧﻬﺎ اﻧﺮژي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ه ﺮ ﺣ ﺎل ﭼﻨﺎﻧﭽ ﻪ ﺑ ﺮ اﺛ ﺮ ﺿ ﺮﺑﻪ ي ﭼﮑ ﺶ ﻳﮑ ﻲ از ﻻﻳ ﻪ ه ﺎ اﻧ ﺪﮐﻲ ﺟﺎﺑﺠ ﺎ ﺷ ﻮد‪ ،‬ﺁﻧﮕ ﺎﻩ‬ ‫ﺑﺎرهﺎي ﻧﺎهﻤﻨﺎم ﮐﻨﺎر هﻢ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑ ﻪ دﻟﻴ ﻞ اﺛ ﺮ داﻓﻌ ﻪ ﻣﻴ ﺎن ﻳﻮﻧ ﻬﺎي ه ﻢ ﻧ ﺎم ﺷ ﺒﮑﻪ‬ ‫ﺑﻠﻮر ﺑﻪ هﻢ ﻣﻲ رﻳﺰد و ﻣﻲ ﺷﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ دو ﺗﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ ﻣﺘﺸﮑﻞ از دو ﻋﻨﺼﺮ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي دو ﺗﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺜ ﻞ ﻧ ﻤﮏ ﺧﻮراﮐ ﻲ‬ ‫ﮐﻪ از دو ﻋﻨﺼ ﺮ ﺳﺪﻳﻢ و ﮐﻠ ﺮ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺮا ي ﻧﻤ ﺎﻳﺶ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎي ﻳﻮﻧ ﻲ دو ﺗﺎﻳ ﻲ‬ ‫اﺑﺘﺪا ﻧﻤﺎد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮐﺎﺗﻴﻮن و ﺳﭙﺲ ﻧﻤﺎد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺁﻧﻴﻮن را ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﺎم ﮔ ﺬاري ه ﻢ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺎم ﮐﺎﺗﻴﻮن و ﺳﭙﺲ ﻧﺎم ﺁﻧﻴﻮن را ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ‪:‬‬ ‫‪ --> ( K+, cl _) --> kcl‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‬ ‫)‪ Ca2+‬و‪--> +O2 (O2-‬‬

‫‪ --> Cao‬ﮐﻠﺴﻴﻢ اﮐﺴﻴﺪ‬

‫ﻓﺮﻣﻮل ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻳﻮﻧﻲ دو ﺗﺎﻳﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐ ﺮد ‪ .‬ﺑ ﺮاي‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺁﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم اﮐﺴﻴﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪:‬‬ ‫‪ (١‬در اﻳﻦ اﮐﺴﻴﺪ ﻧﻤﺎد ﮐﺎﺗﻴﻮن ‪ ٣Al+‬و ﻧﻤﺎد ﺁﻧﻴﻮن ‪ o +٢‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪ (٢‬ﻧﺨﺴﺖ ﻧﻤﺎد ﮐﺎﺗﻴﻮن و ﺳﭙﺲ ﻧﻤﺎد ﺁﻧﻴﻮن را ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ‪Al+٣ o-٢‬‬ ‫‪ (٣‬ﮐﻮﭼﮑ ﺘﺮﻳﻦ ﻣﻀ ﺮب ﻣﺸ ﺘﺮﮎ ﺑﺎره ﺎي اﻳ ﻦ دو ﻳ ﻮن ﺑﺮاﺑ ﺮ ‪(٢×٣) = ۶‬اﺳ ﺖ ‪ .‬ﺑ ﺮاي‬ ‫داﺷﺘﻦ ‪ ۶‬ﺑﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﻳﺪ ‪ ٢‬ﻳﻮن ‪ ٣Al+‬و ﺑﺮاي ‪ ۶‬ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ‪ ٣‬ﻳﻮن ‪ o -٢‬داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﻢ‪.‬‬ ‫از اﻳﻦ رو ﻧﺴﺒﺖ ‪ o -٢ Al+٣‬ﺑﺮاﺑ ﺮ ‪ ٢‬ﺑ ﻪ ‪ ٣‬و ﻓﺮ ﻣﻮل ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ا ﻳﻦ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﺑ ﻪ ﺻ ﻮرت‬ ‫‪ Al٢ o٣‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻮﻧﻬﺎي ﭼﻨﺪ اﺗﻤﻲ‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎي ﻳﻮﻧ ﻲ ﻣﺜ ﻞ ﺳ ﺪﻳﻢ ﺳ ﻮﻟﻔﺎت ﭘﺘﺎﺳ ﻴﻢ و ﺁﻣﻮﻧﻴ ﻮم ﻧﻴ ﺘﺮات وﺟ ﻮد دارﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﻳﻮﻧﻬ ﺎي‬ ‫ﺳﺎزﻧﺪﻩ ي ﺁﻧﻬﺎ از دو ﻳ ﺎ ﭼ ﻨﺪ اﺗ ﻢ ﻳﮑﺴ ﺎن ﻳ ﺎ ﻣﺘﻔ ﺎوت ﺗ ﺸﮑﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ ا ﻳﻦ ﻳﻮﻧﻬ ﺎ ﭼﻨ ﺪ‬ ‫اﺗﻤ ﻲ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺮاي ﻣﺜ ﺎل در ﺁﻣﻮﻧﻴ ﻮم ﻧﺘ ﻴﺮات ‪ ،‬ﮐ ﺎﺗﻴﻮن ‪ NH ۴+‬و ﺁﻧﻴ ﻮن ‪NO -٣‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 100 of 120‬‬

‫اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺎر ﮐ ﺎﺗﻴﻮن ‪ +١‬و ﺑ ﺎر ﺁﻧﻴ ﻮن ‪ -١‬اﺳ ﺖ ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮ اﻳ ﻦ ﻓﺮﻣ ﻮل ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻳ ﻦ ﻧﻤ ﮏ ﺑ ﻪ‬ ‫ﺻﻮرت‪ NO ۴ NH ٣‬اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﮐﺎﺗﻴﻮن ﺑﻪ ﺁﻧﻴﻮن ‪ ١‬ﺑﻪ ‪ ١‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻣ ﻮل ﻳﻮﻧ ﻲ ﻳ ﮏ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻳﻮﻧ ﻲ ﭼﻨ ﺪﺗﺎﻳﻲ را ﻣ ﻲ ﺗ ﻮان در دو ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ﺧﻼﺻ ﻪ ﮐ ﺮد ‪ .‬ﺑ ﻪ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮم ﮐﺮﺑﻨﺎت ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ -١‬ﻧﻤ ﺎد ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻳ ﻮن ﺁﻣﻮﻧﻴ ﻮم ‪ NH ۴+‬و ﮐﺮﺑﻨ ﺎت )‪ ( Co٢- ٣‬اﺳ ﺖ‪ .‬اﺑﺘ ﺪا ﮐ ﺎﺗﻴﻮن و‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺁﻧﻴﻮن را ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ‪ NH۴Co ٣ :‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻤﮑﻬﺎي ﺁب ﺗﺒﻠﻮر دارﻧﺪ‬ ‫ﻳﻮﻧﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻤﮑﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻠﮑ ﻮل هﺎي ﺁب ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ دهﻨ ﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎ را ﻧﻤﮑﻬ ﺎي ﺁﺑﭙﻮﺷ ﻴﺪﻩ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳﻨ ﺪ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻣ ﺲ )||( ﺳ ﻮﻟﻔﺎت ‪ ۵‬ﺁﺑ ﻪ‪5H2O ، ،‬‬ ‫‪ CUSO4‬ﻣﺸ ﺎهﺪﻩ ﻣ ﻲ ﮐﻨﻴ ﺪ ﮐ ﻪ ﺗﻌ ﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮه ﺎي ﺁب ﺗﺒﻠ ﻮر را ﭘ ﺲ از ﻧﻮﺷ ﺘﻦ ﻓﺮﻣ ﻮل‬ ‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻮاﻻت‬ ‫‪ -1‬ﻳﻮﻧﻬﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻳﻮﻧﻬﺎي ﻣﻨﻔﻲ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي زﻳﺮ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪Mns‬‬

‫‪Fe٢o٣‬‬

‫‪NiBr٢‬‬

‫)‪(Mn2+,S2-‬‬

‫)‪(Fe3+,O2-‬‬

‫)‪(Ni2+,Br -‬‬

‫‪ – ٣‬ﮐﺪام ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎ داراي اﻧﺮژي ﺷﺒﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي هﺴﺘﻨﺪ؟ ﭼﺮا؟‬ ‫‪ K2SO4 --> K2SO4‬ﻳﺎ ‪Na2So4‬‬ ‫‪ kbr ---> kbr‬ﻳﺎ ‪k‬‬ ‫‪ Bao ---> Bao‬ﻳﺎ ‪BaCl٢‬‬ ‫ﭼﻮن هﺮ ﻳﻮﻧﻲ ﮐﻪ اﺧﺘﻼف اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮي ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﻮﻧﻲ ﻗ ﻮي ﺗ ﺮ ﺷ ﮑﻞ‬ ‫ﻣﻲ دهﻨﺪ و هﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﻮﻧﻲ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﻗﻮﻳﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺮژي ﺷﺒﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ – ۴‬ﻧﺎم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪Mgo‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ اﮐﺴﻴﺪ‬

