พื้นฐานวงจรกรองความถี่แบบแอคตีฟ วงจกรองความถี่แบบบัตเตอรเวิรด (Butterworth Filter) เปนวงจรกรองความถี่แบบแอคตีฟที่มีลักษณะเดนที่อัตราขยายคงที่ตลอดชวง หรือเรียกวา flat-flat filter ในอุดมคติจะแบงการออกแบบตามชวงของการเปลี่ยนแปลง หรือ ดีเคต (Decade) ที่นิยม นําไปใชในการออกแบบมี 3 ชวงคือ -20dB Decade, -40dB Decade และ -60 dB Decade การทํางาน มีลักษณะดังรูป
y b U t h R g LP i R @ y g p n o C aro N
การออกแบบวงจรขยายแบบไมกลับเฟส (Non Inverting Amplifier) 1. การออกแบบ - 20 dB Decade LPBF (Fist order)มีขั้นตอนดังนี้ • กําหนดคา fc • กําหนดคา C (ไมใช L เนื่องจากใชงานในวงจรออปแอมปมักจะทํางาน ณ ความถี่สูง) โดย ที่ 0.001 μF.≤ C ≤ 1μF. • คํานวณคา R จากสมการ R =
1 2π f c C
• คํานวณหาคา Rf และ Ri ตามคา AV ของวงจร (นิยมใช 2 เทาเพื่อใหตัวเลขลงตัว) • หมายเหตุ 1 KΩ.≤ R ≤ 1MΩ. และ Av ตองมากกวา 2 เทาเสมอ ตัวอยาง จงออกแบบวงจรกรองความถี่ต่ําที่มีคาความถี่คัตออฟ 1 KHz โดยใหวงจรมี อัตราขยาย 2 เทา กําหนดคา C = 0.01 μF 1 1 = = 15.9 KΩ 3 2π f c C 2π 1x10 x0.01x10 −6 Rf ถา Av = 2 ดังนั้น Rf = Ri AV = 1 + Ri
หาคา R จากสมการ จากคา Av เมื่อ
R=
เอกสารประกอบการสอนวิชาออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส
โดย นายณรงค เครือกันทา หนา 1
เลือกคา Rf
= Ri = 10 กิโลโอหม
การจําลองการทํางานวงจร Low Pass Butterworth Filter 1. ทําการเลือกอุปกรณดังตอไปนี้
2.ทําการเปลี่ยนคาอุปกรณใหเปนไปตามคาที่คํานวณ ดังตัวอยาง 0
R1
R2
1
10kΩ
10kΩV2 5
2
y b U t h R g LP i R @ y g p n o C aro N 7
12 V
1
5
U1
3
R3
3
4
2
15.8kΩ V1 1 Vrms 60 Hz 0°
0
6
C1 10nF
0
741
4
6
V3
12 V
0
R4 10kΩ
0
3 ทําการกําหนดรูปแบบในการจําลองดวยคําสั่ง Simulate>>Analyses>>Ac Analysis ดังรูป
เอกสารประกอบการสอนวิชาออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส
โดย นายณรงค เครือกันทา หนา 2
4. ทําการกําหนดคาความถี่ในการคํานวณ ดังตัวอยาง
โดยที่ (FSTART) คือ ความถี่เริ่มตน (FSTOP) คือ ความถี่สิ้นสุด Sweep Type คือ รูปแบบการกวาดสัญญาณ Number of points per decade คือ จํานวนความถี่ในการกวาดแตละครั้ง 5. กําหนดคาแรงดันเอาตพุตของวงจรที่จะนํามาวิเคราะห ตามรูปวงจรในขอ 2 คือคา V2 และกด Add ดังรูป
6. 7.
y b U t h R g LP i R @ y g p n o C aro N
เพื่อทําการจําลอง ทําการกดปุม กรณีที่ไมสามารถอานคาจากสีพื้นหลังสีดาํ ไดใหทําการปรับสีเปนสีขาว โดบเลือกคําสั่ง View>>Reverse Colors
เอกสารประกอบการสอนวิชาออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส
โดย นายณรงค เครือกันทา หนา 3
8.
ผลการจําลองจะมีคาดังรูป
y b U t h R g LP i R @ y g p n o C aro N
9. จากผลการจําลองที่อานได คา X1 คือความถี่ และคา Y1 คือระดับแรงดัน หรือ Magnitude จากคาที่อานไดจะเห็นวาที่ความถี่1KHz จะมีระดับแรงดัน 1.419 โวลต ซึ่งสามารถพิสูจนตาม สมการเอาตพุตคือ V out = (V in) x (Av) x (0.707) = 1 x 2 x 0.707 = 1.414 โดยประมาณ ซึ่งใกลเคียงกับคาที่อานได 2. การออกแบบ - 40 dB Decade LPBF (Second Order) มีขั้นตอนดังนี้ • กําหนดคา fc • กําหนดคา C = C = C 2 = C3 และ R = R2 = R3 • คํานวณคา R จากสมการ
R=
1 2π f c C
• คํานวณหาคา Rf และ Ri ตามคา AV ของวงจร (นิยมใช 1.586 เทาเพื่อใหตวั เลขลงตัว) หมายเหตุ Ri ≤ 100KΩ. ตัวอยาง จงออกแบบวงจรกรองความถี่ต่ําที่มีคาความถี่คัตออฟ 1 KHz โดยใหวงจรมี อัตราขยาย 1.586 เทา กําหนดคา C = C 2 = C3 = 0.0047 μF หาคา R = R2 = R3 จากสมการ จากคา Av เมื่อ เลือกคา
AV = 1 +
Rf Ri
R=
1 1 = = 33.86 KΩ 3 2π f c C 2π 1x10 x0.0047 x10 −6
ถา Av = 1.586 ดังนั้น Rf
= 0.586 Ri
Ri = 27 กิโลโอหม ดังนั้น Rf = 0.586 Ri = 0.586 x 27 kΩ = 15.82 KΩ
เอกสารประกอบการสอนวิชาออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส
โดย นายณรงค เครือกันทา หนา 4
จากการคํานวณสามารถนํามาเขียนเปนรูปวงจรไดดงั รูป R1
0
R2
1
27kΩ
15.8kΩ 5 7
V2 12 V 1
5
U1
3
R5
7
33kΩ 3 V1 1 Vrms 60 Hz 0° 0
R3
2
6
4
2
33kΩ C1 4.7nF
C2 4.7nF
741
4
6 12 V
0
R4 10kΩ
y b U t h R g LP i R @ y g p n o C aro N 0
V3
0
โดยผลการจําลองที่ไดเปนดังรูป
เอกสารประกอบการสอนวิชาออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส
โดย นายณรงค เครือกันทา หนา 5