3r - Hn

1

Më §Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt chän ®Ò tµi ChÊt th¶i ®ang trë thµnh vÊn ®Ò bøc xóc ë ViÖt Nam. T¹i nhiÒu ®Þa ph¬ng, nhÊt lµ c¸c khu ®« thÞ lín, c¸c b·i r¸c ®· qu¸ t¶i bëi lîng chÊt th¶i tËp kÕt qu¸ lín. Hµ Néi – ®« thÞ cã tèc ®é ®« thÞ hãa nhanh vµ còng lµ ®iÓm nãng vÒ chÊt th¶i. MÆc dï Hµ Néi ®· ¸p dông mét sè gi¶i ph¸p c«ng nghÖ xö lý: t¸i chÕ, t¸i sö dông chÊt th¶i nhng phÇn lín chÊt th¶i vÉn ph¶i ®em ®i ch«n lÊp víi ph¬ng ph¸p s¬ sµi, g©y « nhiÔm m«i trêng. Víi diÖn tÝch më réng nh hiÖn nay th× viÖc thu gom xö lý chÊt th¶i cÇn ph¶i ®îc tæ chøc thËt tèt, ®¶m b¶o thu gom ®îc c¬ b¶n lîng chÊt th¶i ph¸t sinh. ChÊt th¶i sÏ lµ nguån tµi nguyªn quý gi¸ nÕu chóng ta biÕt tËn dông nã. Mét sè níc ®· thùc hiÖn thµnh c«ng m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån vµ mang l¹i nhiÒu lîi Ých c¶ vÒ kinh tÕ lÉn x· héi. ë ViÖt Nam chÊt th¶i còng ®îc ngêi d©n t¸i chÕ, t¸i sö dông nhng chØ mang tÝnh chÊt manh món, tù ph¸t. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng nµy, dù ¸n 3R t¹i Hµ Néi ®· vµ ®ang ®îc triÓn khai thÝ ®iÓm trªn 4 phêng néi thµnh cña Hµ Néi: phêng Phan Chu Trinh – QuËn Hoµn KiÕm, phêng NguyÔn Du – QuËn Hai Bµ Trng vµo n¨m 2007; phêng Thµnh C«ng – QuËn Ba §×nh, phêng L¸ng H¹ – QuËn §èng §a vµo n¨m 2008. Môc tiªu dù ¸n lµ “x©y dùng x· héi tuÇn hoµn vËt chÊt hîp lý”. §Æc biÖt, dù ¸n cã ý nghÜa lín vÒ mÆt x· héi nh»m n©ng cao nhËn thøc cña céng ®ång, thay ®æi quan niÖm, coi “chÊt th¶i lµ nguån tµi nguyªn”. Dù ¸n sÏ kÕt thóc th¸ng 11/2009 vµ sau ®ã chuyªn gia JICA sÏ tiÕn hµnh kh¶o s¸t kÕt qu¶ thùc hiÖn 3R ®Ó quyÕt ®Þnh ®Çu t tiÕp cho dù ¸n. §iÒu mµ c¸c

2 chuyªn gia JICA b¨n kho¨n lµ tÝnh bÒn v÷ng cña hÖ thèng sau khi kÕt thóc dù ¸n. Lµ sinh viªn chóng t«i nhËn thÊy tr¸ch nhiÖm cña m×nh tríc thùc tr¹ng chÊt th¶i thñ ®« Hµ Néi. ChÝnh v× vËy chóng t«i quyÕt ®Þnh lùa chän ®Ò tµi: “Ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶ cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh – quËn Hoµn KiÕm – thµnh phè Hµ Néi theo dù ¸n 3R – HN”.

3 2. Môc ®Ých nghiªn cøu Môc tiªu tæng qu¸t cña ®Ò tµi lµ sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶ ®Ó nhËn d¹ng, ®o lêng c¸c chi phÝ, lîi Ých cña ho¹t ®éng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu trªn, ®Ò tµi ®Æt ra c¸c môc tiªu cô thÓ nh sau: 

Trªn c¬ së lý thuyÕt cña kinh tÕ häc m«i trêng, kinh tÕ chÊt th¶i, ®Ò tµi nhËn d¹ng c¸c chi phÝ lîi Ých cña ho¹t ®éng 3R t¹i Hµ Néi.



Sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ hiÖu qu¶ ®Ó tÝnh to¸n c¸c kho¶n lîi Ých vµ chi phÝ trªn quan ®iÓm x· héi t¹i Phêng Phan Chu Trinh ®Ó thÊy ®îc c¸c lîi Ých nhËn ®îc tõ m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån.



Trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n chØ ra sù cÇn thiÕt nh©n réng m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi.



§Ò tµi còng ph©n tÝch c¸c mÆt thuËn lîi vµ khã kh¨n khi triÓn khai ch¬ng tr×nh tõ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý, doanh nghiÖp vµ ngêi d©n trong khu vùc. Tõ ®ã kiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy dù ¸n 3R – HN.

3. §èi tîng nghiªn cøu 3.1.

§èi tîng ®iÒu tra: lµ c¸c hé gia ®×nh hiÖn ®ang sinh sèng trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh.

3.2. §èi tîng ph©n tÝch: lµ nh÷ng chi phÝ bá ra vµ lîi Ých thu ®îc khi thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh. 4. Ph¹m vi nghiªn cøu

4 4.1.

VÒ kh«ng gian l·nh thæ: §Þa bµn nghiªn cøu lµ phêng Phan Chu Trinh – quËn Hoµn KiÕm thuéc khu vùc néi thµnh Hµ Néi.

4.2. VÒ kh«ng gian nghiªn cøu: 

Nguån sè liÖu ®îc tËp hîp th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu, c¸c wessite, c¸c tæ chøc…tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2009.

 Giíi h¹n khoa häc: §Ò tµi chØ ®a vµo tÝnh to¸n nh÷ng gi¸ trÞ mµ ngêi d©n, x· héi, doanh nghiÖp bá ra vµ nhËn ®îc khi thùc hiÖn dù ¸n th«ng qua gi¸ thÞ trêng, ph©n tÝch hiÖu qu¶ nh÷ng gi¸ trÞ khã lîng hãa ®îc. 5. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 5.1.

Ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin: Tæng hîp tµi liÖu thø cÊp

5.2.

Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶: (CEA – Cost Effectiveness – Analysis): ChØ ra vµ lîng hãa nh÷ng lîi Ých, chi phÝ ph¸t sinh, ®¸nh

gi¸ hiÖu qu¶ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh.

5

Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ chÊt th¶i theo m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh 1.1. ChÊt th¶i 1.1.1. §Þnh nghÜa Theo ®iÒu 2 – luËt b¶o vÖ m«i trêng n¨m 2005: “ChÊt th¶i lµ vËt chÊt ë thÓ r¾n, láng, khÝ ®îc th¶i ra tõ s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, sinh ho¹t hoÆc ho¹t ®éng kh¸c”. Theo gi¸o tr×nh kinh tÕ chÊt th¶i – nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Ha¸ Néi n¨m 2005: “ChÊt th¶i lµ bÊt kú lo¹i vËt liÖu nµo mµ c¸ nh©n kh«ng cßn dïng ®îc n÷a, chóng kh«ng cßn t¸c dông g× so víi c¸ nh©n ®ã vµ ®îc th¶i vµo m«i trêng”. ChÊt th¶i cã thÓ coi lµ mét ®å vËt kh«ng cã gi¸ trÞ vÒ mÆt kinh tÕ vµ kh«ng cã thÞ trêng tiªu thô nhng nã vÉn cã thÓ cã gi¸ trÞ sö dông ®èi víi mét ngêi nµo ®ã. V× hä kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó mua mét ®å vËt kh¸c chÊt lîng tèt h¬n ®Ó thay thÕ c¸i mµ hä ®· cã. Mét ®å vËt ®îc coi lµ ®å bá ®i ®èi víi ngêi nµy cã thÓ lµ nguån thu nhËp ®èi víi ngêi kh¸c. Ch¼ng h¹n, chai lä ®· qua sö dông mµ mét hé gia ®×nh th¶i ra cã thÓ lµ nguån thu nhËp ®èi víi nh÷ng ngêi thu gom chÊt th¶i. 1.1.2. Ph©n lo¹i chÊt th¶i Ph©n lo¹i chÊt th¶i hiÖn nay vÉn cha cã quy ®Þnh thèng nhÊt. ViÖc chän h×nh thøc ph©n lo¹i chÊt th¶i thÓ hiÖn c¸ch thøc qu¶n lý chÊt th¶i ®Æc thï. VÝ dô: NÕu môc ®Ých cña viÖc nghiªn cøu ph©n lo¹i thµnh phÇn chÊt th¶i lµ ®Ó quyÕt

6 ®Þnh tÝnh phï hîp cña mét nguån th¶i cho viÖc lµm ph©n compost th× cã thÓ ph©n lo¹i theo 3 tiªu chÝ sau: chÊt th¶i h÷u c¬ dÔ chuyÓn thµnh ph©n compost, chÊt th¶i h÷u c¬ kh¸c (nh gç), chÊt th¶i v« c¬. NÕu môc ®Ých cña viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i lµ ®Ó x©y dùng khèi lîng chÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ th× ph©n thµnh 2 nhãm: ChÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ vµ chÊt th¶i kh«ng thÓ t¸i chÕ. Díi ®©y chóng t«i sÏ giíi thiÖu mét sè c¸ch ph©n lo¹i chÊt th¶i c¬ b¶n: 1.1.2.1. Theo nguån gèc ph¸t sinh (gi¸o tr×nh kinh tÕ chÊt th¶i – nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi – n¨m 2005) 

ChÊt th¶i cña hé gia ®×nh: thêng gäi lµ r¸c th¶i, lµ nh÷ng chÊt th¶i t¹p tõ hé gia ®×nh ®îc th¶i lo¹i vµo m«i trêng.



ChÊt th¶i cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, th¬ng m¹i: bao gåm chÊt th¶i cña ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô…

1.1.2.2. Theo thuéc tÝnh vËt lý (gi¸o tr×nh kinh tÕ chÊt th¶i – Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc n¨m 2007)  ChÊt th¶i r¾n lµ c¸c lo¹i vËt chÊt ë thÓ r¾n nh c¸c vËt liÖu, ®å vËt bÞ th¶i ra tõ mét qu¸ tr×nh cô thÓ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô, sinh ho¹t. ChÊt th¶i r¾n bao gåm chÊt th¶i r¾n th«ng thêng vµ chÊt th¶i r¾n nguy h¹i.  ChÊt th¶i láng lµ chÊt th¶i ë d¹ng láng ®îc th¶i ra tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô, sinh ho¹t.  ChÊt th¶i khÝ lµ chÊt th¶i ë d¹ng khÝ ®îc th¶i ra tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô, sinh ho¹t. 1.1.2.3. Theo tÝnh chÊt vµ møc ®é ®éc h¹i:

7 ChÊt th¶i nguy h¹i: lµ chÊt th¶i chøa c¸c chÊt hoÆc hîp



chÊt cã mét trong nh÷ng ®Æc tÝnh: phãng x¹, dÔ ch¸y, dÔ ¨n mßn, dÔ l©y nhiÔm, ngé ®éc hoÆc ®Æc tÝnh nguy h¹i kh¸c (LuËt b¶o vÖ m«i trêng 2005).  ChÊt th¶i th«ng thêng: lµ chÊt th¶i kh«ng chøa c¸c chÊt hoÆc hîp chÊt cã nh÷ng ®éc tÝnh nh chÊt th¶i nguy h¹i. 1.1.2.4. Theo tÝnh chÊt hãa häc: 

ChÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ: kim lo¹i, chÊt dÎo, b×a giÊy…



ChÊt th¶i cã thÓ lªn men vi sinh: rau, cñ, qu¶…



ChÊt th¶i v« c¬: xØ than, ®Êt, ®¸, x¬ng ®éng vËt…

1.2.3. C¸c ph¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i: Trªn thÕ giíi hiÖn cã 3 ph¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i chñ yÕu sau:

8 1.2.3.1. NhiÖt (®èi víi mét sè lo¹i chÊt th¶i ®éc h¹i) NhiÖt lµ ph¬ng ph¸p dïng nhiÖt ®é cao ®Ó chuyÓn hãa chÊt th¶i r¾n thµnh c¸c thµnh phÇn CO2, H2O vµ mét sè lo¹i khÝ kh¸c cïng mét lîng nhá tro vµ xØ. Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi chÊt th¶i nguy h¹i nh chÊt th¶i y tÕ, chÊt th¶i c«ng nghiÖp ®éc h¹i kh¸c, nÕu ch«n lÊp sÏ g©y nªn « nhiÔm m«i trêng ®Êt vµ nguån níc. Ph¬ng ph¸p nµy xö lý chÊt th¶i kh¸ triÖt ®Ó, gi¶m ®¸ng kÓ thÓ tÝch chÊt th¶i r¾n ®em ch«n lÊp (kho¶ng 80 – 90% thÓ tÝch chÊt th¶i r¾n). NhiÖt ®é sinh ra trong qu¸ tr×nh ®èt cã thÓ dïng ®Ó s¶n xuÊt h¬i níc, ®iÖn. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp ®Ó xö lý chÊt th¶i nguy h¹i vµ chÊt th¶i truyÒn nhiÔm. Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy chØ xö lý chÊt th¶i r¾n h÷u c¬ cã trÞ nhiÖt cao, tèn nhiªn liÖu ®Ó n©ng nhiÖt ®é ch¸y lªn ®Õn 8000C. Qu¸ tr×nh ®èt còng sinh ra khÝ th¶i cÇn ph¶i xö lý nh SO2, NOX, CO2, ®ioxin, hidrocacbon… ®ßi hái ph¶i xö lý tiÕp. ThiÕt bÞ ®èt phøc t¹p, ®ßi hái ®Çu t nhiÒu, gi¸ thµnh xö lý cao. 1.2.3.2. Sinh häc (®èi víi c¸c lo¹i chÊt th¶i chøa c¸c chÊt h÷u c¬) Ph¬ng ph¸p sinh häc ®Ó xö lý chÊt th¶i r¾n bao gåm hai ph¬ng ph¸p chÝnh ñ sinh häc vµ hÇm bioga: 

ñ sinh häc lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã c¸c chÊt th¶i h÷u c¬ tù ph©n huû, chuyÓn hãa thµnh ph©n h÷u c¬ (compost). Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái ®¶m b¶o vÖ sinh tèt, triÖt ®Ó ng¨n ngõa c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh b»ng c¸ch sö dông nhiÖt ph©n hñy sinh häc vµ chÊt kh¸ng

9 sinh do nÊm t¹o ra. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i xö lý chÊt c¹n b· ë thÓ r¾n vµ thÓ khÝ cßn l¹i. 

HÇm bioga lµ qu¸ tr×nh xö lý c¸c chÊt th¶i h÷u c¬ b»ng phíng ph¸p kþ khÝ nh»m chuyÓn ho¸ c¸c chÊt h÷u c¬ thµnh hçn hîp CH4 vµ CO2 (sinh khÝ) cïng víi c¸c chÊt c¹n b· thÓ láng vµ r¾n kh¸c. §iÒu kiÖn thÝch hîp ®Ó chuyÓn hãa chÊt h÷u c¬ thµnh CH4 trong thiÕt bÞ xö lý lµ: 35 – 370C, ®é PH trung tÝnh víi thêi gian 20 – 30 ngµy. ChÊt khÝ cã thÓ dïng lµm nhiªn liÖu cho ®un nÊu, sëi Êm…

1.2.3.3. Ch«n lÊp hîp vÖ sinh (®èi víi c¸c lo¹i chÊt th¶i kh«ng thÓ t¸i chÕ – t¸i sö dông ®îc n÷a) ChÊt th¶i sau khi ®îc ph©n lo¹i s¬ bé sÏ ®îc ®a ®Õn c¸c « ch«n lÊp. C¸c « ch«n lÊp nµy ®îc thiÕt kÕ theo tiªu chuÈn, cã hÖ thèng thu gom níc rØ r¸c vµ chèng thÊm. Khi ®é cao chÊt th¶i ®¹t tíi 3 – 4m th× ph¶i ®æ mét líp ®Êt dµy kho¶ng 20cm. Khi « ch«n lÊp ®Çy chÊt th¶i th× chuyÓn sang « ch«n lÊp míi. §Ó chÊt th¶i tù ph©n hñy trong m«i trêng ®Êt. §©y lµ ph¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i kh¸ hiÖu qu¶, hiÖn ®ang ®îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu níc. Ch«n lÊp ®îc xem lµ c¬ së vµ lµ phÇn bæ sung cho c¸c ph¬ng ph¸p xö lý kh¸c. Ph¬ng ph¸p nµy cã chi phÝ ban ®Çu Ýt so víi c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c, phï hîp víi c¸c quèc gia, khu vùc cã s½n ®Êt (phô lôc 1 vµ phô lôc 2). Ph¬ng ph¸p cã thÓ nhËn tÊt c¶ c¸c lo¹i chÊt th¶i, kh«ng cÇn kh©u t¸ch hay ph©n lo¹i. §©y lµ ph¬ng ph¸p linh ho¹t cã thÓ t¨ng sè lîng chÊt th¶i ®æ vµo b·i ch«n lÊp mµ chØ thªm mét Ýt nh©n lùc hay thiÕt bÞ.

10 Tuy nhiªn viÖc ch«n lÊp nh vËy chiÕm quü ®Êt ngµy cµng nhiÒu, g©y « nhiÔm m«i trêng vµ nguån níc ngÇm do níc rØ r¸c tõ c¸c b·i r¸c, t¨ng ph¸t th¶i khÝ nhµ kÝnh nh: CH4, CO2… lµm gia t¨ng biÕn ®æi khÝ hËu. T¹i ViÖt Nam, c«ng t¸c qu¶n lý ngêi d©n thu gom t¹i c¸c b·i ch«n lÊp cha triÖt ®Ó dÉn ®Õn t×nh tr¹ng « nhiÔm t¹i c¸c b·i r¸c. C«ng nghÖ nµy hiÖn ®ang ®îc sö dông rÊt réng r·i, tuy nhiªn trong t¬ng lai th× c«ng nghÖ nµy chØ nªn ¸p dông ®èi víi c¸c chÊt th¶i khã ph©n huû hay c¸c chÊt th¶i c¹n b· ë c«ng ®o¹n cuèi cña c¸c qu¸ tr×nh xö lý kh¸c nh»m tiÕt kiÖm n¨ng lîng, gi¶m diÖn tÝch x©y dùng b·i ch«n lÊp, tiÕt kiÖm quü ®Êt. 1.3. Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån: 1.3.1. §Þnh nghÜa: (kinh tÕ chÊt th¶i – nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi n¨m 2005) Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån lµ sù ph©n chia c¸c vËt chÊt kh«ng cßn sö dông (r¸c th¶i) trong gia ®×nh, nh÷ng vËt chÊt nµy b×nh thêng ®îc ®a vµo viÖc thu gom chÊt th¶i. 1.3.2. C¬ së ®Ó hé gia ®×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån 1.3.2.1. Do tÝnh truyÒn thèng, tËp qu¸n  Cã thÓ lµ do tiÖn lîi vµ ý nghÜa vÒ mÆt thÈm mü.  Sù ph©n lo¹i sÏ mang l¹i thu nhËp cho chñ hé hoÆc c¸ nh©n ph©n lo¹i. 

Còng cã thÓ do phong tôc tËp qu¸n hoÆc do thãi quen. VÝ dô mét sè vïng n«ng th«n lÊy vá bëi ph¬i kh« ®Ó tÝch tr÷ sëi Êm cho bµ mÑ sau khi sinh, hay dïng ®Ó ®un níc t¾m, géi.

11 1.3.2.2. Do cã tæ chøc  Môc ®Ých lµm cho m«i trêng tèt h¬n, h¹n chÕ « nhiÔm, bÖnh tËt.  Môc ®Ých lµm cho ®êng phè s¹ch ®Ñp.  Môc ®Ých lµm gi¶m phÝ thu gom chÊt th¶i sinh ho¹t. 1.4. Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån theo dù ¸n 3R Theo dù ¸n 3R chÊt th¶i r¾n sÏ ®îc c¸c hé gia ®×nh tiÕn hµnh ph©n lo¹i ngay t¹i nhµ thµnh 3 lo¹i:  ChÊt th¶i h÷u c¬ (c¸c lo¹i rau, hoa qu¶, vá hoa qu¶, thøc ¨n thõa...)  ChÊt th¶i v« c¬ (than tæ ong, giÊy ít, mÈu thuèc l¸...)  ChÊt th¶i t¸i chÕ (b¸o, t¹p chÝ, giÊy v¨n phßng, vá ®å hép...). 1.5. Kinh nghiÖm c¸c quèc gia trong viÖc t¸i chÕ chÊt th¶i T¸i chÕ chÊt th¶i ®· tiÕn hµnh thµnh c«ng ë mét sè níc trªn thÕ giíi. Mét sè níc ®· ®¹t ®îc tû lÖ t¸i chÕ kh¸ cao nh: X¬ – un (45%), Singapo (39%)... Tû lÖ t¸i chÕ ë ViÖt Nam míi chØ ®¹t ®îc 18 – 20%. Cô thÓ nh b¶ng 1.1. B¶ng 1.1: Tû lÖ t¸i chÕ r¸c cña mét sè thµnh phè trªn thÕ giíi T T 1 2 3 4 5 6 7

Thµnh phè

Tû lÖ t¸i chÕ

X¬ – un 45% Singapore 39% Hång K«ng 36% B¨ng Cèc 15% Manila 13% Hµ Néi 18 – 22% B¾c Kinh <10% Nguån: B¸o c¸o diÔn biÕn m«i trêng 2004

12 Díi ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm t¸i chÕ chÊt th¶i r¾n cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi. 1.5.1. NhËt B¶n ë NhËt B¶n cã sù ph©n c«ng râ rµng vÒ tr¸ch nhiÖm trong qu¶n lý chÊt th¶i: ChÊt tõ hé gia ®×nh thuéc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña Nhµ Níc, cßn chÊt th¶i tõ c¸c c«ng ty, nhµ m¸y th× giao cho t nh©n ®Êu thÇu hoÆc c¸c c«ng ty do chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng chØ ®Þnh xö lý. C¸c doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt C«ng nghiÖp ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt th¶i cña m×nh... Nªn viÖc xö lý chÊt th¶i ë níc nµy rÊt nhÞp nhµng. LuËt b¶o vÖ m«i trêng cña NhËt B¶n buéc c¸c c«ng ty s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®å dïng ®iÖn tö ph¶i cã tr¸ch nhiÖm t¸i chÕ c¸c s¶n phÈm h cò cña m×nh. Ngêi tiªu dïng còng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ viÖc vËn chuyÓn vµ t¸i chÕ cho c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö do hä th¶i ra. Khi mua s¶n phÈm míi, nÕu cã ®å cò ngêi tiªu dïng sÏ ®îc c«ng ty tr¶ tiÒn cho kho¶n chÊt th¶i cña hä cã. V× thÕ hÇu hÕt c¸c c«ng ty s¶n xuÊt ®å dïng ®iÖn tö nh Sony, Toshiba…cña NhËt B¶n ®Òu cã nhµ m¸y t¸i chÕ riªng. T¹i c¸c thµnh phè lín nh Tokyo, Osaka, Kobe chÝnh quyÒn mçi quËn ®Òu ®Çu t x©y dùng mét nhµ m¸y chÕ biÕn chÊt th¶i víi c«ng suÊt tõ 500 – 1000 tÊn chÊt th¶i/ngµy víi kinh phÝ tõ 40 – 60 triÖu USD/nhµ m¸y. ë thµnh phè nµo chÊt th¶i còng ®îc ph©n lo¹i triÖt ®Ó ®Õn møc nhá nhÊt. Däc hai bªn ®êng ë NhËt B¶n, c¸c thïng chÊt th¶i ®îc ®Æt hai bªn vÖ ®êng. Trªn c¸c thïng chÊt th¶i nµy cã vÏ h×nh nh÷ng lo¹i chÊt th¶i ®îc phÐp bá vµo