‫‪CrI3‬‬

‫ﮐﺮم )‪ (III‬ﻳﺪﻳﺪ‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫‪Page 101 of 120‬‬

‫‪CUBr‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪NiCl2‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫ﻣﺲ ) ‪ ( II‬ﺑﺮﻣﻴﺪ‬

‫‪ALCL3‬‬

‫ﺁﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم ﮐﻠﺮاﻳﺪ‬

‫ﻧﻴﮑﻞ ) ‪( II‬‬ ‫ﮐﻠﺮاﻳﺪ‬

‫‪CSF‬‬

‫ﺳﺰﻳﻢ ﻓﻠﻮﺋﻮرﻳﺪ‬

‫‪ – ۵‬ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪PbO‬‬

‫ﺳﺮب )‪ ( II‬اﮐﺴﻴﺪ‬

‫‪KH‬‬

‫ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ هﻴﺪرﻳﺪ‬

‫‪SnO‬‬

‫ﻗﻠﻊ ) ‪ (II‬اﮐﺴﻴﺪ‬

‫‪BeI2‬‬

‫ﺑﺮﻳﻠﻴﻢ ﻳﺪﻳﺪ‬

‫‪SrH2‬‬

‫اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻢ‬ ‫هﻴﺪرﻳﺪ‬

‫‪CUS‬‬

‫ﻣﺲ )‪ (II‬ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ‬

‫‪ – ۶‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻗﺎﻋﺪﻩ اوﮐﺘﺖ ﻳﺎ هﺸﺘﺎﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫ﮔﺎزهﺎي ﻧﺠﻴﺐ در ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﮏ ﺁراﻳﺶ هﺸﺘﺎﻳﻲ دارﻧﺪ ) ‪ ns2‬و ‪ (np6‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﮏ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺼﺮهﺎ ﻣﻴﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻳﺎ از دﺳ ﺖ دادن اﻟﮑ ﺘﺮون ‪،‬‬ ‫ﺁراﻳﺶ ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺘﺸ ﺎن را ﺑ ﻪ ﺁرا ﻳﺶ ﮔ ﺎز ﻧﺠﻴ ﺐ ﻗ ﺒﻞ ﻳ ﺎ ﺑﻌ ﺪ از ﺧﻮدﺷ ﺎن ﺑﺮﺳ ﺎﻧﻨﺪ ) ﻗﺎﻋ ﺪﻩ‬ ‫هﺸﺘﺎﻳﻲ(‬

‫‪ -7‬ﺟﺪول زﻳﺮ را ﮐﺎﻣﻞ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪so2-4‬‬

‫‪No-3‬‬

‫‪Br -‬‬

‫ﮐﺎﺗﻴﻮن ‪ / ß‬ﺁﻧﻴﻮن ‪Þ‬‬

‫‪Mgso4‬‬

‫‪Mg(No3)2‬‬

‫‪MgBr2‬‬

‫‪Mg2+‬‬

‫)‪(NH4‬‬ ‫‪2So4‬‬

‫‪NH4No3‬‬

‫‪NH4Br‬‬

‫‪NH4+‬‬

‫‪Fe2(so4)3‬‬

‫‪Fe(No3)3‬‬

‫‪Fe(No3)3‬‬

‫‪Fe3+‬‬

‫‪ -8‬ﻋﺒﺎرات زﻳﺮ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﻧﺮژي ﺷﺒﮑﻪ – ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﻮﻧﻲ – ﻧﻤﮏ – ﻳﻮﻧﻬﺎي ﭼﻨﺪ اﺗﻤﻲ – ﮐﺎﺗﻴﻮن – ﺁﻧﻴﻮن‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 102 of 120‬‬

‫ﺳﻮاﻻت ﭼﻬﺎر ﮔﺰﻳﻨﻪ اي‬ ‫‪ -1‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻳﻮﻧﻲ ‪ MX2‬ﮐﺪام ﻣﻮرد زﻳﺮ درﺳﺖ اﺳﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﻋﻨﺼﺮهﺎي ‪ M‬و ‪ X‬در ﻳﮏ دورﻩ ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ب ( ﻋﺪد اﺗﻤﻲ ﻋﻨﺼﺮ ‪ X‬از ﻋﻨﺼﺮ ‪ M‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ج( ﺗﻌﺪاد اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎي ﻋﻨﺼﺮ ‪ X ٢‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻨﺼﺮ ‪ M‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫د( اﻧﺮژي ﻳﻮﻧﺶ ﻋﻨﺼﺮ ‪ X‬از ‪ M‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻳﻮﻧﻬﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ در ﺷﺒﮑﻪ ي ﺑﻠﻮر ﻳﮏ ﻧﻤﮏ ﭼﻪ ﻧﻮع ﺣﺮﮐﺘﻲ دارﻧﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻮﺟﻲ ﺷﺪﻳﺪ‬ ‫ب( ﺣﺮﮐﺖ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺿﻌﻴﻒ‬ ‫ج( ﺣﺮﮐﺖ ارﺗﻌﺎﺷﻲ در ﻣﺤﻠﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫د( ﺣﺮﮐﺘﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‬

‫‪ -3‬ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﺧﻮاص ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﺧﺮدﺷﺪن ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ‬ ‫ب( ﺣﻞ ﺷﺪن در ﺁب‬ ‫ج( ﻧﻘﻄﻪ ي ذوب و ﺟﻮش ﺑﺎﻻ‬ ‫د( رﺳﺎﻧﺎ ﺑﻮدن در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺎﻣﺪ‬ ‫‪ -4‬ﮐﺪام ﻣﺎدﻩ ﺟﺰو ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻳﻮﻧﻲ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪H2SO4‬‬ ‫ب( ‪NH4Cl‬‬ ‫ج( ‪SiBr4‬‬ ‫د( ‪Sio2‬‬ ‫‪ -5‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻴﻦ ذرﻩ هﺎ در ﮐﺪام دو ﻣﺎدﻩ ي زﻳﺮ ﻳﻮﻧﻲ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪ Nacl‬و ‪Cao‬‬ ‫ب ( ‪ So2‬و ‪K2S‬‬ ‫ج ( ‪ MgBr2‬و ‪Co2‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 103 of 120‬‬

‫د( ‪ ICl3‬و ‪CuSo4‬‬ ‫‪ -6‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮐﺪام ﻋﻨﺼﺮ ﺑﺎ ﺑﺮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻮﻧﻲ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪Ca‬‬ ‫ب(‪P‬‬ ‫ج( ‪I‬‬ ‫د( ‪B‬‬ ‫‪ -7‬ﮐﺪام ﻓﻠﺰ زﻳﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻳﻮن ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﺳﺪﻳﻢ‬ ‫ب( ﮐﻠﺴﻴﻢ‬ ‫ج( ﺁهﻦ‬ ‫د( ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ‬ ‫‪ -8‬ﮐﺪام ﻳﮏ از ﺟﻔﺖ اﺗﻤﻬﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ‪ ،‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﻮﻧﻲ ﻣﻲ دهﻨﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪p‬و‪S‬‬ ‫ب(‪k‬و‪H‬‬ ‫ج( ‪ S‬و ‪Sr‬‬ ‫د( ‪ I‬و ‪Br‬‬ ‫‪ -9‬ﮐﺎﺗﻴﻮن ﮐﺪاﻣﻴﮏ از اﺗﻤﻬﺎي زﻳﺮ ﺑﺎ ‪ S -٢‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﻮﻧﻲ ﻗﻮي ﺗﺮي ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ دهﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪Na‬‬ ‫ب( ‪Rb‬‬ ‫ج( ‪Cs‬‬ ‫د( ‪K‬‬ ‫‪ -10‬ﻧﻤﺎد ﮐﺎﺗﻴﻮن ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﺎﻳﺶ دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪Mg+‬‬ ‫ب( ‪+ ٢Mg‬‬ ‫ج( ‪Mg+٢‬‬ ‫د(‪++Hg‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 104 of 120‬‬

