Bm

Pendahuluan • Maksud kesantunan bahasa: > kesopanan dan kesantunan bahasa yang digunakan oleh seseorangketika berkomunikasi sama ada secara lisan ataupun tulisan.. > Bahasa yang digunakan penuh adad,tertib,sopan santun dan mengandungi nilai-nilai hormat yang tinggi.

Aspekkesantunan • Paling jelas dilihat dalam bentuk sapaan.  Dalam bentuk sapaan,bahasa yang santun digunakan untukrujukan kehormat; >kata ganti nama dan katagelaran sama.cth: >gelaran kurniaan >gelaran jawatan >gelaran keagamaan >gelaran akademik >gelaran pergaulan Aspek kesantunan bahasa yang dibincangkan ialah; 1.Kata ganti namadiri 2.Gelaran 3.Ungkapan bertatasusila

Kataganti namadiri • Perkataan yang digunakan untuk merujuk diri seseorangiaitu diri pertama, kedua, ketiga. • Kataganti nama diri pertama ialah katayang digunakan oleh seseorangbagi membahasakan dirinya semasa bercakap dengan orang lain. • Contoh:aku,saya,hamba dan patik.

• Kata ganti nama diri kedua digunakan untuk merujuk orang yang diajak bercakap. • Contoh;awak,engkau,kamu dan anda. • Kata ganti nama diri ketiga digunakan untuk merujuk orang yang diperkatakan. • Contoh;dia,ia,beliau dan mereka.

Jadual dibawah menunjukkan bahasasopan dan kasar untuk merujuk kataganti diri orang pertama,keduadan ketiga. Kataganti namadiri

Bahasasopan

Bahasakasar

Pertama

Saya,kami

Aku

Kedua

Anda,awak

Engkau

Ketiga

Beliau,ia,mereka

-

>Terdapat dua jenisbentuk kata ganti nama diri dalam bahasa melayu iaitu; *kataganti nama diri kerabat diraja *kataganti nama diri rakyat biasa >bahagian ini akan menyentuh duaaspek kata ganti nama diri,iaitu; 1. Yang melibatkan bahasadiraja 2. Yang melibatkan bahasabiasa atau bahasa orang kebanyakan.

Bahasadiraja • Melibatkan sekurang-kurangnya salah satu pihaktersebut terdiri daripada keluarga diraja. • Bahasayang halus,iaitu bahasa yang dianggap sebagai bahasa yang digunakan dalam kalangan ‘orang baik-baik’. • Penggunaan kata ganti diri dalam bahasa dirajaterbahagi kepada duakategori: 1. Katakekeluargaan 2. Kataganti diri

Katakekeluargaan • Digunakan untuk merujuk kataganti nama diri dirajaialah ayahanda,bonda,kakanda dan adinda.

Kata ganti nama diri • Perkataan tertentu dalam kategori ini boleh melambangkan rujukan ganti nama diri sama ada ganti nama diri pertama,kedua atau ketiga.

Ini diperjelasoleh jadual di bawah: Diri

Kataganti namadiri

Penggunaan

Orangyang dilawan bercakap

Orangyang diperkatakan

Pertama

Beta,patik

Raja,rakyat dan keluarga diraja

Rakyat dan raja

-

Kedua

Tuanku

Rakyat dan keluarga diraja

Raja

-

Ketiga

Patik(itu)

Rakyat dan keluarga diraja Rakyat dan keluarga diraja Rakyat dan keluarga diraja Rakyat dan keluarga diraja Rakyat dan keluarga diraja

Raja Sesiapa sahaja

Rakyat dan keluarga diraja Raja

Sesiapa sahaja

Raja

Sesiapa sahaja

Raja

Sesiapa sahaja

Raja

Tuanku Baginda Duli tuanku Duli yang maha mulia

Bahasabiasaatau bahasaorang kebanyakan • Kataganti nama diri orang melibatkan dua kategori,iaitu: 1. Kataganti namadiri keluarga 2. Kataganti namadiri luar keluarga

Kataganti namadiri keluarga • Melibatkankatasapaan atau gelaran dalam sesebuah keluargasamaadakeluargaasasatau keluargasuku. • Keluargaasasterdiri daripadaibu,bapadan anakanak. • Keluargasuku terdiri daripadaahli keluarga sebelah ibu atau bapa dalam keluargaasas. • katasapaan untukbapa ialah bapa,ayah,abah atau papa manakalakatasapaan untukibu ialah emak,ibu,umi ataumama.

