9 Enteghadi Taki

November 2019
PDF

Download

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA

Overview

Download & View 9 Enteghadi Taki as PDF for free.

More details

Words: 3,178
Pages: 18

Preview
Full text

‫ﯼ‬

‫ﯼ‬

CRITICAL THEORY By: mahshid taki

۱۳۸۶

‫…‪
‫•‬

‫•‬

‫ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي رﻳﺸﻪ در دوران روﺷﻨﮕﺮي دارد ) ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﺎﻧﺖ ‪،‬ﻫﮕﻞ و ﻣﺎرﻛﺲ(‬ ‫‪ :1923‬ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺷﻬﺮ ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرت ﺑﻨﻴﺎن ﻳﻚ ﻧﺤﻠﻪ ﻓﻜﺮي رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ :1923-33‬اﻋﻀﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺎﺗﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ :1933‬ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاران ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ‪ ،‬آﻏﺎز دوره دوم ﻣﻜﺘﺐ ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻮرﻛﻬﺎﻳﻤﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﻣﻮﺳﺴﻪ‪.‬‬ ‫‪ :1937‬ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻘﺎﻟﻪ " ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺳﻨﺘﻲ و اﻧﺘﻘﺎدي " و ﭘﺲ از آن ﻛﺘﺎب ”دﻳﺎﻟﻜﺘﻴﻚ روﺷﻨﮕﺮي“‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮرﻛﻬﺎﻳﻤﺮ و " ﺧﺮد و اﻧﻘﻼب " ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎرﻛﻮزه ﺑﻨﻴﺎﻧﻬﺎي ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎدي ﭘﻲ رﻳﺰي ﺷﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﻜﺘﺐ ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرت ﺑﺎ ﻳﻚ ﭼﺮﺧﺶ ‪ 180‬درﺟﻪ اي از ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ ﺳﻨﺘﻲ ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮن ﺗﺴﻠﻂ در ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻧﻮﻳﻦ را ﻋﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲ داﻧﺪ‪ .‬وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ ﻏﺮﺑﻲ در آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ را ﻋﺪم ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪ ‪ .‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي را ﺳﺮﻛﻮﺑﮕﺮ و راﻫﮕﺸﺎي ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺎرﻳﺴﻢ ﻣﻲ داﻧﺪ و راه ﻧﺠﺎت از دﺳﺖ آن را‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي را ﺧﺪﻣﺘﮕﺬار اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي آزاد ﺳﺎزد و اﻧﺴﺎن را از آﻧﭽﻪ ﺻﻨﻌﺖ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﻮده اي ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪ ،‬رﻫﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻧﺴﻞ ﻣﺘﺎﺧﺮ و ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ در ﻗﻴﺪ ﺣﻴﺎت ﻣﻜﺘﺐ ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرت ﻳﻮرﮔﻦ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬او در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ 1960‬ﻣﻴﻼدي ‪،‬دوﺑﺎره ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ‪.‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آﻧﺮا از‬ ‫اﻟﺰام ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ و ﻳﺎ ﻛﺎر ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي‪،‬در زﻣﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﻳﻚ روﻳﻜﺮد ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ‪،‬اﺧﻼﻗﻲ ‪،‬زﻳﺒﺎﻳﻲ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ اﺳﺖ و وﺟﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‬ ‫‪،‬ﻋﺪاﻟﺖ ‪،‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻋﻤﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﻪهﺎي ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻲ ‪....‬‬

‫•‬

‫•‬

‫ﻫﻮرﻛﻬﺎﻳﻤﺮ‪:‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﺎل ‪:Traditional and Critical Thaory،1937‬‬ ‫”ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي ﻳﻚ ﺗﺌﻮري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻧﺘﻘﺎد و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻛﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺌﻮري ﺳﻨﺘﻲ ‪،‬ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻓﻬﻢ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺟﻬﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ‪ -‬ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ‬ ‫ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪“.‬‬ ‫اﻟﻬﺎم از اﻓﻜﺎر ﻣﺎرﻛﺲ در ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻧﺘﻘﺎدي اﻓﻜﺎر ﻓﻠﺴﻔﻲ‪،‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﻜﺮي‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺟﺒﺮﮔﺮاﻳﺎن اﻗﺘﺼﺎدي و ﻋﺪم ﭘﺮداﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن ﻛﻨﺸﮕﺮان در اﺛﺒﺎت ﮔﺮاﻳﻲ) ‪( positivism‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎري‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎدي را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ ‪.‬ﻫﺴﺘﻪ اﺻﻠﻲ اﻳﺪه آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪،‬ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻬﻢ و درك ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﻫﻤﻪ ﻋﻠﻮم‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺻﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻗﺘﺼﺎد ‪،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ‪،‬ﺗﺎرﻳﺦ ‪،‬ﻋﻠﻢ ﺳﻴﺎﺳﺖ ‪،‬ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﻲ و روان‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﻪ هﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ‪،‬ﻓﻠﺴﻔﯽ و‪....‬‬

‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎي او ﺑﺎ ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرﺗﻲﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮ ‪:‬‬ ‫زﻳﺮﺑﻨﺎ و ﺑﻦﻣﺎﻳﺔ ﻛﺎرﻫﺎي ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﻓﻠﺴﻔﻲﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﺷﻜﺎلِ ﻧﻤﺎدﻳﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻳﺔ اﻧﺘﻘﺎدي ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرت اﻓﺰودهاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﻓﺮاﻧﻜﻔﻮرﺗﻲﻫﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧِﺮَد اﺑﺰاري ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﺧﺮد رﻫﺎﻳﻲﺑﺨﺶ و ﺑﻬﺘﺮﺷﺪن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻼش ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ داري را ﻧﻘﺪ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ را ﭘﺮوژه ي ﻧﺎﺗﻤﺎم‬ ‫ﻣﻲ داﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ازدو وﻳﮋﮔﻲ ﻋﻤﺪه ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪:‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﭘﺬﻳﺮي در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻛﻼن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻓﻠﺴﻔﻲ – اﻧﺘﺰاﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻧﻈﺮﻳﺎت وي ازاﻧﺘﺰاع ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‬ ‫ﺑﻦﻣﺎﻳﻪﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻛﺎر ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس و ﺗﻌﻠّﻘﺶ ﺑﻪ ﻣﻜﺘﺐ اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺗﺒﻴﻴﻦ‪ ،‬وﻇﻴﻔﺔ اراﺋﺔ راه ﺣﻞ و ﻳﺎري رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان را‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﻪهﺎي ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻲ و ‪...‬‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﺛﺎرﻫﺎﺑﺮﻣﺎس‬ ‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺣﻮزه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻋﻼﻳﻖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ‪،‬ﺑﺤﺮان ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ‪،‬ﻧﻈﺮﻳﻪ‬ ‫ﻛﻨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ‪،‬ﻧﻈﺮﻳﻪ و ﻛﺎر ﺑﺴﺖ در ﻣﻨﻄﻖ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪،‬ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻘﻼﻧﻲ‬ ‫‪،‬ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﻴﻚ ﻓﻠﺴﻔﻲ ‪،‬ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ‪،‬ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺪن و آﻳﻨﺪه ي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‪.........،‬‬ ‫اوﻟﻴﻦ اﺛﺮ ﺑﺰرگ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﻛﺘﺎب "داﻧﺶ ﻋﻼﻳﻖ اﻧﺴﺎﻧﻲ” اﺳﺖ‪.‬‬ ‫”داﻧﺶ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﺎورد ﻫﺎي ﺧﺮد ﺟﺎﻳﮕﺎه‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﺒﻌﻲ ﺧﻮد را ﺗﻘﺒﻞ ﻛﻨﺪ‪“.‬‬

‫رﺳﺎﻟﻪ دﻛﺘﺮي درﺑﺎره ي "دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ " در دﻫﻪ ‪:1960‬‬ ‫•او ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ در ﻗﺮن ‪ ، 18‬ﻳﻚ ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻓﻌﺎل و‬ ‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺑﺤﺚ و ﺗﺒﺎدل اﻓﻜﺎر درﺑﺎره ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬ ‫‪،‬اﻗﺘﺼﺎد ‪،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و "اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﺧﺮد ﺟﻤﻌﻲ " اﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﺗﻮان آن را داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎي رﺳﻤﻲ دوﻟﺖ اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد‪.‬‬ ‫•ﺗﻘﺴﻴﻢ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺮ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺳﻪ ﻗﻠﻤﺮو‪ :‬ﻗﻠﻤﺮو ﺧﺼﻮﺻﻲ‬ ‫ﻗﻠﻤﺮو دوﻟﺘﻲ‬ ‫ﺣﻮزه ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﺣﻮزه ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ در آن اﻓﺮاد ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ و‬ ‫ﻋﻤﻮم ﻳﺎ ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ را ﺷﻜﻞ ﻣﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻓﺮاد آزاد و ﺑﺮاﺑﺮ و‬ ‫ﺧﺮد ورز ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫در دوران ﻣﺪرن اروﭘﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ )ﺣﻮزه ﻋﻤﻮﻣﻲ( ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻛﺴﺐ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزﻧﻪ ﺗﻌﺎدﻟﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻖ ﮔﺮا ﺑﻪ ﺣﺴﺎب‬ ‫ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ ‪.‬‬

‫"ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﻨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﻲ" ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس‪:‬‬