‫ﺷﻤﺎرﻩ‬

‫اﻟﻒ‬

‫ب‬

‫ج‬

‫‪١‬‬

‫د‬ ‫√‬

‫‪٢‬‬

‫√‬

‫‪٣‬‬

‫√‬

‫‪۴‬‬

‫√‬

‫‪۵‬‬

‫√‬

‫‪۶‬‬

‫√‬

‫‪٧‬‬

‫√‬

‫‪٨‬‬

‫√‬

‫‪٩‬‬

‫√‬

‫‪١٠‬‬

‫√‬

‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎر‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺐ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ‬ ‫ﮔﺎﻩ اﺗﻤﻬﺎ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺁراﻳﺶ ﮔﺎز ﻧﺠﻴﺐ )ﺁراﻳﺶ هﺸﺘﺎﻳﻲ( ﺑﻪ ﺟﺎي از دﺳﺖ دادن ﻳﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫اﻟﮑ ﺘﺮون ﺁﻧﻬ ﺎ را ﻣﻴ ﺎن ﺧ ﻮد ﺑ ﻪ اﺷ ﺘﺮاﮎ ﻣ ﻲ ﮔﺬارﻧ ﺪ‪ .‬در اﻳ ﻦ ﺣﺎﻟ ﺖ ﻣﻴ ﺎن دو اﺗ ﻢ ﭘﻴﻮﻧ ﺪي ﺑ ﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺗﺮﮐﻴﺒﻲ ﻣﺎﻧ ﻨﺪ ﻳ ﺪ ) ‪ (٢I‬از‬ ‫ﺑ ﻪ اﺷ ﺘﺮاﮎ ﮔﺬاﺷ ﺘﻪ ﺷ ﺪن زوج اﻟﮑ ﺘﺮون ﭘﻴﻮﻧ ﺪي ﻣﻴ ﺎن دو اﺗ ﻢ ﺣﺎﺻ ﻞ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ ﭼﻨﻴ ﻦ‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎﻳﻲ ﮐﻪ از ﻣﻮﻟﮑﻮهﺎي ﺟﺪا از هﻢ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮوهﺎي ﺟﺎذﺑﻪ اي و داﻓﻌﻪ اي ﺑﺮ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻮﻟﮑﻮل ‪ ٢H‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮ ﻳﺪ ﮐ ﻪ دو اﺗ ﻢ ‪ H‬ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺎ ﻧﺰد ﻳﮏ‬ ‫ﺷﺪن اﺗﻢ هﺎي هﻴﺪروژن ﺑﻪ هﻢ ﻣﻴ ﺎن اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ و هﺴ ﺘﻪ اﺗ ﻢ دﻳﮕ ﺮ ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑ ﻪ و‬ ‫ﻣﻴﺎن اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ و اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي اﺗ ﻢ دﻳﮕ ﺮ و هﻤﭽﻨﻴ ﻦ ﻣﻴ ﺎن ه ﺴﺘﻪ ه ﺎي ﺁﻧﻬ ﺎ ﻧﻴﺮوي‬ ‫داﻓﻌﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ در هﻨﮕﺎم ﺗﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﮐ ﻮواﻻﻧﺲ اﺛ ﺮ ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑ ﻪ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ا ﺳﺖ و‬ ‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭘ ﺲ از ﺗ ﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﻧﻴﺮو هﺎي ﺟﺎذﺑ ﻪ و داﻓ ﻌﻪ ﺑﺮاﺑ ﺮ ﺷ ﺪﻩ و‬ ‫اﺗﻤﻬﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ هﻢ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻃﻮل ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ اﻧﺮژي ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﻋﮑﺲ دارد‬ ‫وﻗ ﺘﻲ اﺗﻤﻬ ﺎي هﻴ ﺪروژن در ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ي ﻣﻌﻴ ﻨﻲ از ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ ﻗ ﺮار ﻣ ﻲ ﮔﻴﺮﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑﻴ ﻦ ﺁﻧﻬ ﺎ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 105 of 120‬‬

‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ،‬اﺗﻢ هﺎ در ﻣﻮﻟﮑﻮل در ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ اﻧﺮژي ﻗ ﺮار دار ﻧﺪ‬ ‫) ﺑﺎ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﻧﺮژي ﺁزاد ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد( اﮔ ﺮ اﺗﻤﻬ ﺎ از اﻳ ﻦ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﺑ ﻪ ه ﻢ دورﺗ ﺮ ﻳ ﺎ ﻧﺰدﻳﮑﺘ ﺮ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ در وﺿﻊ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻗﺮار ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در واﻗﻊ اﻳ ﻦ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ه ﻤﺎن ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ي ﻣ ﻴﺎن دو‬ ‫اﺗﻢ هﻴﺪروژن ﭘﺲ از ﺗﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن ﻃﻮل ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳﻨ ﺪ‪ .‬ه ﺮ ﭼ ﻪ ﻃ ﻮل ﭘﻴﻮﻧ ﺪ‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﻮي ﺗﺮ اﺳﺖ و اﻧﺮژي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺁن ﻻزم اﺳﺖ و ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬

‫ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎي ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ ﻗﻄﺒﻲ و ﻧﺎﻗﻄﺒﻲ‬

‫هﺮ ﮔﺎﻩ دو اﺗﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ هﻢ اﻟﮑﺘﺮون ﺑﻪ اﺷﺘﺮاﮎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻪ ﻳ ﮏ ا ﻧﺪازﻩ ﺗﻤﺎ ﻳﻞ داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﻨﺪ ﮐ ﻪ‬ ‫ﺟﻔﺖ اﻟﮑﺘﺮون ﭘﻴﻮﻧﺪي را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﺑﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪﺷﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ ﻧﺎﻗﻄﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ‬ ‫ﻳﮑ ﻲ از اﺗﻤﻬ ﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮﺗﺮ از دﻳﮕ ﺮي ﺑﺎﺷ ﺪ‪ ،‬زوج اﻟﮑ ﺘﺮون ﭘﻴﻮﻧ ﺪي را ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﺑ ﻪ ﺳ ﻤﺖ‬ ‫ﺧ ﻮدش ﻣ ﻲ ﮐﺸ ﺪ و ﭘﻴﻮﻧﺪﺷ ﺎن ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴ ﻲ ﻗﻄ ﺒﻲ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻗﻄ ﺐ ﻣﻨﻔ ﻲ اﻳ ﻦ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ را اﺗ ﻢ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮو ﻧﮕﺎﺗﻴﻮﺗﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ دهﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ دهﻨﺪ؟‬ ‫ﺑ ﺮاي ﻧﺸ ﺎن دادن ﭼﮕﻮﻧﮕ ﻲ اﺗﺼ ﺎل اﺗﻤﻬ ﺎ ﻣ ﻲ ﺗ ﻮان اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﻇﺮﻓﻴ ﺘﻲ ﺷ ﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ در‬ ‫ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ را ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻘﻄ ﻪ ﻧﺸ ﺎن داد‪ .‬ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻣﺜ ﺎل ﺑ ﺮاي ‪ H 2‬ﮐ ﻪ از دو اﺗ ﻢ‪H‬‬ ‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ‪:‬‬ ‫‪H.+.H --> H:H‬‬ ‫و ﻳﺎ ﺑﺮاي ‪ Cl2‬ﮐﻪ از دو اﺗﻢ ‪ Cl‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫اﺗﻢ ‪ Cl‬در ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ‪ ٧‬اﻟﮑﺘﺮون دارد و ﺑﺮاي رﺳ ﻴﺪن ﺑ ﻪ ﻗﺎﻋ ﺪﻩ هﺸ ﺘﺎﻳﻲ ﺑ ﻪ اﻟ ﮑﺘﺮون ﻧﻴ ﺎز‬ ‫دارد‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 106 of 120‬‬

‫زوج ﭘﻴﻮﻧﺪي ‪Cl..Cl --> . Cl . +Cl‬‬ ‫هﻨﮕﺎم رﺳﻢ ﺳﺘﺎﺧﺘﺎرهﺎي اﻟﮑﺘﺮون – ﻧﻘﻄﻪ اي ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﻔﺖ ﻧﻘﻄﻪ اي را ﮐﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔ ﺮ ﺟﻔ ﺖ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮون ﭘﻴﻮﻧﺪي اﺳﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺧ ﻂ ﮐﻮﺗ ﺎﻩ ﻧﺸ ﺎن داد‪ .‬اﻳ ﻦ ﺧ ﻂ ﮐﻮﺗ ﺎﻩ ﻧﻤﺎﻳ ﺎﻧﮕﺮ ﻳ ﮏ ﭘﻴﻮ ﻧﺪ ﺳ ﺎدﻩ‬ ‫)ﻳﮕﺎﻧﻪ ( اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ‪:‬‬ ‫‪H_H ، H_Cl، Cl_Cl‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﺪل اﻟﮑﺘﺮون – ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎي ﭼﻨﺪ اﺗﻤﻲ را ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ﻧﻤﺎﻳﺶ داد‪.‬‬ ‫دو اﺗﻢ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﺟﻔﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون ﺑ ﻪ اﺷ ﺘﺮاﮎ ﺑﮕﺬارﻧ ﺪ و ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮ ﻧﺪ دو ﮔﺎﻧ ﻪ ‪،‬‬ ‫ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ و ‪ ...‬ﺑﺪهﻨﺪ ﻣﺜﻞ ‪ C2H2‬و‪C2H 4‬‬

