Aeneas in Ītaliā costituit Ōlim in Asiā erat urbs antīqua, quae Troia appellāta est. Eam urbem Graecī decem annōs obsēdērunt tandemque cēpērunt. Priamō rēge fīliīsque interfectīs, urbem dēlēvērunt. Sed Aenēās, quī inter clārissimōs dēfensōrēs urbis fuerat, cum paucīs comitibus ex urbe effūgit; cum profugōs ex omnibus partibus coēgisset, in Ītaliam migrāre constituit. Post septem annōs vēnit in eam partem Ītaliae ubi erat urbs Laurentum. Ibi cum Troiānī praedam ex agrīs agerent, Latīnus rēx Aborīginēsque, quī ea loca tenēbant, agrōs dēfendere parāvērunt. Sed Latīnus, postquam in colloquiō orīginem multitūdinis ducisque cognōvit, pācem cum Aenēā fēcit atque posteā eī Lāvīniam fīliam in mātrimōnium dedit. Troiānī urbem condidērunt, quam Aenēās ab nōmine uxōris Lāvīnium appellāvit. Deinde Turnus, rēx Rutulōrum, cui Lāvīnia ante adventum Aenēae dēspōnsa erat, bellō Latīnum Troiānōsque aggressus est. Victī sunt Rutulī, sed victōrēs ducem Latīnum āmīsērunt. Inde Turnus auxilium petiit ab Etrūscīs, quī tōtam Italiam fāmā nōminis suī implēverant; illī metuentēs novam urbem multitūdine et opibus crescentem laetī auxilium tulērunt. Aenēās in tantō discrīmine, ut Aborīginēs Troiānōsque sub eōdem iūre atque nōmine habēret, Latīnōs utramque gentem appellāvit. Cum adversus Etrūscōs sē moenibus dēfendere posset, tamen in aciem copiās ēdūxit. Etrūscī victī sunt; victōrēs tamen ducem ut anteā āmīsērunt; post pugnam enim Aenēam reperīre nōn potuērunt; multī igitur eum ad does trānsīsse crēdidērunt.
5
10
15
20
25
Aborīginēs, -um m.: Aborígenes, 2 adventus, -ūs m.: llegada, advenimiento, 2 aggredior, -ī, -gressus: ir a, atacar 3 antīquus, -a, -um: antiguo, 1 cognōscō, -ere, -nōvī, -nitum: conocer 4 colloquium, -ī n.: conversación, reunión, 4 comes, -itis m. f.: companion, comrade, 3 cōpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 5 crescō, -ere, crēvī, crētum: grow, increase, 4 decem: ten, 2 dēfensor, -ōris m.: defender, 1 deleō, -ēre, -ēvī, delētum: to destroy, 1 dēspondō, -ere, -spondī: to betroth, 3 discrīmen, -crīminis n.: crisis, peril, 5 ēdūcō, -ere, -dūxī, -ductum: lead out,draw, 1 effugiō, -ere, -fūgī: flee away, escape, 2 Graecus, -a, -um: Greek, 4 impleō, -ēre, -ēvī, implētum: to fill , 3
laetus, -a, -um: happy, joyful, glad, 4 Laurentēs, -um m.: Laurentines, 2 Lāvīnia, -ae f.: Lavinia, 3 Lāvīnium, -ī n.: Lavinium , 2 metuō, -ere, -uī: to fear, dread, 3 migrō (1): to travel, migrate, 3 moenia, -ōrum n.: walls, 2 obsideō, -ēre, -sēdī, -sessum: beset, besiege5 ōlim: once, formerly, 3 orīgō, orīginis f.: origin, 1 Priamus, -ī m.: Priam, 1 profugus, -ī m.: a fugitive, refugee, 2 reperiō -īre -pperī -pertum: find, discover, 3 Rutulus, -ī m.: Rutulians, 3 septem: seven, 4 sex: six, 1 Troia, -ae f.: Troy, 1 Troiānī, -ōrum m.: Trojans, 4
2. decem annōs: Ac. de tiempo Priamō rēge fīliīsque interfectīs: abl. absoluto. 5. cum… coēgisset: or. temp.; entiéndase en indicativo 8. Laurentum: en aposición a urbs. cum… agerent: or. temp. 11. eī: dat. de int. (le), Lāvīniam… in mātrimōnium dedit: lit. dar(le) a Lavinia para su matrimonio. Es decir: prometerla para su futuro casamiento con Eneas. 12. quam… Lāvīnium appellāvit: a los que nombró Lavinios; appellō rige doble acusativo, i. e.: nombrar a alguien de alguna forma 16. Victī sunt Rotulī: pf. pas. de vincō; los Rotulos fueron vencidos. 18. multitūdine et opibus: son abl. de relación, por lo que especifican o clarifican al participio crescentem: crecientes en cuanto a su multitud y a sus riquezas. 20. ut…habēret: or. causal: para que tuvieran… Aborīginēs: es decir habitantes nativos de Italia, en contraposición a los venidos de Troya. 21. appellāvit: ver la nota en 12