‫ﭘﺎﻳﻪ هﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ‪،‬ﻓﻠﺴﻔﯽ و‪....‬‬

‫ﻛﻨﺶ ﻫﺎي ﻋﻘﻼﻧﻲ اﺑﺰاري )ﻋﻴﻨﻲ(‬ ‫ﻛﻨﺶ ﻋﻘﻼﻧﻲ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ )ذﻫﻨﻲ(‬ ‫ﻛﻨﺶ ﻋﻘﻼﻧﻲ ارﺗﺒﺎﻃﻲ)ﺑﻴﻦ اﻻذﻫﺎﻧﻲ(‬ ‫•‬

‫•‬

‫•‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﻨﺶ ﻫﺎ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻴﺎن‬ ‫دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ اﻧﺪ )ﻓﻬﻤﻴﺪن‬ ‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ( ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ وارد رواﺑﻂ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻋﺎﻣﻼن در ﭘﻲ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ درﻛﻲ درﺑﺎره‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻋﻤﻞ و ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻞ ﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ اﻋﻤﺎل ﺷﺎن را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﻓﻖ و ﺗﻔﺎﻫﻢ‬ ‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن زﺑﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮري‬ ‫و ﻛﻠﻴﺪي دارد‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي ﻛﻨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻛﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ‪،‬ﺑﺮﻗﺮاري رواﺑﻂ ﺷﺨﺼﻲ‬ ‫‪،‬ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ‪،‬ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﻔﺎﻫﻢ‬ ‫‪،‬ﻛﻮﺷﺶ ﺟﻬﺖ ﺗﻮاﻓﻴﻖ و ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻋﻤﻞ‬ ‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎ و ﭼﻬﺎر ﭼﻮﺑﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎ‬ ‫را ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ‬ ‫ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﺳﺘﻔﺎده از زﺑﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻗﺪرت‬ ‫اﺳﺘﺪﻻل و ﺑﺤﺚ ﻋﻘﻼﻧﻲ وﻗﺪرت ﻣﺠﺎب ﻛﺮدن‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻤﺮاﻳﻲ ﻫﻨﺠﺎرﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﻔﺎﻫﻢ‬ ‫ﺗﻮاﻓﻖ دارد و ﺳﻮﮔﻴﺮي آن ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع‬ ‫و وﻓﺎق ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ و ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻋﻘﻼﻧﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس‬ ‫ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و اﺧﻼق ﮔﻔﺘﻮﮔﻮﻳﻲ )ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻞ و‬ ‫ﺑﺎزﻧﮕﺮي اﻧﺘﻘﺎدي(اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﻤﺎراﺻﻠﻲ ﻧﻈﺮﻳﻪ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎدي ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از اﺛﺒﺎت ﮔﺮاﻳﻲ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﻣﺎرﻛﺴﻴﻢ ﺟﺰﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮد آﮔﺎﻫﻲ ﺗﻮده اي‬ ‫ﺑﺮ داﻧﺶ اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻫﺎ ﺳﺎزي‬ ‫ﺑﺸﺮ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﻓﺮاﻳﻨﺪ رﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺨﺶ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ‬ ‫ﺗﺎﻣﻞ در ﻧﻔﺲ و ﻳﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺮ‬ ‫آﻣﺪه از ﺑﻨﻴﺎن دوران ﻣﺪرن‬ ‫ﺧﻮدﻓﻬﻤﻲ و ﺧﻮدﺑﺎوري ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ﻛﻪ در‬ ‫آن ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ را از‬ ‫درون ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﻲ ﺳﺎزد‪.‬‬ ‫ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس درﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن‬ ‫ﺧﻮد از ﻫﻤﺎن آراي اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﺗﺼﺮﻳﺢ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮﻳﻪ اي ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲ را ﺑﺴﻂ‬ ‫ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺮاﻳﻄﻲ را اﻳﺠﺎد‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ آن ﺗﺤﺮﻳﻔﺎت‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ارﺗﺒﺎط از ﻣﻴﺎن ﻣﻲ روﻧﺪ‬ ‫وآن ﮔﺎه ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻋﻤﻠﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬

‫روش و اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ در ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ :‬روﻳﻪ ﻣﺤﺘﻮي)ﻃﺮح‪ ،‬ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ(‬ ‫ﻃﺮح‪ ،‬ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ وﺟﻮﻫﻲ ﻛﻪ ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﻜﺎر و ﻳﺎ ﺳﺮﭘﻮش ﮔﺬاردن ﺑﺮ ﺧﺼﺎﻳﺺ‬ ‫روﺷﻨﮕﺮاﻧﻪ و آزادي ﺑﺨﺶ ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬ ‫‪ . 1‬ﺟﺎﻳﮕﺎه و اﻫﻤﻴﺖ ﺧﻮداﻧﺪﻳﺸﻲ و ﺗﺄﻣﻞ در ﻧﻔﺲ در ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ . 2‬ﺗﻔﻜﻴﻚ و اﻓﺘﺮاق ﺣﻮزهﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ارزش‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻪ ﺣﻮزة ﻋﻠﻢ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬ﻫﻨﺮ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ‪ ،‬روﻧﺪ ﺧﻮد آﺋﻴﻨﻲ‬ ‫ﺣﻮزهﻫﺎي ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻖ دروﻧﻲ و ﻣﺴﺘﻘﻞ و روﺷﻬﺎي ﺧﺎص ﺧﻮد‪ ،‬ﻛﻪ از ﺳﻮﻳﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺻﻮل ﺷﻜﻞ دﻫﻲ در ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي ﭼﻪ در ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭼﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ وﺟﻪ ﻋﻠﻢ ﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬اﺧﻼق ﮔﺮاﻳﻲ و‬ ‫زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﺳﻪ ﺣﻮزه ﻧﻘﺸﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ و ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ را‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﺪ روﻳﻜﺮد ﻓﺮﻣﺎﻟﻴﺴﺘﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺮاﻫﺎ‪:‬روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺮا در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺧﺼﺎﻳﺺ ﻓﺮﻣﺎل‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮياﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺗﺤﺖ ﺳﺮﻓﺼﻠﻬﺎي ﻧﻈﻢ‪ ،‬وﺣﺪت‪ ،‬ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت و ﻣﻘﻴﺎس‪ ،‬رﻳﺘﻢ‪ ،‬ﻫﺎرﻣﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮازن و‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ و ‪ ....‬ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﻬﻦ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ )ﻛﺎﻣﻴﻠﻮ ﺳﻴﺘﻪ( و دوران ﻣﻌﺎﺻﺮ را ﻧﺎﺗﻮان در ﻋﺮﺿﺔ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺻﺮف ﺑﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ﻛﻪ ﮔﺬارﻳﻲ و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و ﭘﻮﻳﺎ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮدن را اﻣﺮي ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ داﻧﺪ‬ ‫ﺑﮕﺬارﻳﻢ از ﺟﻬﺖ ﺗﻀﻌﻴﻒ وﺟﻪ اﺧﻼﻗﻲ و ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﻋﻠﻤﻲو وﺟﻮه ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻪاﻳﻢ و آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﻧﺎآﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ و ﻧﻘﺪ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد را ﻛﻪ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس در آن ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد را ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮدهاﻳﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﺎﺑﺮ ﻣﺎس ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ ﮔﺬراﻳﻲ و روﻧﺪ ﻧﻮ ﺷﺪن ﻣﺴﺘﻤﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺘﻤﺮار و ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ در رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺪف‬ ‫‪ .3‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﻮدﺑﺎروري وﺧﻮد ﻓﻬﻤﻲﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ‬ ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ از اﻧﺤﺮاﻓﻬﺎ و ﻛﺢ راﻫﻪﻫﺎي ﻣﺪرﻧﻴﻪ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﺮك و واﮔﺬاري ﻃﺮح ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ‪.‬‬

‫روش و اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫در واﻗﻊ آﻧﭽﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ روﻳﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﺟﻮاﻣﻊ‬ ‫ﻣﺪرن و ﺧﺼﻴﺼﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ارزش‪ ،‬دﻳﮕﺮ‪ ،‬رﺟﻮع ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻳﺎ‬ ‫اﻳﻦ ﻳﺎ آن روﻳﻜﺮد ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻨﺮي‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ‪ ...‬ﻳﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﻓﺮدﻳﺖ ﺟﻬﺎن و ‪ ...‬ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه روان ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ‪....‬‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻞ دروﻧﻲ و ﺑﺮوﻧﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﮔﺬار ﺑﺮ آن را ﻧﻴﺰ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار داده و ﺗﺄﻛﻴﺪ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ دروﻧﻲ و ﺑﺮوﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻣﻬﻤﺘﺮ از آن اﺗﺨﺎذ ﻣﻮﺿﻌﻲ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻘﺪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﻗﻠﻤﺮو رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺮورت ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎدي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي در ﭘﻲ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎي ﻃﺮاﺣﻲ و ﭘﺎﺳﺨﻬﺎي و‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﺧﺎص ﺑﻪ اﻳﻦ و ﻳﺎ آن ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻄﺮوﺣﻪ ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬‬ ‫ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻛﻠﻲ را‪ ،‬ﺑﺎ دو ﻫﺪف ﻋﻤﺪه دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﺑﻨﻴﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي‬ ‫ﻧﻘﺪ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻧﻈﺮي و ﻋﻠﻤﻲﻓﺮاﻫﻢ آورد‪:‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪.‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻋﺎم ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي دوران ﻣﺪرن‬ ‫‪.‬ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻧﻘﺪ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس از روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻘﺪ و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎ‬ ‫و روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﻄﺮح در ﺣﻮزه ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي‬