‫ﭘﻴﻮﻧﺪ داﺗﻴﻮ‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ داﺗﻴﻮ هﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ دو اﺗﻢ ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ي ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﮑﻲ دﺳﺖ ﮐ ﻢ داراي ﻳ ﮏ‬ ‫ﺟﻔ ﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون ﻧﺎﭘﻴﻮﻧ ﺪي و دﻳﮕ ﺮي داراي دﺳ ﺖ ﮐ ﻢ ﻳ ﮏ اورﺑﻴﺘ ﺎل ﺧ ﺎﻟﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﮐ ﺎﺗﻴﻮن‬ ‫ﺁﻣﻮﻧﻴﻮم ﮐﻪ از اﺗﺼﺎل ﻳﮏ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺁﻣﻮﻧﻴﺎﮎ و ﻳﮏ ﻳﻮن هﻴﺪروژن ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫روش ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﭘﻴﺸﻮﻧﺪ ‪ ،‬رﻳﺸﻪ ﻧﺎم ﻋﻨﺼﺮ و ﭘﺴﻮﻧﺪ‬ ‫ﺷﻴﻤﻲ داﻧﻬﺎ اﻏﻠﺐ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ را ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﭘﻴﺸ ﻮﻧﺪهﺎي ﻧﻮﺷ ﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ در ﺟ ﺪول ﻧ ﺎم‬ ‫ﻻ ﺑ ﻪ رﻳ ﺸﻪ ي ﻧ ﺎم ﻋﻨﺼ ﺮهﺎي ﻣﻮﺟ ﻮد در ﺗﺮﮐﻴ ﺐ‬ ‫ﮔﺬاري ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ وﻧﺪ و ﭘﺲ وﻧﺪ ﻣﻌﻤ ﻮ ً‬ ‫اﻓﺰودﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻻ ﻧﺎم ﻋﻨﺼﺮي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕ ﺎﺗﻴﻮي ﺁن ﮐﻤ ﺘﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ ﻓﺮﻣ ﻮل ﻣﻮﻟﮑﻮﻟ ﻲ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻣ ﻮرد ﻧﻈ ﺮ ﺗﻨﻬ ﺎ ﻳ ﮏ اﺗ ﻢ از ﻋﻨﺼ ﺮ اول داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ‪ ،‬از ﺑ ﻪ ﮐ ﺎرﺑﺮدن ﭘﻴ ﺶ وﻧ ﺪ ﻣﻮﻧ ﻮ ﭼﺸ ﻢ‬ ‫ﭘﻮﺷﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮﺑﻦ دي اﮐﺴﻴﺪ ‪CO ٢‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫ﭘﻴﺸﻮﻧﺪ‬

‫ﺗﻌﺪاداﺗﻢ هﺎ‬

‫ﻣﻮﻧﻮ‬

‫‪1‬‬

‫دي‬

‫‪2‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 107 of 120‬‬

‫ﺗﺮي‬

‫‪3‬‬

‫ﺗﺘﺮا‬

‫‪4‬‬

‫ﭘﻨﺘﺎ‬

‫‪5‬‬

‫هﮕﺰا‬

‫‪6‬‬

‫هﭙﺘﺎ‬

‫‪7‬‬

‫اوﮐﺘﺎ‬

‫‪8‬‬

‫ﻧﻮﻧﺎ‬

‫‪9‬‬

‫دﮐﺎ‬

‫‪10‬‬

‫ﻧﺎم ﮔﺬاري ﺑﻪ روش اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻋﺪد اﮐﺴﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻲ ﻇﺎهﺮي ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ هﺮ اﺗﻢ ﻋﺪد اﮐﺴﺎﻳﺶ ﺁن اﺗﻢ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻻ ﻋﺪد اﮐﺴﺎﻳﺶ ‪ 2-‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﻋﺪد اﮐﺴﺎﻳﺶ ‪ 2+‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﻋﺪد اﮐﺴﺎﻳﺶ هﺎﻟﻮژﻧﻬﺎ ‪ 1-‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫اﻋﺪاد اﮐﺴﺎﻳﺶ اﺗﻤﻬﺎي دﻳﮕﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎ ﻳﺎ ﻳﻮﻧﻬﺎي ﭼﻨﺪ اﺗﻤﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻋﺪدهﺎي اﮐﺴﺎﻳﺶ در ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ و در ﻣﻮرد ﻳﮏ ﻳ ﻮن ﭼﻨ ﺪ‬ ‫اﺗﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎر ﻳﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻠﮑﻮﻟﻬﺎ ي ‪ CO‬و ‪ CO2‬در اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﺮﺑﻦ )‪ (II‬اﮐﺴﻴﺪ و ﮐﺮﺑﻦ )‬ ‫‪ (Iv‬اﮐﺴﻴﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺠﺮﺑﻲ ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮل ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ و ﻓﺮﻣﻮل ﺳﺎﺧﺘﺎري‬ ‫ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺠﺮﺑﻲ اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﻮع و ﺗﻌﺪاد ﻋﻨﺼﺮهﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﻣﻮﻟﮑﻮل ‪ ،‬ﺳﺎدﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ اﺗﻤﻬﺎي‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺁن را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮل ﻣﻮﻟﮑﻮﻟ ﻲ ﻧ ﻮع و ﺗﻌ ﺪاد واﻗ ﻌﻲ اﺗﻤﻬ ﺎ را‬ ‫در ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ دهﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮل ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ = ) ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺠﺮﺑﻲ ( ‪X‬‬ ‫ﻓﺮﻣ ﻮل ﺳ ﺎﺧﺘﺎري اﻃﻼﻋ ﺎت زﻳ ﺎدي در ﺑ ﺎرﻩ ي ﻣﻮﻗﻌﻴ ﺖ اﺗﻤﻬ ﺎ در ﻣﻮﻟﮑ ﻮل در اﺧﺘﻴ ﺎر ﻣ ﻲ‬ ‫ﮔﺬارد‪.‬‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺷﮑﻞ هﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮﻟﮑﻮل را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﮐﺮد؟‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 108 of 120‬‬

‫ﻻ ﺑ ﻴﻦ ﻓﺮﻣ ﻮل ﻣﻮﻟﮑﻮﻟ ﻲ ﻳ ﮏ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ و ﺷﮑﻞ هﻨﺪﺳ ﻲ ﺁن راﺑﻄ ﻪ روﺷ ﻨﻲ وﺟ ﻮد ﻧ ﺪارد‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻣﻄ ﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮﻳ ﻪ ﻧ ﻴﺮوي داﻓﻌ ﻪ ﺟﻔ ﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون ه ﺎي ﻻﻳ ﻪ ﻇﺮﻓﻴ ﺖ ‪ ،‬ﻧﻴﺮوه ﺎي داﻓﻌ ﻪ اﻟﮑ ﺘﺮو‬ ‫اﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ‪ ،‬ﻣﻮﺟ ﻮد ﺑﻴ ﻦ ﺟ ﻔﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون هﺎي ﭘﻴﻮ ﻧﺪي ﻳ ﺎ ﻧﺎﭘﻴﻮﻧ ﺪي ﻣﻮﺟ ﻮد در ﻳﮏ ﻣﻮﻟ ﮑﻮل ‪،‬‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷ ﻮد ﮐﻪ ا ﻳﻦ ﺟﻔ ﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎ ﺗ ﺎ ﺁﻧﺠ ﺎ ﮐ ﻪ اﻣﮑ ﺎن داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﺪ‪ ،‬از ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺳﺎدﮔﻲ ﺑ ﻪ ﺟ ﺎي ﺟ ﻔﺖ اﻟﮑ ﺘﺮون اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﭘﻴﻮﻧ ﺪي و ﻧﺎﭘﻴﻮﻧ ﺪي‬ ‫از واژﻩ اي ﻗﻠﻤﺮو اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻞ هﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮﻟﮑﻮل هﺎ از روي ﺳﺎﺧﺘﺎرهﺎي ﻟﻮوﻳﺲ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد؟‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ – ١‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ﻣﻮﻟﮑﻮل را رﺳﻢ ﮐﻨﻴﺪ‬ ‫‪ – ٢‬ﺗﻌﺪاد ﻗﻠﻤﺮوهﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ در اﻃﺮاف اﺗﻢ ﻣﺮﮐﺰي را ﻣﻌﻴﻦ ﮐﻨﻴﺪ‬ ‫‪ – ٣‬ﺁراﻳﺶ هﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﮐﻨﻴﺪ‬ ‫دو ﻗﻠﻤﺮو اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ‪ <--‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺧﻄﻲ ﻣﺜﻞ ‪CO2‬‬ ‫ﺳﻪ ﻗﻠﻤﺮو اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ‪ <--‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻪ ﺿﻠﻌﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﺜﻞ ‪SO3‬‬ ‫ﭼﻬﺎر ﻗﻠﻤﺮو اﻟﮑﺘﺮوﻧﻲ ‪ <--‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭼﻬﺎر وﺟﻬﻲ ﻣﺜﻞ ‪CH4‬‬ ‫ﺟﻔﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﻧﺎﭘﻴﻮﻧ ﺪي ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻔ ﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬ ﺎي ﭘﻴﻮﻧ ﺪي ﻓ ﻀﺎي ﺑﻴﺸ ﺘﺮي اﺷ ﻐﺎل ﻣ ﻲ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻴﺮوي داﻓﻌﻪ ي ﺑﻴﻦ ﺟﻔﺘﻬﺎي ﻧﺎﭘﻴﻮﻧﺪي – ﭘﻴﻮﻧﺪي اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻧﻴﺮوي داﻓﻌ ﻪ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺟﻔﺘﻬﺎي ﭘﻴﻮﻧ ﺪي ‪ -‬ﭘﻴﻮﻧ ﺪي اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻣﺜ ﺎل در ‪ H2O‬زاوﻳ ﻪ از ‪ ٠٢١‬ﺑ ﻪ ْ ‪١٠۴/۵‬‬ ‫ﮐﺎهﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻪ ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎ را ﮐﻨﺎر ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻧﮕﻪ ﻣﻲ دارد؟‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 109 of 120‬‬

