Bab 3 Keanjalan An Penawaran

KULIAH AE015 MIKROEKONOMI SEMESTER I

BAB 3: KEANJALAN PERMINTAAN & PENAWARAN

Keanjalan Permintaan 3.1.1. Keanjalan permintaan harga. 3.1.2. Keanjalan permintaan silang. 3.1.3. Keanjalan permintaan pendapatan.

Keanjalan Penawaran

Pengenalan  Keanjalan merupakan suatu konsep yang mengukur darjah tindakbalas dalam kuantiti permintaan dan penawaran kesan daripada perubahan sesuatu pembolehubah tertentu.  Dalam konteks keanjalan permintaan, pembolehubahpembolehubah tersebut terdiri daripada harga barang itu sendiri, harga barang lain dan pendapatan pengguna.  Manakala bagi keanjalan penawaran, pembolehubahnya ialah harga barang itu sendiri sahaja.

Keanjalan permintaan harga  Keanjalan permintaan harga (Ed) didefinisikan sebagai ukuran kadar atau darjah gerak balas perubahan kuantiti permintaan sesuatu barang kesan daripada perubahan tingkat harga barang tersebut.  Rumusnya ialah nisbah di antara peratus perubahan kuantiti diminta sesuatu barang dengan peratus perubahan tingkat harga barang tersebut.

Keanjalan permintaan harga dapat dikira dengan menggunakan rumus berikut: Ed =

% ∆Qd / %∆P

Ed = Qd1 - Qd0 ÷ P1 - P0 Qd0 P0 Ed = ∆Qd /Qd0 ÷ ∆P /P0

Pengiraan keanjalan permintaan harga  Terdapat dua cara bagi mengira keanjalan permintaan harga iaitu keanjalan lengkuk dan keanjalan purata.  Keanjalan purata digunakan kerana terdapat nilai keanjalan yang berbeza walaupun ianya mengukur perubahan harga di antara dua titik.

Keanjalan lengkuk  Keanjalan lengkuk digunakan bagi mengukur kadar perubahan yang berlaku ke atas permintaan satu barang apabila berlaku perubahan harga di mana keadaan tersebut membolehkan kita melihat kewujudan dua titik di atas satu keluk permintaan yang sama.

Berikut adalah contoh pengiraan keanjalan permintaan harga. Apabila harga petrol naik daripada RM1.38 ke RM1.49 seliter, maka kuantiti yang diminta turun daripada 5000 liter ke 4500 liter sehari (pergerakan dari titik B ke A dari rajah sebelah). Berapakah nilai keanjalan permintaan harga petrol? Ed     Ed     Ed     Ed     Ed

=     =     =     =     =

Qd1 - Qd0 ÷ P1 - P0 Qd0 P0   4500 - 5000 ÷ 1.49 - 1.38 5000 1.38   - 500 ÷ 0.11 5000 1.38   - 5 x 1.38 50 0.11   − 1.25

Keanjalan permintaan harga

P

1.49

A B

1.38

D 0

             4500

5000

liter

Apabila harga petrol turun daripada RM1.49 ke RM1.38 seliter, maka kuantiti yang diminta naik daripada 4500 ke 5000 liter sehari (dari rajah pergerakan dari titik A ke B). Berapakah keanjalan permintaan harga? Ed                        

=     =     =           =

Qd1 - Qd0 ÷ P1 - P0 Qd0 P0   5000 - 4500 ÷ 1.38 - 1.49 4500 1.49   500 ÷ - 0.11 4500 1.49   - 5 x 1.49 45 -0.11   − 1.51

Nilai keanjalan permintaan harga yang diperoleh daripada dua contoh pengiraan di atas adalah berbeza walaupun perubahan harga yang berlaku di atas dua titik yang terletak pada satu keluk permintaan yang sama. Kelemahan ini dapat diatasi dengan mengambil kira harga purata dan kuantiti purata barang tersebut sebagaimana yang dinyatakan menerusi rumus berikut yang lebih dikenali sebagai keanjalan permintaan harga purata.