‫از اﻳﻦ رو ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ اﺻﻮل اﻳﺴﺘﺎ ﺑﺮاي اﺟﺮا ﺷﺪن اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ در ﺣﻮزه ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي‪ ،‬در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮ ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن ﻣﺪرن و ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي ﺧﺎﻃﺮات ﻏﻴﺮارادي و ﺗﺠﺎرت ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار‬ ‫ﻣﻲاﻳﺴﺘﻨﺪ و اﺻﻮﻟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻓﻜﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن )دوﮔﺎﻧﻪ ﺑﻮدن( را ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آورد‪ .‬از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ و ﻗﻄﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﻴﻨﻪ و ﺑﺪون ﻧﻘﺪ ﺷﻜﻞ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﻴﺮﻧﺪ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫…‪<|]†<Ùç‘]<æ<æ‬ﯼ‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ دو ﮔﺎﻧﮕﻲ ﻫﺎ‪:‬‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪار و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار‬ ‫ﺧﺎﻃﺮه ارادي و ﻏﻴﺮ ارادي‬ ‫ﻧﻤﺎد و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ و ﺟﻤﻌﻲ‬ ‫ﻓﻀﺎي ﺷﻬﺮي و ﺗﺠﻠﻴﺎت ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻧﻈﻢ و ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ‬ ‫ﺗﻀﺎد و ﻫﻤﺎﻫﻤﻨﮕﻲ‬ ‫ﺗﺪاﺧﻞ و ﺟﺪاﻳﻲ‬ ‫ﻧﻮ و ﻛﻬﻨﻪ‬

‫اﻳﺪه ‪MAIN STRUCTURE‬‬

‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮي ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﻨﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮي ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻔﺎف در ﻛﻨﺎر ﺑﺪﻧﻪ ﻏﻴﺮ ﺷﻔﺎف‬ ‫ﺣﻀﻮر ﻓﻀﺎي ﻣﻜﺚ در ﻛﻨﺎر ﻓﻀﺎي ﻣﺤﺮك‬ ‫وﺟﻮد ﺗﻨﻮع در ﻓﺮم در ﻋﻴﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ در ﻓﺮم‬ ‫وﺟﻮد دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد در ﻋﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺎﻳﻲ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫وﺟﻮد ﺗﻮاﻟﻲ ﻓﻀﺎﻳﻲ در ﻋﻴﻦ ﻳﻜﻤﺮﺗﺒﮕﻲ در ﻓﻀﺎو‪....‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي راﻫﻜﺎر را ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺧﻮد ﻓﻬﻤﻲﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺒﺎﻧﻲ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ را رد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺄﻣﻠﻲ اﻧﺘﻘﺎدي ﺣﺘﻲ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪة آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ارزﺷﻬﺎي‬ ‫زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ درون را ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي دوران و در ﻳﻚ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ‬ ‫و ﻧﻘﺪ ﻣﺴﺘﻤﺮ‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﻳﺪ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﺳﻮدﻣﻨﺪي‪ ،‬ﺳﺎدﮔﻲ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ‬ ‫وﺟﻮه ﻛﻤﻲو ﻛﻴﻔﻲ دو روي ﻳﻚ ﺳﻜﻪ و در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮاردارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ اي در ﺳﺘﻴﺰ ﺑﺎ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ و در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻜﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وﻳﮋه ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺪرن‪ ،‬ﺗﻘﻠﻴﻞ‬ ‫ﭘﺬﻳﺮ ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪ اﻧﺪﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫…‪<|]†<Ùç‘]<æ<æ‬ﯼ‬

‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ دو ﮔﺎﻧﮕﻲ ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ﻓﺮم ﺷﻬﺮ‬ ‫•‬ ‫•‬