‫ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ ﻣﻴﺎن هﺴﺘﻪ ي اﺗﻢ هﺎي ﻳﮏ ﻣﻮﻟﮑﻮل و اﻟﮑ ﺘﺮون ﻣﻮﻟ ﮑﻮل دﻳﮕ ﺮ ﺳ ﺒﺐ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎ هﻤﺪﻳﮕﺮ را ﺑﺮﺑﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎي ﻗﻄ ﺒﻲ ‪ ،‬وﺟ ﻮد دو ﻗﻄ ﺐ ﻣﺜﺒ ﺖ و ﻣﻨﻔ ﻲ ﺑ ﺮ ﻧﻴﺮوه ﺎي ﺟﺎذﺑ ﻪ اي ﻣﻮﺟ ﻮد ﻣﻴ ﺎن‬ ‫ﻣﻮﻟﮑﻮل هﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ اي ﻗﻮﻳﺘﺮ را اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎي دو اﺗ ﻤﻲ ﺟ ﻮر هﺴ ﺘﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ I2‬ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮل هﺎي ﻧﺎﻗﻄﺒﻲ ﺑﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﻲ ﺁﻳﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ هﻤ ﺎن ﻧﻴﺮو هﺎي اوﻟﻴ ﻪ اﮐﺘﻔ ﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎي هﻴﺪرژﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻴﺮوهﺎي ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ ﻗﻮي ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫هﻨﮕ ﺎﻣﻲ ﮐ ﻪ هﻴ ﺪروژن ‪ ،‬ﻳﻌ ﻨﻲ ﮐﻮﭼ ﮏ ﺗ ﺮﻳﻦ اﺗ ﻢ ﺷ ﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ ‪ ،‬ﺑ ﻪ ﻓﻠﻮﺋ ﻮر ‪ ،‬اﮐﺴ ﻴﮋن ﻳ ﺎ‬ ‫ﻧﻴﺘﺮوژن ) ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮﻳﻦ و اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮ ﺗﺮﻳﻦ اﺗﻤﻬﺎ( ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮد ﭘﻴﻮﻧﺪي ﺑﺴﻴﺎر ﻗﻄﺒﻲ ﺑﻮﺟﻮد‬ ‫ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬ ‫از اﻳﻦ رو ﻳﮏ ﺟﺎذﺑﻪ ي دو ﻗﻄﺒﻲ – دو ﻗﻄﺒﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﻮي ﻣﻴ ﺎن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎي داراي ا ﻳﻦ ﮔﻮﻧ ﻪ‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازﻩ ي ﺁن ﭘﻴﻮﻧﺪ هﻴﺪروژﻧﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣ ﻲ‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻼ وﺟﻮد ﭘﻴﻮ ﻧﺪ هﻴ ﺪروژﻧﻲ ﺑﻴ ﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎي ‪ ، H2O‬ﺑﺎﻋ ﺚ ﺑﺎﻻ ﺑ ﻮدن ﻧﻘﻄ ﻪ ذوب و ﺟ ﻮش‬ ‫ﻣﺜ ً‬ ‫ﺁب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ H2S‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 110 of 120‬‬

‫ﺳﻮاﻻت‬ ‫‪ -1‬ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ ﺧﺼﻠﺖ ﻳﻮﻧﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪MgBr2. kBr. CsBr .PBr3‬‬ ‫‪CsBr > KBr > MgBr2 > PBr 3‬‬

‫‪ -2‬ﻧﺎم ﺗﺮﮐﻴﺐ هﺎي زﻳﺮ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪.‬‬ ‫دي ﻧﻴﺘﺮوژن ﺗﺘﺮاﮐﺴﻴﺪ>‪N2O4 ---‬‬ ‫ﻓﺴﻔﺮ>‪P4O10---‬‬ ‫ﻓﺴﻔﺮ ﺗﺮي ﮐﻠﺮﻳﺪ >‪PCl3 ---‬‬ ‫ﮔﻮﮔﺮد دي اﮐﺴﻴﺪ >‪SO2 ---‬‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ ﺗﺘﺮا ﻓﻠﻮﺋﻮرﻳﺪ>‪SO3---‬‬ ‫ﮔﻮﮔﺮد ﺗﺮي اﮐﺴﻴﺪ >‪CF4 ---‬‬

‫‪ -3‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ﮔﻮﻧﻪ هﺎي زﻳﺮ را رﺳﻢ ﮐﻨﻴﺪ ‪.‬‬ ‫‪C 3H 8‬‬

‫‪No+‬‬

‫‪So3‬‬

‫‪HClo‬‬

‫‪ -4‬ﮐﺪام ﺳﺎﺧﺘﺎر زﻳﺮ ﺑﺮاي ‪ NH3O‬درﺳﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 111 of 120‬‬

‫‪ -5‬ﻋﺪد اﮐﺴﺎﻳﺶ اﺗﻢ ﻧﻴﺘﺮوژن را در ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي زﻳﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪HNO3 +1 + N + (-2*3) = 0 --> N= +5‬‬ ‫‪NOCL N - 2 -1 = 0 --> N = +3‬‬ ‫‪NH4CL N + (4*1) - 1 = 0 --> N = -3‬‬ ‫‪NaN3 1 + (3*N) = 0 --> N = - 1/3‬‬ ‫‪AL(NO2)3 3 + (3*N ) + (-2*2*3) = 0 --> N = +3‬‬

‫‪ -6‬ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎي ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺮاﺳﺎس اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻄﺒﻴﺖ ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ H_H‬و ‪ H_Cl‬و ‪ H_O‬و ‪F_H‬‬ ‫اﺧﺘﻼف اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮي هﺮ دو اﺗﻢ ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ي ﭘﻴﻮﻧﺪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﮐﻨﻴﻢ‬

‫ﻗﻄﺒﻴﺖ‬

‫‪٣/۵ - ٢/١ =١/۴‬‬

‫‪O_H‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫‪٣/٠-٢/١ = ٠/٩‬‬

‫‪Cl_H‬‬

‫ﻣﻴﺎﺑﺪ‬

‫‪۴ - ٢/١ = ١/٩‬‬

‫‪F_H‬‬

‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ‬

‫‪٢/١-٢/١ = ٠‬‬

‫‪H_H‬‬

‫‪ -7‬ﭼﺮا در ﺗﺮﮐﻴﺐ ‪ ، of2‬اﺗﻢ اﮐﺴـﻴﮋن را در ﺳـﻤﺖ ﭼﭗ و ﻟﻲ در ﺗﺮﮐ ﻴﺐ ‪ Br2O‬ﺁن را در‬ ‫ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ؟‬ ‫زﻳﺮا اﻟﮑﺘﺮو ﻧﮕﺎﺗﻴﻮي ‪ O‬از ‪ F‬ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ و از ‪ Br‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -8‬ﭼﺮا ﺗﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮔﺮﻣﺎدﻩ و ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺁن ﮔﺮﻣﺎﮔﻴﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫زﻳﺮا اﺗﻤﻬﺎ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ هﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ دهﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪاري ﭘ ﻴﺪا ﮐﺮدﻩ و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ‬ ‫اﻧﺮژي ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮي ﻣﻲ رﺳﻨﺪ‪ ) .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺮژي ﺁزاد ﻣﻲ ﺷﻮد( ‪ .‬و ﻟﻲ هﻨﮕـﺎﻣﻲ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاهﻴﻢ اﺗﻤﻬﺎي ﻳﮏ ﭘﻴﻮﻧﺪ را از هﻢ ﺟﺪا ﮐﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ا ﻧﺮژي ﻣﺼـﺮف ﮐﻨﻴـﻢ ﺗﺎ ﭘﻴﻮﻧـﺪ را‬ ‫ﺑﺸﮑﻨﻴﻢ ) ﻣﻘﺪار اﻳﻦ اﻧﺮژي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ هﻤﺎن اﻧﺮژي اﺳﺖ ﮐﻪ در هﻨﮕﺎم ﺗ ﺸﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮ ﻧﺪ ﺁزاد‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮد(‬