13 ®ã. Mçi thïng chÊt th¶i cã mµu s¾c riªng, ký hiÖu ®Ó ngêi ®i ®êng dÔ ph©n biÖt khi bá chÊt th¶i vµo thïng. Do chÝnh phñ NhËt B¶n chÝnh thøc khuyÕn khÝch tËn dông nguån tµi nguyªn tõ chÊt th¶i t¸i chÕ nªn dï mçi n¨m th¶i ra kho¶ng 55 – 60 triÖu tÊn chÊt th¶i nhng tõ n¨m 1991 chØ kho¶ng 5% trong sè ®ã ph¶i ®a tíi b·i ch«n lÊp, cßn phÇn lín ®îc ®a tíi c¸c nhµ m¸y t¸i chÕ. Nhµ níc còng khuyÕn khÝch ngêi d©n sö dông chÊt th¶i nh mét nguyªn liÖu s¶n xuÊt. ChÝnh phñ hç trî 30USD/m¸y ®Ó ngêi d©n mua m¸y tù xö lý chÊt th¶i h÷u c¬ lµm ph©n compost bãn cho c©y trång. 1.5.2. Singapore Singapore lµ mét níc ®îc ®« thÞ hãa 100% vµ còng ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ®« thÞ s¹ch nhÊt trªn thÕ giíi. §Ó lµm ®îc viÖc nµy, Singapore ®· chó träng ®Çu t cho c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn vµ xö lý chÊt th¶i ®ång thêi x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt nghiªm kh¾c lµm tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh xö lý chÊt th¶i tèt h¬n. ChÊt th¶i ë Singapore ®îc thu gom vµ ph©n lo¹i b»ng tói nilon. C¸c chÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ ®îc ®a vÒ c¸c nhµ m¸y t¸i chÕ, cßn c¸c chÊt th¶i kh¸c ®îc ®a vÒ nhµ m¸y ®Ó thiªu hñy. C¸c nhµ m¸y xö lý chÊt th¶i cña Singapore ®îc x©y dùng ë ngoµi khu vùc thµnh phè, ®ã lµ mét ®¶o nhá ë phÝa t©y nam cña Singapore. ë Singapore cã hai thµnh phÇn tham gia chÝnh vµo ®Çu t cho thu gom vµ xö lý chÊt th¶i lµ: Tæ chøc thuéc bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng chñ yÕu thu gom chÊt th¶i sinh ho¹t tõ c¸c khu d©n c, c¸c c«ng ty vµ h¬n 300

14 c«ng ty t nh©n chuyªn thu gom chÊt th¶i c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i. TÊt c¶ c¸c c«ng ty ®Òu ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ chÞu sù gi¸m s¸t, kiÓm tra trùc tiÕp c¶u bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng. Ngoµi ra c¸c hé d©n vµ c¸c c«ng ty ë Singapore còng ®îc khuyÕn khÝch tù thu gom vµ xö lý chÊt th¶i ®Ó cã thÓ gi¶m ®îc chi phÝ. Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng quy ®Þnh cô thÓ phÝ thu gom vµ vËn chuyÓn chÊt th¶i cho c¸c hé gia ®×nh vµ c¸c c«ng ty. Ch¼ng h¹n, ®èi víi c¸c hé d©n thu gom chÊt th¶i trùc tiÕp t¹i nhµ ph¶i tr¶ phÝ 17 dola Singapore/th¸ng cßn thu gom chÊt th¶i gi¸n tiÕp t¹i c¸c khu d©n c th× chØ ph¶i tr¶ phÝ 7 dola Singapore/th¸ng. 1.5.3. Th¸i Lan ë Th¸i Lan viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i ®îc thùc hiÖn ngay t¹i nguån. Ngêi ta chia ra 3 lo¹i chÊt th¶i vµ bá vµo 3 thïng riªng: chÊt th¶i cã thÓ t¸i sinh, thùc phÈm vµ c¸c chÊt ®éc h¹i. C¸c lo¹i chÊt th¶i nµy ®îc thu gom vµ chë b»ng c¸c xe Ðp chÊt th¶i cã mµu s¬n kh¸c nhau. ChÊt th¶i t¸i sinh sau khi ph©n lo¹i s¬ bé t¹i nguån ®îc chuyÓn ®Õn nhµ m¸y ph©n lo¹i chÊt th¶i ®Ó t¸ch ra c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau sö dông t¸i s¶n xuÊt. ChÊt th¶i thùc phÈm ®îc chuyÓn ®Õn nhµ m¸y chÕ biÕn ph©n vi sinh. Nh÷ng chÊt cßn l¹i sau khi t¸i sinh hay chÕ biÕn ph©n vi sinh ®îc xö lý b»ng ph¬ng ph¸p ch«n lÊp. ChÊt th¶i ®éc h¹i ®îc xö lý b»ng ph¬ng ph¸p ®èt. Mét trung t©m xö lý chÊt th¶i cña Th¸i Lan bao gåm: Khu xö lý chÊt th¶i t¸i sinh, khu xö lý chÊt th¶i thùc phÈm, khu ch«n lÊp, khu lß ®èt chÊt th¶i nguy h¹i nh trung t©m

15 xö lý chÊt th¶i On – Nuch ë Bangkok. Hay trung t©m xö lý kÕt hîp lß ®èt víi ch«n lÊp Phukhet. ViÖc thu gom chÊt th¶i ë Th¸i Lan ®îc tæ chøc rÊt chÆt chÏ. Ngoµi nh÷ng ph¬ng tiÖn c¬ giíi lín nh xe Ðp chÊt th¶i ®îc sö dông trªn c¸c ®êng phè chÝnh, c¸c lo¹i xe th« s¬ còng ®îc dïng ®Ó vËn chuyÓn chÊt th¶i ®Õn c¸c ®iÓm tËp kÕt. ChÊt th¶i trªn s«ng, r¹ch ®îc vít b»ng c¸c thuyÒn nhá cña c¬ quan qu¶n lý m«i trêng. ChÊt th¶i ®îc thu gom vµ vËn chuyÓn ®Õn c¸c trung t©m xö lý chÊt th¶i hµng ngµy tõ 18h00 tèi h«m tríc ®Õn 3h00 s¸ng h«m sau. C¸c ®Þa ®iÓm xö lý chÊt th¶i cña Th¸i Lan ®Òu c¸ch xa trung t©m thµnh phè Ýt nhÊt 30km. 1.5.4. ViÖt Nam Tõ xa xa nhiÒu ngêi d©n ®· biÕt ph©n lo¹i chÊt th¶i vµ tËn dông chóng cho ch¨n nu«i, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp... Tuy nhiªn c¸c ho¹t ®éng nµy chØ mang tÝnh tù ph¸t chñ yÕu vÉn lµ theo thãi. ViÖc thu lîm chÊt th¶i ®Ó t¸i chÕ t¸i sö dông ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u, ®ã lµ nh÷ng ngêi d©n ®i thu mua ®å phÕ th¶i mµ chóng ta hay gäi lµ bµ “®ång n¸t”. NhiÒu côm d©n c ®· h×nh thµnh c¸c lµng nghÒ t¸i chÕ nh lµng nghÒ t¸i chÕ giÊy, t¸i chÕ ch×... Tuy nhiªn c¸c lµng nghÒ t¸i chÕ nµy cha ph¸t triÓn, tr×nh ®é khoa häc – kü thuËt cßn l¹c hËu g©y ra nhiÒu vÊn ®Ò m«i trêng. ViÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i cßn ®îc c¸c c«ng nh©n thu gom tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh thu gom, vËn chuyÓn chÊt th¶i cã thÓ t¸i sö dông ®Ó b¸n cho “®ång n¸t”. Bªn c¹nh ®ã ngêi d©n t¹i c¸c b·i r¸c thu lîm nh÷ng chÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ ®îc. Hµng ngµy nh÷ng ngêi nhÆt r¸c ®µo bíi c¸c ®èng r¸c

16 ®Ó thu lîm nh÷ng lo¹i r¸c cã thÓ sö dông ®îc cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. T¹i b·i r¸c Nam S¬n, ngêi d©n quanh khu vùc nµy thu lîm tói nilon, chai lä vµ mét sè chÊt th¶i kh¸c b¸n cho c¸c ®¹i lý thu mua t¹i ®Êy. Tõ ®©y, chÊt th¶i ®îc c¸c c¬ së t¸i chÕ xö lý vµ quay l¹i cuéc sèng phôc vô con ngêi. C«ng viÖc nµy thùc hiÖn chñ yÕu b»ng tay vµ kh«ng an toµn vÒ mÆt vÖ sinh. C¸c ho¹t ®éng t¸i chÕ míi ph¸t triÓn m¹nh trong vµi chôc n¨m gÇn ®©y, còng cã sù tù quy ho¹ch theo vïng nguyªn liÖu. Tuy nhiªn c¸c ho¹t ®éng nµy cßn manh món, thiÕu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ cña chÝnh quyÒn 1.6. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶ (CEA) Trong ph©n tÝch dù ¸n hoÆc ph©n bæ nguån lùc, th«ng thêng x¸c lËp ®îc chi phÝ cßn lîi Ých ®Æc biÖt lµ lîi Ých vÒ mÆt x· héi khã x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ. CEA lµ kü thuËt thÈm ®Þnh vµ gi¸m s¸t ch¬ng tr×nh ®îc sö dông chñ yÕu trong c¸c ch¬ng tr×nh vµ c¸c dù ¸n x· héi (søc kháe, dinh dìng, gi¸o dôc) mµ trong ®ã viÖc nhËn biÕt vµ ®Þnh lîng c¸c lîi Ých díi d¹ng tiÒn kh«ng ®¬n gi¶n. Môc tiªu lµ ®Ó so s¸nh c¸c chi phÝ cho mçi ®¬n vÞ kÕt qu¶ cña hai dù ¸n.Tõ ®ã lµm c¬ së cho quyÕt ®Þnh ph¬ng ¸n lùa chän. Kü thuËt nµy chØ ra chi phÝ ®Çu t vµ lîi Ých t¹o ra cña dù ¸n. Ph¬ng ph¸p nµy còng rÊt h÷u dông ë nh÷ng n¬i mµ môc tiªu lµ lùa chän gi÷a mét tËp hîp c¸c c«ng nghÖ hay ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh»m cung cÊp cïng mét dÞch vô nh nhau. Ph©n tÝch chØ xem xÐt c¸c chi phÝ cña hai hay nhiÒu ph¬ng ¸n thay thÕ trong khi c¸c lîi Ých ®îc xem lµ

17 nh nhau, vÊn ®Ò lµ lµm thÕ nµo ®Ó tèi thiÓu hãa c¸c chi phÝ cÇn cho viÖc thùc hiÖn mét ho¹t ®éng cô thÓ. Tiªu chuÈn ®Ó lùa chän dù ¸n lµ chän ph¬ng ¸n cã gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña chi phÝ (NVC) thÊp nhÊt. KÕt qu¶ cã thÓ lµ hµm sè cña tû lÖ chiÕt khÊu vµ thay ®æi theo sù thay ®æi cña tû lÖ chiÕt khÊu. CEA thêng cã bèn bíc: §Çu tiªn lµ x¸c ®Þnh môc ®Ých cña ch¬ng tr×nh. Sau ®ã íc lîng tÊt c¶ chi phÝ nguån lùc x· héi cña ch¬ng tr×nh. Thêng lµ nguån lùc cã thÓ lîng hãa ®îc, mÆc dï thØnh tho¶ng chi phÝ cña ch¬ng tr×nh cã thÓ lîng hãa th«ng qua lîi Ých thu ®îc cña dù ¸n kh¸c. Thø ba lµ ®o lêng c¸c t¸c ®éng. Cuèi cïng lµ íc lîng chi phÝ cho mçi ®¬n vÞ s¶n lîng vµ kÕt qu¶ th«ng qua viÖc ®¬n gi¶n hãa chi phÝ cña phÇn s¶n lîng. Cô thÓ c¸c bíc thùc hiÖn CEA: Bíc 1: Cho r»ng kÕt qu¶ cña dù ¸n lµ cã thÓ nhËn d¹ng ®îc vµ lîng hãa díi d¹ng vËt chÊt. Trong bíc nµy chóng ta ph¶i tr¶ lêi c©u hái: Môc ®Ých cÇn ®¹t ®îc cña dù ¸n lµ g×? §Çu ra cña dù ¸n lµ g×? Dù ¸n cã nh÷ng t¸c ®éng nµo? Bíc 2: TÝnh toµn bé chi phÝ cña dù ¸n (gåm tÊt c¶ chi phÝ cã liªn quan ®Õn dù ¸n). NÕu cã thÓ, mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cña CBA cã thÓ ¸p dông ®Ó chØ râ chi phÝ. Trong bíc nµy toµn bé chi phÝ nguån lùc x· héi cña dù ¸n cã thÓ lµm t¨ng thªm tæng chi phÝ cña dù ¸n. Bíc 3: §o lêng c¸c t¸c ®éng: Bíc nµy ®ßi hái sù khÐo lÐo cña ngêi ph©n tÝch. NhiÒu nghiªn cøu dùa trªn c¬ së cña ph¬ng ph¸p kinh nghiÖm su tËp d÷ liÖu cã s½n ®Ó

18 thu thËp th«ng tin íc lîng hiÖu qu¶ d¬ng cña dù ¸n. Tuy nhiªn íc lîng t¸c ®éng còng phô thuéc vµo c¬ së d÷ liÖu hoÆc m« h×nh cña dù ¸n ®ang thùc hiÖn. T¸c ®éng sÏ kh¸c trong trêng hîp cã sù kh¸c nhau vÒ ®Çu t vµ chi phÝ ®Þnh kú vµ møc ®é kh¸c nhau cña lîi nhuËn thu ®îc trong suèt vßng ®êi cña dù ¸n. Trong trêng hîp nµy nªn so s¸nh chi phÝ h»ng n¨m víi møc ®é lîi Ých h»ng n¨m t¬ng ®¬ng víi chi phÝ ®ã. Mäi ph¬ng ph¸p sö dông th× ®iÒu quan träng lµ m« t¶ mét c¸ch x¸c thùc kh«ng chØ hiÖu qu¶ d¬ng mµ cßn cã ¶nh hëng thay thÕ cña m«i trêng, ¶nh hëng cña sù gi¶m bít ®Çu t cña chÝnh phñ... Ch¾c ch¾n sù íc lîng nªn ®a ra nhiÒu ®Çu ra vµ t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµ thø yÕu. Trong thùc tÕ rÊt khã ®Ó íc lîng chÝnh x¸c c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp nµy. V× thÕ phÇn lín sù íc lîng kh«ng ®a ®îc chóng vµo tÝnh to¸n. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy lµ trong mét sè trêng hîp kh«ng nªn coi träng t¸c ®éng gi¸n tiÕp. Sù thiÕu chÝnh x¸c trong viÖc íc lîng nh÷ng t¸c ®éng nµy cã thÓ gi¶m bít b»ng viÖc ph©n tÝch ®é nh¹y. Bíc 4: TÝnh to¸n tû sè lîi Ých – hiÖu qu¶: Bíc cuèi cïng nµy sÏ tÝnh to¸n vµ ®a ra kÕt qu¶ cuèi. Nã phï hîp víi nh÷ng tû sè ®¬n gi¶n. Mét trong nh÷ng nguån kh¸c cña tû sè lîi Ých – chi phÝ nªn sö dông mét c¸ch thËn träng. CEA ®îc sö dông díi hai d¹ng sau: 

Ph¬ng ph¸p “c¸c hiÖu qu¶ kh«ng ®æi” sö dông ®Ó x¸c ®Þnh dù ¸n cã chi phÝ thÊp nhÊt thâa m·n ®îc møc lîi Ých ®· nªu gåm c¶ lîi Ých v« h×nh.



Ph¬ng ph¸p “chi phÝ kh«ng ®æi” tÝnh chi phÝ trªn mçi ®¬n vÞ lîi Ých hoÆc lµ tû lÖ hiÖu qu¶ – chi phÝ

19 nh»m xem dù ¸n nµo thu ®îc gi¸ trÞ cao h¬n trªn mçi ®¬n vÞ chi phÝ.

20

Ch¬ng2: HiÖn tr¹ng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh theo dù ¸n 3R – HN 2.1. Tæng quan chung t×nh h×nh chÊt th¶i t¹i Hµ Néi 2.1.1. Khèi lîng vµ thµnh phÇn chÊt th¶i Trong kho¶ng 10 n¨m qua, nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn nhanh chãng. Cuéc sèng ngêi d©n ®· cã nhiÒu thay ®æi theo híng tÝch cùc: møc sèng ®îc n©ng lªn râ rÖt, hµng tiªu dïng ®a d¹ng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, c¸c dÞch vô tèt h¬n. Tuy nhiªn, cuéc sèng hiÖn ®¹i còng lµm n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i. ChÊt th¶i sinh ho¹t lµ mét trong sè ®ã. Tû lÖ gia t¨ng d©n sè nhanh, møc sèng ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn, khèi lîng chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t ngµy cµng t¨ng. C«ng nghiÖp hãa lµm t¨ng lîng chÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô. C«ng nghÖ th«ng tin vµ nÒn kinh tÕ tri thøc ph¸t triÓn m¹nh mÏ khiÕn c¸c lo¹i chÊt th¶i nguy h¹i, chÊt th¶i ®iÖn tö còng gia t¨ng. §iÒu ®ã sÏ lµm gia t¨ng lîng chÊt th¶i còng nh thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt ®éc h¹i cña chÊt th¶i sinh ho¹t. Theo URENCO th× mçi n¨m khèi lîng chÊt th¶i ph¸t sinh t¨ng thªm trung b×nh lµ 15% (B¸o c¸o t¹i Héi §ång 3R – HN ngµy 04/3/2009). Trung b×nh mçi ngµy ngêi d©n HN th¶i ra 0,823 kg chÊt th¶i. N¨m 1999 URENCO ®· dù b¸o vÒ khèi lîng chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh nh sau:

21 B¶ng 2.1: Dù b¸o khèi lîng chÊt th¶i r¾n cña Hµ Néi 2009_2020 (tÊn/ngµy) N¨m 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Khèi lîng chÊt th¶i ph¸t sinh 2.635 2.763 2.864 2.968 3.077 3.189 3.305 3.426 3.551 3.681 3.815 3.954

Nguån: URENCO, 1999 Thùc tÕ, n¨m 2007, chÊt th¶i sinh ho¹t ph¸t sinh kho¶ng 2.800 tÊn/ngµy, ngoµi ra chÊt th¶i c«ng nghiÖp, chÊt th¶i x©y dùng vµ chÊt th¶i y tÕ kho¶ng 2.000 tÊn. Con sè nµy vît xa so víi con sè dù b¸o cña URENCO n¨m 1999. §iÒu nµy sÏ lµm t¨ng lîng chÊt th¶i r¾n cÇn ®îc thu gom vµ gia t¨ng søc Ðp lªn b·i r¸c Nam S¬n. Tû lÖ thµnh phÇn chÊt th¶i r¾n kh«ng æn ®Þnh, tïy theo ®Þa ®iÓm thu gom chÊt th¶i, møc sèng vµ khuynh híng tiªu dïng cña ngêi d©n khu vùc ®ã. Tû lÖ nµy thay ®æi theo thêi gian cã xu híng t¨ng thµnh phÇn chÊt th¶i nguy h¹i, khã ph©n hñy nh chÊt dÎo, cao su... Theo dù b¸o trong giai ®o¹n n¨m 2005 – 2010 tû lÖ chÊt th¶i h÷u c¬ trung b×nh lµ 48,0%, ®Õn giai ®o¹n n¨m 2011 – 2020 lµ 45,0% nh vËy gi¶m 3%. Mét sè thµnh phÇn nguy h¹i vµ khã t¸i chÕ kh¸c cña chÊt th¶i r¾n cã xu híng t¨ng nh chÊt dÎo, cao su... B¶ng 2.2 nªu lªn nh÷ng con sè dù b¸o thµnh phÇn chÊt th¶i r¾n cña thµnh

22 phè Hµ Néi qua c¸c giai ®o¹n.

23 B¶ng 2.2: Dù b¸o thµnh phÇn chÊt th¶i r¾n cña Hµ Néi (% theo khèi lîng) §¬n vÞ

Thµnh phÇn ChÊt h÷u c¬ GiÊy ChÊt dÎo, cao su Gç vôn, giÎ chÊt th¶i G¹ch vôn, sái, ®¸ Kim lo¹i, vá ®å hép Thñy tinh X¬ng, vá trai èc T¹p chÊt §é PH §é Èm Tû träng

% % % %

Giai ®o¹n 2005 2011 2010 2020 48,0 45,0 6,8 8,2 6,4 7,8 5,5 5,0

% %

4,8 3,0

5,8 3,7

% % %

2,5 1,0 22,0 6–7 62,0 0,42

3,0 1,5 20,0 6–7 60,0 0,40

% TÊn/ m3 Nguån: URENCO, 1999

Qua b¶ng 2.2 chóng ta cã thÓ nhËn thÊy tiÒm n¨ng t¸i chÕ t¸i sö dông chÊt th¶i r¾n cña thµnh phè Hµ Néi lµ kh¸ cao: kho¶ng h¬n 45% chÊt th¶i sinh ho¹t cã thÓ chÕ biÕn thµnh ph©n h÷u c¬, h¬n 6% giÊy ®· qua sö dông cã thÓ t¸i chÕ... Víi lÜnh vùc c«ng nghiÖp, mét sè ngµnh c«ng nghiÖp cã kh¶ n¨ng t¸i sö dông, t¸i chÕ tíi 80% lîng chÊt th¶i. Nh vËy nÕu tËn dông tèt chóng ta cã thÓ gi¶m thiÓu ®îc kho¶ng h¬n 50% chÊt th¶i r¾n ®em ®i ch«n lÊp. MÆt kh¸c cã thÓ tËn dông lîng chÊt th¶i nµy cho môc ®Ých sö dông kh¸c. ChÊt th¶i xuÊt hiÖn ë kh¾p mäi n¬i, chç nµo còng cã thÓ thÊy chÊt th¶i, tõ qu¸n ¨n, chî, trªn ®êng, t¹i c¸c trêng häc, ký tóc x¸, bÖnh viÖn ®Õn c¸c s«ng hå... T¹i c¸c s«ng, hå chÊt th¶i chñ yÕu do ngêi d©n sèng hai bªn bê vµ nh÷ng ngêi

24 bu«n b¸n tiÖn tay vøt xuèng. Kinh khñng nhÊt vÉn lµ chÊt th¶i t¹i c¸c chî. 2.1.2. C«ng t¸c thu gom Hµ Néi qu¶n lý chÊt th¶i r¾n theo m« h×nh tÊt c¶ c¸c kh©u quÐt, thu gom, vËn chuyÓn vµ xö lý ®Òu do c«ng ty vÖ sinh m«i trêng thµnh phè thùc hiÖn.