‫•‬

‫•‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﺑﺮ ﻛﻨﺶ و ﻋﻘﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﻧﻘﺶ و ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻓﻀﺎي ﺷﻬﺮي در ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ و‬ ‫ﺑﺮآوردن ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻋﺮﺻﺔ‬ ‫ﺑﺮﻗﺮاري و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺸﻬﺎﻳﻲ‪) .‬ﺧﻴﺎﺑﺎن و‬ ‫ﻣﻴﺪان(‬ ‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن ﺷﻬﺮ از ﻳﻚ ‪ Main structure‬ﻛﻪ در‬ ‫اﻣﺘﺪاد ﺧﻮد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي را ﺟﺎي ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آن ﻓﻀﺎﻫﺎ ﻗﻮي ﺗﺮ اﺳﺖ و در‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻌﻄﻮف ﺷﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺗﺠﺎرب‪.‬‬ ‫ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﻬﺮ ﻧﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻓﺮدﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﺑﺴﻂ ﻛﻨﺸﻬﺎي‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎ و ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻨﺮي و ورزﺷﻲ و ‪...‬‬ ‫ﻓﺮد ﻣﺪرن ﭼﻮن ﻛﻮدﻛﻲ در ﺷﻬﺮ و ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي آن ‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻧﻈﻢ و ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﺗﻀﺎد و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و ﺗﺪاﺧﻞ و ﺟﺪاﻳﻲ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﻗﺮاري ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻃﺮه و ﺷﻬﺮ‬ ‫ﻳﺎدﻣﺎﻧﻬﺎي ﺷﺨﺼﻲ ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و ﮔﺬراﻳﻲ ‪،‬ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺑﺪون ﻳﺎدﻣﺎن ‪.‬‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻜﻞ دﻫﻨﺪه ﻓﺮم ﺷﻬﺮي ﻧﻘﺎﻃﻲ اﻳﺴﺘﺎ و‬ ‫اﺳﺘﻮارﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻏﻨﺎي ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ‬ ‫ﮔﺬراﻳﻲ و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و دﻳﺎﻛﻠﺘﻴﻚ ﭘﺎﻳﺪاري و‬ ‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري‪ ،‬ﮔﺬراﻳﻲ و ﺗﺪاوم را در ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫دﻫﻨﺪة ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﻳﻲ ‪ ،‬ﮔﺬراﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري در ﺗﻨﻮع ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي و‬ ‫ﺑﻲﻧﻈﻤﻲآﻧﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي ﺧﺎﻃﺮات ﺟﻤﻌﻲ و ﺗﺠﺎرب ﭘﺎﻳﺪار ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ و اﺳﺘﻤﺮار‬ ‫‪،‬ﻋﺪم ﺷﻮك و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﮕﻲ ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﭘﺎﻳﺪاري و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري‪ ،‬ﻧﻈﻢ و ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲرا در ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﺪرن ‪.‬‬ ‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ از ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪.‬‬ ‫اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪة ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد در ﻣﺮز و‬ ‫ﺣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺨﻠﺨﻞ‪.‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎ ‪.‬‬

‫‪<^â<ë†e…^Ò‬‬

‫•ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي ‪.‬‬ ‫•ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي و ﻗﻮت ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺣﻮزهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪.‬‬ ‫•اﻋﻤﺎل ﺗﺮﺗﻴﺒﺎت و ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻛﻮﭼﻚ و ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﺟﺬاب و‬ ‫داراي ﻛﺸﺶ‪ ،‬از ﺷﻬﺮ ﻛﻪ داراي ﺧﺎﺻﻴﺖ ﮔﺬارﺗﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬ ‫•اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎرﺑﺮي ﻫﺎي رﺳﻤﻲ در ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺻﻠﻲ ﺷﻬﺮ‪.‬‬ ‫•ﻋﺪم اﻳﺠﺎد ﻣﺮزﻫﺎ و ﺣﺮﻳﻤﻬﺎي ﺻﺮﻳﺢ در اﺛﺮ ﺟﺪاﻳﻲ اﻓﺮاﻃﻲ ﻋﻤﺪه‬ ‫ﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪.‬‬ ‫•ﻋﺪم ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﺗﺮوﻳﺞ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻳﺘﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ و‬ ‫ﻇﺎﻫﺮي‪ ،‬و ﻇﻮاﻫﺮ اﻏﻮاﮔﺮ در ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ‪.‬‬ ‫•اﺧﺘﻼط ﻛﺎرﺑﺮي اﺛﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺎرﺑﺮي ﻫﺎ در اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﻳﻲ زﻧﺪه و‬ ‫اﻣﻦ‪.‬‬

‫•‬

‫‪<ÜÒ]†i‬‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻣﻜﺎن ﺗﻌﺎﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫وﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﻳﺪاري‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺳﺎﻟﻤﺘﺮ‪.‬‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ‬

‫اﻧﺘﻘﺎد از ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭘﺎرك ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﺑﻌﺪ ﻓﺮد‬ ‫ﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﺗﺎﻛﻴﺪ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺮاﻛﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺷﻮك و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه‬ ‫ﺧﺎﻃﺮات ﻏﻴﺮارادي در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺪرن ‪.‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪة ﺳﺮﺧﻮﺷﻲ و اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻲ‬ ‫ﻏﻨﻲ ‪.‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪآورﻧﺪة دﻟﺰدﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻼﻣﺖ و اﻧﻔﻌﺎل ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﮔﻴﺐ ازدﺣﺎم و ﻏﻮﻏﺎي ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬آراﻣﺶ و‬ ‫ﺧﻠﻮت‪.‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ و ﻛﺎﻟﺒﺪي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻗﺮاري‬ ‫ﻛﻨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ‪.‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ و ﻳﺎ ﻛﺎﻟﺒﺪي ﻛﻤﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻗﺮاري آراﻣﺶ و‬ ‫ﺧﻠﻮت‪.‬‬