‫‪ -9‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ‪) CH3OH‬ﻣﺘﺎﻧﻮل( و ‪) C2H5OH‬اﺗﺎﻧﻮل ( را رﺳﻢ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 112 of 120‬‬

‫ﻣﺘﺎﻧﻮل‬

‫اﺗﺎﻧﻮل‬

‫‪ -10‬ﺁراﻳﺶ ﻟﻮوﻳﺲ ﻣﻮﻟﮑﻮل هﺎي زﻳﺮ را رﺳﻢ ﮐﻨﻴﺪ‬

‫‪COCl2‬‬

‫‪N 2O 2‬‬

‫‪O 2F 2‬‬

‫‪XeO‬‬

‫ﺳﻮاﻻت ﭼﻬﺎر ﮔﺰﻳﻨﻪ اي‬ ‫‪ -1‬ﮐﺪام ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ‪ COF2‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ؟‬

‫اﻟﻒ(‬

‫ب(‬

‫ج(‬

‫د(‬

‫‪ -2‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻟﻮوﻳﺲ ﻳﻮن ‪ -OH‬ﮐﺪام اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 113 of 120‬‬

‫‪ -3‬ﺷﮑﻞ هﻨﺪﺳﻲ ﮐﺪاﻣﻴﮏ ﭼﻬﺎر وﺟﻬﻲ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ( ‪+CH3‬‬ ‫ب( ‪SO2‬‬ ‫ج( ‪H2O‬‬ ‫د( ‪+NH4‬‬

‫‪ -4‬ﻗﻄﺒﻴﺖ ﻣﻴﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ ) ‪ (٨O‬ﮐﺪام ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ( ‪N ٧‬‬ ‫ب( ‪Cl 17‬‬ ‫ج( ‪F ٩‬‬ ‫د( ‪P 15‬‬

‫‪ -5‬ﺟﻔﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎي ﭘﻴﻮﻧﺪي در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺟﻔﺖ اﻟﮑﺘﺮون هﺎي ﻧﺎﭘﻴﻮﻧﺪي ‪...‬‬ ‫اﻟﻒ ( ﺁزادي و ﺗﺤﺮﮎ ﮐﻤﺘﺮي دارﻧﺪ ×‬ ‫ب( ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي را اﺷﻐﺎل ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ج( ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ‬ ‫د( ﻳﮏ دﻳﮕﺮ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ راﻧﻨﺪ‬

‫‪ -6‬ﮐﺪام ﻧﺎم ﺑﺮاي ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ‪ : )CCL4‬ﮐﺮﺑﻦ ﺗﺘﺮا ﮐﻠﺮﻳﺪ ب ( ‪ : S2Cl2‬دي ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ دي ﮐﻠﺮﻳﺪ ج( ‪ : BCl3‬ﺑـﻮر ﺗﺮي‬ ‫ﮐﻠﺮﻳﺪ د( ‪ : BeF2‬ﺑﺮﻳﻠﻴﻢ دي ﻓﻠﻮﺋﻮرﻳﺪ‬

‫‪ -7‬ﮐﺪام ﻓﺮﻣﻮل ﻧﻮع و ﺗﻌﺪاد واﻗﻌﻲ اﺗﻤﻬﺎ را در ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﺗﺠﺮﺑﻲ‬ ‫ب( ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻲ‬ ‫ج( ﺳﺎﺧﺘﺎري‬ ‫د( هﺮ ﺳﻪ ﻣﻮرد‬

‫‪ (CH2O) -8‬ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺠﺮﺑﻲ ﮐﺪام ﻣﻮرد زﻳﺮ اﺳﺖ ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﻓﺮﻣﺎﻟﺪهﻴﺪ ‪CH2O‬‬ ‫ب ( ﮔﻠﻮﮐﻮز ‪C6H12O6‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 114 of 120‬‬

‫ج( اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﮏ ‪C2H4O2‬‬ ‫د( هﺮ ﺳﻪ ﻣﻮرد‬

‫‪ -9‬ﮐﺪام ﻣﻮﻟﮑﻮل زﻳﺮ در ﻣﻴﺪان اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻲ ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮي ﻧﻤﻲ ﮐﻨﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ‪CH4‬‬ ‫ب( ‪HBr‬‬ ‫ج( ‪HCl‬‬ ‫د(‪H2O‬‬

‫‪ -10‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻲ رﺑﺎﻳﻨﺪ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ هﺴﺘﻪ ي ﻳﮏ اﺗﻢ و اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎﻳﺶ‬ ‫ب ( ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ هﺴﺘﻪ ي ﻳﮏ اﺗﻢ و اﻟﮑﺘﺮون هﺎي اﺗﻢ دﻳﮕﺮ‬ ‫ج( ﻧﻴﺮوي داﻓﻌﻪ هﺴﺘﻪ هﺎي دو اﺗﻢ‬ ‫د( ﻧﻴﺮوي داﻓﻌﻪ ي اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎي دو اﺗﻢ‬

‫ﺷﻤﺎرﻩ‬

‫اﻟﻒ‬

‫‪1‬‬

‫ب‬

‫ج‬

‫د‬

‫√‬

‫‪2‬‬

‫√‬

‫‪3‬‬

‫√‬

‫‪4‬‬

‫√‬

‫‪5‬‬

‫√‬

‫‪6‬‬

‫√‬

‫‪7‬‬

‫√‬

‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬

‫√‬ ‫√‬ ‫√‬

‫ﺑﺨﺶ ﭘﻨﺠﻢ‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ و ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﺁﻟﻲ‬

‫ﮐ ﺮﺑﻦ ﻋﻨﺼ ﺮي واﻗ ﻊ در ﺗﻨ ﺎوب دوم و در ﮔ ﺮوﻩ ‪ ١۴‬ﺟ ﺪول ﺗﻨ ﺎوﺑﻲ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴ ﺖ‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ در ﺟﺪول ‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻨﺼ ﺮ ﺑ ﺮاي رﺳ ﻴﺪن ﺑ ﻪ ﺁرا ﻳﺶ اوﮐ ﺘﺖ )هﺸ ﺘﺎﻳﻲ ﭘﺎﻳ ﺪار( ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮون ﺟﺬب ﮐﺮدﻩ و ﻳﺎ اﻟﮑﺘﺮون از دﺳﺖ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻤﺎﻳﻞ دارد ﮐﻪ ﭼﻬﺎر اﻟﮑﺘﺮون‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 115 of 120‬‬