25 H×nh 2.1: M« h×nh qu¶n lý chÊt th¶i r¾n khu vùc néi thµnh Hµ Néi

XÝ nghiÖp MT§T

C«ng ty MT§T

C«ng ty t­ nh©n

C«ng ty t­ nh©n

ChÊt th¶i r¾n Thu gom, vËn

Tr¹m trung chuyÓ n

B·i ch«n lÊp Nhµ m¸y xö lý

Thu gom, vËn VËn chuyÓn, xö chuyÓn lý HiÖn t¹i, URENCO chÞu tr¸ch nhiÖm thu gom vµ vËn chuyÓn phÇn lín lîng chÊt th¶i sinh ho¹t cña thµnh phè Hµ Néi. Ngoµi ra, cßn 9 c«ng ty m«i trêng – ®« thÞ chÞu tr¸ch nhiÖm thu gom t¹i c¸c khu vùc ngo¹i thµnh. C¸c ®¬n vÞ tham gia thu gom vËn chuyÓn theo h×nh thøc x· héi hãa nh:  C«ng ty cæ phÇn Th¨ng Long  C«ng ty cæ phÇn T©y §«  C«ng ty cæ phÇn Xanh 

Hîp t¸c x· Thµnh C«ng…

Nguån tµi chÝnh ho¹t ®éng cña c«ng ty m«i trêng ®« thÞ bao gåm ng©n s¸ch do Nhµ níc cÊp vµ doanh thu tõ c¸c hîp ®ång vÖ sinh víi nh©n d©n. Hµng ngµy URENCO xö lý kho¶ng 90% lîng chÊt th¶i sinh ho¹t ph¸t sinh. Lîng chÊt th¶i cßn l¹i tån trong c¸c ngâ nhá, ao hå… Tû lÖ thu gom chÊt th¶i

26 sinh ho¹t ë c¸c quËn néi thµnh ®¹t kho¶ng 95%, cßn c¸c huyÖn ngo¹i thµnh tû lÖ nµy chØ ®¹t 60%; lîng chÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp ®îc thu gom ®¹t 85 – 90% vµ chÊt th¶i nguy h¹i míi chØ ®¹t kho¶ng 60 –70%. ChÊt th¶i sinh ho¹t cña thµnh phè Hµ Néi ®îc thu gom chñ yÕu b»ng ph¬ng thøc thñ c«ng, nh©n d©n ®a chÊt th¶i ra ®æ vµo c¸c xe thu gom theo tiÕng kÎng cña c«ng nh©n thu gom, hay ®æ vµo c¸c ®iÓm tËp trung chÊt th¶i ®· quy ®Þnh vµo buæi tèi. ChÊt th¶i cña c¸c chî thêng ®îc c«ng nh©n vÖ sinh thu gom vµo buæi s¸ng vµ tèi. ChÊt th¶i tõ c¸c ®iÓm tËp trung ®îc c«ng nh©n vÖ sinh dïng chæi, xÎng gom lªn xe råi ®a ®Õn ®iÓm tËp kÕt. Tõ ®©y chÊt th¶i sÏ ®îc chiÕc « t« chuyªn dông ®em ra b·i ch«n lÊp chÊt th¶i ngo¹i « ®Ó xö lý. Cßn ë ngo¹i thµnh, ngêi d©n ®æ chÊt th¶i bõa b·i: bªn ®êng ®i, bê ruéng, xuèng ao hå lµm « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng. H¬n n÷a, c¸c xe chÊt th¶i lu hµnh trªn nh÷ng con ®êng nhá vµo giê tan tÇm g©y t¾c nghÏn giao th«ng. MÆc dï ®· cã sù s¾p xÕp giê ch¹y cho xe chë chÊt th¶i nhng vÊn ®Ò nµy vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt vµ g©y nhiÒu bøc xóc trong ngêi d©n. Thªm vµo ®ã, c«ng t¸c thu gom chñ yÕu vÉn lµ thu hçn hîp chø kh«ng ®îc ph©n lo¹i ngay t¹i nguån. T¸i chÕ, t¸i sö dông chÊt th¶i r¾n vÉn cßn ë møc thÊp. Thu håi c¸c chÊt cã kh¶ n¨ng t¸i chÕ, t¸i sö dông nh: nilon, giÊy vôn, kim lo¹i chñ yÕu do nh÷ng ngêi nhÆt r¸c thùc hiÖn, chiÕm tõ 15 – 20% c«ng t¸c thu gom chÊt th¶i. Kho¶ng 2 – 5% tæng lîng chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh ®îc chuyÓn ho¸ thµnh ph©n vi sinh

27 compost. Cuèi th¸ng 10/2003, c«ng ty URENCO ®· tæ chøc thùc hiÖn thÝ ®iÓm m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ë phêng Phan Chu Trinh. Dù kiÕn ban ®Çu cña thµnh phè lµ x©y dùng m¹ng líi thu gom vËn chuyÓn chÊt th¶i sinh ho¹t trªn ®Þa bµn quËn Hoµn KiÕm (t¹i 9 phêng: Trµng TiÒn, Phan Chu Trinh, Hµng Bµi, TrÇn Hng §¹o, Ch¬ng D¬ng, Phóc T©n, Lý Th¸i Tæ, Cöa Nam, Hµng B«ng) gåm 259 ®iÓm thu gom trùc tiÕp, 180 ®iÓm ®Æt thïng chÊt th¶i 2 ng¨n, 75 xe thu gom vµ 201 c«ng nh©n lµm nhiÖm vô thu gom (mét sè phêng kh«ng ®Æt c¸c thïng thu gom ph©n lo¹i v× cã tuyÕn ®êng qu¸ hÑp, kh«ng cã chç ®Æt). Thêi gian thu gom tõ 18h00 – 20h30 hµng ngµy, viÖc vËn chuyÓn ®îc thùc hiÖn b»ng 20 xe chuyªn dïng, trong ®ã 10 xe chë chÊt th¶i h÷u c¬ ®Õn nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn, 10 xe chë c¸c chÊt th¶i kh¸c tíi b·i r¸c Nam S¬n. Hµng ngµy, nh©n viªn URENCO sÏ híng dÉn c¸ch ph©n lo¹i chÊt th¶i vµ ph¸t tói nilon cho tõng hé d©n. Tuy nhiªn khi ®i vµo thùc hiÖn, chÊt th¶i ®· ph©n lo¹i cña ngêi d©n l¹i bÞ trén lÉn trong kh©u vËn chuyÓn, c«ng t¸c híng dÉn vµ ph¸t tói nilon cho ngêi d©n kh«ng hiÖu qu¶, bªn c¹nh ®ã ý thøc vµ nhËn thøc ngêi d©n cha cao nªn chÊt th¶i kh«ng ®îc ph©n lo¹i triÖt ®Ó. ChÊt th¶i ®îc ngêi d©n lµm nghÒ ®ång n¸t thu gom vµ chuyÓn tíi c¸c lµng nghÒ t¸i chÕ chÊt th¶i. C¸c lµng nghÒ nµy ®em l¹i nguån thu nhËp, n©ng cao møc sèng cho d©n c t¹i c¸c lµng nghÒ. Do c«ng nghÖ t¸i chÕ l¹c hËu nªn chÊt lîng m«i trêng t¹i c¸c lµng nghÒ bÞ « nhiÔm nghiªm träng, lµm ¶nh hëng kh«ng nhá tíi søc kháe ngêi d©n kh«ng chØ t¹i lµng nghÒ

28 mµ cßn ¶nh hëng tíi d©n c khu vùc kh¸c. Ch¼ng h¹n nh lµng nghÒ t¸i chÕ ch× (§«ng Khai – Hng Yªn), lµng nghÒ t¸i chÕ nhùa (Minh Khai – Hng Yªn), lµng nghÒ t¸i chÕ giÊy (Phó L©m – B¾c Ninh)… 2.1.3. C«ng t¸c xö lý Hµ Néi tõng cã 6 khu xö lý chÊt th¶i, nhng hiÖn nay chØ cã 4 khu ch«n lÊp chÊt th¶i. B·i ch«n lÊp chÊt th¶i Nói Thoong (Ch¬ng Mü – Hµ T©y cò) do C«ng ty M«i trêng ®« thÞ Xu©n Mai qu¶n lý ®· ®îc lÊp ®Çy « sè 1 vµ « sè 2. Tuy nhiªn, b·i ch«n lÊp nµy ®· gÆp sù cè do níc rØ r¸c t¹i « ch«n lÊp sè 2 nªn ph¶i t¹m dõng viÖc tiÕp nhËn chÊt th¶i. Cïng víi viÖc xö lý sù cè, UBND Thµnh Phè Hµ Néi ®· chØ ®¹o thi c«ng ngay « ch«n lÊp sè 3. ¤ ch«n lÊp nµy khi hoµn thµnh dù kiÕn sÏ tiÕp nhËn xö lý trung b×nh 100 tÊn chÊt th¶i/ngµy ®ªm. Khu liªn hiÖp xö lý chÊt th¶i Nam S¬n hay cßn gäi b·i r¸c Nam S¬n ®· lÊp ®Çy 6,5/9 « ch«n lÊp. HiÖn nay c«ng suÊt cña b·i r¸c Nam S¬n trung b×nh 3.200 tÊn chÊt th¶i/ngµy ®ªm. Sau khi Hµ T©y s¸t nhËp vµo Hµ Néi, b·i r¸c Nam S¬n ph¶i tiÕp nhËn xö lý thªm chÊt th¶i tõ QuËn Hµ §«ng vµ 2 huyÖn §an Phîng, Hoµi §øc vµ mét sè vïng l©n cËn. Sù gia t¨ng lîng chÊt th¶i b·i r¸c Nam S¬n, dù kiÕn ®Õn n¨m 2011 b·i r¸c ph¶i ®ãng cöa. Bªn c¹nh ®ã m«i trêng t¹i b·i r¸c Nam S¬n ®ang trong t×nh tr¹ng « nhiÔm do ho¹t ®éng cña ngêi nhÆt r¸c. Ngêi d©n sau khi nhÆt r¸c ®em röa t¹i c¸c ao hå gÇn ®Êy vµ viÖc ph¬i r¸c bõa b·i cña d©n c gÇn b·i r¸c g©y « nhiÔm nghiªm träng m«i trêng níc, kh«ng khÝ, ®Êt… T¬ng tù nh b·i r¸c Nam S¬n, khu xö lý chÊt th¶i Xu©n S¬n (S¬n T©y) còng trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i. HiÖn nay, b·i r¸c nµy vÉn tiÕp nhËn trung b×nh 100 tÊn chÊt th¶i/ngµy ®ªm, dù

29 kiÕn vµo cuèi n¨m 2009 b·i r¸c sÏ lÊp ®Çy. Ngoµi ra cßn b·i r¸c Kiªu Kþ thuéc huyÖn Gia L©m chñ yÕu dïng ®Ó ch«n lÊp chÊt th¶i x©y dùng1. Trong ®ã nhµ m¸y xö lý chÊt th¶i CÇu DiÔn ®îc x©y dùng trªn b·i r¸c CÇu DiÔn, huyÖn Tõ Liªm – Hµ Néi ®· ®ãng cöa c¸ch ®©y Ýt n¨m. ViÖc ch«n lÊp chÊt th¶i võa kh«ng hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ: chi phÝ c¬ héi cho b·i ch«n lÊp; chi phÝ nguån lùc cho viÖc xö lý, ch«n lÊp chÊt th¶i… §ång thêi g©y ra mét sè vÊn ®Ò m«i trêng, x· héi do c«ng t¸c qu¶n lý t¹i c¸c b·i r¸c cha tèt. ViÖt Nam hiÖn ®ang ¸p dông 5 ph¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i r¾n. Ngoµi 3 ph¬ng ph¸p chÝnh ®îc sö dông trªn toµn thÕ giíi ®· kÓ trªn cßn cã thªm t¸i sö dông, t¸i chÕ vµ c«ng nghÖ Seraphin. §Ó xö lý chÊt th¶i sinh ho¹t cã c¸c ph¬ng ph¸p ch«n lÊp, ph¬ng ph¸p sinh häc, t¸i sö dông vµ t¸i chÕ, c«ng nghÖ Seraphin. Tuy nhiªn Hµ Néi míi sö dông 2 ph¬ng ph¸p ®Çu, t¸i sö dông vµ t¸i chÕ vÉn ë d¹ng tù ph¸t, c«ng nghÖ Seraphin míi chØ thÝ ®iÓm t¹i HuÕ, NghÖ An (Vinh) vµ Hµ Néi (S¬n T©y). 2.2. Dù ¸n 3R – HN 2.2.1. Kh¸i niÖm 3R 3R lµ viÕt t¾t 3 ch÷ c¸i ®Çu trong tiÕng Anh: Reduce – Reuse – Recycle: 

Reduce (Gi¶m thiÓu): Gi¶m thiÓu lîng chÊt th¶i th«ng qua viÖc thay ®æi lèi sèng hay c¸ch tiªu dïng, c¶i tiÕn c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt, mua b¸n s¹ch, sö dông hµng hãa cã tuæi thä cao… VÝ dô: Sö dông lµn hay tói v¶i ®Ó ®i chî thay cho tói nlon ®Ó nh»m gi¶m lîng chÊt th¶i ph¸t sinh tõ tói nilon.

1

http://www.anninhthudo.vn/TIANYON/Index.aspx?ArticleID=52395&ChannelID=5

30 

Reuse (T¸i sö dông): KhuyÕn khÝch c¸c lo¹i dÞch vô t¸i sö dông nh cho thuª, söa ch÷a… Sö dông l¹i c¸c s¶n phÈm hay mét phÇn cña s¶n phÈm cho chÝnh môc ®Ých cò hay cho mét môc ®Ých kh¸c. VÝ dô: Sö dông l¹i chai ®ùng níc kho¸ng ®Ó ®ùng níc…



Recycle (T¸i chÕ): Sö dông chÊt th¶i lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt ra c¸c vËt chÊt cã Ých kh¸c. VÝ dô: Sö dông ®å dïng nhùa bÞ háng t¸i chÕ ra chËu nhùa, ®å dïng b»ng nhùa…

LÞch sö h×nh thµnh §Õn th¸ng 10/2006 héi nghÞ 3R Ch©u ¸ ®îc tæ chøc t¹i NhËt B¶n. Tham dù héi nghÞ cã 19 níc Ch©u ¸ (Th¸i lan, Indonesia, ViÖt Nam…), 5 níc thµnh viªn cña tæ chøc G8 vµ 8 tæ chøc quèc tÕ kh¸c còng tham dù. Héi nghÞ 3R Ch©u ¸ ®· th¶o luËn vµ x©y dùng kÕ ho¹ch thùc hiÖn 3R t¹i Ch©u ¸, ®ång thêi trong héi nghÞ ®· thu hót ®îc sù ñng hé cña rÊt nhiÒu níc. Bé trëng bé Tµi nguyªn – M«i trêng ViÖt Nam cïng c¸c chuyªn gia còng tham gia vµo diÔn ®µn khu vùc vµ thÕ giíi vÒ 3R. Dù ¸n 3R ®· ®îc thùc hiÖn thµnh c«ng ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi nh NhËt B¶n, Trung Quèc, Singapore... T¹i Hµ Néi dù ¸n 3R – HN ®îc tæ chøc JICA – NhËt B¶n hç trî thùc hiÖn dù ¸n 3R tõ th¸ng 11/2006 ®Õn hÕt th¸ng 11/2009. Dù ¸n ®îc triÓn khai thÝ ®iÓm trªn 4 phêng néi thµnh cña Hµ Néi: phêng Phan Chu Trinh – quËn Hoµn KiÕm (th¸ng 7/2007), phêng NguyÔn Du – quËn Hai Bµ Trng (th¸ng 8/2007), phêng Thµnh C«ng – quËn §èng §a (th¸ng 7/2008), phêng L¸ng H¹ – quËn Ba §×nh (th¸ng 8/2008). 2.2.2. Môc ®Ých cña dù ¸n 3R

31 Dù ¸n 3R – Hµ Néi lµ dù ¸n hç trî kü thuËt nh»m x©y dùng mét hÖ thèng qu¶n lý chÊt th¶i 3R hµi hoµ th«ng qua viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, khuyÕn khÝch viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i gia ®×nh ngay t¹i nhµ trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi. Th«ng qua viÖc giíi thiÖu ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, dù ¸n gãp phÇn x©y dùng “X· héi tuÇn hoµn vËt chÊt hîp lý”. “X· héi tuÇn hoµn vËt chÊt hîp lý” lµ x· héi t¸i sö dông nguån tµi nguyªn vµ gi¶m thiÓu c¸c vÊn ®Ò suy tho¸i m«i trêng. Dù ¸n 3R gãp phÇn:  Gi¶m khèi lîng chÊt th¶i ®a ®i ch«n lÊp, tiÕt kiÖm chi phÝ vËn chuyÓn, xö lý chÊt th¶i, kÐo dµi thêi gian sö dông b·i ch«n lÊp.  T¹o nguån nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt ph©n compost bãn cho c©y trång. 

T¹o nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh t¸i chÕ (kim lo¹i, nhùa, thuû tinh…). TiÕt kiÖm nguån tµi nguyªn, ng¨n chÆn sù suy tho¸i m«i trêng.

 ThÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña ViÖt Nam víi thÕ giíi vÒ B¶o vÖ m«i trêng. Cô thÓ dù ¸n 3R gåm 4 m« h×nh: Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, ChÕ biÕn ph©n h÷u c¬ (compost), Gi¸o dôc m«i trêng, TruyÒn th«ng. B¶ng 2.3: Môc ®Ých c¸c m« h×nh cña dù ¸n 3R – HN M« h×nh 1 Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån

Môc ®Ých  Ph¸t triÓn m« h×nh hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ®Ó thu ®îc chÊt th¶i h÷u c¬ vµ thóc ®Èy chÕ biÕn ph©n h÷u c¬  H×nh thµnh mét hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån chuÈn ®Ó øng dông cho toµn thµnh phè

32 Hµ Néi

2 ChÕ  C¶i t¹o Nhµ m¸y chÕ biÕn ph©n h÷u c¬ CÇu biÕn DiÔn ph©n  §¶m b¶o nhu cÇu æn ®Þnh vµ më réng nguån h÷u c¬ cÇu ®èi víi s¶n phÈm ph©n h÷u c¬ 3 Gi¸o  N©ng cao nhËn thøc cña ngêi d©n Hµ Néi vÒ dôc m«i tÇm quan träng vµ lîi Ých cña hÖ thèng ph©n trêng lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, hÖ thèng sÏ ®îc triÓn khai trªn toµn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi 4 TruyÒn  Thóc ®Èy c¸c bªn liªn quan: th«ng 1. Quan t©m chó ý tíi s¸ng kiÕn 3R 2. T×m hiÓu n¾m b¾t th«ng tin, kiÕn thøc phï hîp,

®Çy ®ñ 3. TriÓn khai hµnh ®éng

Nguån: B¸o c¸o ®¸nh gi¸ m« h×nh ph©n lo¹i chÊt t¹i nguån, 10/2008 2.3. Qu¸ tr×nh triÓn khai 3R t¹i Hµ Néi Ngµy 18/3/2007, Hµ Néi trë thµnh mét trong bèn thµnh phè Ch©u ¸ chÝnh thøc triÓn khai dù ¸n 3R: t¸i chÕ, t¸i sö dông vµ gi¶m thiÓu chÊt th¶i sinh ho¹t. Dù ¸n “Thùc hiÖn s¸ng kiÕn 3R - HN” gãp phÇn ph¸t triÓn x· héi bÒn v÷ng ®îc UBND thµnh phè Hµ Néi ph¸t ®éng cã tæng vèn ®Çu t 3 triÖu USD b»ng nguån vèn ODA kh«ng hoµn l¹i cña ChÝnh phñ NhËt B¶n thùc hiÖn tõ th¸ng 7/2006 ®Õn th¸ng 11/2009, thÝ ®iÓm t¹i 4 phêng néi thµnh: Phan Chu Trinh, NguyÔn Du, Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹. Dù ¸n bao gåm c¸c bªn tham gia nh sau: C¸c bªn tham gia

33 

NhËt B¶n: §oµn chuyªn gia cña tæ chøc hîp t¸c quèc tÕ JICA ®ãng vai trß chÝnh trong kh©u t vÊn, hç trî kü thuËt vÒ ph©n lo¹i chÊt th¶i, s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬. Ngoµi ra, ®oµn chuyªn gia JICA cßn hç trî trong c¸c hîp phÇn vÒ truyÒn th«ng vµ gi¸o dôc m«i trêng trong ®ã cã ngµy héi Mottainai, s¸ch “Híng dÉn Mottainai t¹i Hµ Néi”.



ViÖt Nam:  C«ng ty URENCO lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt cho c¸c ho¹t ®éng chÝnh cña dù ¸n 3R nh: kh¶o s¸t, lùa chän khu vùc thÝ ®iÓm; kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i r¾n Hµ Néi t¹i c¸c phêng thÝ ®iÓm; x©y dùng hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån; tËp huÊn cho c«ng nh©n thu gom vÒ môc ®Ých, tÇm quan träng cña viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån còng nh kü n¨ng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån; lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt liªn quan ®Õn hÖ thèng thu gom: bao gåm c¸c ®iÓm thu gom, ®iÓm tËp kÕt, c¸c ®iÓm cÈu chÊt th¶i, lÞch tr×nh vµ ph¬ng tiÖn thu gom...; tæ chøc c¸c buæi giao lu kiÓm tra th©n thiÖn cña c«ng nh©n. §ång thêi t×m ®Çu ra vµ híng ph¸t triÓn cña c¸c hîp phÇn thóc ®Èy 3R nh: ph¸t triÓn thÞ trêng ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn, truyÒn th«ng vµ gi¸o dôc vÒ m«i trêng... URENCO ®ãng vai trß quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n vµ phèi kÕt hîp víi tæ chøc JICA híng dÉn ngêi d©n.  UBND c¸c phêng, quËn: cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc c¸c buæi giao lu; häp híng dÉn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cho ngêi d©n; ®«n ®èc, gi¸m s¸t ngêi d©n ph-

34 êng, quËn thùc hiÖn tèt viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i; phèi kÕt hîp víi c¸c bªn liªn quan thùc hiÖn tèt dù ¸n. UBND c¸c cÊp còng cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸c víi c¬ quan cÊp trªn vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn dù ¸n trªn ®Þa bµn m×nh. 

C¸c së, ban, ngµnh: (së tµi nguyªn m«i trêng; së gi¸o dôc vµ ®¹o tµo; së x©y dùng...) phèi hîp cïng c¸c ban ngµnh kh¸c thùc hiÖn vµ thóc ®Èy dù ¸n 3R.



C¸c ®¬n vÞ b¶o trî, truyÒn th«ng: tuyªn truyÒn vµ ®a tin vÒ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n 3R – HN.

 C¸c t×nh nguyÖn viªn 3R: phèi hîp víi c«ng nh©n thu gom vµ tæ trëng t¹i ®Þa bµn híng dÉn ngêi d©n ph©n lo¹i chÊt th¶i ®óng c¸ch.  Nh©n d©n c¸c phêng thÝ ®iÓm ®ãng vai trß chñ yÕu trong viÖc thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, ®æ r¸c ®óng n¬i quy ®Þnh. ChÊt lîng chÊt th¶i sau khi ®îc ph©n lo¹i còng nh kÕt qu¶ cña dù ¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nhËn thøc cña ngêi d©n. §Ó thùc hiÖn tèt dù ¸n 3R – HN ®ßi hái c¸c bªn tham gia phèi kÕt hîp chÆt chÏ, thèng nhÊt víi nhau. H×nh 2.5 sÏ giíi thiÖu cô thÓ sù ph©n c«ng vµ phèi kÕt hîp gi÷a c¸c bªn liªn quan. H×nh 2.2: Khung thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i th¶i t¹i nguån

35

UBND QuËn H­íng dÉn

URENCO Hµ Néi

B¸o c¸o

Hîp t¸c

H­íng dÉn

B¸o c¸o

UBND ph­êng Hîp t¸c H­íng dÉn

§oµn chuyªn gia JICA

Hîp t¸c

Qu¶n lý

Tæ tr­ëng Héi phô Phèi hîp Tæ d©n phè H­íng n÷... dÉn

Hîp t¸c

Ng­êi d©n

T­ vÊn

H­íng dÉn

Ph©n lo¹i vµ ®æ chÊt th¶i

XN MT§T H­íng dÉn B¸o c¸o

C«ng nh©n thu gom

Thu gom riªng biệt

Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån

Nguồn: URENCO, 10/2008 Dù ¸n ®îc tiÕn hµnh qua 3 giai ®o¹n: 

Giai ®o¹n 1 (n¨m 2006): giai ®o¹n chuÈn bÞ thùc hiÖn dù ¸n. Trong giai ®o¹n nµy, URENCO tiÕn hµnh kh¶o s¸t, lùa chän khu vùc thÝ ®iÓm. Tõ ®ã h×nh thµnh nªn hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cô thÓ cho ®Þa bµn thÝ ®iÓm.



Giai ®o¹n 2 (n¨m 2007): thùc hiÖn, gi¸m s¸t & ®¸nh gi¸ t¹i ®Þa bµn thÝ ®iÓm. URENCO phèi hîp víi UBND phêng Phan Chu Trinh kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i r¾n t¹i khu vùc thÝ ®iÓm, x¸c ®Þnh ®iÓm thu gom tËp kÕt t¹i khu vùc thÝ ®iÓm, tõ ®ã b¸o c¸o víi ®¹i diÖn phêng Phan Chu Trinh – quËn Hoµn KiÕm vµ phêng NguyÔn Du – quËn Hai Bµ Trng ®Ó phèi hîp híng dÉn ngêi d©n phêng Phan Chu Trinh vµ phêng NguyÔn Du ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ®óng c¸ch. Bªn c¹nh

36 ®ã URENCO cßn phèi hîp víi c¸c chuyªn gia JICA tËp huÊn cho c«ng nh©n thu gom vÒ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. URENCO cßn tæ chøc gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ chÊt lîng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh vµ phêng NguyÔn Du. 

Giai ®o¹n 3 (n¨m 2008): h×nh thµnh m« h×nh mÉu. Trong giai ®o¹n nµy m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ®îc tiÕp tôc më réng thªm phêng Thµnh C«ng – quËn §èng §a vµ phêng L¸ng H¹ – quËn Ba §×nh, tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm vµ bµi häc ®Ó x©y dùng m« h×nh mÉu vÒ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. H×nh 2.2 vµ b¶ng 2.7 sÏ cô thÓ hãa tr×nh tù thùc hiÖn

c¸c ho¹t ®éng trong m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. H×nh 2.3: C¸c ho¹t ®éng trong m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån Lùa chän Khu vùc thÝ ®iÓm G§ 1 (2006)

G§ 2 (2007) Thùc hiÖn & Gi¸m s¸t & §¸nh gi¸

H×nh thµnh hÖ thèng Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trong khu vùc thÝ ®iÓm

Kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n t¹i khu vùc thÝ X¸c ®inh ®iÓm thu gom tËp kÕt trong khu vùc thùc hiÖn

ChÈn bÞ c¸c c«ng cô hç trî TËp huÊn cho c«ng nh©n thu gom

Gi¶i thÝch vµ b¸o c¸o víi ®¹i diÖn Ph­êng Gi¶i thÝch vµ b¸o c¸o víi ®¹i diÖn QuËn H­íng dÉn ng­êi d©n vµ hé kinh doanh

Thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån Gi¸m s¸t & §¸nh gi¸ G§ 3 (2008) H×nh thµnh M« h×nh mÉu

H×nh thµnh M« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån mÉu

G§ 2: T¹i Phan Chu Trinh & NguyÔn Du G§ 3: T¹i Thµnh C«ng & L¸ng H¹

Nguån: B¸o c¸o ®¸nh gi¸ m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, 10/2008

37

B¶ng 2.4: TiÕn tr×nh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trong giai ®o¹n 2&3

Nguån: B¸o c¸o ®¸nh gi¸ m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, 10/2008 H×nh 2.5 vµ h×nh 2.6 giíi thiÖu vÒ s¬ ®å c¸c khu vùc thùc hiÖn cña dù ¸n 3R – HN vµ vÞ trÝ cña c¸c phêng thÝ ®iÓm.