Ed

=

 

 

Qd1 - Qd0 ½( Qd0 + Qd1)

÷

P1 - P0 ½( P0 + P1)

Contoh (a) : Harga naik daripada RM1.38 ke RM1.49 Ed

=

Qd1 - Qd0

÷

P1 - P0

    Ed

    =

½( Qd0 + Qd1)   4500 - 5000

    Ed

    =

½( 5000 + 4500)   - 500 ÷ 0.11

    Ed

    =

4750   - 50

    Ed

    =

475   − 1.37

½( P0 + P1) ÷

1.435 x

1.435 0.11

1.49 - 1.38 ½( 1.38 + 1.49)

Contoh (b) : Harga turun daripada RM1.49 ke RM1.38 Ed     Ed     Ed     Ed     Ed

=     =     =     =     =

Qd1 - Qd0 ÷ P1 - P0 ½( Qd0 + Qd1) ½( P0 + P1)   5000 - 4500 ÷ 1.38 - 1.49 ½( 4500 + 5000) ½( 1.49 + 1.38)   500 ÷ - 0.11 4750 1.435   50 x 1.435 475 - 0.11   − 1.37

Keanjalan titik  Keanjalan titik merupakan keanjalan pada satu titik di atas satu keluk permintaan.  Keanjalan titik mengukur perubahan harga yang sangat kecil dan perubahan yang sangat kecil ini dipandang sebagai satu titik di atas keluk permintaan.

Keanjalan titik P

Ed=α A

Po

Ed > 1

C

Ed=1 Ed < 1

Ed=o 0

qo

B

Q

Dari rajah keluk AB ialah keluk permintaan. Keanjalan titik C boleh diukur berdasarkan rumus asas keanjalan iaitu: Ed=CB/CA Ed = ∆Q/Q = ∆Q x P = ∆Q x P ∆P/P Q ∆P ∆P Q Berdasarkan rajah, ∆Q = qoB dan ∆P = Cqo. Jadi, ∆Q/∆P = qoB/Cqo sedangkan P = Cqo Q = 0qo Maka, P/Q = Cqo/0qo Edt = ∆Q/∆P x P/Q Edt = qoB/Cqo x Cqo/0qo Edt = qoB/0qo

pulannya ada tiga cara untuk mengukur keanjalan pada titik C iaitu: a. Edt=CB/CA b. Edt=qoB/0qo c. Edt=0Po/PoA  Oleh kerana rajah segitiga ApoC dan CqoB merupakan rajah yang sama bentuk, jadi, QoB/0qo = CB/CA Maka CB/CA = 1  Nilai keanjalan bagi titik – titik di sepanjang keluk permintaan AB adalah berbeza-beza.  Pada titik A, nilai keanjalan titik adalah infiniti.  Pada titik C, nilai keanjalan ialah sama dengan 1.  Pada titik B, nilai keanjalan ialah sama dengan 0.  Antara titik A dan C, nilai keanjalan titik adalah lebih besar dari satu.  Antara titik C dan B, nilai keanjalan titik adalah kurang dari satu.

Kira keanjalan pada titik V, W, X, Y dan Z

P 8 V 6

W X

4

Y

2

Z 0

25

50

75

100

Q

Kesimpulan  Dapatlah dirumuskan bahawa semakin tinggi tingkat harga, semakin tinggi nilai keanjalan titik dan sebaliknya.  Nilai keanjalan permintaan bagi setiap titik juga akan berbezabeza pada satu tingkat harga tertentu jika titik–titik tersebut berada pada keluk permintaan yang berlainan tetapi bersifat linear dan mempunyai kecerunan yang sama.

Nilai keanjalan titik akan menjadi semakin kecil ( tidak anjal ) apabila kedudukan keluk permintaan terletak semakin jauh dari titik origin (asalan). P

Kirakan keanjalan permintaan pada titik A dan B

Apa kesimpulannya?