‫ﻻﻳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﺗﻤﻬﺎ ﺑﻪ اﺷﺘﺮاﮎ ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﮐ ﺮﺑﻦ هﻤﭽﻨﻴ ﻦ ﻣﻲ ﺗﻮا ﻧﺪ ﺑ ﺎ اﺗﻤ ﻬﺎي‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ اﺗﻤﻬﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ دو ﮔﺎﻧﻪ و ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ د هﺪ‪ .‬هﻤﭽﻨﻴ ﻦ اﺗ ﻢ ﻋﻨﺼ ﺮهﺎي دﻳﮕ ﺮي‬ ‫ﭼﻮن ‪ O ، S ، N ،P‬و هﺎﻟﻮژﻧﻬ ﺎ ه ﻢ ﺑ ﺎ ﮐ ﺮﺑﻦ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴ ﻲ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣ ﻲ ده ﻨﺪ ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴ ﺐ ﮐ ﺮﺑﻦ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎي ﺑﺴ ﻴﺎر زﻳ ﺎدي را ﺑﻮﺟ ﻮد ﻣ ﻲ ﺁورد ﮐ ﻪ ﺷ ﮑﻠﻬﺎي ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮن ﺧﻄ ﻲ ‪،‬‬ ‫ﺣﻠﻘﻮي و ‪ ...‬دارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻤﺎس و ﮔﺮاﻓﻴﺖ ﺟﺎﻣﺪهﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ‬ ‫اﻟﻤ ﺎس و ﮔﺮاﻓﻴ ﺖ دو ﺁﻟﻮﺗ ﺮوپ از ﻋﻨﺼ ﺮ ﮐ ﺮﺑﻦ ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬در اﻳ ﻦ دو ﻣ ﺎﻩ ﺷ ﻤﺎر ﺑﺴ ﻴﺎر‬ ‫زﻳﺎدي از اﺗﻤﻬﺎي ﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ ﺑﻪ هﻢ ﻣﺘﺼﻞ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﻤﺎس از اﺗﻤﻬﺎي ﮐﺮﺑﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻪ ي ﮐﻮواﻻﻧﺴﻲ از ﭼﻬ ﺎر ﻃ ﺮف ﺑ ﻪ ه ﻢ ﻣﺘﺼ ﻞ ﺷ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‬ ‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﻤﺎس ﻣﺎدﻩ اي ﺳﺨﺖ ‪ ،‬ﺑ ﻲ رﻧ ﮓ ‪ ،‬ﺷﻔﺎف و ر ﺳﺎﻧﺎي ﮔﺮﻣ ﺎ اﺳ ﺖ‪ .‬دﻣ ﺎي‬ ‫ذوب ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد‪ .‬رﺳﺎﻧﺎﻳﻲ اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫در ﺟﻮاهﺮ ﺳﺎزي و ﻧﻮﮎ ﻣﺘﻪ هﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮﻳﺪن ﺷﻴﺸﻪ ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬ ‫در ﮔﺮاﻓﻴﺖ اﺗﻤﻬﺎي ﮐﺮﺑﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻﻳﻪ هﺎي ﺗﺨﺖ و ﻣ ﻮازي ﺁراﻳ ﺶ ﻳﺎﻓ ﺘﻪ اﻧ ﺪ‪ .‬از اﺗﺼ ﺎل‬ ‫ﺷﺶ اﺗ ﻢ ﮐ ﺮﺑﻦ ﺷ ﺶ ﮔﻮﺷ ﻪ هﺎﻳﻲ اﻳﺠ ﺎد ﺷ ﺪﻩ اﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑﻪ هﻢ ﻣﺘﺼ ﻞ ﺷ ﺪﻩ ﺻ ﻔﺤﻪ اي ﻣﺸ ﺒﮏ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺁورﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮاﻓﻴ ﺖ از اﺗﻤﻬ ﺎي ﮐﺮﺑﻦ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﻃﺮﻳﻘ ﻪ ﮐ ﻮواﻻﻧﺲ از ﺳ ﻪ ﻃﺮف ﺑ ﻪ هﻢ‬ ‫ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎدﻩ ﻧﺮم‪ ،‬ﺳ ﻴﺎﻩ و درﺧﺸ ﻨﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻧﺎرﺳ ﺎﻧﺎي ﮔﺮ ﻣﺎ و‬ ‫رﺳﺎﻧﺎي اﻟﮑﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ اﺳﺖ و دﻣﺎي ذوب ﺑﺎﻻ دارد‪.‬‬

‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﺁﻟﻲ و ﮔﺮوهﻬﺎي ﻋﺎﻣﻠﻲ‬ ‫ﻧﺎم دﺳﺘﻪ‬

‫ﻧﺎم‬ ‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬

‫هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ‬ ‫ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻩ‬

‫ﺁﻟﮑﺎن‬

‫ﻓﺮﻣﻮل ﺳﺎﺧﺘﺎري‬

‫ﻧﺎم‬

‫اﺗﺎن‬

‫ﻣﻼﺣﻈﺎت‬ ‫هﻤﻪ‬ ‫اﺗﻤﻬﺎي‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎ‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ‬ ‫ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ‬ ‫هﻢ‬ ‫ﻣﺘﺼﻞ‬ ‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺖ ﮐﻢ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 116 of 120‬‬

‫ﻳﮏ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬ ‫دوﮔﺎﻧﻪ ي‬ ‫اﺗﻦ‬

‫ﺁﻟﮑﻦ‬

‫هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ‬ ‫ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪﻩ‬

‫ﮐﺮﺑﻦ‪-‬‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺖ ﮐﻢ‬ ‫ﻳﮏ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬ ‫ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ‬ ‫ي‬

‫اﺗﻴﻦ‬

‫ﺁﻟﮑﻴﻦ‬

‫ﮐﺮﺑﻦ‪-‬‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻻ ﻳﮏ ﺟﺰء ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﺸﺘﺮﮎ دارﻧﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﺟ ﺰء‬ ‫ﻋﻀﻮهﺎي هﺮ ﺧﺎﻧﻮادﻩ از ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺁﻟﻲ ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎري را ﮔﺮوﻩ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﮔ ﺮوﻩ ﻋ ﺎﻣﻠﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋ ﻪ اي از اﺗﻤﻬﺎﺳ ﺖ ﮐﻪ ﺑ ﻪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ‬ ‫ﺁﻟ ﻲ ﺧ ﻮاص وﻳ ﮋﻩ اي ﻣ ﻲ ﺑﺨﺸ ﺪ‪ .‬ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎي ﺁﻟ ﻲ ﮐ ﻪ ﮔ ﺮوﻩ ﻋ ﺎﻣﻠﻲ ﻳﮑﺴ ﺎن دارﻧ ﺪ ‪ ،‬ﺧ ﻮاص‬ ‫ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﺧﺎﻧﻮادﻩ‬

‫ﻣﺜﺎل‬

‫ﻧﺎم ﮔﺮوﻩ‬ ‫ﻋﺎﻣﻠﻲ‬

‫هﻴﺪروﮐﺴﻴﻞ‬

‫اﻟﮑﻞ‬

‫اﺗﺎﻧﻮل‬

‫اﺗﺮ‬

‫اﺗﺮ‬

‫دي ﻣﺘﻴﻞ‬ ‫اﺗﺮ‬

‫ﺁﻟﺪهﻴﺪ‬

‫ﺁﻟﺪهﻴﺪ‬

‫اﺳﺘﺎﻟﺪهﻴﺪ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫ﻓﺮﻣﻮل‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎري‬

‫ﻓﺮﻣﻮل ﺳﺎﺧﺘﺎري‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 117 of 120‬‬

‫ﮐﺮﺑﻮﻧﻴﻞ‬

‫ﮐﺘﻮن‬

‫اﺳﺘﻮن‬

‫ﮐﺮﺑﻮﮐﺴﻴﻞ‬

‫اﺳﻴﺪ‬

‫اﺳﺘﻴﮏ‬ ‫اﺳﻴﺪ‬

‫اﺳﺘﺮ‬

‫اﺳﺘﺮ‬

‫اﺗﻴﻞ‬ ‫اﺳﺘﺎت‬

‫ﻧﺎم ﮔﺬاري هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﻬﺎي راﺳﺖ زﻧﺠﻴﺮ ) ﺁﻟﮑﺎن هﺎ(‬ ‫ﻧ ﺎم هﻤ ﻲ ﺁﻟﮑﺎﻧﻬ ﺎ ﺑ ﻪ ﭘﺴ ﻮﻧﺪ )ﺁن( ﺧﺘ ﻢ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‪ .‬ﭼﻬ ﺎر هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ اوﻟﻴ ﻪ ي اﻳ ﻦ ﺧ ﺎﻧﻮادﻩ‬ ‫ﻧﺎﻣﻬﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬ﻣﺘﺎن ‪ ،‬اﺗﺎن ‪ ،‬ﭘﺮوﭘﺎن و ﺑﻮﺗ ﺎن را دارا هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬از ﭼﻬ ﺎر ﮐ ﺮﺑﻦ ﺑ ﻪ ﺑ ﻌﺪ ﺗﻌ ﺪاد‬ ‫اﺗﻤﻬﺎي ﮐﺮﺑﻦ را ﺑﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ذﮐ ﺮ ﮐ ﺮدﻩ و در ﺁﺧ ﺮ ﭘﺴ ﻮﻧﺪ »ﺁن« را اﺿ ﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﮐﻨﻴ ﻢ‪ .‬ﭘﻨﺘ ﺎن ‪،‬‬ ‫هﮕﺰان ‪ ،‬هﭙﺘﺎن ‪ ،‬اوﮐﺘﺎن ‪ ،‬ﻧﻮﻧﺎن ‪ ،‬دﮐﺎن ‪ ،‬ﺁﻟﮑﺎﻧﻬﺎي ‪ ۵‬ﺗﺎ‪ 10‬ﮐﺮﺑﻨﻪ هﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻧﺎم ﮔﺬاري ﺁﻟﮑﻦ هﺎ وﺁﻟﮑﻴﻦ هﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺎم ﺁﻟﮑﺎن هﺎ‬ ‫ﺑﺮاي ﻧ ﺎم ﮔ ﺬاري ﺁﻟﮑ ﻦ ه ﺎ ﭘﺴ ﻮﻧﺪ »ﺁن« در ﻧ ﺎم ﺁﻟﮑ ﺎن هﺎ را ﺑﺮداﺷ ﺘﻪ و ﺑ ﻪ ﺟ ﺎي ﺁن ﭘﺴ ﻮﻧﺪ‬ ‫»ان« ﻗﺮار ﻣﻲ دهﻨﺪ ﻣﺜﻞ اﺗﻦ ‪ ،‬ﭘﺮوﭘﻦ ‪ ،‬ﺑﻮﺗﻦ ‪ ،‬ﭘﻨﺘﻦ ‪ ،‬هﮕﺰن‪ ،‬هﭙﺘﻦ ‪ ،‬اوﮐﺘﻦ ‪... ،‬‬ ‫ﺑ ﺮاي ﻧ ﺎم ﮔ ﺬاري اﻟﮑﻴ ﻦ ه ﺎ ﭘﺴ ﻮﻧﺪ »ﺁن« در ﻧ ﺎم ﺁﻟﮑﺎﻧﻬ ﺎ را ﺑﺮداﺷ ﺘﻪ و ﺑ ﻪ ﺟ ﺎي ﺁن ﭘﺴ ﻮﻧﺪ‬ ‫»اﻳﻦ« ﻗﺮار ﻣﻲ دهﻨﺪ ﻣﺜﻞ اﺗﻴﻦ ‪ ،‬ﭘﺮوﭘﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻮﺗﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻨﺘﻴﻦ‪ ،‬هﮕﺰﻳﻦ‪ ،‬هﭙﺘﻴﻦ ‪ ،‬اوﮐﺘﻴﻦ و ‪...‬‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 118 of 120‬‬