‫‪Œ^éÏÚ‬‬

‫ﻧﻘﺪ ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪرﻧﻴﺴﺘﻬﺎ‬‫ﻓﻀﺎﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻠﻤﻮس و داراي‬‫ﻣﻘﻴﺎس اﻧﺴﺎﻧﻲ‪.‬‬ ‫ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﻴﺎس اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪.‬‬‫از ﻣﻘﻴﺎس واﺣﺪ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺗﺎ ﻣﻘﻴﺎس ﺷﻬﺮ‪.‬‬‫ﺗﺎﮔﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﺎﻃﺮات ارادي و ﻏﻴﺮارادي‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﺔ ﭘﺎﻳﺪار و‬‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬ﻳﺎدﻣﺎﻧﻬﺎي ﺷﺨﺼﻲ و ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮاﻣﺎن‬ ‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲدر ﻣﻘﻴﺎس ﺷﻬﺮي ﻣﻮﺛﺮدر اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺶ‬‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬

‫ﭼﺎرﭼﻮب ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫•‬ ‫•‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد و ﻧﻘﺪ ﻣﺴﺘﻤﺮ دوراﻧﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻀﺎ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﺎﻟﺒﺪي و ﺣﺘﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮي‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ و‬ ‫آﮔﺎﻫﻲ از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﻲو‬ ‫رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ ﻓﻀﺎﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫ﺣﻮزهﻫﺎ و ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺗﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮي‪.‬‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮاﻣﺎن‪.‬‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ ﻟﺒﻪ ﻫﺎ در ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺗﻲ ﺷﻬﺮ‬

‫…]‪<å‚ßßÒ<å^Ëj‰]<^e<|]†<äŞe‬‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻤﻮم و‬ ‫ﺗﻜﺜﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪ .‬ازﻃﺮﻳﻖ ﮔﻔﺘﻤﺎن ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺷﻬﺮﺳﺎز در ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ ﮔﺮي ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد دﺳﺖ اﻧﺪرﻛﺎر و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻫﻨﺠﺎري اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي از ﺳﻮي‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺎزان ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ وﺿﻌﻴﺖ را ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺳﺎزد ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم د روﻧﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﻫﺎ‪.‬‬ ‫اﺳﺎس ﺗﺌﻮري اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﺮ ﻣﻀﻤﻮن ﻛﻨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺳﻌﻲ در از ﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻦ‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻈﺮﻳﻪ و ﻋﻤﻞ‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ اﺳﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻛﻪ در آن ﺷﻬﺮﺳﺎزان و‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰان ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻋﻤﻴﻖ در ﺑﺎﻓﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاريﻫﺎ و ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﮔﻴﺮﻳﻬﺎ ﺟﺎي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺮح ﻛﺮدن دو داﻧﺶ ‪ expert knowledge‬و ‪non-expert knowledge‬‬ ‫ﺑﺎ ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ دو‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﺑﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ‪.‬‬ ‫اﻟﮕﻮي ﭘﺮﺳﻪ زﻧﻲ در ﺷﻬﺮ ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ )ﺣﻴﺎت ﻛﻼﻧﺸﻬﺮي‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲ‬ ‫ﻫﺎي زﻳﺴﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ‪ ،‬رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ‪ (...‬و ﺗﻮﻟﻴﺪ )ﻣﺘﻦ‪ ،‬ﻓﻀﺎ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﻛﺎﻟﺒﺪي‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮي و ‪. (...‬‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ‪ ،‬ﻧﻘﺪ و ﺳﺎﺧﺘﻦ‪.‬‬ ‫ﻃﺮاح ﺷﻬﺮ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎس‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎ ﺷﻨﺎس‪ ،‬در ﺟﺴﺘﺠﻮي رازﻫﺎي ﻧﻬﻔﺘﻪ‬ ‫در اﺷﻜﺎل زﻧﺪﮔﻲ ‪.‬‬

‫‪<ë…]]<æ<êÖ^Ú<ë^âäfßq‬‬

‫• ﻧﻘﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرن‪ ،‬اﻟﮕﻮﻫﺎي زﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺳﻨﺖ و ‪ ...‬را ﻧﻪ از راه‬ ‫ﺳﻠﻄﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از راه ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﮔﻔﺘﻤﺎن‪.‬‬ ‫• ﻛﻤﺮﻧﮓ ﻛﺮدن ﻧﻘﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ در ﺗﻤﺎﻣﻲﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ و ﻓﺮآﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫• ﺳﻌﻲ در ﻣﻬﺎر ﻛﺮدن ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﻔﻲ ﻗﺪرت و اﺛﺮاﺗﺶ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﻌﺎﺻﺮ ‪.‬‬ ‫• ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم و اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ﭼﻪ در ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺎدي و‬ ‫ﻣﻌﻨﻮي ‪.‬‬ ‫• ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﺮوژهاي اﺟﺮاﺋﻲ ﻋﻠﻲ اﻟﺨﺼﻮص ﻓﻀﺎﻫﺎي‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲرا ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲو ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم ‪.‬‬

‫اﻣﺎ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮاي اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ و ﻛﺎرﺑﺮد آن در‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻣﺮوز‪ ،‬ﺗﻼﺷﻲ در ﺟﻬﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻳﻦ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮي ﺑﻪ‬ ‫اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﻲ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و اﺟﺮا ﺷﺪه‬ ‫ﺻﻮرت ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫´‪å‚<]†q<]<ë^â<äÞç‬‬