P0

0

  A

8

B

16

24

Q

Nilai keanjalan titik-titik A dan B pada harga P di atas keluk permintaan masing-masing ialah:

      (A) = 16 – 8 Ed 8–0       (B) = 24 – 16 Ed 16 – 0

=

8 8

=

8 16

= 1

= 0.5

Terdapat lima darjah keanjalan permintaan harga yang berlainan

1. Anjal   Nilai keanjalan : 1 < Ed < ∞ P Sifatnya: Peratus perubahan kuantiti diminta lebih besar daripada peratus perubahan harga barang tersebut.

D

Q

2. Tak Anjal   Nilai keanjalan : 0<Ed<1 P Sifatnya: Peratusan perubahan kuantiti diminta adalah kurang daripada peratus perubahan harga barang tersebut.

D

Q

3. Anjal Satu   Nilai keanjalan : Ed = 1 P Sifatnya: Peratus perubahan kuantiti diminta adalah sama dengan peratus perubahan harga barang tersebut.

D

Q

4. Anjal Sempurna   Nilai keanjalan : Ed = α Sifatnya: Pada harga yang tetap pengguna akan membeli barang yang ada dalam pasaran tetapi tiada kuantiti diminta apabila harga lebih tinggi dari harga tetap tersebut.

P

D

Q

5. Tak Anjal sempurna   Nilai keanjalan : Ed = 0 P

D

Sifatnya: Sebarang perubahan dalam harga tidak akan menyebabkan berlakunya perubahan dalam kuantiti diminta.

Q

Hubungan antara keanjalan permintaan harga dengan jumlah hasil atau jumlah perbelanjaan

Hubungan antara keanjalan permintaan harga dengan jumlah hasil atau jumlah perbelanjaan  Jumlah hasil (TR) ialah hasil yang diperoleh oleh pengeluar apabila barangannya dibeli oleh pngguna.  Jumlah perbelanjaan (TE) pula ialah perbelanjaan yang dibuat oleh pengguna apabila membayar barangan yang dibeli dari pengeluar.  Jumlah hasil/perbelanjaan diperoleh dengan mendarabkan harga barang tersebut dengan kuantitinya . Hasil Total = Harga x Kuantiti TR = P x Q

1. Anjal   Nilai keanjalan : 1 < Ed < ∞ Harga

P

P1 P0

0

Harga meningkat dari P0 ke P1

A

TR/TE

OP1AQ1

B D

Q1

Q0

Q

Harga jatuh dari P1 ke P0

OP0BQ0

Rumusan

TR/TE berkurangan sebab OP1AQ1 < OP0BQ0 TR/TE meningkat sebab OP0BQ0 > OP1AQ1

2. Tak anjal   Nilai keanjalan : 0<Ed<1 Harga   P

  P1

TR/TE

  D Harga meningkat dari P0 ke P1

  A

OP1AQ1

   B P0        0                 

Rumusan

 D Q1 Q0

Q       

Harga jatuh dari P1 ke P0

OP0BQ0

TR/TE meningkat sebab OP1AQ1 > O0PQ0 TR/TE berkurangan sebab OP0BQ0 < OP1AQ1

3. Anjal satu (unitari)   Nilai keanjalan : Ed = 1 Harga

P P1 P0

Harga meningkat dari P0 ke P1

A B

0 Q1 Q0                               

D

Harga jatuh dari P1 ke P0 Q          

TR/TE

OP1AQ1

OP0BQ0

Rumusan Tiada perubahan TR/TE sebab OP1AQ1 = OP0BQ0 Tiada perubahan TR/TE sebab OP0BQ0 = OP1AQ1

4. Anjal sempurna   Nilai keanjalan : Ed = α Harga

P

Harga meningkat melebihi P0

0 P0

TR/TE

Rumusan

0

TR/TE = 0 sebab kuantiti permintaan jatuh sehingga tidak terhingga

D Harga jatuh kurang daripada P0

∞ Q

α

TR/TE = α sebab kuantiti permintaan meningkat dengan banyaknya sehingga tidak terhingga

5. Tak anjal sempurna   Nilai keanjalan : Ed = 0 Harga

P

Harga meningkat dari P0 ke P1

D P1 P0  

A

Harga jatuh dari P1 ke P0

B Q0

Q

TR/TE OP1AQ1

OP0BQ0

Rumusan TR/TE meningkat sebab OP1AQ0 > OP0BQ0 TR/TE berkurangan sebab OP0BQ0 < OP1AQ0