38 H×nh 2.5: S¬ ®å khu vùc thùc hiÖn dù ¸n 3R - HN VIET NAM

Ha Noi City Bãi chôn lấp Nam Sơn

Huyện Sóc Sơn

56 km

Tỉ lệ: 0

2

4

6

8

10

(km)

Huyện Đông Anh

Red River Quận mới 5 Quận District

Tu Liem District Ha Noi Urenco Nội thành 4 Quận

Gia Lam District

Cau Dien Nhà máy

phân hữu cơ Population (x 1000) 1999 2003 Total 921 2675 3008 Urban Core 35 963 1053 Ba Dinh 9 198 221 Hoan Kiem 5 165 175 Hai Ba Trung 10 272 301 Dong Da 10 328 358 Urban Fringe 144 673 827 Tay Ho, Thanh Xuan, Cau Giay, Hoang Mai, Long Bien Suburban 139 343 392 Tu Liem, Thanh Tri Rural 604 696 735 Soc Son, Dong Anh, Gia Lam Item

Thanh Tri District

Khu vực thực hiện dự án 3R-HN

Area (km2)

39 H×nh 2.6: VÞ trÝ c¸c phêng thÝ ®iÓm

Thành C«ng

L¸ng H¹

Phan Chu

NguyÔn Du

40 §Ó khuyÕn khÝch ngêi d©n thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi d©n dÔ hiÓu, dÔ nhí h¬n vÒ hÖ thèng, c¸c thïng ®ùng chÊt th¶i víi mµu vµ logo tõng lo¹i chÊt th¶i kh¸c nhau ®îc chuÈn bÞ vµ ph©n ph¸t tíi tõng hé gia ®×nh. Nh»m môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ thu gom, m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån còng giíi thiÖu hÖ thèng ®iÓm ®æ chÊt th¶i tËp kÕt vµ thêi gian ®æ chÊt th¶i cè ®Þnh. §èi víi khu vùc réng, ban qu¶n lý dù ¸n tiÕn hµnh thu gom theo h×nh thøc ®Æt thïng 240 (lÝt) t¹i ®iÓm thu gom. Ngêi d©n ®em chÊt th¶i ®· ph©n lo¹i ®æ vµo ®óng thïng ®ùng chÊt th¶i theo ®óng thêi gian quy ®Þnh. HÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån t¹i khu vùc thÝ ®iÓm cã kh«ng gian réng ®îc cô thÓ hãa trong b¶ng 2.8.

41 B¶ng 2.4: HÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån khu vùc thÝ ®iÓm Lo¹i

TT

Môc

ChÊt th¶i h÷u c¬ Hoa, rau, qu¶, thøc ¨n thõa, b· chÌ, cµ phª, l¸ c©y, c©y th©n cá...

ChÊt th¶i v« c¬

ChÊt th¶i t¸i chÕ

1

C¸c thµnh phÇn chÝnh

2

Thïng r¸c hé gia ®×nh

Thïng r¸c mµu xanh l¸ c©y víi rä läc chÊt láng (3 líp)

3

Thïng thu gom tËp kÕt

Thïng mµu xanh l¸ c©y – 240 lÝt

4

Thêi gian Tõ 18h00 tíi ®æ chÊt 20h30 th¶i Ngµy ®æ chÊt Hµng ngµy Hµng ngµy th¶i §iÓm thu T¹i ®iÓm thu gom tËp kÕt ®Æt thïng thu gom mµu gom tËp xanh vµ mµu da cam. Sè lîng thïng thu gom t¹i mçi kÕt ®iÓm phô thuéc vµo sè lîng d©n t¹i ®iÓm ®ã. Ngêi d©n mang thïng r¸c hé gia ®×nh tíi ®iÓm thu gom tËp kÕt vµ ®æ vµo 2 thïng thu gom riªng biÖt.

5

6

X¬ng, cµnh c©y, vá sß, hÕn, sµnh sø, v¶i, than tæ ong, mÉu thuèc l¸, t· bØm...

GiÊy (T¹p chÝ, giÊy b¸o, s¸ch vë, b×a...), kim lo¹i (s¾t, nh«m, ®ång...), c¸c lo¹i nhùa Thïng r¸c mµu da Phô thuéc vµo cam (2 líp) tõng hé gia ®×nh, hä cã thÓ ®Ó chÊt th¶i t¸i chÕ trong tói nilon hoÆc bªn c¹nh thïng r¸c hé gia ®×nh Thïng mµu da Ngêi d©n cã thÓ cam – 240 lÝt gi÷ l¹i ®Ó b¸n cho ngêi thu gom ®ång n¸t, cöa hµng thu mua ®ång n¸t hoÆc ®a trùc tiÕp tíi c«ng nh©n thu gom t¹i ®iÓm thu gom tËp kÕt Tõ 18h00 tíi 20h30

42 TT

Lo¹i

ChÊt th¶i h÷u ChÊt th¶i v« c¬ ChÊt th¶i t¸i chÕ c¬ §iÓm tËp Mét vµi ®iÓm tËp kÕt thïng ®îc lùa chän trong ®Þa bµn kÕt thïng phêng vµ mçi ®iÓm tËp kÕt cã thÓ chøa ®îc 4 – 10 thïng. C«ng nh©n thu gom di chuyÓn thïng thu gom tËp kÕt tõ ®iÓm tËp kÕt tíi ®Æt t¹i ®iÓm thu gom tríc giê thu gom vµ cÊt thïng trë l¹i ®iÓm tËp kÕt sau giê thu gom. Môc

7

Tuy nhiªn ®èi víi c¸c vïng ngâ s©u vµ hÑp th× cã ®iÓm kh¸c biÖt ë kh©u thu gom. NÕu ®Æt thïng thu gom t¹i c¸c ngâ s©u vµ hÑp th× viÖc di chuyÓn thïng thu gom tíi vÞ trÝ tËp kÕt sÏ rÊt khã kh¨n. V× thÕ thay v× ®Æt thïng thu gom t¹i ®iÓm thu gom cè ®Þnh, ban qu¶n lý dù ¸n quyÕt ®Þnh dïng xe thu gom nhá cã s¬n mµu vµ logo híng dÉn ph©n lo¹i chÊt th¶i theo giê quy ®Þnh ®Ó thu gom chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t. Chi tiÕt ®îc nªu trong b¶ng 2.9 B¶ng 2.5: Kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng ®èi víi khu vùc ngâ nhá vµ s©u Lo¹i chÊt th¶i Môc Thïng thu gom

ChÊt th¶i h÷u c¬

ChÊt th¶i v« c¬

Ghi chó

Xe thu gom s¬n

Xe thu gom s¬n

Bëi v× nh÷ng khu

mµu xanh hoÆc

mµu vµng hoÆc

vùc nµy ngâ rÊt

g¾n b¶ng híng

g¾n b¶ng híng

hÑp vµ s©u nªn

dÉn chÊt th¶i

dÉn chÊt th¶i v«

phï hîp nhÊt lµ sö

h÷u c¬ mµu

c¬ mµu vµng

xanh

dông xe gom víi thÓ tÝch lín h¬n thïng thu gom 240 lÝt vµ còng

Thêi gian thu gom

Tõ 18h00 – 20h30 xe gom ®Õn trùc tiÕp tõng ngâ nhá ®Ó cho c¸c hé gia ®×nh ®æ chÊt

Tõ 18h00 – 20h30 xe gom ®Õn trùc tiÕp tõng ngâ nhá ®Ó cho c¸c hé gia ®×nh ®æ chÊt

dÔ di chuyÓn h¬n Hai xe gom lu«n lu«n ®i cïng nhau, mét xe thu chÊt th¶i h÷u c¬ vµ mét xe thu

43 th¶i

Ngµy thu gom

th¶i

H»ng ngµy

chÊt th¶i v« c¬

H»ng ngµy

Nguån: 3R – HN Song song víi c¸c ho¹t ®éng nµy, Ban qu¶n lý dù ¸n cßn tæ chøc c¸c ho¹t ®éng, phong trµo nh»m n©ng cao nhËn thøc céng ®ång vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng nãi chung vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån nãi riªng. 2.3.1. Dù ¸n 3R – HN t¹i phêng Phan Chu Trinh 2.3.1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ – x· héi cña phêng Phan Chu Trinh N¨m 2003, phêng Phan Chu Trinh ®îc URENCO chän thÝ ®iÓm ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. Theo dù ¸n nµy hµng ngµy mçi hé gia ®×nh sÏ ®îc ph¸t hai tói nilon ®Ó ®ùng hai lo¹i chÊt th¶i: h÷u c¬ vµ v« c¬. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn URENCO gÆp ph¶i vÊn ®Ò vÒ viÖc cÊp ph¸t tói nilon hµng ngµy vµ chi phÝ båi dìng c¸c tæ trëng tæ d©n phè ®Ó ®«n ®èc ngêi d©n ph©n lo¹i chÊt th¶i. Nh vËy ngêi d©n phêng Phan Chu Trinh ®· sím biÕt ®Õn kh¸i niÖm ph©n lo¹i chÊt th¶i vµ b¾t ®Çu cã thãi quen ph©n lo¹i chÊt th¶i. §Õn n¨m 2007, phêng Phan Chu Trinh ®îc chän ®Ó thÝ ®iÓm m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån theo dù ¸n 3R – HN. Phan Chu Trinh ®îc ®¸nh gi¸ lµ phêng thµnh c«ng nhÊt trong 4 phêng thÝ ®iÓm. §©y lµ phêng cã tr×nh ®é d©n trÝ t¬ng ®èi cao, ý thøc ngêi d©n cña phêng còng cao h¬n 3 phêng cßn l¹i. Theo ban qu¶n lý dù ¸n 3R – HN, phêng Phan Chu Trinh cã vÞ trÝ kh¸ thuËn lîi. Trªn ®Þa bµn phêng hÇu nh ®Òu lµ tuyÕn phè chÝnh rÊt thuËn tiÖn cho viÖc ®Æt c¸c thïng thu gom, thuËn lîi cho c«ng t¸c tËp

44 kÕt thu gom, tËp kÕt c¸c thïng r¸c. B¶ng 2.6: Mét sè ®Æc ®iÓm phêng Phan Chu Trinh T T 1 2 3 4 5 6 7

Môc

Phan Chu Trinh

VÞ trÝ DiÖn tÝch D©n sè (n¨m 2007) Sè hé d©n Sè tæ d©n phè Sè côm d©n c Khèi lîng chÊt th¶i trung b×nh 8 XÝ nghiÖp M«i trêng – §« thÞ chÞu tr¸ch nhiÖm 9 Sè lîng c«ng nh©n thu gom trªn ®Þa bµn 1 0

XÝ nghiÖp MT§T sè 2 26 c«ng nh©n  HÇu hÕt lµ ®êng phè lín, xe t¶i cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn  Cã 3 ngâ tuy nhiªn kh«ng qu¸ nhá vµ s©u  HÌ phè réng  Nhµ riªng vµ khu tËp thÓ cao tÇng  NhiÒu v¨n phßng, c¬ quan

§êng phè

1 1 D¹ng nhµ ë 1 2

QuËn Hoµn KiÕm 0,41 km2 8.224 ngêi ~1.900 hé 29 tæ 10 côm 9 tÊn/ngµy

 Cöa hµng kinh doanh ¨n uèng vØa hÌ thêng tËp trung trªn mét sè tuyÕn phè nh: Phan Huy Chó, Hµm Long Hai Chî t¹m t¹i phè NguyÔn Kh¾c CÇn vµ ngâ Phan Chu Trinh Nguån: URENCO, 10/2008

C¸c c¬ së kinh doanh bu«n b¸n 1 Chî 3

2.3.1.2. Qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n 3R Tõ th¸ng 6/2007, c¸c hé gia ®×nh trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh ®· ®îc híng dÉn ph©n lo¹i chÊt th¶i thµnh 2 lo¹i ngay t¹i nhµ. Kho¶ng 1.900 hé d©n t¹i phêng Phan Chu

45 Trinh ®îc chän thÝ ®iÓm ph©n lo¹i chÊt th¶i. Tíi ngµy 1/7/2007 dù ¸n ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån 3R – HN chÝnh thøc bíc vµo giai ®o¹n triÓn khai thùc tÕ trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh. Theo ®ã chÊt th¶i ®îc ph©n thµnh 3 lo¹i:  ChÊt th¶i h÷u c¬ (c¸c lo¹i rau, cñ, qu¶, vá hoa qu¶, thøc ¨n thõa...) 

ChÊt th¶i v« c¬ (than tæ ong, pin, bãng ®Ìn, tói nilon...).



ChÊt th¶i t¸i chÕ (b¸o, t¹p chÝ, giÊy v¨n phßng, vá ®å hép…)

XÝ nghiÖp MT§T sè 2 vµ c¸c céng t¸c viªn 3R ®· phèi kÕt hîp víi UBND phêng Phan Chu Trinh ®Ó híng dÉn ngêi d©n c¸ch ph©n lo¹i chÊt th¶i, tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. C¸c ho¹t ®éng nµy cô thÓ nh sau: B¶ng 2.7: C¸c ho¹t ®éng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ®· thùc hiÖn

46

Nguồn: URENCO, 10/2008 XÝ nghiÖp MTDT sè 2 – URENCO cã tr¸ch nhiÖm tËp huÊn cho c«ng nh©n thu gom tiÕp tôc ®îc tæ chøc thêng xuyªn. Song song víi viÖc tËp huÊn, nh¾c nhë c«ng nh©n, ®· cö mét c¸n bé thêng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c«ng nh©n thËm chÝ lµ xö ph¹t nghiªm nÕu vi ph¹m. ViÖc híng dÉn vµ nh¾c nhë ngêi d©n ®îc thùc hiÖn hµng ngµy bëi c«ng nh©n thu gom t¹i c¸c ®iÓm thu gom tËp kÕt. T¹i mét sè tæ d©n phè, Céng t¸c viªn 3R rÊt nhiÖt t×nh chÝnh v× vËy mµ c¸c th«ng tin vÒ 3R vµ ph©n lo¹i ch¶i t¹i nguån ®· ®îc truyÒn t¶i tíi ngêi d©n trong c¸c buæi häp tæ d©n phè, côm d©n c. §iÓn h×nh lµ héi phô n÷, tæ trëng tæ d©n phè phèi kÕt hîp víi t×nh nguyÖn viªn 3R ®Ó tæ chøc trß ch¬i cho trÎ em trong dÞp nghØ hÌ th¸ng 6, 7 vµ th¸ng 8. Ngoµi ra, §éi

47 tuyªn truyÒn 3R lu ®éng còng kÕt hîp víi c¸c c¸n bé c¬ së ®Ó tæ chøc tuyªn truyÒn, tr×nh chiÕu phim vµ c¸c th«ng tin cËp nhËt tíi ngêi d©n… ®Ó thóc ®Èy tinh thÇn 3R trong lßng ngêi d©n. Thªm vµo ®ã, dùa trªn c¸c kÕt qu¶ cña c¸c cuéc kiÓm tra, hÖ thèng loa ph¸t thanh phêng còng ph¸t thanh c¸c th«ng tin nµy hµng tuÇn. Ban ®Çu, dù ¸n thùc hiÖn thu gom chÊt th¶i trong kho¶ng thêi gian tõ 18h00 – 20h30 h»ng ngµy ®èi víi chÊt th¶i h÷u c¬ vµ tõ 18h00 – 20h30 trong 4 ngµy/tuÇn (thø 3,5,7 vµ chñ nhËt) ®èi víi chÊt th¶i v« c¬. Sau mét thêi gian thùc hiÖn ban qu¶n lý dù ¸n nhËn thÊy thêi gian thu gom c¸ch nhËt ®èi víi chÊt th¶i v« v¬ cã nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý: Ngêi d©n kh«ng quen chøa chÊt th¶i trong nhµ; khèi lîng r¸c mçi gia ®×nh, mçi ngµy lµ kh¸c nhau, mét sè hé gia ®×nh kh«ng nhí lÞch thu gom chÊt th¶i v« c¬… Nªn ®· ®iÒu chØnh thêi gian thu gom hµng ngµy ®èi víi chÊt th¶i v« c¬. Ngêi d©n ®îc ph¸t hai thïng ®ùng chÊt th¶i mµu xanh, mµu da cam. Thïng mµu xanh l¸ c©y cã rä läc chÊt láng ®Ó ®ùng chÊt th¶i h÷u c¬ vµ thïng mµu da cam ®Ó ®ùng chÊt th¶i v« c¬. Rä läc chÊt láng sÏ gióp cho c¸c chÊt h÷u c¬ ®îc kh« r¸o, s¹ch sÏ, níc sau khi ®îc t¸ch cã thÓ xö lý b»ng c¸ch ®æ vµo bån cÇu hoÆc hÖ thèng cèng cña gia ®×nh. ChÊt th¶i t¸i chÕ ®îc t¸ch riªng, gia ®×nh cã thÓ b¸n cho ngêi thu gom phÕ liÖu hoÆc ®a trùc tiÕp cho c«ng nh©n vÖ sinh m«i trêng khi ®i thu gom. Víi môc tiªu gi¶m thiÓu lîng chÊt th¶i v« c¬ th¶i vµo m«i trêng, chiÕn dÞch khuyÕn khÝch sö dông tói c¸ nh©n ®i chî thay v× tói nilon – vèn lµ chÊt th¶i v« c¬ khã tiªu hñy, còng lµ

48 mét tiªu ®iÓm næi bËt cña dù ¸n 3R. Víi viÖc ph©n ph¸t 1.900 tói ®i chî ®Õn 1.900 hé gia ®×nh trong ®Þa bµn phêng, kÌm theo nh÷ng th«ng tin tuyªn truyÒn trùc tiÕp, 3R – HN hy väng sÏ dÇn thay ®æi ®îc thãi quen sö dông tói nilon cña ngêi d©n. Ngoµi c¸c thïng chÊt th¶i giao cho mçi gia ®×nh, trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh sÏ cã 38 ®iÓm thu gom chÊt th¶i, tËp kÕt chÊt th¶i, b¶o ®¶m mçi tæ d©n phè ®Òu cã ®iÓm thu gom, thêng mçi tæ d©n phè sÏ cã kho¶ng 1 – 2 ®iÓm ®Æt thïng chÊt th¶i thu gom tËp kÕt. T¹i c¸c ®iÓm nµy ®îc bè trÝ hai lo¹i thïng ®ùng chÊt th¶i 240 lÝt mµu xanh l¸ c©y vµ mµu da cam. C«ng nh©n vÖ sinh m«i trêng còng thu gom hµng ngµy ®èi víi chÊt th¶i h÷u c¬ vµ chÊt th¶i v« c¬. §Æc biÖt, thêi gian thu gom sÏ ®îc kÐo dµi tõ 18h00 – 20h30, rÊt thuËn tiÖn cho ngêi d©n. Ngoµi ra, ngêi d©n còng ®îc khuyÕn khÝch sö dông c¸c tói t¸i chÕ vµ tói sinh th¸i thay cho viÖc dïng tói nilon khi ®i chî. T¹i c¸c khu vùc cã nhiÒu chî cãc, nhµ hµng còng ®îc l¾p ®Æt thªm c¸c thïng chÊt th¶i vµo buæi s¸ng. Sau khi ph©n lo¹i, chÊt th¶i h÷u c¬ ®îc thu gom riªng biÖt vµ trë ®Õn nhµ m¸y ®Ó s¶n xuÊt ph©n vi sinh phôc vô n«ng nghiÖp thay v× mang ®i ch«n lÊp t¹i b·i ch«n lÊp Nam S¬n. ChÊt th¶i t¸i chÕ sau khi ph©n lo¹i ®îc b¸n cho ngêi thu mua ®ång n¸t. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy, mét phÇn lîng r¸c sÏ ®îc gi¶m thiÓu, kh«ng ph¶i mang ®i ch«n lÊp n÷a mµ thay vµo ®ã sÏ ®îc t¸i chÕ l¹i t¹i c¸c lµng nghÒ, chØ cã phÇn chÊt th¶i v« c¬ míi ®îc ®em ®i ch«n lÊp t¹i b·i r¸c. Trªn thùc tÕ, ho¹t ®éng t¸i chÕ nµy ®· tån t¹i tõ l©u trong céng

49 ®ång vµ ®· trë thµnh mét thãi quen cña ngêi d©n. §©y còng lµ lý do t¹i sao mµ m« h×nh kh«ng bao gåm dÞch vô thu gom lo¹i r¸c t¸i chÕ nµy mµ chØ thu gom r¸c h÷u c¬ vµ r¸c v« c¬. ChÊt th¶i v« c¬ ®îc chuyÓn ®Õn b·i ch«n lÊp hîp vÖ sinh ®Ó xö lý. Nh vËy, phÇn lín chÊt th¶i ®îc quay vßng nh mét nguån tµi nguyªn, võa tiÕt kiÖm, võa gi¶m møc ®é « nhiÔm m«i trêng. Ban qu¶n lý dù ¸n phèi kÕt hîp víi UBND c¸c phêng híng dÉn nh©n d©n c¸ch ph©n lo¹i chÊt th¶i ®óng c¸ch. §ång thêi tæ chøc c¸c ®oµn tham quan tíi nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn. Trong th¸ng 12/2007, Ban Qu¶n lý Dù ¸n kÕt hîp víi XÝ nghiÖp MT§T Sè 2 vµ Sè 3 tæ chøc mét cuéc thi víi tªn gäi: “KiÓm tra th©n thiÖn” (híng dÉn ngêi d©n ph©n lo¹i chÊt th¶i ®óng c¸ch) cho c«ng nh©n thu gom, l¸i xe, phô xe thu gom chÊt th¶i t¹i hai phêng thÝ ®iÓm Phan Chu Trinh vµ NguyÔn Du. Môc ®Ých cña cuéc thi nh»m gióp c«ng nh©n URENCO cã nhËn thøc râ rµng vÒ hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån vµ ho¹t ®éng “KiÓm tra th©n thiÖn”. §ång thêi, cuéc thi còng gióp c«ng nh©n thu gom n¾m râ h¬n quy tr×nh kü thuËt, tr¸ch nhiÖm cña m×nh vµ t¨ng cêng c¸c kÜ n¨ng phôc vô trong ngµnh dÞch vô thu gom chÊt th¶i. Theo Ban Qu¶n lý dù ¸n, c¸c ý tëng trong cuéc thi sÏ ®îc tæng hîp vµ biªn tËp thµnh Cuèn s¸ch híng dÉn “KiÓm tra th©n thiÖn” cho c«ng nh©n thu gom cña hai phêng Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹. Th¸ng 01/2008, Ban Qu¶n lý Dù ¸n phèi hîp víi UBND c¸c phêng tæ chøc cuéc häp “S¬ kÕt s¸u th¸ng thùc hiÖn 3R” t¹i

50 hai phêng Phan Chu Trinh vµ NguyÔn Du. Cuéc häp nµy ®· tæng kÕt l¹i kÕt qu¶ c¸c ho¹t ®éng mµ Ban Qu¶n lý vµ céng ®ång d©n c hai phêng ®· thùc hiÖn trong s¸u th¸ng võa qua, ®ång thêi, biÓu d¬ng mét sè g¬ng tiªu biÓu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Ngoµi ra, cuéc häp nh»m môc ®Ých th¶o luËn, ®a ra c¸c ý kiÕn ®Ó cñng cè vai trß cña céng ®ång trong viÖc t¨ng hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån nãi riªng vµ c¸c ho¹t ®éng m«i trêng nãi chung. Sau cuéc häp s¬ kÕt s¸u th¸ng, tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu nhËn thÊy r»ng ®Ó duy tr× hÖ thèng vµ c¶i thiÖn t×nh h×nh th× viÖc thµnh lËp mét ®éi kiÓm tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn lµ v« cïng cÇn thiÕt. Díi sù chØ ®¹o cña UBND phêng; c¸n bé phêng, ®¹i diÖn cña tæ d©n phè, héi phô n÷ phèi kÕt hîp víi XÝ nghiÖp MTDT sè 2 thay phiªn nhau thùc hiÖn kiÓm tra x¸c suÊt t×nh h×nh ph©n lo¹i vµ vÖ sinh vµo thø 6 hµng tuÇn. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra, ®éi kiÓm tra còng sö dông biªn b¶n kiÓm tra ®Ó ghi l¹i c¸c th«ng tin. Nh÷ng th«ng tin nµy ®îc ph¸t thanh trªn loa phêng ®Ó biÓu d¬ng c¸c tæ tèt vµ nh¾c nhë, phª b×nh c¸ nh©n, tæ cha tèt. §ång thêi, nh÷ng kÕt qu¶ nµy ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ thi ®ua c¸c tæ d©n phè, c¸c côm d©n c. H×nh 2.7: KiÓm tra, Gi¸m s¸t thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i phêng Phan Chu Trinh