‫در ﻣﺒﺎﺣﺚ روﻳﻪاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي اﻳﻦ ﺗﺌﻮري ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﻋﻘﻼﻧﻲ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺪرن و ﻛﻨﺶ و ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﻓﻌﻞ ﻣﺮدم و ﻃﺮاﺣﺎن ﺷﻬﺮي در ارﺗﺒﺎط دو ﺳﻮﻳﺔ‬ ‫آﻧﻬﺎ‪ ،‬در ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬار‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫آراء ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس در ﻧﻈﺮﻳﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻗﺪرت آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ‬ ‫اﺳﺖ و آﻣﺎده دﺳﺘﻜﺎري و ﺗﺤﺮﻳﻒ‪.‬‬ ‫ﺿﻌﻒ اﺳﺎﺳﻲ ﻃﺮح ﻫﺎﺑﺮﻣﺎﺳﻲ در ﻓﻘﺪان ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﻴﺎن اﻳﺪه آل و واﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺎن‬ ‫ﻣﻘﺎﺻﺪ و اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫آرﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮدن ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮي آزاد ﻋﺎري از ﺳﻠﻄﺔ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس‪.‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮدن ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آن در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﮔﺴﺘﺮهﻫﺎي ﻛﻼن ﺷﻬﺮي‪.‬‬

‫]‪
‫ﻣﺎﻧﻊ از ﻓﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻗﺪرت ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻜﻞ‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫]‪
‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫اﻟﺘﺰام ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﺜﺮت ﮔﺮاﻳﻲ روش ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ را در ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺠﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻲو ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ در ﺗﻼش ﺑﺮاي اﺣﻴﺎء ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻋﻠﻢ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬و ﻫﻨﺮ ‪.‬‬ ‫ﺗﺒﻴﻴﻦ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻇﻬﻮر ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺪرن‪ ،‬دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي آن و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﻬﺎي‬ ‫روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺮي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺑﺮ ﺧﻮرد ﺑﺎ ﺿﺮورﺗﻬﺎ و ﻣﺴﺎﺋﻞ دوراﻧﻲ و ﻧﻴﺰ ﻣﺒﺤﺚ ﺿﺮورت ﺑﺎزﺳﺎزي‬ ‫آن ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻟﻮﺣﻪ ﻗﺮاردادن ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻋﻘﻼﻧﻲ ﺷﺪن ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺪرن‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم و اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ﭼﻪ در ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي‪.‬‬ ‫ﺳﻌﻲ در ﻣﻬﺎر ﻛﺮدن ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﻔﻲ ﻗﺪرت و اﺛﺮاﺗﺶ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ ‪.‬‬ ‫ﻫﻢ اﻳﻦ و ﻫﻢ آن ﺑﻮدن اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﻲ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﮔﻴﺐ دو داﻧﺶ ‪ expert knowledge‬و ‪none expert knowledge‬‬

‫¶‪‡æ†Ú]<ë†ã<êu]†<ë]†e<êè^ã‰…<:ë‚ße<Ä‬‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫•‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻧﻮاع اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺤﺮﻳﻔﺎت و اﻧﺤﺮاﻓﺎت و اﺻﻼح آﻧﻬﺎ‬ ‫ارﺗﻘﺎي آﻣﻮزش ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻻزم در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‬ ‫ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ ‪.‬‬ ‫ودر ﺑﺮدارﻧﺪه ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺗﻔﺴﻴﺮي و ﻫﻨﺠﺎري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ واﺣﺪ ﺑﻌﺪي ﻋﻤﻠﻲ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ‪:‬‬ ‫‪. 1‬ﻣﻮاﻧﻊ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻮﺛﺮ و ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ‬ ‫‪ . 2‬ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن و دﻟﺴﺮدي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰان‬ ‫‪ . 3‬ﺑﻲ ﺛﻤﺮي ﻏﻴﺮ ﻋﻤﺪي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻓﻨﻲ را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ ﻫﻨﺠﺎري ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي اﻟﮕﻮي ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺎس ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺸﺮﻳﻚ ﻣﺴﺎﻋﻲ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﺎري و ﺑﺎﻻﺧﺺ‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﺎري از دﻫﻪ ‪ 1990‬ﻣﺘﺪاول ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺮﻳﺔ اﻧﺘﻘﺎدي ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس ﻋﺮﺿﺔ اﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻃﺮﺣﻬﺎ و‬ ‫ﺑﻪ وﻳﮋه ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬

9 Enteghadi Taki

Overview

More details

Related Documents

9 Enteghadi Taki

Www.somuncubaba.net 2006 010 0072 Mustafa Taki

Byl Taki Dzien W Mym Zyciu

Colegio 9 9 9

9-9

9