Ringkasan hubungan keanjalan permintaan harga dengan jumlah hasil dan jumlah perbelanjaan

KEANJALAN DAN TR/TE PERUBAHAN HARGA  Harga naik

Harga turun

Anjal

Tak Anjal

Anjal Sempurna

Tak Anjal Sempurna

Tiada Perubahan 

0 

TR/TE Meningkat

TR/TE Tiada Berkurangan   Perubahan

α  

TR/TE TR/TE Berkurangan  Meningkat TR/TE Meningkat 

Anjal Satu

TR/TE Berkurangan 

FAKTOR-FAKTOR MEMPENGARUHI KEANJALAN PERMINTAAN

1. Bilangan barang pengganti  Jika sesuatu barang mempunyai banyak penggantinya, permintaan barang tersebut dikatakan anjal terhadap perubahan harga.  Ini menunjukkan jika harga sesuatu barang meningkat sedikit, kuantiti yang diminta akan berkurangan dengan banyak kerana barang itu boleh digantikan dengan barang lain yang secara relatifnya lebih murah.  Sebaliknya sekiranya sesuatu barang tiada pengganti yang hampir maka permintaan barang tersebut dikatakan tidak anjal terhadap perubahan harga.  Ini bermakna jika harga sesuatu barang itu meningkat, kuantiti diminta tidak akan berkurangan kerana ianya tidak mempunyai pengganti yang hampir.

2. Bilangan kegunaan sesuatu barang  Jika sesuatu barang mempunyai banyak kegunaan, permintaan barang tersebut dikatakan anjal terhadap perubahan harga.  Contohnya, komputer mempunyai banyak kegunaan seperti menaip, menyelesaikan banyak kerja-kerja pejabat, persembahan multimedia, alat untuk pembelajaran, permainan dan penggunaan internet.  Kegunaan yang banyak ini menyebabkan ia digunakan oleh ramai golongan.  Jika harganya jatuh, permintaannya akan meningkat dengan banyak kerana pengguna akan membelinya dalam kuantiti yang lebih banyak kerana semakin banyak kegunaannya.  Tetapi jika harga meningkat, permintaannya akan berkurangan dengan banyak.  Ini bermakna bagi barang yang mempunyai banyak kegunaannya, permintaannya adalah anjal.

3. Bahagian pendapatan yang dibelanjakan  Besarnya bahagian dari pendapatan yang dibelanjakan untuk membeli sesuatu barang akan mempengaruhi keanjalan permintaan ke atas barang tersebut.  Kaji sikap pengguna yang membeli barang-barang yang harganya murah dan memerlukan bahagian pendapatan yang kecil sahaja.  Contohnya garam, yang memerlukan bahagian pendapatan yang kecil sahaja untuk dibelanjakan bagi membeli barang ini.  Apabila harga garam meningkat, permintaannya tidak berubah kerana bahagian daripada pendapatan yang dibelanjakan untuk membeli garam amat kecil.  Ini menunjukkan jika pembelian sesuatu barang itu memerlukan bahagian daripada pendapatan amat kecil, permintaannya tidak anjal.  Sementara itu pembelian sesuatu barang yang memerlukan bahagian pendapatan yang besar seperti pembelian kereta, permintaannya adalah anjal.

4. Tahap kepentingan sesuatu barang  Jika barang tersebut merupakan barang mesti kepada pengguna contohnya makanan asas seperti nasi dan roti serta pakaian, permintaan barang tersebut tidak anjal terhadap perubahan harga.  Ini kerana jika harganya meningkat, pengguna tidak akan mengurangkan kuantiti diminta dalam jumlah yang besar disebabkan kepentingan barang tersebut kepada pengguna.  Sebaliknya, jika harganya jatuh, permintaan juga tidak akan bertambah dalam jumlah yang banyak.  Tetapi bagi barang yang kurang kepentingannya kepada pengguna contohnya barang biasa, permintaannya adalah anjal.  Jika harganya jatuh, pengguna akan memintanya dengan banyak dan sebaliknya.