51

Biªn b¶n kiÓm tra

KiÓm tra hµng tuÇn

Nguồn: URENCO, 10/2008 Phan Chu Trinh lµ phêng thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh ®Çu tiªn cña dù ¸n 3R. Sau mét n¨m thùc hiÖn, Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹ còng thùc hiÖn. ChÝnh v× vËy, viÖc truyÒn t¶i kinh nghiÖm cho c¸c phêng thùc hiÖn sau lµ v« cïng cÇn thiÕt. t¹i phêng Phan Chu Trinh, Héi trëng héi phô n÷ phêng rÊt nhiÖt t×nh vµ chñ ®éng s¸ng t¹o ®a ra c¸c ý tëng ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh thóc ®Èy ho¹t ®éng 3R. ChÝnh v× vËy, tríc khi thùc hiÖn t¹i Thµnh C«ng (15/7/2008) vµ L¸ng H¹ (15/8/2008), Bµ ®· ®îc mêi tíi ®Ó giíi thiÖu c¸c ho¹t ®éng cña c¸c céng t¸c viªn 3R trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh còng nh truyÒn ®¹t nh÷ng kinh nghiÖm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cho phêng Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹. Cßn víi xÝ nghiÖp 2 cö nh÷ng giái sang híng dÉn t¹i Thµnh C«ng trong 10 ngµy ®Çu thùc hiÖn vµ t¹i L¸ng H¹ trong hai tuÇn ®Çu. §©y lµ mét c¬ héi tèt ®Ó c«ng nh©n tÝch lòy kinh nghiÖm trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña ®Þa bµn thùc hiÖn. Th¸ng 3/2009 ban qu¶n lý dù ¸n tæ chøc héi th¶o “Héi ®ång 3R – HN” tæng kÕt dù ¸n 3R vµ v¹ch ra ph¬ng híng s¾p tíi ®Ó më réng dù ¸n 3R. 2.3.2. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ mét sè h¹n chÕ

52 2.3.2.1. TÝnh phï hîp cña m« h×nh Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm thu gom Kh«ng gièng nh hÖ thèng thu gom cò, trong hÖ thèng thu gom míi nµy, ngêi d©n ®îc yªu cÇu ®æ r¸c theo ®óng ®Þa ®iÓm thu gom tËp kÕt vµ trong giê quy ®Þnh (tõ 18h00 ®Õn 20h30), cuéc kh¶o s¸t còng ®· thu thËp c¸c th«ng tin vÒ sù phï hîp cña viÖc bè trÝ c¸c ®iÓm thu gom vµ giê thu gom theo ý kiÕn cña ngêi d©n, kÕt qu¶ cô thÓ ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.11: B¶ng 2.8: TÝnh phï hîp vÒ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm thu gom Môc Giê quy ®Þnh §Þa ®iÓm quy

Phan Chu Trinh

NguyÔn

C¶ hai

99% 99%

Du 94% 95%

97% 97%

®Þnh KÕt qu¶ ®iÒu tra thùc tÕ cho thÊy 99% ngêi d©n phêng Phan Chu Trinh ®îc hái cho r»ng thêi gian vµ ®Þa ®iÓm thu gom lµ phï hîp. Tû lÖ nµy lµ kh¸ cao. Tuy nhiªn URENCO nªn thêng xuyªn kh¶o s¸t, kiÓm tra vÒ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm thu gom chÊt th¶i t¨ng cêng tÝnh phï hîp cña m« h×nh. G¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬ Nh ®· ®Ò cËp viÖc g¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬ gãp phÇn vµo viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng ph©n h÷u c¬ còng nh viÖc gi¶m mïi khã chÞu tõ chÊt th¶i h÷u c¬. KÕt qu¶ kh¶o s¸t còng chØ ra r»ng cã kho¶ng 13% ngêi d©n kh«ng bao giê thùc hiÖn viÖc nµy tríc khi ®æ r¸c h÷u c¬ vµ kho¶ng 19% chØ thØnh tho¶ng thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy. H×nh2.8 nªu râ tØ lÖ chi tiÕt

53 H×nh 2.8: tû lÖ ngêi d©n g¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬

Tỉ lệ người dân gạn chất lỏng ra khỏi rác hữu cơ trước khi đổ 8.8%

13.0%

19.7%

58.5%

Khôngbao giờ

Thỉnh thoảng

Hầu hết

Luôn luôn

Cã 58,5% ngêi d©n tr¶ lêi lµ hÇu hÕt trong c¸c lÇn ®æ chÊt th¶i cã g¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬; 19,7% ngêi d©n lu«n lu«n g¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬. Tuy viÖc g¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬ cã g©y phiÒn phøc cho ngêi d©n nhng tû lÖ ngêi d©n thùc hiÖn viÖc nµy còng kh¸ cao. Nh vËy cã thÕ thÊy r»ng viÖc g¹n chÊt láng ra khái chÊt th¶i h÷u c¬ tríc khi ®æ lµ hoµn toµn kh¶ thi. TÇn suÊt thu gom chÊt th¶i HiÖn t¹i, URENCO ®ang cung cÊp tÇn suÊt thu gom hµng ngµy ®èi víi c¶ 2 lo¹i r¸c: H÷u c¬ vµ V« c¬. TÇn suÊt hiÖn t¹i nµy mang l¹i sù tiÖn lîi lín ®èi víi ngêi d©n. Tuy nhiªn, khi tÝnh ®Õn sù bÒn v÷ng cña hÖ thèng nµy xÐt trªn khÝa c¹nh chi phÝ thu gom th× vÊn ®Ò tÇn suÊt thu gom nµy cÇn ph¶i ®îc xem xÐt l¹i. ChÝnh v× thÕ, trong cuéc kh¶o s¸t võa råi, ngêi d©n ®· ®îc hái vÒ kh¶ n¨ng chÊp nhËn viÖc gi¶m tÇn suÊt thu gom chÊt th¶i. KÕt qu¶ ®îc thÓ hiÖn trong H×nh 2.9 sau ®©y. Theo ®ã, tû lÖ ngêi d©n kh«ng chÊp nhËn ®iÒu

54 nµy lµ 42,2%, tû lÖ ngêi d©n chÊp nhËn viÖc gi¶m tÇn suÊt thu gom nhng vÉn c¶m thÊy phiÒn lµ 27,7%, cã 30% ngêi d©n chÊp nhËn viÖc gi¶m tÇn suÊt thu gom. §iÒu nµy cã nghÜa lµ vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ¸p dông hÖ thèng thu gom c¸ch nhËt ®Õn ngêi d©n. V× thÕ, cÇn ph¶i n©ng cao tuyªn truyÒn ®Õn ngêi d©n vÒ tÇm quan träng cña ngµy thu gom kh¸c nhau. Tõ ®ã h×nh thµnh tÇn suÊt thu gom phï hîp cho c¶ ngêi d©n vµ URENCO. H×nh 2.9: ý kiÕn vÒ viÖc gi¶m tÇn suÊt thu gom chÊt th¶i

Ý kiến về việc giảm tần suất thu gom rác

30.0%

42.2%

27.7%

Không chấp nhận được Chấp nhận được nhưng thấy phiền Chấp nhận được

KiÓm tra Th©n thiÖn §èi víi c«ng nh©n thu gom, ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån kh«ng chØ lµ mét kh¸i niÖm míi mÎ trong viÖc häc hái c¸ch lµm thÕ nµo ph©n lo¹i vµ xö lý chÊt th¶i mµ cßn lµ sù míi mÎ

55 cña nh÷ng thay ®æi trong c«ng viÖc cña hä. §iÒu thay ®æi lín nhÊt lµ trong vai trß cña hä. Trong hÖ thèng thu gom míi nµy, c«ng nh©n thu gom ®ãng vai trß quan träng trong viÖc híng dÉn ngêi d©n ph©n lo¹i vµ ®æ r¸c ®óng c¸ch t¹i c¸c ®iÓm thu gom tËp kÕt víi mét phong c¸ch lµm viÖc míi ®îc gäi lµ “KiÓm tra Th©n thiÖn”. §iÒu nµy cã nghÜa lµ C«ng nh©n thu gom sÏ ph¶i n¾m b¾t thËt râ vÒ hÖ thèng míi nµy. Thªm vµo ®ã, nã cßn ®ßi hái hä ph¶i cã kü n¨ng tèt trong giao tiÕp víi nh÷ng ngêi ®æ r¸c ®Ó thuyÕt phôc hä lµm theo nh÷ng qui ®Þnh míi cña hÖ thèng. Mét sè buæi tËp huÊn vÒ vÊn ®Ò nµy dµnh cho c«ng nh©n ®· ®îc tæ chøc ®Ó c«ng nh©n cã thÓ hiÓu ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy còng nh t¹o c¬ héi cho hä thùc hµnh phong c¸ch lµm viÖc míi. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, mét sè c«ng nh©n vÉn cha thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy v× nhiÒu lý do. Lý do phæ biÕn nhÊt lµ t©m lý e ng¹i ph¶i nãi vµ nh¾c nhë ngêi ®æ chÊt th¶i. H×nh-3.30 chØ ra møc ®é tháa m·n cña ngêi d©n víi viÖc híng dÉn cña c«ng nh©n thu gom. H×nh 2.10: ý kiÕn vÒ Møc ®é Th©n thiÖn cña C«ng nh©n Thu gom

56 Mức độ thỏa mãn về thái độ hướng dẫn của CNTG 2.3% 45.6% 52.2%

Khônghài lòng

Bình thường

Hài lòng

ChØ cã 2,3% ngêi d©n kh«ng hµi lßng víi møc ®é th©n thiÖn cña c«ng nh©n thu gom. Tû lÖ ngêi d©n hµi lßng víi møc ®é th©n thiÖn cña c«ng nh©n thu gom lµ 52,2%. Cã 45,6% ngêi d©n c¶m thÊy b×nh thêng vÒ th¸i ®é th©n thiÖn cña c«ng nh©n thu gom. §iÒu nµy cã nghÜa lµ mét sè c«ng nh©n thu gom ®· quen víi “kiÓm tra th©n thiÖn”. Tuy nhiªn vÉn cßn tû lÖ kh¸ cao c«ng nh©n thu gom vÉn cha ®îc ngêi d©n ®¸nh gi¸ cao vÒ møc ®é th©n thiÖn. ViÖc “kiÓm tra th©n thiÖn lµ hoµn toµn phï hîp víi m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i r¾n t¹i nguån. §Ó n©ng cao tÝnh phï hîp nµy URENCO ph¶i t¨ng cêng tËp huÊn vµ c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ®èi víi c«ng nh©n thu gom. 2.3.2.2. KÕt qu¶ ®¹t ®îc Gi¶m lîng chÊt th¶i ®em ch«n lÊp Th«ng qua ho¹t ®éng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, lîng chÊt th¶i mang ®i ch«n lÊp ®îc gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Theo ®¸nh gi¸ cña URENCO tû lÖ chÊt th¶i ch«n lÊp gi¶m trung b×nh lµ 30 – 40%. Riªng phêng Phan Chu Trinh trung b×nh gi¶m thiÓu ®îc 2.2 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬/ngµy t¬ng ®¬ng gi¶m ®îc 24,44% tÊn chÊt th¶i h÷u c¬/ngµy. Tríc khi thùc hiÖn 3R XÝ nghiÖp MTDT sè 2 chØ thu gom ®îc kho¶ng 0,8 tÊn chÊt th¶i

57 h÷u c¬/ngµy t¹i c¸c chî trªn ®Þa bµn Phan Chu Trinh. Dù ¸n ®· gióp tËn dông, t¸i chÕ ®îc 1,4 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬/ngµy t¬ng ®¬ng víi 15,55% chÊt th¶i sinh ho¹t so víi tríc khi thùc hiÖn 3R t¹i phêng Phan Chu Trinh. Nh vËy h»ng n¨m phêng Phan Chu Trinh gi¶m ®îc 504 tÊn r¸c th¶i sinh ho¹t ®em ch«n lÊp t¹i b·i r¸c Nam S¬n. Cô thÓ lîng chÊt th¶i gi¶m thiÓu t¹i c¸c phêng thÝ ®iÓm m« h×nh 3R nh sau: B¶ng 2.9: Lîng chÊt th¶i gi¶m thiÓu sau khi thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh Phêng Phan Chu Trinh NguyÔn Du Thµnh C«ng L¸ng H¹ Tæng Céng

ChÊt th¶i h÷u c¬

Lîng chÊt th¶i

(trung b×nh –

gi¶m thiÓu

tÊn/ngµy) 2,2 2,8 4,5 3,5 13,0 Nguån URENCO 2008

(tÊn/n¨m) 792 1.008 1.620 1.260 4.680

C¶i thiÖn t×nh h×nh vÖ sinh B»ng viÖc thiÕt lËp quy ®Þnh ®Þa ®iÓm, giê ®æ chÊt th¶i cè ®Þnh trong hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, ®iÒu kiÖn vÖ sinh ®· ®îc c¶i thiÖn râ rÖt; lîng chÊt th¶i x¶ th¶i ra vØa hÌ, lßng ®êng gi¶m ®¸ng kÓ. Ngoµi ra dùa vµo sè lîng xe thu gom còng nhËn thÊy r»ng lîng chÊt th¶i x¶ ra vØa hÌ, lßng ®êng còng gi¶m ®i ®¸ng kÓ so víi thêi gian tríc khi thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. Theo b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m« h×nh thÝ ®iÓm ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cña URENCO th¸ng 10/2008 vÒ sè xe thu gom ngêi ta nhËn thÊy r»ng dù ¸n gãp phÇn gi¶m thiÓu 46 – 60% lîng chÊt th¶i ®æ ra vØa hÌ, lßng ®êng.

58 H×nh 2.11: §iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng so víi tríc khi thùc hiÖn dù ¸n

82%

ND

92%

P CT

0%

17%

20%

Sạch hơn

40%

7%

60%

Vẫn thế

80%

1%

1%

100%

Bẩn hơn

Khi ®îc hái vÒ ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng t¹i ®Þa bµn thÝ ®iÓm so víi tríc khi thùc hiÖn dù ¸n th× cã 92% ngêi d©n phêng Phan Chu Trinh cho r»ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng s¹ch h¬n, 7% cho r»ng vÉn thÕ vµ 1% cho r»ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng trë nªn bÈn h¬n so víi tríc khi thùc hiÖn dù ¸n. KÕt qu¶ kh¶o s¸t t¹i phêng NguyÔn Du lµ 82% cho r»ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng t¹i phêng s¹ch h¬n, 17% ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng kh«ng cã c¶i thiÖn vµ 1% ngêi d©n cho r»ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng cã bÈn ®i. Nh vËy, tû lÖ ngêi d©n cho r»ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng khu vùc thÝ ®iÓm s¹ch h¬n lóc tríc lµ kh¸ cao. §iÒu nµy cã nghÜa lµ dù ¸n gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng. VÉn cßn tû lÖ nhá ngêi d©n cho r»ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng bÈn ®i. Tuy tû lÖ nµy kh«ng cao nhng URENCO vµ UBND phêng còng nªn xem xÐt kü nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ thu gom chÊt th¶i cña m×nh. Gi¶m g¸nh nÆng cho c«ng nh©n thu gom Trong hÖ thèng míi nµy, cã mét thay ®æi quan träng trong quy tr×nh kü thuËt cña c«ng nh©n thu gom. Hä trë

59 thµnh ngêi híng dÉn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån chÝnh v× vËy mµ th¸i ®é cña ngêi c«ng nh©n trong quan hÖ víi ®èi tîng x¶ chÊt th¶i ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng gióp hä dÔ dµng hay khã kh¨n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Tuy sè lîng c«ng nh©n quÐt dän, thu gom t¹i phêng kh«ng ®æi (26 ngêi), sè ca lµm viÖc kh«ng ®æi nhng thêi gian lµm viÖc cña c«ng nh©n t¹i phêng Phan Chu Trinh cã gi¶m. N©ng cao nhËn thøc cña ngêi d©n Dù ¸n bíc ®Çu cung cÊp cho céng ®ång kh¸i niÖm 3R. H×nh thµnh cho ngêi d©n thãi quen ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, vøt r¸c ®óng n¬i quy ®Þnh. Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña URENCO, nhËn thøc cña ngêi d©n vÒ 3R th× cã 52,1% ngêi ®îc pháng vÊn biÕt râ vÒ thuËt ng÷ 3R (cã nghÜa lµ gi¶m thiÓu – t¸i sö dông – t¸i chÕ); 30,9% nãi r»ng hä ®· nghe vÒ 3R; chØ cã 17% lµ cha nghe vÒ 3R. VÒ viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cã 74,8% ngêi ®îc pháng vÊn tr¶ lêi biÕt ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, ®Æc biÖt cã 48,5% tæng sè hä biÕt râ vÒ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån; 47,4% ngêi tham gia pháng vÊn biÕt vÒ tói Eco – bag (tói sinh th¸i); 34,7% biÕt vÒ ph©n h÷u c¬ sinh häc CÇu DiÔn mÆc dï ph©n h÷u c¬ vÉn cha quen thuéc víi cuéc sèng hµng ngµy cña hä. 2.3.2.3. H¹n chÕ ChÊt lîng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cha tèt ChÊt lîng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt gãp phÇn vµo viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng ph©n h÷u c¬ còng nh tØ lÖ gi¶m thiÓu chÊt th¶i

60 ch«n lÊp. KÕt qu¶ kh¶o s¸t th¸ng 8/2008, ®· x¸c ®Þnh ®îc tØ lÖ ph©n lo¹i ®óng tõ ngêi d©n trªn ®Þa bµn thùc hiÖn thÝ ®iÓm cha thùc sù cao, ®Æc biÖt lµ r¸c h÷u c¬ lÉn trong r¸c v« c¬. Chi tiÕt ®îc nªu trong b¶ng 15:

61 B¶ng 2.10: TØ lÖ ph©n lo¹i ®óng cña ngêi d©n (®¬n vÞ: %) Lo¹i thïng

Phan Chu

NguyÔn

C¶ hai

Thïng h÷u

ChÊt th¶i h÷u

Trinh 71,0

Du 75,4

73,2

c¬

c¬ ChÊt th¶i v« c¬ ChÊt th¶i t¸i

21,0 8,0

21,1 3,4

21,1 5,7

71,0 39,9

75,4 44,3

73,2 42,1

49,4 10,7

51,0 4,7

50,2 7,7

49,4

51,0

50,2

chÕ Tû lÖ ph©n lo¹i ®óng Thïng v« ChÊt th¶i h÷u c¬

c¬ ChÊt th¶i v« c¬ ChÊt th¶i t¸i

chÕ Tû lÖ ph©n lo¹i ®óng

Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra trªn chóng ta nhËn thÊy r»ng, trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh 39,9% r¸c h÷u c¬ vÉn cßn n»m lÉn trong lîng r¸c v« c¬ mang ®i ch«n lÊp. Nh vËy, tØ lÖ gi¶m thiÓu r¸c ch«n lÊp vÉn cßn cã thÓ t¨ng h¬n n÷a nÕu nh tØ lÖ ph©n lo¹i ®óng ®îc n©ng cao. V× vËy, viÖc tËp trung tuyªn truyÒn vµ nh¾c nhë ngêi d©n h¬n n÷a trong viÖc thùc hiÖn ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån trong thêi gian tíi ®©y lµ v« cïng cÇn thiÕt. B¶ng 2.11: KÕt qu¶ kh¶o s¸t lîng chÊt th¶i ch«n lÊp gi¶m thiÓu b»ng c©n thùc tÕ (tÊn/ngµy) Ngµy

24/9/20

Phan Chu Trinh ChÊt ChÊt Tû lÖ

NguyÔn Du ChÊt ChÊt Tû lÖ

Trung b×nh c¶ hai ChÊt ChÊt Tû lÖ

th¶i

th¶i v«

gi¶m

th¶i

th¶i v«

gi¶m

th¶i

th¶i v«

gi¶m

h÷u c¬ 2,580

c¬ Háng

-

h÷u c¬ 1,350

c¬ 7,480

15,3

h÷u c¬ 3,930

c¬ -

-

62 08 25/9/20

2,730

xe 5,600

32,8

1,450

7,800

% 15,7

4,180

13,400

23,8

08 26/9/20

3,250

8,120

% 28,6

2,040

8,100

% 20,1

5,290

16,220

% 24,6

1,590

8,400

% 15,9

3,480

15,900

% 18,0

1,608

7,945

% 16,7

4,220

15,173

% 22,1

08 27/9/20

1,890

7,500

% 20,1

08 Trung

2,623

7,073

% 27,3

b×nh

%

%

%

Qua sè liÖu tÝnh to¸n dùa trªn khèi lîng ®o thùc tÕ b»ng c©n ®iÖn tö t¹i c¸c khu xö lý cho thÊy tØ lÖ gi¶m thiÓu chÊt th¶i h÷u c¬ cha cao. T¹i phêng Phan Chu Trinh míi chØ ®¹t 27,2%, phêng NguyÔn Du lµ: 22,1%. C«ng t¸c thu gom ViÖc thu gom vÉn cha triÖt ®Ó. Xe thu gom vÉn cha tiÕn hµnh thu gom t¹i mét sè ngâ hÑp. §iÒu nµy lµm t¨ng khèi lîng c«ng viÖc cña c«ng nh©n vËn chuyÓn r¸c tíi n¬i tËp kÕt r¸c. Qu¶n lý Ban qu¶n lý dù ¸n vÉn cha qu¸n triÖt ®îc t×nh h×nh bíi, nhÆt r¸c ë c¸c thïng ®ùng r¸c t¹i ®iÓm tËp kÕt thu gom chÊt th¶i ®· ph©n lo¹i. ë nhiÒu ®Þa ®iÓm tËp kÕt chÊt th¶i sau khi ®îc ph©n lo¹i bÞ nh÷ng ngêi nhÆt r¸c bíi r¸c vµ lµm lÉn lén chÊt th¶i v« c¬ sang thïng ®ùng chÊt th¶i h÷u c¬. Bªn c¹nh ®ã c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cha ®¹t hiÖu qu¶. Dù ¸n míi chØ tiÕn hµnh tuyªn truyÒn, híng dÉn c¸c hé gia ®Þnh trªn ®Þa bµn phêng, cha tiÕn hµnh víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp. VÊn ®Ò níc r¸c HiÖn t¹i, viÖc cä röa thïng ®îc tiÕn hµnh ngay t¹i ®Þa bµn, níc cä röa thïng ®æ trùc tiÕp xuèng hÖ thèng cèng níc th¶i cña ®Þa bµn g©y « nhiÔm vµ t¹o mïi h«i, ¶nh hëng ngêi

63 d©n sèng xung quanh trong thêi gian röa thïng. 2.3.2.4. Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ Sù quan t©m, chØ ®¹o cña l·nh ®¹o cÊp cao ChÊt th¶i vÉn cha lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña l·nh ®¹o cÊp cao. ChÊt th¶i ®îc coi lµ vÊn ®Ò thø 7 sau c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi kh¸c nh khñng ho¶ng kinh tÕ, l¹m ph¸t… Bªn c¹nh ®ã cha cã quy ®Þnh quy ®Þnh cô thÓ nµo vÒ viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i còng nh quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm UBND c¸c cÊp. ViÖc gi¸m s¸t t×nh h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån chñ yÕu vÉn do c«ng ty URENCO cö c¸c ®oµn chuyªn gia xuèng kh¶o s¸t theo ®Þnh kú. HiÖn t¹i ho¹t ®éng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån chØ ®îc khuyÕn khÝch, kh«ng mang tÝnh chÊt b¾t buéc. MÆt kh¸c, cha cã quy ®Þnh vÒ viÖc xö ph¹t c¸ nh©n kh«ng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån còng nh vÒ quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm c¸c cÊp chÝnh quyÒn vÒ c«ng t¸c qu¶n lý, xö lý nh÷ng hµnh vi vi ph¹m viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. C¬ së kinh doanh C¸c c¬ së kinh doanh vÉn cha ®îc tËp huÊn vÒ 3R. Hä chØ tËp trung vµo viÖc kinh doanh mµ kh«ng quan t©m tíi viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i vµ vÖ sinh m«i trêng. §Æc biÖt nh÷ng nhµ hµng ¨n vØa hÌ, hä lu«n lu«n x¶ chÊt th¶i ra vØa hÌ, lßng ®êng sau giê thu gom. R¸c h÷u c¬ t¹i c¸c c¬ së kinh doanh vÉn cha thùc hiÖn ph©n lo¹i vµ ®îc thu chung vµo r¸c v« c¬. ChÝnh v× thÕ tû lÖ gi¶m thiÓu chÊt th¶i h÷u c¬ cha cao. Ngêi d©n

64 NhiÒu ngêi d©n tham gia dù ¸n 3R cho r»ng, viÖc thùc hiÖn 3R khiÕn c«ng viÖc vÊt v¶ h¬n nhiÒu. Mét sè ngêi d©n cßn ®æ lÉn chÊt th¶i v« c¬ vµo chÊt th¶i h÷u c¬. §èi víi chÊt th¶i h÷u c¬ ngêi d©n cha quen víi viÖc sö dông rä läc chÊt láng, nhiÒu ngêi vÉn sö dông rÊt nhiÒu tói nilon ®Ó ®ùng chÊt th¶i v× hä cho r»ng viÖc sö dông tói nilon lµ thuËn tiÖn sau ®ã ®æ vµo thïng r¸c h÷u c¬ mµ kh«ng t¸ch. Mét sè ngêi d©n ý thøc kÐm vµ cè h÷u víi thãi quen kh«ng chÞu thay ®æi mÆc dï hä biÕt c¸ch ph©n lo¹i chÊt th¶i, biÕt thêi gian ®æ chÊt th¶i vµ ®Þa ®iÓm ®æ chÊt th¶i quy ®Þnh nhng hä vÉn cè t×nh kh«ng ph©n lo¹i, ®æ chÊt th¶i bõa b·i ra vØa hÌ, lßng ®êng. Th¸ng 11/2008 võa qua, Hµ Néi tr¶i qua trËn lôt lÞch sö. Thêi gian nµy nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn còng bÞ ch×m trong níc t¹m thêi kh«ng tiÕp nhËn vµ xö lý chÊt th¶i h÷u c¬ t¹i c¸c phêng thÝ ®iÓm. ChÝnh v× thÕ, trong vµi ngµy trong trËn lôt r¸c h÷u c¬ t¹i c¸c phêng trong ®ã cã phêng Phan Chu Trinh ®îc thu gom chung víi r¸c cha ph©n lo¹i t¹i c¸c phêng kh¸c ®Ó ®em ch«n lÊp ë b·i r¸c Nam S¬n. Mét sè ngêi d©n thÊy thÕ cho r»ng hä ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån lµ v« Ých. T¹o nªn h×nh ¶nh kh«ng tèt cña dù ¸n 3R. ViÖc qu¶n lý ngêi d©n trong qu¸ tr×nh nhÆt r¸c kh«ng lµm lÉn lén r¸c v« c¬ ®· ph©n lo¹i sang r¸c h÷u c¬ cha triÖt ®Ó. C¸c c¬ së t¸i chÕ vµ c¸ nh©n nhÆt r¸c lµ c¸c tæ chøc c¸ nh©n, kh«ng thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña nhµ níc hoÆc rÊt khã kiÓm so¸t. Ban quan lý dù ¸n chØ cã thÓ khuyªn ngêi d©n nhÆt r¸c nhÆt r¸c ë thïng r¸c v« c¬. Bªn c¹nh ®ã, vËn ®éng tæ trëng c¸c tæ d©n phè nh¾c nhë ngêi d©n nhÆt r¸c.