‫ﻧﺎم ﮔﺬاري هﻴﺪروﮐﺮﺑﻬﺎي ﺷﺎﺧﻪ دار‬ ‫‪ – ١‬اﺑﺘ ﺪا زﻧﺠ ﻴﺮي را ﮐ ﻪ ﺑﻴﺸ ﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌ ﺪاد اﺗ ﻢ ﮐ ﺮﺑﻦ را داراﺳ ﺖ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان زﻧﺠ ﻴﺮ اﺻ ﻠﻲ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﮐﻨﻴﻢ ‪ .‬ﻟﺰوﻣ ﻲ ﻧ ﺪارد ﮐ ﻪ ﺣﺘﻤ ًﺎ اﺗﻤﻬ ﺎي ﮐ ﺮﺑﻦ زﻧﺠ ﻴﺮﻩ اﺻ ﻠﻲ در روي ﻳ ﮏ ﺧ ﻂ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ – ٢‬ﺷﻤﺎرﻩ ﮔﺬاري زﻧﺠﻴﺮ اﺻﻠﻲ را از ﻃﺮﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دهﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷ ﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋ ﻲ ﻧﺰدﻳﮑﺘ ﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋﻲ ﻋﺪد ﮐﻮﭼﮑﺘﺮي ﺗﻌﻠﻖ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪ – ٣‬اﮔﺮ ﺑ ﻪ زﻧﺠ ﻴﺮﻩ اﺻ ﻠﻲ ﺑﻴ ﺶ از ﻳ ﮏ ﺷ ﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋ ﻲ ﻣﺘ ﺼﻞ ﺑﺎ ﺷﺪ‪ ،‬زﻧﺠ ﻴﺮ را از ﻃﺮ ﻓﻲ‬ ‫ﺷﻤﺎرﻩ ﮔﺬاري ﻣﻲ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎرﻩ هﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﻢ ﮐﺮﺑﻦ داراي ﺷﺎﺧﻪ هﺎي ﻓﺮﻋ ﻲ را‬ ‫ﺑﺎ هﻢ ﺟﻤﻊ ﮐﻨﻴﻢ ﻋﺪد ﮐﻮﭼﮑﺘﺮي ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ – ۴‬اﮔﺮ دو ﺷﺎﺧﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺘﻴﻞ و اﺗﻴﻞ ﺑﻪ زﻧﺠﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﻣﺘﺼ ﻞ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ‪ ،‬اﺑﺘ ﺪا ﻧ ﺎم ﺷ ﺎﺧﻪ‬ ‫ﻼ اﺗﻴﻞ ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ﻣﺘﻴﻞ و هﺮ دو ﻣﻘ ﺪم ﺑ ﺮ‬ ‫اي را ﻣﻲ ﺁورﻳﻢ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻧﺎم ﺗﻘﺪم اﻟﻔﺒﺎﻳﻲ دارد‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﭘﺮوﭘﻴﻞ اﺳﺖ ‪) .‬ﺑﻨﻴﺎن هﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺁﻟﮑﺎﻧﻬﺎ ﺁﻟﮑﻴﻞ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﺘﻴﻞ واﺗﻴﻞ(‬ ‫‪ – ۵‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺖ زﻧﺠﻴﺮﻩ اﺻﻠﻲ و ﺷﻤﺎرﻩ ﮔﺬاري ﺻﺤﻴﺢ ﮐﺮﺑﻨﻬﺎ ‪ ،‬اﺑﺘ ﺪا ﻧ ﺎم ﺷ ﺎﺧﻪ‬ ‫هﺎ را ﺑﺎ ذﮐﺮ ﺷﻤﺎرﻩ ﮐﺮﺑﻨﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ ﻣﻲ ﺁورﻳﻢ و در ﺁﺧ ﺮ ﻧ ﺎم ﺷﺎﺧﻪ اﺻ ﻠﻲ را‬ ‫ﻣﻲ ﺁورﻳﻢ‪.‬‬

‫هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﻬﺎي ﺣﻠﻘﻮي‬ ‫ﺗﺮﮐﻴﺒﻬ ﺎﻳﻲ ﺷ ﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در ﺁﻧﻬ ﺎ اﺗﻤ ﻬﺎي ﮐ ﺮﺑﻦ ﻃ ﻮري ﺑ ﻪ ه ﻢ ﻣﺘﺼ ﻞ ﺷﺪﻩ ا ﻧﺪ ﮐ ﻪ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺣﻠﻘﻮي ﺑﻮﺟﻮد ﺁوردﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﮑﻠﻮ هﮕﺰان ﻧﻤﻮﻧ ﻪ اي از ﻳ ﮏ ه ﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ ﺳ ﻴﺮ ﺷ ﺪﻩ‬ ‫ﺣﻠﻘﻮي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺰن هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﻲ ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل ‪ C6H6‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺰن ﺳﺮﮔﺮوﻩ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﻣﻬﻤﻲ از هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎي ﺁروﻣﺎﺗﻴﮏ ﮔﻔﺘ ﻪ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻔﺘﺎﻟﻦ )‪ (C10H8‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﮐﻴﺒﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻮاﻻت ﭼﻬﺎر ﮔﺰﻳﻨﻪ اي‬ ‫‪ -1‬ﮐﺪام وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺮاي اﻟﻤﺎس ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ ؟‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 119 of 120‬‬

‫اﻟﻒ ( رﺳﺎﻧﺎﻳﻲ اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻲ‬ ‫ب ( ﺷﻔﺎف ﺑﻮدن‬ ‫ج( ﺳﺨﺘﻲ زﻳﺎد‬ ‫د( دﻣﺎي ذوب ﺑﺎﻻ‬

‫‪ -2‬ﻧﺎم ﺗﺮﮐﻴﺐ‬

‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫اﻟﻒ ( ‪ ٢‬و ‪ ۴‬ﻣﺘﻴﻞ هﮕﺰان‬ ‫ب(‪ ٣‬ﻣﺘﻴﻞ ‪ 5 -‬ﻣﺘﻴﻞ ‪ -‬هﮕﺰان‬ ‫ج( ‪ ۵‬و‪ ٣‬ﻣﺘﻴﻞ هﮕﺰان‬ ‫د( ‪ ٢‬ﻣﺘﻴﻞ ‪۴ -‬ﻣﺘﻴﻞ هﮕﺰان‬

‫‪ -3‬ﺳﺎدﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻟﮑﻦ ﮐﺪام اﺳﺖ؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﭘﺮوﭘﻦ‬ ‫ب( اﺗﺎن‬ ‫ج( ﻣﺘﺎن‬ ‫د( اﺗﻦ‬

‫‪ -4‬ﺑﻪ هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﻬﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﮏ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ دارﻧﺪ ‪ ...‬ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ ( ﺁﻟﮑﺎدي ان‬ ‫ب ( ﺁﻟﮑﻦ‬ ‫ج( اﻟﮑﻴﻦ‬ ‫د( ﺁﻟﮑﺎن‬

‫‪ -5‬ﮐﺪام ﻣﺎدﻩ زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻻﻳﻪ اي دارد؟‬ ‫اﻟﻒ ( ﺁﺳﭙﺮﻳﻦ‬ ‫ب ( اﻟﻤﺎس‬ ‫ج( ﻧﻔﺘﺎﻟﻦ‬ ‫د( ﮔﺮاﻓﻴﺖ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬

‫‪Page 120 of 120‬‬

‫ﺷﻤﺎرﻩ‬

‫اﻟﻒ‬

‫‪١‬‬

‫√‬

‫‪٢‬‬

‫√‬

‫ب‬

‫ج‬

‫‪٣‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۵‬‬

‫د‬

‫√‬ ‫√‬ ‫√‬

‫‪ +‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ در ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﯾﮑﻢ ﻓﺮوردﯾﻦ ‪1386‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 16:55‬ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻗﺎﯼ اﺣﺴﺎن ﻣﺪدﯼ | ﯾﮏ ﻧﻈﺮ‬

‫‪4/13/2007‬‬

‫‪http://www.ehsanmadadi.blogfa.com/‬‬