5. Ketahanan sesuatu barang  Semua barang pengguna boleh dibahagikan kepada dua iaitu barang tahan lama dan barang tidak tahan lama.  Bagi barang tahan lama, contohnya pakaian permintaannya adalah anjal.  Apabila harganya jatuh, permintaannya akan meningkat dalam jumlah yang banyak kerana ianya boleh disimpan lama.  Tetapi bagi barang yang tidak tahan lama, contohnya sayursayuran permintaannya adalah tidak anjal.  Apabila harganya jatuh, kuantiti permintaannya tidak bertambah dengan banyak kerana ia tidak tahan lama.

6. Barang yang boleh ditangguh  Bagi barang yang boleh ditangguhnya penggunaannya, permintaannya adalah anjal.  Contohnya harga telah meningkat sekarang, jadi permintaannya akan berkurangan dengan banyak kerana pengguna akan menangguhkan penggunaannya pada masa hadapan apabila harganya telah jatuh.  Bagi barang yang tidak boleh ditangguh penggunaannya, jika harga meningkat pengguna terpaksa membeli juga.  Jadi permintaannya kurang anjal.

7. Tabiat pengguna  Meskipun sesuatu barang itu bukan merupakan barang keperluan atau barang mesti, akan tetapi disebabkan oleh tabiat pengguna yang tidak boleh untuk tidak menggunakan barang tersebut, maka permintaan ke atas barang tersebut akan menjadi tidak anjal terhadap perubahan harga dan sebaliknya.  Contohnya rokok, setiap tahun kerajaan akan menaikkan cukai jualannya menyebabkan pengeluar menaikkan harganya untuk memindahkan beban kenaikan cukai tersebut kepada pengguna.  Tetapi permintaannya tidak berkurangan.

Keanjalan permintaan silang (Exy) Keanjalan permintaan silang ditakrifkan sebagai satu konsep keanjalan permintaan yang mengukur darjah tindakbalas perubahan permintaan sesuatu barang (barang X) kesan daripada perubahan harga barang lain ( barang Y).

Rumus keanjalan permintaan silang (Exy) Edxy

=

%∆ Qdx / % ∆ Py

Edxy = Qd1x – Qd0x Qd0x

   

÷

P1y - P0y P0y

              Qd1x – Qd0x Qd0x

X 100

Edxy =

                         P1y – P0y P0y

X 100

Hubungan barang X dan barang Y  Perhubungan antara dua atau lebih jenis sesuatu barangan dapat diketahui sekiranya nilai keanjalan permintaan silang diperolehi dengan menggunakan rumus keanjalan silang.

Nilai Keanjalan Silang (Exy)

Hubungan

Negatif ( - )

Penggenap

Positif ( + )

Pengganti

Sifar ( 0 )

Tiada hubungan

Contoh pengiraan: Harga

Kuantiti diminta

Barang Z

Barang P

Barang Q

Barang R

10

2

20

20

20 

5

10

20

 Berdasarkan jadual di atas, cari nilai keanjalan permintaan silang bagi barang P, Q dan R apabila harga barang Z mengalami kenaikan dari RM10 kepada RM20. Tentukan perhubungan antarabarang Z dengan barang P, Q dan R.

Penyelesaian : Barang P Edpz = Qp1 – Qp0 Qp0 Edpz = Edpz = Edpz = Edpz =

5–2 2 3 2

÷

ZP1 - ZP0 ZP0

÷

20 - 10 10 10 10

X

30 20 1.5

Oleh itu barang Z dan barang P adalah pengganti antara satu sama lain kerana nilai keanjalannya adalah positif

Penyelesaian : Barang Q Edqz = Qq1 – Qq0 Qq0 Edqz = Edqz =

10 – 20 20 - 10 20

Edqz =

- 100 200

Edqz =

- 0.5

÷

ZP1 - ZP0 ZP0

÷

20 - 10 10 10 10

X

Oleh itu barang Z dan barang Q adalah penggenap antara satu sama lain kerana nilai keanjalannya adalah negatif