65 XÝ nghiÖp M«i Trêng – ®« thÞ Trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh cã kho¶ng 1.900 hé chØ b»ng h¬n 1/3 sè hé d©n t¹i c¸c phêng Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹ nhng sè lîng c«ng nh©n thu gom trªn c¸c phêng t¬ng ®¬ng nhau. Nh vËy cïng víi sè lîng c«ng nh©n ®ã khèi lîng c«ng viÖc trªn ®Þa bµn phêng Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹ lín h¬n rÊt nhiÒu so víi phêng Phan Chu Trinh. NhiÒu c«ng nh©n t¹i hai phêng Thµnh C«ng vµ L¸ng H¹ tù ý thuª ngêi ngoµi lµm hé. Nh÷ng ngêi nµy kh«ng cã kiÕn thøc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. ChÝnh v× vËy trong thêi gian lµm viÖc hä kh«ng thÓ gi¶i thÝch, híng dÉn cho ngêi d©n ph©n lo¹i chÊt th¶i ®óng c¸ch. Víi lùc lîng nh vËy c«ng nh©n thu gom t¹i phêng Phan Chu Trinh cã thÓ tù m×nh ®¶m nhËn c«ng t¸c cña m×nh trªn ®Þa bµn quy ®Þnh, ®¶m b¶o chÊt lîng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. Bªn c¹nh ®ã kh¶ n¨ng giao tiÕp cña mét sè c«ng nh©n thu gom víi ngêi d©n cßn kÐm. ChÝnh v× vËy mµ hä gÆp khã kh¨n trong qu¸ tr×nh híng dÉn ngêi d©n ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së kinh doanh. Mét sè c«ng nh©n thu gom rÊt ng¹i ghi l¹i nh÷ng ý kiÕn hay phµn nµn cña ngêi d©n vµ thËm chÝ kh«ng d¸m ®a ra ý kiÕn cña m×nh. Trong thêi gian ®Çu, XÝ nghiÖp MT§T sè 2 thµnh lËp ®éi híng dÉn ph©n lo¹i nhng chØ mang tÝnh t¹m thêi v× thiÕu nh©n lùc. Do ®ã, hÇu hÕt c¸c hé kinh doanh cha ®îc híng dÉn ®Çy ®ñ. MÆc dï díi sù qu¶n lý chÆt chÏ cña XÝ NghiÖp nhng mét sè c«ng nh©n thu gom cha bá ®îc thãi quen cò, cha tu©n thñ quy tr×nh kü thuËt nh quÐt ®êng trong giê híng dÉn ngêi d©n. XÝ nghiÖp ®· cè g¾ng hÕt søc ®Ó t¹o mèi quan hÖ mËt thiÕt víi UBND phêng nhng UBND phêng còng

66 cha cã ®ñ th«ng tin vÒ 3R.

67

Ch¬ng 3: Ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶ cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh trªn ®¹i bµn Phêng Phan Chu Trinh theo dù ¸n 3R – HN 3R – HN lµ dù ¸n nh»m gi¶m thiÓu chÊt th¶i ®em ch«n lÊp t¹i b·i r¸c Nam S¬n, cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo cho nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn. Qua ph©n tÝch ë phÇn trªn chóng ta nhËn thÊy tÝnh phï hîp vµ cÇn thiÕt cña m« h×nh ph©n lo¹i ch©t th¶i t¹i nguån. §Ó thÊt râ h¬n hiÖu qu¶ cña m« h×nh ph©n lo¹i ch©t th¶i t¹i nguån chóng t«i sÏ ®i ph©n tÝch c¸c dßng chi phÝ vµ lîi Ých cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn thÝ ®iÓm phêng Phan Chu Trinh. 3.1. Chi phÝ Qua kÕt qu¶ thèng kª cña URENCO kÕt hîp víi ®iÒu tra thùc tÕ chóng t«i ®· liÖt kª nh÷ng chi phÝ khi thùc hiÖn dù ¸n 3R trong b¶ng 3.1. B¶ng 3.1: Chi phÝ cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån theo dù ¸n 3R

+ Cã

- kh«ng

68 Chi phÝ Thêi gian ph©n lo¹i Thïng ph©n lo¹i t¹i nhµ vµ c¸c dông cô

Kh«ng cã 3R −

ph©n lo¹i Thïng thu gom t¹i ®iÓm tËp kÕt Nh©n c«ng thu gom VËn chuyÓn tõ ®iÓm tËp kÕt ®Õn n¬i xö lý Chi phÝ kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i Chi phÝ kh¸c nh: tói nilon lãt thïng chÊt th¶i, chi phÝ mua l¹i thïng míi do ®¸nh mÊt…

Thùc hiÖn 3R +

−

−

− +

+

+

+

−

+

−

+

−

Nguån: t¸c gi¶ tæng hîp Trªn ®©y lµ mét sè chi phÝ chÝnh ph¸t sinh trong m« h×nh. Chóng t«i sÏ ®i ph©n tÝch cô thÓ vµ lîng hãa tõng lo¹i chi phÝ. 3.1.1. Thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i Chi phÝ nµy cã thÓ ®o lêng b»ng ph¬ng ph¸p x©y dùng ®êng cÇu. Tøc lµ dùa vµo møc s½n sµng chi tr¶ cña tõng ngêi d©n ®Ó kh«ng ph¶i thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nhµ. TËp hîp tÊt c¶ møc s½n sµng chi tr¶ cña 8.224 ngêi d©n phêng Phan Chu Trinh chóng ta sÏ x©y dùng ®êng cÇu vÒ thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh. Theo ®iÒu tra thùc tÕ th× chi phÝ vÒ thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i kh«ng ®¸ng kÓ. §a sè ®èi tîng tiÕn hµnh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nhµ lµ c¸c bµ néi trî, thêng tranh thñ thêi gian dän dÑp ®Ó ph©n lo¹i chÊt th¶i. MÆt kh¸c thu nhËp ngêi d©n cha cao, nªn møc s½n lßng chi tr¶ cña ngêi d©n cha

69 cao. 3.1.2. Chi phÝ thïng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh vµ c¸c dông cô ph©n lo¹i chÊt th¶i Phêng Phan Chu Trinh hiÖn cã gÇn 1.900 hé d©n t¬ng øng víi ®ã lµ 1.900 bé thïng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh ®îc cÊp ®Õn tõng hé gia ®×nh. Víi ®¬n gi¸ gÇn 60.000 ®ång/1 bé thïng th× chi phÝ nµy lµ 114 triÖu ®ång. Tuy nhiªn khi dù ¸n 3R – HN ®îc më réng, ngêi d©n cã thÓ tËn dông c¸c dông cô chøa ®ùng vµ tói nilon ®· qua sö dông ®Ó ®ùng r¸c ®· ph©n lo¹i. Do vËy, khi nh©n réng m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ra toµn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi th× chi phÝ nµy coi nh kh«ng ®¸ng kÓ. 3.1.3. Thïng thu gom t¹i ®iÓm tËp kÕt Phêng Phan Chu Trinh cã 120 thïng thu gom tËp kÕt 240 (lÝt). Theo URENCO ®¬n gi¸ 1.500.000 ®ång/thïng. T¬ng øng kho¶ng 180 triÖu ®ång. 3.1.4. Nh©n c«ng thu gom Chi phÝ nµy ®îc tÝnh to¸n th«ng qua sè lîng c«ng nh©n thu gom trªn ®Þa bµn vµ møc l¬ng trung b×nh mµ ®¬n vÞ thu gom ph¶i tr¶ cho mçi c«ng nh©n. Trªn thùc tÕ chi phÝ nµy kh«ng ®æi so víi tríc kia. Sè lîng c«ng nh©n lµm viÖc trªn ®Þa bµn vÉn lµ 26 ngêi, v× thêi gian ®Çu c«ng nh©n vÉn ph¶i tóc trùc híng dÉn ngêi d©n ph©n lo¹i chÊt th¶i ®óng c¸ch. 3.1.5. Chi phÝ vËn chuyÓn tõ ®iÓm tËp kÕt ®Õn n¬i xö lý Chi phÝ nµy lµ bao gåm c¸c chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ thêi gian, chi phÝ x¨ng dÇu, chi phÝ xe chuyªn dông vµ c¸c dông cô

70 liªn quan ®Õn c«ng t¸c vËn chuyÓn... Trªn thùc tÕ chi phÝ nµy lµ kh«ng ®æi so víi tríc khi thùc hiÖn dù ¸n. Xe thu gom r¸c cha ®îc ph©n lo¹i t¹i c¸c phêng kh¸c sÏ tiÕn hµnh thu gom r¸c v« c¬ t¹i phêng Phan Chu Trinh theo tuyÕn cè ®Þnh. R¸c h÷u c¬ cña phêng Phan Chu Trinh ®îc kÕt hîp thu gom chÊt th¶i h÷u c¬ t¹i c¸c chî gÇn ®ã. Do ®ã sè chuyÕn xe vµ qu¶ng ®êng vËn chuyÓn chÊt th¶i h÷u c¬ còng nh chÊt th¶i v« c¬ cña phêng Phan Chu Trinh lµ kh«ng ®æi so víi tríc khi thùc hiÖn dù ¸n 3R – HN. 3.1.6. Chi phÝ kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån Chi phÝ nµy nh»m phôc vô cho viÖc duy tr×, kiÓm tra chÊt lîng ph©n lo¹i chÊt th¶i. Bao gåm chi phÝ cho viÖc kh¶o s¸t t×nh hµnh chÊt th¶i trªn ®Þa bµn, nh÷ng lÇn kiÓm tra ®Þnh kú t¹i phêng, chi phÝ c©n chÊt th¶i. Mét th¸ng tríc khi tiÕn hµnh ph©n lo¹i chÊt th¶i, trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh ®· tiÕn hµnh thu gom riªng chÊt th¶i trªn ®Þa bµn ®Ó kh¶o s¸t lîng chÊt th¶i tríc khi thùc hiÖn dù ¸n, kÕt hîp víi nh÷ng lÇn kiÓm tra, c©n chÊt th¶i ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. 3.1.7. Chi phÝ kh¸c Chi phÝ nµy bao gåm chi phÝ mua thïng míi do mét sè ngêi d©n s¬ ý lµm mÊt thïng ®ùng chÊt th¶i ®îc ban qu¶n lý dù ¸n cÊp. V× r¸c t¹i mçi hé gia ®×nh lµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt vµ khèi lîng nhng thïng ph©n lo¹i lµ nh nhau nªn mét sè hé gia ®×nh ph¶i mua thªm tói nilon ®Ó ®ùng khèi lîng r¸c th¶i. Còng nh mét sè hé gia ®×nh sö dông tói nilon ®Ó lãt thïng chøa chÊt th¶i.

71 3.2. Tæng hîp dßng chi phÝ M« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån ph¸t sinh thªm mét sè kho¶n chi phÝ nh: chi phÝ thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, chi phÝ thïng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, chi phÝ thïng thu gom tËp kÕt, chi phÝ kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i so víi khi kh«ng cã m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. Nh ph©n tÝch ë trªn th× chi phÝ thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Chóng t«i míi chØ lîng hãa ®îc hai chi phÝ: chi phÝ thïng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån vµ chi phÝ thïng thu gom tËp kÕt. Tæng hai chi phÝ nµy lµ: 114+180=294 triÖu ®ång.

72 3.3.Lîi Ých M« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån mang l¹i rÊt nhiÒu hiÖu qu¶. Díi ®©y lµ mét sè lîi Ých t¨ng thªm khi chóng ta thùc hiªn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. B¶ng 3.2: Lîi Ých cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån C¸c lîi Ých TiÕt kiÖm quü ®Êt ch«n lÊp. T¹o ra lîng ph©n vi sinh phôc vô s¶n xuÊt. Gi¶m lîng chÊt th¶i x¶ ra vØa hÌ Gi¶m chi ng©n s¸ch cho vÖ sinh ®êng phè Lîng níc rØ chÊt th¶i ph¶i xö lý Gi¶m nguy c¬ « nhiÔm m«i trêng TiÕt kiÖm thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn

+ Cã

Kh«ng cã dù

Thùc hiÖn

¸n − −

3R + +

− −

+ +

− − −

+ + +

- kh«ng

Nguån: t¸c gi¶ tù tæng hîp 3.3.1. Lîi Ých tiÕt kiÖm ®îc tõ ch«n lÊp chÊt th¶i 3.3.1.1. KÐo dµi thêi gian sö dông b·i r¸c Nam S¬n Víi viÖc thùc hiÖn 3R, hµng ngµy phêng Phan Chu Trinh gi¶m ®îc 2,2 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬, t¬ng øng lµ 792 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬ mét n¨m. Nh vËy so víi tríc khi thùc hiÖn 3R, phêng Phan Chu Trinh ®· gi¶m ®îc 1,4 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬ hay 504 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬/n¨m. §iÒu nµy cã nghÜa lµ h»ng n¨m b·i r¸c Nam S¬n sÏ tiÕt kiÖm ®îc diÖn tÝch ®Êt dµng cho viÖc ch«n lÊp 504 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬ cña phêng Phan Chu Trinh, gãp phÇn kÐo dµi thêi gian sö dông cña b·i r¸c Nam

73 S¬n, tiÕt kiÖm chi phÝ t×m kiÕm, x©y dùng b·i r¸c míi. Bªn c¹nh ®ã, dù ¸n cßn gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c ®éng xÊu tíi m«i trêng, n©ng cao chÊt lîng m«i trêng, gi¶m suy tho¸i m«i trêng t¹i b·i r¸c Nam S¬n vµ thµnh phè Hµ Néi. 3.3.1.2. Gi¶m chi phÝ ngo¹i øng b·i r¸c Nam S¬n ë Mü, ngêi ta tÝnh to¸n vµ ®a ra con sè trung b×nh ®Ó kh¾c phôc c¸c ngo¹i øng tõ b·i ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n dao ®éng trong kho¶ng 45 – 75$ tÝnh trªn 1 tÊn chÊt th¶i r¾n. Nh vËy, khi thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån phêng Phan Chu Trinh ®· tiÕt kiÖm ®îc kho¶ng nÕu thùc hiÖn tèt 3R hµng ngµy chóng ta sÏ tiÕt kiÖm ®îc kho¶ng 63 – 105$ so víi khi kh«ng thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån. Lîng chÊt th¶i gi¶m thiÓu ®îc tõ dù ¸n 3R – HN chñ yÕu lµ chÊt th¶i h÷u c¬ (víi ®é Èm lín ~80%) ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m ®i lîng níc rØ r¸c vµ gi¶m chi phÝ cho xö lý níc rØ r¸c (tÝnh tíi thêi ®iÓm n¨m 2006 b·i r¸c Nam S¬n ®ang xö lý kho¶ng 500 m3 níc rØ r¸c víi chi phÝ lµ 30 – 40 ngh×n ®ång/1m3)2. Nh vËy x· héi sÏ gi¶m chi phÝ cho viÖc xö lý níc r¸c. Lîi Ých nµy ®îc lîng hãa th«ng qua chi phÝ tiÕt kiÖm ®îc tõ viÖc xö lý 1m3 níc r¸c. Bªn c¹nh ®ã c¶i thiÖn chÊt lîng m«i trêng b·i r¸c Nam S¬n, n©ng cao søc kháe ngêi d©n lµm nghÒ nhÆt r¸c t¹i b·i r¸c nµy vµ ngêi d©n sèng ë khu vùc nµy, m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån còng gãp phÇn gi¶m thiÓu chi phÝ ngo¹i øng vÒ søc kháe, tÝnh m¹ng cña ngêi d©n xung quanh khu vùc b·i r¸c. Khi lîng chÊt th¶i ®îc t¸i chÕ, t¸i sö dông sÏ gi¶m lîng chÊt 2

http://tintuc.xalo.vn/001840711579/ha_noi_khanh_thanh_tram_xu_ly_nuoc_rac_nam_son.html

74 th¶i th¶i vµo m«i trêng vµ gi¶m nguy c¬ suy tho¸i vµ « nhiÔm m«i trêng nh gi¶m khÝ CH4, CO2, CO… tõ b·i ch«n lÊp tho¸t ra, gi¶m « nhiÔm m«i trêng ®Êt, níc, kh«ng khÝ. Theo C«ng íc Khung cña Liªn HiÖp Quèc vÒ biÕn ®æi khÝ hËu th× gi¸ thÞ trêng cña 1 tÊn khÝ CO2 lµ 15$. B·i ch«n lÊp chÊt th¶i cßn lµm gi¶m gi¸ ®Êt ë nh÷ng n¬i gÇn b·i ch«n lÊp so víi n¬i kh¸c. Theo mét sè nghiªn cøu ë Mü cho thÊy r»ng sù chªnh lÖch gi¸ c¶ nµy lªn tíi 15%. ViÖc ch«n lÊp chÊt th¶i kh«ng chØ lµm gi¶m gi¸ trÞ ®Êt ®ai, gi¸ trÞ c¶nh quan t¹i n¬i ch«n lÊp mµ cßn tiªu tèn chi phÝ c¬ héi vÒ nguån lùc ®Êt ®ai cña x· héi. X· héi ph¶i bá phÝ mét khu vùc ®Êt ®ai cho viÖc ch«n lÊp trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã lµ chi phÝ cho viÖc xö lý chÊt th¶i t¹i n¬i ch«n lÊp. 3.3.2. Lîi Ých thu ®îc t¹i nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn 3.3.2.1. Lîi Ých tõ viÖc s¶n xuÊt ph©n vi sinh tõ chÊt th¶i h÷u c¬ N¨m 2008, lîng chÊt th¶i h÷u c¬ t¨ng thªm tõ dù ¸n 3R mµ nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn tiÕp nhËn tõ phêng Phan Chu Trinh trung b×nh mçi ngµy lµ 1,4 tÊn, tæng sè lîng chÊt th¶i nhËp vµo nhµ m¸y lµ 50 tÊn/ngµy. Nh vËy tû lÖ chÊt th¶i mµ nhµ m¸y tiÕp nhËn tõ phêng Phan Chu Trinh lµ 2,8%. B¶ng 3.3: Doanh thu cña nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn N¨m

Lîng

ph©n §¬n

2007

(tÊn) 4.485

(ngh×n/tÊn) 650

gi¸ Doanh thu (triÖu ®ång) 2.915

75 2008 Tæng

1.706 650 1.109 6.191 4.024 Nguån: Nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn

Nh vËy íc tÝnh lîi Ých thu ®îc do b¸n ph©n vi sinh chÕ biÕn tõ chÊt th¶i sinh ho¹t cña phêng Phan Chu Trinh lµ: B¶ng 3.4: Lîi Ých tõ b¸n ph©n h÷u c¬ cña nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn N¨m Doanh thu (triÖu

2007 81,62

2008 31,052

®ång) Nguån: t¸c gi¶ tæng hîp Th«ng qua thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån cña dù ¸n 3R, qua hai n¨m phêng Phan Chu Trinh ®· gãp phÇn lµm t¨ng nguån thu cho x· héi thªm 112,672 triÖu ®ång tõ 504 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬ ®· ®îc ph©n lo¹i/1 n¨m. 3.3.2.2. Lîi Ých tõ tiÕt kiÖm chi phÝ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn Víi viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån, h»ng ngµy nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn tiÕt kiÖm thªm ®îc chi phÝ ®Ó ph©n lo¹i 1,4 tÊn chÊt th¶i h÷u c¬ cña phêng Phan Chu Trinh. Lîng chÊt th¶i nµy sÏ trë thµnh nguyªn liÖu ®Çu vµo cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ t¹i nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn. Lîi Ých nµy tÝnh to¸n th«ng qua thêi gian ph©n lo¹i r¸c tiÕt kiÖm ®îc, chi phÝ vËn chuyÓn r¸c v« c¬ sau ph©n lo¹i lªn b·i r¸c Nam S¬n tiÕt kiÖm ®îc. 3.3.3. Lîi Ých tõ viÖc gi¶m lîng chÊt th¶i x¶ ra vØa hÌ Víi viÖc thùc hiÖn 3R lîng chÊt th¶i x¶ ra vØa hÌ trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh gi¶m ®i ®¸ng kÓ. TiÕt kiÖm ®îc chi phÝ quÐt ®êng, gi¶m g¸nh nÆng c«ng viÖc cña c«ng nh©n quÐt ®êng ®ång thêi c¶i thiÖn chÊt lîng m«i trêng t¹i

76 ®Þa bµn vµ gãp phÇn n©ng cao søc kháe c«ng nh©n thu gom còng nh d©n c t¹i phêng. Lîi Ých nµy cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua møc s½n lßng chi tr¶ cña ngêi d©n trªn ®Þa bµn ®Ó vØa hÌ trë nªn s¹ch sÏ h¬n. H»ng n¨m, Hµ Néi chi kho¶ng 1% ng©n s¸ch cho c«ng t¸c vÖ sinh ®êng phè. Víi viÖc thùc hiÖn 3R, lîng chÊt th¶i th¶i ra ®êng phè gi¶m ®i ®¸ng kÓ, m«i trêng trë nªn s¹ch sÏ h¬n, khi ®ã gi¶m chi phÝ cho c«ng t¸c vÖ sinh ®êng phè. ChÝnh phñ cã thÓ dïng kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm ®îc chi cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c. 3.3.4. Lîi Ých tõ viÖc gi¶m nguy c¬ « nhiÔm m«i trêng Lîi Ých nµy sÏ ®îc tÝnh to¸n th«ng qua møc s½n sµng chi tr¶ cña ngêi d©n trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh ®Ó cã ®îc chÊt lîng m«i trêng tèt h¬n, trong s¹ch h¬n vµ mét sè chi phÝ tiÕt kiÖm ®îc tõ viÖc xö lý c¸c vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng. M«i trêng c¶nh quan trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh trong s¹ch h¬n, lîng chÊt th¶i ®æ trùc tiÕp ra m«i trêng t¹i ®Þa bµn gi¶m ®¸ng kÓ ®ång thêi gi¶m ®îc c¸c nguy c¬ g©y suy tho¸i m«i trêng t¹i ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh. Dù ¸n cßn gi¶m ®¸ng kÓ lîng chÊt th¶i h÷u c¬ ®em ch«n lÊp t¹i b·i r¸c Nam S¬n, ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn mïi vµ « nhiÔm vµ suy tho¸i m«i trêng ®Êt, níc t¹i b·i r¸c Nam S¬n. 3.3.5. Lîi Ých tõ tiÕt kiÖm chi phÝ vËn chuyÓn chÊt th¶i h÷u c¬: Kho¶ng c¸ch tõ 4 quËn trung t©m cña khu vùc thùc hiÖn thÝ ®iÓm tíi b·i r¸c Nam S¬n lµ 56 km, trong khi ®ã kho¶ng c¸ch tíi nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn chØ lµ 25km. Khi

77 thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån th× lîng chÊt th¶i h÷u c¬ sÏ vËn chuyÓn tíi nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn thay v× tíi b·i r¸c Nam S¬n. Nh vËy dù ¸n 3R rót ng¾n ®îc 31 km kho¶ng c¸ch vËn chuyÓn chÊt th¶i h÷u c¬. 3.4. Tæng kÕt dßng lîi Ých Trªn ®©y chóng t«i míi chi nªu vµ ph©n tÝch mét sè lîi Ých t¨ng thªm khi thùc hiÖn m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i r¾n t¹i nguån. Chóng t«i míi chØ lîng hãa ®îc lîi Ých t¨ng thªm cña viÖc s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ chÊt th¶i h÷u c¬ thu gom ®îc trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh lµ 112,672 triÖu trong hai n¨m 2007 vµ 2008. Tuy nhiªn chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng m« h×nh ph©n lo¹i ch©t th¶i t¹i nguån mang l¹i cho x· héi rÊt nhiÒu lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng.