• Sementara itu,kata sapaan yang melibatkan hubungan antara adik-beradik ditentukan oleh faktor usia.kata sapaan yang lazimdalam masyarakat melayu adalah seperti dalam jadual dibawah. Kedudukandalamkeluarga

Katasapaan

Anak sulung Anak kedua Anak ketiga Anak keempat Anak kelima Anak keenam Anak bongsu

Long Ngah Lang Cik Andak Teh Busu

• Katasapaan bagi keluargasuku pula adalah samaseperti katasapaan dalam keluargaasas. Bezanyahanyalah penambahan perkataan pak atau mak di hadapan katasapaan • Contohnya,pak long dan mak ngah. Bagi menyapa datuk dan nenek, kata sapaan yang lazimialah tok,tok wan dan tok aki untuk datuk,manakala untuk nenek ialah opah atau nenek.

Kataganti namadiri di luar keluarga • Bahasasantunyang digunakandi luar ruang lingkupkeluargaditentukanoleh beberapafaktor seperti usia,keakraban,pangkat dan status. • Contoh katasapaan kekeluargaanyang digunakan untukmenyapaialah pakngah leman,maklang zainab. • Bagi hubunganyang kurangakrab melibatkan situasi yang agakformal,iaitu menggunakan perkataansaudara,saudari,cik,encik,tuandan puan.

Gelaran atau panggilan kehormat • Gelaran atau panggilan kehormat berdasarkan pangkat atau status meliputi; 1. Gelaran keturunan/tradisional 2. Gelaran anugerah 3. Gelaran ikhtisas.

Gelaran keturunan • Gelaran yang diperoleh seseorangsecara warisan. • Jugadikenali sebagai gelaran tradisional. • Katasapaan yang digunakan untuk gelaran keturunan adalah seperti jadual dibawah: Gelaran

Bahasasapaan

Tengku,Raja

Tengku,Raja

Engku

Engku

Engku

Engku

Syed

Syed

Wan

Wan

Nik

Nik

Abang/Dayang

Abang/Dayang

Gelaran anugerah • Gelaran yang diberikan oleh kerajaan kepada individu yang dianggap telah banyak berjasa kepadanegara. • Antaragelaran yang diberikan ialah Tan Sri, Datuk Seri dan Datuk.

Gelaran ikhtisas • Gelaran bagi individu yang memperoleh kejayaan dalam bidangikhtisas atau akademik.Contohnya Profesor,Datuk,Ustaz dan Ustazah. • Panggilan hormat untuk menyapa orang yang berpangkat atau berstatus adalah seperti jadual berikut:

Pangkatgelaran

Panggilankehormat

Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong Perdana Menteri Timbalan Perdana Menteri Menteri Besar/Ketua Menteri Menteri/Timbalan Menteri Wakil Rakyat Senator Setiausaha Kerajaan Negeri Pegawai Kewangan Negara Penasihat Undang-undang Tun/Toh Puan Tengku , Tungku Ketua Hakim Negara

Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong Yang Amat Berhomat Yang Amat Berhomat Yang Amat Berhomat Yang Berhormat Yang Berhormat Yang Berhormat Yang Berhormat Yang Berhormat Yang Berhormat YangAmat Berbahagia Yang Mulia Yang Amat Arif Tuan Ketua Hakim Negara Yang Amat Arif Tun/Tan Sri/Datuk

Ungkapanbertatatusila • Ungkapan santun atau sopan yang diucapkan oleh seseorangdalam sesuatu komunikasi. • Terdapat beberapa ungkapan yang dianggap sopan,misalnya; Ungkapanbiasa

Ungkapanyangsopan

Kencing Berak Mati Kahwin Jamban Bunting Jantan Betina

Buangair kecil Buangair besar Meninggal dunia Nikah Tandas Hamil,berbadan dua Lelaki Perempuan