Penyelesaian : Barang R Edrz = Qr1 – Qr0 Qr0 Edrz = Edrz =

20 – 20 20 0 20

Edrz =

0 200

Edrz =

0

÷

ZP1 - ZP0 ZP0

÷

20 - 10 10 10 10

X

Oleh itu barang Z dan barang R tidak mempunyai apa-apa perkaitan antara satu sama lain kerana nilai keanjalannya kosong (sifar)

Contoh pengiraan: 2

 Andaikan keanjalan silang permintaan bagi kereta berbanding perubahan harga minyak petrol ialah – 0.5. Sekiranya pada harga kereta RM35,000 sebuah, bilangan kereta yang dijual dalam seminggu adalah sebanyak 12,000 buah. Jika harga kereta tidak berubah, tetapi harga minyak petrol naik dari RM1.05 kepada RM1.20 seliter, kirakan bilangan kereta yang akan dijual.

Penyelesaian : Edxy       

=

Q1x – Q0x Q0x

X

P0y P1y - P0y

-        0.5

= X – 12,000 12,000

X

1.05 20 - 1.05

-       0.5 =

1.05X – 12,600 1,800

- 900

=

1.05X – 12,600

1.05X

=

12,600 – 900

1.05X = X

11,700 =

11,143 unit

Keanjalan permintaan pendapatan (Edy)

 Keanjalan permintaan pendapatan ditakrifkan sebagai satu konsep keanjalan permintaan yang mengukur darjah tindakbalas terhadap perubahan permintaan sesuatu barang kesan daripada perubahan tingkat pendapatan pengguna.

Rumus keanjalan permintaan pendapatan (EdY) EdY

EdY

   

=

%∆ Qdx / % ∆Y

= Qd1x – Qd0x Qd0x

÷

Y1 - Y0 Y0

              Qd1x – Qd0x Qd0x

X 100

EdY =

                         Y1 – Y0 Y0

X 100

Keanjalan pendapatan dan jenis barang  Keanjalan permintaan pendapatan akan membantu sesebuah ekonomi mengenalpasti jenis-jenis barang yang wujud dalam ekonomi tersebut. Nilai Keanjalan Pendapatan (EdY)

Jenis Barang

Positif kurang dari 1

Keperluan

Positif lebih dari 1

Mewah

Negatif

Bawahan

Sifar

Mesti

Contoh pengiraan: Pendapatan (RM)

Kuantiti diminta Barang P

Barang Q

Barang R

7,500  

2 

20

4

12,500  

5

10 

5 

 Berdasarkan jadual di atas, kirakan nilai keanjalan pendapatan bagi barang P, Q dan R apabila tingkat pendapatan meningkat dari RM7,500 ke RM12,500. Tentukan apakah jenis barang-barang tersebut.

Penyelesaian : Barang P EdY

= Qp1 – Qp0 Qp0

EdY

=

EdY

=

EdY

=

22500 10000

EdY

=

2.25

5 – 2 2 3 2

÷ ÷ X

Y1 - Y0 Y0 12500 - 7500 7500 7500 5000

Barang P adalah barang mewah kerana nilai keanjalan pendapatannya adalah positif dan besar dari satu

Penyelesaian : Barang Q EdY

= Qq1 – Qq0 Qq0

EdY

=

EdY

=

EdY

=

EdY

=

10 – 20 20 - 10 20

÷ ÷ X

Y1 - Y0 Y0 12500 - 7500 7500 7500 5000

- 75 100 - 0.75

Barang Q adalah barang bawahan kerana nilai keanjalan pendapatannya negatif

Penyelesaian : Barang R EdY

= Qr1 – Qr0 Qr0

EdY

=

EdY

=

EdY

=

EdY

=

5 – 4 4 1 4

÷ ÷ X

Y1 - Y0 Y0 12500 - 7500 7500 7500 5000

75 200 0.375

Barang R adalah barang keperluan sebab nilai keanjalan pendapatannya positif (0 < EY < 1) dan kurang daripada 1 iaitu tidak anjal pendapatan

Diberi fungsi permintaan untuk barang X ialah

 Qx = 500 – 3Px + 2PY – 0.2Y  di mana : Qx = kuantiti permintaan barang X Px = harga barang X PY = harga barangY Y = tingkat pendapatan

Jika pada mulanya Px = RM20 dan Y = RM1000, tentukan nilai keanjalan permintaan pendapatan bagi barang X sekiranya pendapatan pengguna naik kepada RM1500.