78

Ch¬ng 4: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ §Ó thùc hiÖn hiÖu qu¶ vµ thóc ®Èy dù ¸n 3R – HN, chóng t«i m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ sau: 4.1. Gi¶i ph¸p 4.1.1. Gi¶i ph¸p qu¶n lý  Tõng bíc x©y dùng vµ t¨ng cêng hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt th¶i r¾n nãi chung vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån nãi riªng ë c¸c cÊp.  Quan t©m ®Çu t kinh phÝ cho x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé chuyªn m«n vÒ m«i trêng. 4.1.2. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ 

T¨ng cêng kh¶ n¨ng thu gom chÊt th¶i b»ng c¸ch t¨ng cêng vµ ®æi míi trong thiÕt bÞ ®Ó theo kÞp lîng chÊt th¶i ngµy cµng t¨ng ®ång thêi c¶i thiÖn møc ®é phôc vô vµ më réng ph¹m vi thu gom nh trang bÞ c¸c xe t¶i nhá ®Ó phôc vô cho c¸c ®êng phè hÑp vµ s©u; øng dông GIS (hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý) ®Ó kh¶o s¸t khu vùc thÝ ®iÓm vµ lùa chän vÞ trÝ ®Æt tËp kÕt thu gom chÊt th¶i ®· ph©n lo¹i.



¸p dông c¸c biÖn ph¸p c«ng nghÖ t¸i chÕ chÊt th¶i tiªn tiÕn phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. Nghiªn cøu vµ u tiªn ¸p dông c¸c c«ng nghÖ t¸i chÕ mµ ngêi d©n cã thÓ ¸p dông ngay t¹i nhµ nh hÇm bioga.

4.1.3. Gi¶i ph¸p c¬ chÕ chÝnh s¸ch  §Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ ban hµnh hÖ thèng c¸c v¨n

79 b¶n ph¸p quy liªn quan ®Õn m«i trêng, chÊt th¶i r¾n, ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån.  CÇn cã quy ®Þnh vÒ tiÓu chuÈn tÝnh phÝ thu gom chÊt th¶i, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp trong viÖc xö ph¹t c¸c hµnh vi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t. 

Cô thÓ hãa c¸c v¨n b¶n díi luËt, thêng xuyªn tiÕn hµnh kiÓm tra, kiÓm so¸t viÖc thi hµnh luËt. Gi¸o dôc nh©n d©n ®Ó n©ng cao nhËn thøc ph¸p luËt.



KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp t nh©n vµ cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc víi chÕ ®é u ®·i (gi¶m thuÕ, u ®·i khi vay vèn…) ho¹t ®éng theo c¬ chÕ s¶n xuÊt s¹ch h¬n ®Ó khuyÕn khÝch viÖc gi¶m thiÓu viÖc ph¸t sinh chÊt th¶i r¾n.

 KhuyÕn khÝch viÖc nghiªn cøu còng nh øng dông c¸c c«ng nghÖ s¹ch, c«ng nghÖ th©n thiÖn víi m«i trêng nh c«ng nghÖ seraphin. 

T¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ, tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ.



KhuyÕn khÝch ngêi d©n tham gia t¸i chÕ, t¸i sö dông t¹i nhµ nh sö dông b· chÌ, cµ phª lµm ph©n bãn cho c©y trång; sö dông c¸c s¶n phÈm tõ t¸i chÕ ch¼ng h¹n nh ph©n vi sinh.

4.1.4. Gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc  N©ng cao nhËn thøc vÒ m«i trêng nãi chung, vÒ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån nãi riªng cho nh©n d©n. Th«ng qua gi¸o dôc, ®éng viªn nh©n d©n vµ c¸c tæ chøc, c¬ quan, xÝ nghiÖp, c¸c cÊp ñy, ®¶ng, chÝnh quyÒn,

80 ®oµn thÓ sÏ gióp nhËn thøc ®Çy ®ñ tÇm quan träng vµ tÝnh cÊp b¸ch cña b¶o vÖ m«i trêng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Ó tõ ®ã gi¸o dôc vÒ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån.  §Èy m¹nh c¸c h×nh thøc tuyªn truyÒn ®Æc biÖt lµ ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng tõ trung ¬ng ®Õn c¬ së. Néi dung th«ng tin tuyªn truyÒn ngoµi vÊn ®Ò m«i trêng, c¸c ph¬ng ph¸p h¹n chÕ « nhiÔm m«i trêng, cßn cã luËt b¶o vÖ m«i trêng vµ c¸c quy ®Þnh díi luËt.  §Èy m¹nh gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng còng nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trong c«ng t¸c gi¸o dôc ë c¸c cÊp. 4.1.5. Kinh tÕ chÊt th¶i 

KhuyÕn khÝch c¬ së s¶n xuÊt gi¶m thiÓu lîng chÊt th¶i th«ng qua viÖc s¶n xuÊt s¹ch h¬n, ¸p dông c¸c c«ng cô kinh tÕ thêng sö dông dùa trªn nguyªn t¾c ngêi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn. C¸c c«ng cô kinh tÕ nh»m ng¨n ngõa t¸c ®éng xÊu cña chÊt th¶i r¾n ®èi víi m«i trêng. Mét sè h×nh thøc cña c«ng cô khuyÕn khÝch kinh tÕ chñ yÕu lµ: •

ThuÕ nguyªn liÖu: Nhµ níc nªn gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c hµng hãa – dich vô sö dông nguyªn liÖu ®Çu vµo lµ c¸c s¶n phÈm t¸i chÕ ®ång thêi ®¸nh thuÕ vµo c¸c hµng hãa – dÞch vô sö dông nghuyªn liÖu ®Çu vµo lµ c¸c nguyªn liÖu th«. Lo¹i thuÕ nµy gióp gi¶m thiÓu viÖc sö dông nghuyªn liÖu th«, t¨ng cêng sö dông c¸c s¶n phÈm t¸i chÕ tõ nguyªn liÖu ®Çu vµo ,gãp phÇn gi¶m lîng chÊt thiÓu lîng chÊt th¶i th¶i ra m«i trêng.

•

PhÝ s¶n phÈm: PhÝ nµy ®îc coi lµ lo¹i thuÕ ®Çu ra

81 ®¸nh vµo thµnh phÈm cuèi cïng cña c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. Hµng hãa – dÞch vô nµo t¹o ra Ýt chÊt th¶i hay chÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ ®îc sÏ ®îc gi¶m thuÕ ch¼ng h¹n nh gi¶m thuÕ VAT. Nh vËy sÏ khuyÕn khÝch ngêi d©n sö dông nh÷ng s¶n phÈm th©n thiÖn víi m«i trêng h¬n. •

PhÝ x¶ th¶i chÊt th¶i: Møc thu phÝ dùa trªn khèi lîng hay thÓ tÝch chÊt th¶i ®îc x¶ th¶i. §iÒu nµy sÏ khuyÕn khÝch c¸c chñ nguån th¶i gi¶m thiÓu viÖc ph¸t th¶i vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i tríc khi ®æ th¶i theo hîp ®ång tháa thuËn, trong ®ã phÕ liÖu cã kh¶ n¨ng t¸i chÕ sÏ ®îc thu mua l¹i.

•

§Æt cäc hoµn tr¶: Buéc ngêi tiªu dïng ph¶i ®Æt cäc mét kho¶n tiÒn khi mua mét lo¹i hµng hãa – dÞch vô nµo ®ã. Kho¶n tiÒn nµy sÏ tr¶ l¹i cho ngêi tiªu dïng khi hoµn l¹i bao b×, vá chai cña c¸c hµng hãa – dÞch vô ®ã. ViÖc nµy gãp phÇn gi¶m thiÓu chÊt th¶i ph¸t sinh ®ång thêi t¨ng lîng chÊt th¶i cã thÓ t¸i chÕ. Ch¼ng h¹n nh s¶n phÈm níc gi¶i kh¸t coca – cola.



Tæ chøc l¹i viÖc thu nhÆt chÊt th¶i hiÖn nay. Hîp thøc hãa hÖ thèng thu gom phÕ liÖu t¸i sinh. C¸c c¬ së t¸i chÕ cÇn ®îc ®a vµo quy ho¹ch. C¸c c¬ së nµy lµ c¸c c¬ së t nh©n trong giai ®o¹n ®Çu sau ®ã cã thÓ thÝ ®iÓm m« h×nh doanh nghiÖp nhµ níc. Bªn c¹nh ®ã cÇn hç trî vÒ mÆt kü thuËt cho c¸c c¬ së t¸i chÕ chÊt th¶i.

4.1.6. Gi¶i ph¸p tµi chÝnh 

T¹o ®iÒu kiÖn vÒ tµi chÝnh cho c¸c tæ chøc, c¬ së t¸i chÕ chÊt th¶i. Ch¼ng h¹n hç trî vèn, gi¶m thuÕ, u ®·i

82 vèn vay cho nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn, URENCO.  CÇn ®a d¹ng hãa c¸c nguån vèn ®Ó nh©n réng m« h×nh vµ duy tr× 3R. C¸c nguån vèn cã thÓ huy ®éng lµ: • Vèn ®Çu t lÊy tõ ng©n s¸ch trung ¬ng • Vèn ®Çu t lÊy tõ ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng • Vèn ®ãng gãp cña c¸c chñ th¶i cã khèi lîng chÊt th¶i s¶n sinh lín • Vèn ®Çu t tõ nguån tµi trî níc ngoµi. 

T¨ng nguån vèn ®Çu t cho c¸c c¬ së thu gom, t¸i chÕ, ph©n lo¹i chÊt th¶i b»ng c¸ch t¨ng nguån ng©n s¸ch, t¨ng phÝ thu gom, tæ chøc hay c¸ nh©n ®îc hëng toµn bé doanh thu tõ viÖc b¸n c¸c s¶n phÈm t¸i chÕ tõ chÊt th¶i.

4.2. KiÕn nghÞ 4.2.1. §èi víi UBND c¸c cÊp, c¸c së, c¬ quan ban ngµnh  Phèi kÕt hîp chÆt chÏ h¬n víi c¸c cÊp ban ngµnh ®Þa ph¬ng liªn quan ®Ó ®«n ®èc, hç trî, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n còng nh gi¶i quyÕt nhanh, kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh.  Tæ chøc kh¶o s¸t ®Þa bµn, kiÓm tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn c«ng t¸c ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån.  §a kÕt qu¶ sau mçi lÇn kiÓm tra lªn loa ph¸t thanh ®Ó tuyªn d¬ng nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n lµm tèt c«ng t¸c ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån vµ nh¾c nhë nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n cha lµm tèt. 

Phèi kÕt hîp víi xÝ nghiÖp MTDT trªn ®Þa bµn trong viÖc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vµ híng dÉn ngêi d©n ph©n lo¹i

83 chÊt th¶i t¹i nguån. 

UBND phêng nªn lµm mét b¶n “KÕ ho¹ch hµnh ®éng” vÒ c¸c ho¹t ®éng 3R vµ hÖ thèng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn, bao gåm c¶ b¶n kÕ ho¹ch vÒ tµi chÝnh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®ã nép lªn UBND cÊp trªn xem xÐt kinh phÝ cho ho¹t ®éng cña phêng.

4.2.2. §èi víi c«ng ty M«i trêng vµ §« thÞ  Phèi kÕt hîp víi c¸c bªn liªn quan ®Ó duy tr× vµ nh©n réng dù ¸n 3R. 

Cö c¸n bé chuyªn m«n trùc tiÕp tham gia kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ tËp huÊn cho ngêi d©n.



Thêng xuyªn tËp huÊn cho ngêi d©n, c«ng nh©n thu gom vÒ viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån; tæ chøc c¸c cuéc thi, kiÓm tra cho c«ng nh©n thu gom nh “kiÓm tra th©n thiÖn”, ngµy héi montainai, hßa cïng ®iÖu nh¶y 3R...



C¶i tiÕn ph¬ng tiÖn thu gom: gi¶m khèi lîng thïng thu gom tËp kÕt, t¨ng cêng thiÕt bÞ nÐn chÊt th¶i ®Ó t¨ng khèi lîng chÊt th¶i ®îc vËn chuyÓn... §ång thêi n©ng cao n¨ng suÊt ho¹t ®éng cña nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn.

 T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i, c«ng t¸c thu gom chÊt th¶i. 

Röa thïng thu gom tËp kÕt thêng xuyªn lµ v« cïng quan träng ®Ó ®¶m b¶o thïng thu gom tËp kÕt lu«n lu«n s¹ch sÏ tr¸nh mïi khã chôi khiÕn ngêi d©n ng¹i ®i ®æ r¸c. §ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p ®¶m b¶o vÖ sinh thïng thu gom tËp kÕt khi thêi tiÕt xÊu nh: giã, ma.

84 4.2.3. §èi víi c«ng t¸c truyÒn th«ng, gi¸o dôc 

N©ng cao chuyªn m«n, kiÕn thøc chÊt th¶i nãi chung vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån nãi riªng, kiÕn thøc ph¸p luËt còng nh kü n¨ng giao tiÕp, híng dÉn cña c¸c c¸n bé truyÒn th«ng, c¸c céng t¸c viªn 3R.



TÝch cùc tæ chøc c¸c chuyÕn tham quan tíi c¸c ®Þa bµn thÝ ®iÓm, nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn, b·i r¸c Nam S¬n; c¸c ho¹t ®éng nh ngµy héi Monttainain; “hoµ m×nh cïng ®iÖu nh¶y 3R”, tæ chøc c¸c buæi gÆp mÆt, nãi chuyÖn vÒ m«i trêng, tÇm quan träng cña viÖc ph©n lo¹i hÊt th¶i.



§a d¹ng hãa c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng, t¨ng cêng c¸c ®éi tuyªn truyÒn lu ®éng, ®èi tîng truyÒn th«ng.

 TÝch cùc lång ghÐp c¸c kiÕn thøc m«i trêng vµo ch¬ng tr×nh gi¸o dôc.

85

KÕt luËn Víi tèc ®é ®« thÞ hãa nh hiÖn nay th× viÖc gia t¨ng chÊt th¶i sinh ho¹t nãi riªng vµ chÊt th¶i nãi chung lµ ®iÒu tÊt yÕu. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ cho viÖc xö lý chÊt th¶i chóng ta ph¶i ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn, th©n thiÖn víi m«i trêng, tiÕt kiÖm tµi nguyªn, nguån lùc quèc gia h¬n. 3R lµ gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ cho vÊn ®Ò nµy. 3R ®· trë thµnh kh¸i niÖm quen thuéc vµ ®îc ¸p dông kh¸ thµnh c«ng ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi nhng víi nhiÒu ngêi d©n ViÖt Nam th× ®©y cßn lµ kh¸i niÖm kh¸ míi mÎ. Lµ mét níc ®i sau, chóng ta häc hái nh÷ng kinh nghiÖm c¸c níc ®i tríc, vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o vµo hoµn c¶nh cô thÓ cña m×nh. Víi sù hç trî cña JICA, dù ¸n 3R ®· vµ ®ang ®îc tiÕn hµnh thÝ ®iÓm trªn 4 phêng néi thµnh cña HN lµ: phêng Phan Chu Trinh – quËn Hoµn KiÕm, phêng NguyÔn Du – quËn Hai Bµ Trung, phêng Thµnh C«ng – quËn Ba §×nh, phêng L¸ng H¹ – quËn §èng §a nh»m x©y dùng mét “x· héi tuÇn hoµn vËt chÊt hîp lý” biÕn chÊt th¶i thµnh tµi nguyªn quý gi¸. Tuy nhiªn tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy dù ¸n 3R ®îc ®¸nh gi¸ cha ®îc thµnh c«ng nh mong ®îi. 3R míi chØ mang tÝnh chÊt thÝ ®iÓm, bíc ®Çu t¹o cho ngêi d©n lµm quen víi viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nhµ, tõng bíc t¹o thµnh thãi quen trong viÖc ®èi xö víi chÊt th¶i. Khi dù ¸n ®îc nh©n réng vµ ®i vµo quü ®¹o th× kh«ng nh÷ng mang l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ tríc m¾t mµ cßn mang l¹i hiÖu qu¶ x· héi l©u dµi. B»ng c¸ch tiÕp cËn ph¬ng ph¸p chi phÝ – hiÖu qu¶ chóng t«i muèn ph©n tÝch chi phÝ, hiÖu qu¶ cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn thµnh phè HN theo dù ¸n 3R, ®Ó tõ ®Êy thÊy ®îc nh÷ng chi

86 phÝ mµ c¸ nh©n, tæ chøc, x· héi bá ra vµ nh÷ng lîi Ých mµ dù ¸n mang l¹i cho x· héi. Th«ng qua ®Ò tµi nµy, chóng t«i còng nªu lªn mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p gióp nh©n réng dù ¸n 3R trªn toµn thµnh phè Hµ Néi.

87

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. GS.TS. §Æng Kim Chi: Bµi gi¶ng C«ng nghÖ m«i trêng, 2008. 2. GS.TS. NguyÔn §×nh H¬ng: Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÊt th¶i – Nxb gi¸o dôc, 2007. 3.

PGS.TS. NguyÔn ThÕ Chinh: Kinh tÕ vµ qu¶n lý m«i trêng – Nxb. Thèng kª, Hµ Néi, 2003.

4.

Kinh tÕ chÊt th¶i, tµi liÖu dµnh cho c¸c khãa ®µo t¹o vÒ qu¶n lý tæng hîp chÊt th¶i – Nxb chÝnh trÞ quèc gia – 2005.

5. Kinh tÕ chÊt th¶i trong ph¸t triÓn bÒn v÷ng – Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, HN, 2001. 6. Kinh tÕ chÊt th¶i ®« thÞ ë ViÖt Nam – Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, HN, 1999. 7. LuËt b¶o vÖ m«i trêng 2005 8. NhËp M«n Ph©n tÝch Chi phÝ – Lîi Ých – Nxb §¹i häc Quèc gia TP Hå ChÝ Minh – 2003. 9.

TrÞnh ThÞ Thanh – TrÇn Yªm – §ång Kim Loan: Gi¸o tr×nh c«ng nghÖ m«i trêng – Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2007.

10. Urenco:

10.1.B¸o c¸o chuyªn gia JICA t¹i héi th¶o “Héi §ång 3R” ngµy 4/3/2009. 10.2.B¸o c¸o §¸nh gi¸ M« h×nh thÝ ®iÓm Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i Nguån, chÕ biÕn Ph©n h÷u c¬ sinh häc, Gi¸o dôc m«i trêng vµ TruyÒn th«ng (th¸ng 12/2008) 10.3.

B¸o c¸o gi÷a kú: Dù ¸n hç trî kü thuËt “ thùc hiÖn s¸ng kiÕn 3R t¹i thµnh phè Hµ Néi ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn

88 x· héi bÒn v÷ng”. Chuyªn ®Ò: ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån (th¸ng 12 – 2007) 10.4.

KÕ ho¹ch hµnh ®éng Më réng thùc hiÖn ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån trªn ®Þa bµn Hµ Néi (th¸ng 12/2008).

10.5.Nghiªn cøu kh¶ thi dù ¸n x©y dùng khu liªn hîp xö lý chÊt th¶i r¾n Nam S¬n – HN. 10.6.

Quy ho¹ch tæng thÓ m«i trêng thµnh phè Hµ Néi giai ®o¹n 2001 – 2020.

10.7.

TÝnh liªn tôc thay ®æi vµ c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ë HN.

11. Website: 

www.monre.gov.vn



www.nea.gov.vn



www.3r-HN.vn



Www.Urenco.Com.Vn



www.yeumoitruong.com

89

Phô lôc Phô lôc 1: Ph¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i ë c¸c níc trªn thÕ giíi Tªn níc

GDP

ChÊt th¶i

Ch«n

§èt

ñ sinh

Thu

(USD)

(Kg/ng-

lÊp

(%)

häc

håi t¸i

êi/n¨m)

(%)

(%)

chÕ

-

(%) 3,1

NhËt

41.08

B¶n

0

Mü

27.59

§øc

0 28.86

Ph¸p

0 26.28

Anh

0 19.80

Hµ Lan

0 25.85

Thôy

0 25.77

§iÓn T©y

0 14.20

Ban

0

Nha Thôy

43.42

Sü §an

0 32.25

M¹ch Canada

0 19.20 0 -

ViÖt Nam

400

22,5

7 2,8

701

67,0

1

2,0

15,0

68,9

6,0 1

3,1

12,5

50,0

5,5 4

10,0

10,0

83,0

0,0 1

-

-

52,0

3,0 2

8,0

13,0

38,0

7,0 5

7,0

-

323

75,0

5,0 5,0

20,0

-

406

11,0

7

13,0

-

16,0

6,0 7

13,0

13,0

646

82,0

1,0 8,0

-

10,0

-

-

-

-

-

417 348 347 484 314

351

90

91 Phô lôc 2: Chi phÝ ®Çu t vµ vËn hµnh c¸c ph¬ng ph¸p xö lý C«ng

C«ng suÊt

Gi¸ ®Çu t

Chi phÝ vËn

Thêi gian

nghÖ

(tÊn/ngµy)

(triÖu

hµnh

XD

70 – 270

USD) 16 – 90

(USD/th¸ng) 80 – 150

(th¸ng) 12 – 30

ph©n KhÝ ho¸

900

15 – 170

80 – 150

12 – 30

§èt KhÝ ho¸

1300 900

30 – 180 50 – 80

35 – 100 80 – 150

54 – 96 12 – 30

Plasma Ph©n huû

300

2080

60 – 90

12 – 24

kþ khÝ Compostin

500

50 – 80

30 – 60

9 – 15

g kÝn Ch«n lÊp

500

5 – 10

10 – 20

9 – 15

500

10 – 15

15 – 30

12 – 18

NhiÖt

hîp vÖ sinh Ch«n lÊp sinh ho¸

92 Phô lôc 3: Mét sè th«ng tin kh¸i qu¸t vÒ c¸c khu vùc thùc hiÖn dù ¸n thÝ ®iÓm n¨m 2007 TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Môc VÞ trÝ DiÖn tÝch D©n sè (n¨m 2007) Sè hé d©n Sè tæ d©n phè Sè côm d©n c Khèi lîng r¸c TB XÝ nghiÖp MT§T chÞu tr¸ch nhiÖm Sè lîng CNTG trªn ®Þa bµn

Phan Chu Trinh QuËn Hoµn KiÕm 0,41 km2 8.224 ngêi ~1.900 29 tæ 10 côm 9 tÊn/ngµy

NguyÔn Du QuËn Hai Bµ Trng 0,38 km2 11.140 ngêi ~2.000 43 tæ 8 côm 11 tÊn/ngµy

Thµnh C«ng QuËn Ba §×nh 0,96km2 24.872 ngêi ~7.000 137 tæ 13 côm 20 tÊn/ngµy

L¸ng H¹ QuËn §èng §a 0.65km2 28.584 ~7.000 117 tæ 16 côm 12 tÊn/ngµy

XÝ nghiÖp MT§T sè 2

XÝ nghiÖp MT§T sè 3

XÝ nghiÖp MT§T sè 1

XÝ nghiÖp MT§T sè 4

26

25

27

36

93 Mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt kh¸c §êng phè  HÇu hÕt ®Òu lµ ®êng phè lín, xe t¶i cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn  Cã 3 ngâ, tuy nhiªn kh«ng qu¸ nhá vµ s©u  HÌ phè réng

 TÊt c¶ 16 tuyÕn phè ®Òu lµ ®êng lín  HÇu hÕt tÊt c¶ c¸c tuyÕn phè ®Òu lµ tuyÕn phè th¬ng m¹i, nhiÒu cöa hµng bu«n b¸n  HÌ phè nhá  Nhµ riªng  HÇu hÕt nhµ ë cã diÖn tÝch nhá  Cã mét khu tËp thÓ cao tÇng

 Kho¶ng 50% tuyÕn ®êng xe t¶i cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn  Khu vùc lµng cã c¸c ngâ s©u nhá (<1,5m) vµ phøc t¹p.

 Chñ yÕu lµ ®êng nhá hÑp vµ ngâ s©u phøc t¹p

 NhiÒu khu tËp thÓ  Nhµ riªng  Cã mét tßa nhµ chung c míi x©y dùng

 Nhµ riªng  Cã mét tßa nhµ chung c míi x©y dùng  NhiÒu ngêi níc ngoµi thuª nhµ  NhiÒu v¨n phßng, c¬ quan  Cöa hµng ¨n tËp trung trªn mét sè tuyÕn phè nh Vò Ngäc Phan, Hoµng Ngäc Ph¸ch  2 Chî lín-L¸ng H¹ A,B  Mét sè chî cãc ë Hoµng Ngäc Ph¸ch, Khu B, IF, Vò Ngäc Phan...