Penyelesaian :

 Pada Y = RM1000  Qx

=

500 – 3Px + 2PY– 0.2Y

 

=

500 – 3 (10) + 2 (20) – 0.2 (1000)    

 

=

500 – 30 + 40 – 200

 

=

310

Penyelesaian :

 Pada Y = RM1500  Qx

=

500 – 3Px + 2PY – 0.2Y

 

=

500 – 3 (10) + 2 (20) – 0.2 (1500)

 

=

500 – 30 + 40 – 300

 

=

210

Penyelesaian : EdY

= Qx1 – Qx0 Qx0

EdY

= 210 – 310 310 = - 100 310

EdY EdY

=

EdY

=

÷ ÷ X

Y1 - Y0 Y0 1500 - 1000 1000 1000 500

- 100 155 - 0.65

Barang X adalah barang bawahan kerana nilai keanjalan pendapatannya adalah negatif

Bab 3: Keanjalan Penawaran

3.2.1. Definisi keanjalan penawaran. 3.2.2. Pengiraan nilai keanjalan penawaran. 3.2.3. Penentu keanjalan penawaran.

Definisi keanjalan penawaran  Keanjalan penawaran boleh ditakrifkan sebagai satu ukuran darjah tindakbalas kuantiti ditawar bagi sesuatu barangan terhadap sesuatu perubahan pada harganya.  Secara matematik, keanjalan penawaran harga boleh dinyatakan sebagai peratusan (nisbah) perubahan kuantiti ditawar dibahagikan dengan peratus perubahan pada harga, di mana Es mewakili keanjalan penawaran harga.

Keanjalan penawaran dapat dikira dengan menggunakan rumus berikut: Es =

% ∆Qs/%∆P

Es = Qs1 - Qs0 ÷ P1 - P0 Qs0 P0 Es = ∆Qs /Qs0 ÷ ∆P /P0

Penghitungan nilai keanjalan penawaran

Contoh 1: Apabila harga barang X meningkat sebanyak 35 peratus, kuantiti ditawar terhadap barang tersebut turut meningkat sebanyak 70 peratus. Hitungkan keanjalan penawaran harga terhadap barang X.

Jawapan: Es        =

% ∆Qs %∆ P

Es        =

70 35

=

2

Penghitungan nilai keanjalan penawaran Contoh 2: Apabila harga barang Y jatuh daripada RM12 ke RM8 seunit, kuantiti ditawar bagi barang tersebut berkurangan daripada 35 unit kepada 28 unit. Hitung nilai keanjalan penawaran bagi barang Y.

Penyelesaian : Es

= Qs1 – Qs0 Qs0

Es

=

Es

=

Es

=

21 28

Es

=

0.75

28 – 35 28 -7 28

÷

P1 - P0 P0

÷

8 - 12 12 12 -4

X

Terdapat lima darjah keanjalan penawaran harga yang berlainan

1. Anjal   Nilai keanjalan : 1 < Es < ∞ P Sifatnya: Peratus perubahan kuantiti ditawar lebih besar daripada peratus perubahan harga barang tersebut.

S

  Q

2. Tak Anjal   Nilai keanjalan : 0 < Es < 1 P

S

Sifatnya: Peratus perubahan kuantiti ditawar lebih kecil daripada peratus perubahan harga barang tersebut.

  Q

3. Anjal Satu   Nilai keanjalan : Es = 1 Sifatnya: Peratus perubahan kuantiti ditawar sama dengan peratus perubahan harga barang tersebut. Mana-mana keluk penawaran yang bermula dari titik asalan, keanjalan penawarannya ada satu.

 

P

S1   S0  S2

Q

4. Anjal Sempurna   Nilai keanjalan : Es = ∞ P Sifatnya: Pada satu tingkat harga yang tetap, firma akan menawarkan barang di pasaran tetapi apabila harga kurang daripada harga tetap, kuantiti barang yang ditawarkan oleh firma ialah sifar.

S

Q

5. Tak Anjal Sempurna   Nilai keanjalan : Es = 0 P Sifatnya: Perubahan harga sesuatu barang tidak akan mengubah kuantiti barang yang ditawarkan.

S

Q

FAKTOR-FAKTOR MEMPENGARUHI KEANJALAN PENAWARAN

1. Tempoh masa yang diperlukan untuk menghasilkan sesuatu barang  Masa adalah merupakan faktor utama dalam menentukan keanjalan penawaran.  Biasanya semakin lama jangka masa, penawaran sesuatu barang akan lebih anjal berbanding dengan masa singkat.  Jangka masa pengeluaran dan hubungannya dengan keanjalan penawaran boleh dibahagikan kepada tiga iaitu:

a. Jangka masa singkat

 Dalam jangka masa singkat, penawaran adalah tidak anjal sempurna.  Sebarang perubahan harga tidak memberi kesan terhadap perubahan penawaran.  Ini kerana kenaikan harga dalam jangka masa singkat, pengeluar tidak sempat menambahkan pengeluaran .

P

S

P1 P0

q0

Q

b. Jangka masa pendek  Dalam jangka masa pendek, penawaran adalah tidak anjal.  Peratus perubahan harga adalah lebih besar daripada peratus perubahan kuantiti penawaran.  Ini kerana kenaikan harga dalam jangka masa pendek, pengeluar hanya dapat menambahkan pengeluaran dengan menambahkan kuantiti input berubah dan bukannya input tetap.

S

P P1

P0

q0

q1

Q

c. Jangka masa panjang  Dalam jangka masa panjang, penawaran adalah anjal.  Ini kerana pengeluar mempunyai cukup masa untuk melakukan penyesuaian dalam pengeluaran apabila berlaku perubahan dalam harga.

P S

P1 P0

q0

q1

Q

2. Mobiliti faktor-faktor pengeluaran  Sekiranya faktor-faktor pengeluaran yang digunakan untuk menghasilkan sesuatu keluaran mudah dipindahkan dari satu firma ke firma yang lain, dari satu lokasi ke lokasi yang lain atau dari satu keluaran ke keluaran yang lain, penawaran sesuatu barang akan menjadi lebih anjal.  Sebagai contoh, faktor-faktor pengeluaran untuk menghasilkan keluaran elektronik mudah diperoleh sedangkan untuk menghasilkan minyak petrol, sumber minyak hanya wujud di kawasan-kawasan tertentu sahaja dan sumber minyak ini tidak mempunyai sifat mobiliti.  Oleh yang demikian penawaran untuk keluaran elektronik akan cenderung untuk menjadi lebih anjal manakala penawaran untuk minyak petrol cenderung untuk menjadi kurang anjal.

3. Tambahan kos pengeluaran  Sekiranya tambahan penawaran sesuatu barang hanya memerlukan tambahan kos pengeluaran yang kecil, penawaran barang tersebut akan bersifat anjal.  Tetapi apabila penambahan penawaran sesuatu barang memerlukan tambahan kos pengeluaran yang besar, maka penawaran barang tersebut adalah tidak anjal.  Biasanya tambahan kos pengeluaran bergantung kepada keupayaan pengeluaran sesebuah firma.  Jika terdapat masih banyak faktor pengeluaran yang belum digunakan, tambahan keluaran akan melibatkan tambahan kos yang kecil sahaja.  Jika firma sudahpun mencapai keupayaan maksimumnya iaitu semua faktor pengeluaran habis digunakan, tambahan keluaran akan melibatkan tambahan kos pengeluaran yang besar dan ini menyebabkan penawaran barang firma tersebut menjadi tidak anjal