D¹ng nhµ ë

 D¹ng nhµ ë ®iÓn h×nh lµ nhµ riªng vµ khu tËp thÓ cao tÇng cò

C¸c c¬ së kinh doanh bu«n b¸n

 NhiÒu c¬ quan, v¨n phßng  C¸c hµng kinh doanh ¨n uèng vØa hÌ thêng tËp trung trªn mét sè tuyÕn phè nh : Phan Huy Chó, Hµm Long

 Cã rÊt nhiÒu hµng ¨n, cµ phª trªn ®Þa bµn phêng

 NhiÒu cöa hµng ¨n, cöa hµng néi thÊt trªn mét sè khu vùc nh: ®êng La Thµnh, Côm A.

Chî

 Hai chî t¹m t¹i phè NguyÔn Kh¾c CÇn vµ Ngâ Phan Chu Trinh

 Cã hai chî t¹m trªn tuyÕn phè Vò H÷u Lîi vµ TuÖ TÜnh, ngoµi ra cã mét sè chî t¹m kh¸c chØ häp vµo buæi s¸ng

 Cã mét chî lín-chî Thµnh C«ng vµ mét sè chî cãc xung quanh trong khu A, B, C, E.

10

94

Phô lôc 4: Kết quả điều tra thực tế PCT ID C1(1)

Số lượng phiếu điều tra Giới tính Nữ(1) % row % col Nam(2) % row % col Total % row % col

C1(2)

ND

PCT+ND

200

200

400

143

137

280

51.07

48.93

100

72.22

69.19

70.71

55

61

116

40.98

59.02

100

27.78

30.81

29.29

198

198

396

50.00

50.00

100

100

100

100

16

15

31

51.61

48.39

100

8.04

7.61

7.83

10

26

36

27.78

72.22

100

5.03

13.20

9.09

24

32

56

42.86

57.14

100

12.06

16.24

14.14

31

37

68

45.59

54.41

100

15.58

18.78

17.17

32

45

77

41.56

58.44

100

16.08

22.84

19.44

58

24

82

70.73

29.27

100

Tuổi 1 - Dưới 20 tuổi % row % col 2 - 20 --> 29 tuổi % row % col 3 - 30 --> 39 tuổi % row % col 4 - 40 --> 49 tuổi % row % col 5 - 50 --> 59 tuổi % row % col 6 - 60 --> 69 tuổi % row

95 % col 7 - Trên 70 tuổi % row % col Total % row % col C1(3)

29.15

12.18

20.71

28

18

46

60.87

39.13

100

14.07

9.14

11.62

199

197

396

50.25

49.75

100

100.00

100.00

100.00

1

0

1

5

13

18

27.78

72.22

100

3.82

6.60

5.49

8

13

21

38.10

61.90

100

6.11

6.60

6.40

50

73

123

40.65

59.35

100

38.17

37.06

37.50

9

20

29

31.03

68.97

100

6.87

10.15

8.84

46

15

61

75.41

24.59

100

35.11

7.61

18.60

9

31

40

22.50

77.50

100

6.87

15.74

12.20

3

3

6

50.00

50.00

100

Nghề nghiệp 1 - Nông dân/Farmer % row % col 2 - Nhân viên/Staff % row % col 3 - Công ty/Private company % row % col 4 - Cán bộ công chức/Officer % row % col 5 - Kinh doanh riêng/owner % row % col 6 - Nội trợ/housewife % row % col 7 - Sinh viên/Studient % row % col 8 - Lao động tạm thời (không bao gồm sinh viên) % row

96 % col 9 - Thất nghiệp

2.29

1.52

1.83

0

0

0

0.00

0.00

0.00

0

29

29

0.00

100.00

100

0.00

14.72

8.84

131

197

328

39.94

60.06

100

100

100

100

6

1

7

85.71

14.29

100

4.58

0.52

2.16

14

11

25

56.00

44.00

100

10.69

5.70

7.72

69

48

117

58.97

41.03

100

52.67

24.87

36.11

92

110

202

45.54

54.46

100

70.23

56.99

62.35

0

2

2

0.00

100.00

100

0.00

1.04

0.62

5

0

5

100.00

0.00

100

3.82

0.00

1.54

0

10

10

0.00

100.00

100

% row % col 10 - Khác: Hưu trí % row % col Total % row % col C1(4)

Trình độ 1 - Tiểu học % row % col 2 - Trung học cơ sở % row % col 3 - Phổ thông % row % col 4 - Đại học, cử nhân % row % col 5 - Cao học % row % col 6 - Tiến sĩ % row % col 7 - Khác/Other: College: Trung cấp % row

97 % col 8-Khác: Cao đẳng Intermediate college % row % col Total % row % col C1(5) C1(5-1)a

Tham gia Hội phụ nữ

% col Không tham gia % row % col Total % row % col Tham gia Hội cựu chiến binh % row % col Không tham gia % row % col Total % row % col C1(5-1)c

5.18

3.09

0

11

11

0.00

100.00

100

0.00

5.70

3.40

131

193

324

40.43

59.57

100

100.00

100.00

100.00

58

52

110

52.73

47.27

100

29.15

27.08

33.95

141

140

281

50.18

49.82

100

70.85

72.92

86.73

199

192

391

50.90

49.10

100

100.00

100.00

100.00

11

7

18

61.11

38.89

100

5.61

3.66

4.65

185

184

369

50.14

49.86

100

94.39

96.34

95.35

196

191

387

50.65

49.35

100

100.00

100.00

100.00

20

33

53

37.74

62.26

100

10.10

16.58

13.35

178

164

348

51.15

47.13

100

Tham gia tổ chức xã hội

% row

C1(5-1)b

0.00

Tham gia đoàn thanh niên % row % col Không tham gia % row

98 % col Total % row % col C1(5-1)d

Tham gia mặt trận tổ quốc % row % col Không tham gia % row % col Total % row % col

C1(5-1)e

Tham gia đoàn thể khác % row % col Không tham gia % row % col Total

89.90

82.41

87.66

198

199

397

49.87

50.13

100

100.00

100.00

100.00

37

12

49

75.51

24.49

100

18.97

6.25

12.66

158

180

338

46.75

53.25

100

81.03

93.75

87.34

195

192

387

50.39

49.61

100

100.00

100.00

100.00

6

5

11

54.55

45.45

100

3.11

2.60

2.86

187

187

374

50.00

50.00

100

96.89

97.40

97.14

193

192

385

107

96

203

52.71

47.29

100

57.53

50.00

53.70

79

96

175

45.14

54.86

100

42.47

50.00

46.30

186

192

378

49.21

50.79

100

100.00

100.00

100.00

% row % col C1(5-1)f

Không tham gia/tham gia đoàn thể % row % col

Có tham gia (0) % row % col

Total % row % col

99 C1(5-2)

Vị trí các đoàn thể 1 - Chủ tịch % row % col 2 - Phó chủ tịch % row % col 3 - Thành viên ban lãnh đạo % row % col 4 - Hội viên % row % col Total % row % col

C1(6)

16

11

27

59.26

40.74

100

8.12

5.73

7.14

10

7

17

58.82

41.18

100

5.08

3.65

4.50

9

10

19

47.37

52.63

100

4.57

5.21

5.03

162

164

326

49.69

50.31

100

82.23

85.42

86.24

197

192

389

50.64

49.36

100

100.00

100.00

100.00

16

8

24

66.67

33.33

100

8.29

4.08

6.17

7

8

15

46.67

53.33

100

3.63

4.08

3.86

11

2

13

84.62

15.38

100

5.70

1.02

3.34

159

178

337

47.18

52.82

100

82.38

90.82

86.63

193

196

389

49.61

50.39

100

Vị trí lãnh đạo trong tổ dân phố 1 - Tổ trưởng tổ dân phố % row % col 2 - Tổ phó tổ dân phố % row % col 3 - Thành viên ban lãnh đạo % row % col 4- Không tham gia % row % col Total % row

100 % col C1(7)

1 % row % col

2 % row % col

3 % row % col

4 % row % col

5 % row % col

6 % row % col

7 % row % col

Total % row % col C1(7)

100.00

100.00

100.00

3

2

5

60.00

40.00

100

1.56

1.03

1.30

28

25

53

52.83

47.17

100

14.58

12.89

13.73

60

45

105

57.14

42.86

100

31.25

23.20

27.20

71

90

161

44.10

55.90

100

36.98

46.39

41.71

13

20

33

39.39

60.61

100

6.77

10.31

8.55

13

7

20

65.00

35.00

100

6.77

3.61

5.18

4

5

9

44.44

55.56

100

2.08

2.58

2.33

192

194

386

49.74

50.26

100

100.00

100.00

100.00

162

162

324

50.00

50.00

100

84.38

83.51

83.94

30

32

82

Số lượng thành viên trong gia đình (chi tiết theo thực tế phiếu điều tra. ĐVT: người)

Số lượng thành viên trong gia đình (chia khoảng) 1 - Từ 1 đến 4 người % row % col 2 - Từ 5 đến 10 người

101 % row % col

Total % row % col C1(8)

39.02

100

15.63

16.49

21.24

192

194

386

49.74

50.26

100

100.00

100.00

100.00

70

72

142

49.30

50.70

100

35.71

36.55

36.13

117

111

228

51.32

48.68

100

59.69

56.35

58.02

8

13

21

38.10

61.90

100

4.08

6.60

5.34

1

1

2

50.00

50.00

100

0.51

0.51

0.51

196

197

393

49.87

50.13

100

100.00

100.00

100.00

31

44

75

41.33

58.67

100

16.23

22.68

19.48

160

150

310

51.61

48.39

100

83.77

77.32

80.52

191

194

385

49.61

50.39

100

100.00

100.00

100.00

Loại nhà ở hiện nay 1 - Nhà riêng % row % col 2 - Khu tập thể % row % col 3 - Nhà đất rộng có cửa hàng % row % col 4 - Khác % row % col

Total % row % col C1(9)

36.59

Vị trí nhà 1 - Mặt đường lớn % row % col 2 - Trong ngõ % row % col

Total % row % col

102 C1(10)

Ai thường xuyên đổ rác 1 - Vợ % row % col 2 - Chồng % row % col 3 - Người giúp việc % row % col 4 - Người lớn khác là nữ % row % col 5 - Người lớn khác là nam % row % col 6 - Trẻ em % row % col 7 - Khác % row % col

Total % row % col C1(11)

112.00

99.00

210.00

53.33

47.14

100

57.44

49.75

53.30

12.00

15.00

27.00

44.44

55.56

100

6.15

7.54

6.85

19.00

25.00

44.00

43.18

56.82

100

9.74

12.56

11.17

18.00

19.00

37.00

48.65

51.35

100

9.23

9.55

9.39

3.00

5.00

8.00

37.50

62.50

100

1.54

2.51

2.03

29.00

34.00

63.00

46.03

53.97

100

14.87

17.09

15.99

1.00

4.00

5.00

20.00

80.00

100

0.51

2.01

1.27

195.00

199.00

394.00

49.49

50.51

100

100.00

100.00

100.00

39

41

80

48.75

51.25

100

19.90

20.81

20.36

98

63

161

60.87

39.13

100

Bạn thường xuyên đổ rác 1 - Luôn luôn % row % col 2 - Thường xuyên % row

103 % col 3 - Thỉnh thoảng % row % col 4 - Không bao giờ % row % col

Total % row % col C1(12)

31.98

40.97

56

89

145

38.62

61.38

100

28.57

45.18

36.90

3

4

7

42.86

57.14

100

19.90

20.81

20.36

19.90

20.81

20.36

48.75

51.25

100

19.90

20.81

20.36

5

19

24

20.83

79.17

100

2.58

9.55

6.11

91

112

203

44.83

55.17

100

46.91

56.28

51.65

97

68

165

58.79

41.21

100

50.00

34.17

41.98

1

0

1

100.00

0.00

100

0.52

0.00

0.25

194

199

393

49.36

50.64

100

100.00

100.00

100.00

0

0

0

Nơi sinh/Place of birth 1 - Tại phường/at ward % row % col 2 - Hà Nội % row % col 3 - Việt Nam % row % col 4 - Nước ngoài?abroad % row % col

Total % row % col C2(2)a

50.00

Câu 2(1) Hiểu biết hiện tượng TĐ ấm dần lên 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less

#DIV/0!

#DIV/0!

#DIV/0!

0.00

0.00

0.00

0

9

9

104 % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng?very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col C2(2)b

Câu 2(2) Hiểu biết tình hình rác thải tại Hà Nội 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng?very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total

0.00

100.00

100

0.00

4.62

2.29

68

95

163

41.72

58.28

100

34.34

48.72

41.48

130

78

208

62.50

37.50

100

65.66

40.00

52.93

0

13

13

0.00

100.00

100

0.00

6.67

3.31

198

195

393

50.38

49.62

100

100.00

100.00

100.00

0

2

2

0.00

100.00

100

0.00

1.00

0.50

1

5

6

16.67

83.33

100

0.51

2.50

1.51

111

86

197

56.35

43.65

100

56.35

43.00

49.62

81

103

184

44.02

55.98

100

41.12

51.50

46.35

4

4

8

50.00

50.00

100

2.03

2.00

2.02

197

200

397

105 % row

% col C2(3)

50.38

100

100.00

100.00

100.00

10

3

13

76.92

23.08

100

5.08

1.52

3.29

28

23

51

54.90

45.10

100

14.21

11.62

12.91

74

73

147

50.34

49.66

100

37.56

36.87

37.22

81

99

180

45.00

55.00

100

41.12

50.00

45.57

4

0

4

100.00

0.00

100

2.03

0.00

1.01

197

198

395

49.87

50.13

100

100.00

100.00

100.00

2

2

4

50.00

50.00

100

1.03

1.01

1.02

32

51

83

38.55

61.45

100

16.41

25.76

21.12

99

114

213

46.48

53.52

100

50.77

57.58

54.20

Câu 2(3) Xả rác ra đường 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col C2(4)

49.62

Câu 2(4) Hiểu vấn đề mtrường khác/other environmental issues 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col

106 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col C3(1)

Câu 3(1) Quan tâm hiện tượng TĐ ấm dần lên 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col

61

28

89

68.54

31.46

100

31.28

14.14

22.65

1

3

4

25.00

75.00

100

0.51

1.52

1.02

195

198

393

49.62

50.38

100

100.00

100.00

100.00

0

7

7

0.00

100.00

100

0.00

3.57

1.78

13

37

50

26.00

74.00

100

6.60

18.88

12.72

130

112

242

53.72

46.28

100

65.99

57.14

61.58

50

38

88

56.82

43.18

100

25.38

19.39

22.39

4

2

6

66.67

33.33

100

2.03

1.02

1.53

197

196

393

50.13

49.87

100

100.00

100.00

100.00

7

8

15

46.67

53.33

100

Câu 3(2) Quan tâm vấn đề rác thải tại HN C3(2) 1- Không nghiêm trọng/not serious % row

107 % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col

3.63

4.06

3.85

11

28

39

28.21

71.79

100

5.70

14.21

10.00

94

80

174

54.02

45.98

100

48.70

40.61

44.62

80

79

159

50.31

49.69

100

41.45

40.10

40.77

1

2

3

33.33

66.67

100

0.52

1.02

0.77

193

197

390

49.49

50.51

100

100.00

100.00

100.00

0

0

0

0.00

0.00

0.00

14

24

38

36.84

63.16

100

7.18

12.00

9.62

117

109

226

51.77

48.23

100

60.00

54.50

57.22

64

67

131

48.85

51.15

100

32.82

33.50

33.16

0

0

0

Câu 3(3) Quan tâm vấn đề xả rác ra đường C3(3) 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row

108 % col

Total % row

% col C3(4)

Câu 3(4) Quan tâm đến các vấn đề môi trường khác 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col

0.00

0.00

0.00

195

200

395

49.37

50.63

100

100.00

100.00

100.00

2

2

4

50.00

50.00

100

2.00

2.00

4.00

32

51

83

38.55

61.45

100

32.00

51.00

83.00

99

114

213

46.48

53.52

100

99.00

114.00

213.00

61

28

89

68.54

31.46

100

61.00

28.00

89.00

1

3

4

25.00

75.00

100

1.00

3.00

4.00

195

198

393

49.62

50.38

100

195.00

198.00

393.00

7

0

7

100.00

0.00

100

3.55

0.00

1.77

31

36

67

46.27

53.73

100

15.74

18.18

16.96

90

111

201

Câu 3(5) Quan tâm đến giáo dục môi trường C3(5) 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious

109 % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know

44.78

55.22

100

45.69

56.06

50.89

69

51

120

57.50

42.50

100

35.03

25.76

30.38

0

0

0

0.00

0.00

0.00

197

198

395

49.87

50.13

100

100.00

100.00

100.00

1

8

9

11.11

88.89

100

0.52

4.10

2.32

30

40

70

42.86

57.14

100

15.54

20.51

18.04

112

82

194

57.73

42.27

100

58.03

42.05

50.00

47

63

110

42.73

57.27

100

24.35

32.31

28.35

3

2

5

60.00

40.00

100

1.55

1.03

1.29

193

195

388

49.74

50.26

100

100.00

100.00

100.00

% row % col

Total % row

% col Câu 4(1) Giải quyết vấn đề TĐ ấm dần lên C(4) 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col Câu 4(2) Giải quyết vấn đề rác thải tại HN C4(2)

110 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col

1

4

5

20.00

80.00

100

0.51

2.08

1.28

10

30

40

25.00

75.00

100

5.05

15.63

10.26

123

76

199

61.81

38.19

100

62.12

39.58

51.03

63

80

143

44.06

55.94

100

31.82

41.67

36.67

1

2

3

33.33

66.67

100

0.51

1.04

0.77

198

192

390

50.77

49.23

100

100.00

100.00

100.00

0

2

2

0.00

100.00

100

0.00

1.04

0.51

10

20

30

33.33

66.67

100

5.05

10.42

7.69

96

80

176

54.55

45.45

100

48.48

41.67

45.13

89

96

185

48.11

51.89

100

44.95

50.00

47.44

Câu 4(3) Giải quyết vấn đề xả rác ra đường C4(3) 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col

111 5 - Tôi không biết/I don't know

0

0

0

0.00

0.00

0.00

195

198

393

49.62

50.38

100

98.48

103.13

100.77

2

6

8

25.00

75.00

100

1.04

3.05

2.06

19

37

56

33.93

66.07

100

9.90

18.78

14.40

118

97

215

54.88

45.12

100

61.46

49.24

55.27

52

57

109

47.71

52.29

100

27.08

28.93

28.02

1

0

1

100.00

0.00

100

0.52

0.00

0.26

192

197

389

49.36

50.64

100

100.00

100.00

100.00

4 44.44 2.02 45 56.96 22.73 116 48.13 58.59

9 100 2.26 79 100 19.85 241 100 60.55

% row % col

Total % row

% col C4(5)

Câu 4(5)) Đẩy mạnh hoạt động GDMT cho trẻ em 1- Không nghiêm trọng/not serious % row % col 2 - ít nghiêm trọng/serious but less % row % col 3 - Nghiêm trọng/Serious % row % col 4 - Rất nghiêm trọng/very serious % row % col 5 - Tôi không biết/I don't know % row % col

Total % row

% col C5(1)

Câu 5(1) 3R 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col

5 55.56 2.50 34 43.04 17.00 125 51.87 62.50

112 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col C5(1)

Câu 5(2) 3R - HN 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col C5(3)

Câu 5(3) MOTTAINANI 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col C5(4)

Câu 5(4) MOTTAINANI FAIRE 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây

36 52.17 18.00 200 50.25 100.00

33 47.83 16.67 198 49.75 100.00

69 100 17.34 398 100 100.00

2 50.00 1.01 21 33.87 10.55 125 52.97 62.81 51 56.67 25.63 199 50.77 100.00

2 50.00 1.04 41 66.13 21.24 111 47.03 57.51 39 43.33 20.21 193 49.23 100.00

4 100 1.02 62 100 15.82 236 100 60.20 90 100 22.96 392 100 100.00

78 56.93 39.80 49 44.55 25.00 50 47.62 25.51 19 47.50 9.69 196 50.00 100.00

59 43.07 30.10 61 55.45 31.12 55 52.38 28.06 21 52.50 10.71 196 50.00 100.00

137 100 34.95 110 100 28.06 105 100 26.79 40 100 10.20 392 100 100.00

68 49.28 34.00 53 49.53 26.50 45 50.56 22.50 34

70 50.72 36.08 54 50.47 27.84 44 49.44 22.68 26

138 100 35.03 107 100 27.16 89 100 22.59 60

113 % row % col

Total % row

% col C5(5)

Câu 5(5) Túi ECO-BAG 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col C5(6)

Câu 5(6) Giáo dục Môi trường 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col C5(7)

7- URENCO 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row

56.67 17.00 200 50.76 100.00

43.33 13.40 194 49.24 100.00

100 15.23 394 100 100.00

19 40.43 9.64 55 49.55 27.92 88 53.33 44.67 35 51.47 17.77 197 50.38 100.00

28 59.57 14.43 56 50.45 28.87 77 46.67 39.69 33 48.53 17.01 194 49.62 100.00

47 100 12.02 111 100 28.39 165 100 42.20 68 100 17.39 391 100 100.00

53 67.09 26.50 44 40.00 22.00 89 55.97 44.50 14 32.56 7.00 200 51.15 100.00

26 32.91 13.61 66 60.00 34.55 70 44.03 36.65 29 67.44 15.18 191 48.85 100.00

79 100 20.20 110 100 28.13 159 100 40.66 43 100 11.00 391 100 100.00

24 37.50 12.00 20 23.26 10.00 137 61.99 68.50 19 82.61

40 62.50 20.62 66 76.74 34.02 84 38.01 43.30 4 17.39

64 100 16.24 86 100 21.83 221 100 56.09 23 100

114 % col

Total % row

% col

9.50 200 50.76 100.00

2.06 194 49.24 100.00

5.84 394 100 100.00

20 37.74 10.00 47 39.83 23.50 119 58.33 59.50 14 58.33 7.00 200 50.13 100.00

33 62.26 16.58 71 60.17 35.68 85 41.67 42.71 10 41.67 5.03 199 49.87 100.00

53 100 13.28 118 100 29.57 204 100 51.13 24 100 6.02 399 100 100.00

25 40.98 12.50 42 32.81 21.00 118 65.56 59.00 15 62.50 7.50 200 50.89 100.00

36 59.02 18.65 86 67.19 44.56 62 34.44 32.12 9 37.50 4.66 193 49.11 100.00

61 100 15.52 128 100 32.57 180 100 45.80 24 100 6.11 393 100 100.00

1

12

13

0.50 1 1.72 0.50 140 59.32 70.00 58 62.37

6.22 57 98.28 29.53 96 40.68 49.74 35 37.63

3.31 58 100 14.76 236 100 60.05 93 100

8- MN phân bón hữu cơ Cầu Diễn- URENCO C5(8) 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col 9- Bãi chôn lấp rác Nam Sơn-URENCO C5(9) 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row % col

Total % row

% col C5 (10)

10- Mô hình phân loại rác tại nguồn 1- I don't know/Tôi không biết % row % col 2 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col 3 - I know/Tôi có biết % row % col 4 - I know well/tôi đã tới nơi đây % row

115 % col

29.00 200 50.00 100.00

18.13 200 50.00 103.63

23.66 400 100 101.78

3

7

10

197

192

389

200

199

399

87

128

215

70

80

150

49 0

60

109

67 0

86

153

115

115

230

138

136

274

29 0

58

87

128 0

96 0

224 0

321 0

403

724

10. UBNDF + tổ chức XH % row

96 0

134 0

230 0

% col 11- Công nhân thu gom

52

50

102

0

3

3

Total % row

% col C5 (11)

11- Fường PLRTN?WSSWard 0- I don't know/Tôi không biết % row % col 1 - I know/Có biết % row % col

Total % row

% col C5 (12)

Câu 5(12) Cách biết thông tin PLRTN 1- Quảng cáo TV/TV advert % row % col 2 - Chương trình TV?TV program % row % col

3- Radio % row

% col 4. Newspapers/Báo chí % row % col 5 - Loudsspeaker's ward, loa % row % col

6- Distribution of tool and % row

% col 7- Quảng cáo TV/TV advert % row % col 8 - Hdẫn tại điểm gom % row % col

9- Tổ dân phố, họp,gia đình, hàng xóm % row

% col

% row

% col 12- Khác

116 % row

0

0

0

0

9

9

1

2

3

191

180

371

192

191

383

0

0

0

0

0

0

63

79

142

125

114

239

6

0

6

194

193

387

195

187

382

2

5

7

0

3

3

% col C6 (1)

Câu 6(1) R? 1. Nghỉ ngơi % row % col 2 % row % col

3. Reuse_reduce_recycle % row

% col Total % row

% col C6 (1)

Câu 6(1) R? 0- I don't know/Tôi không biết % row % col 1 - Có nghe nói/Hearing about that % row % col

Total % row

% col Câu 6(2) Số loại rác trong hệ thống PLTN C6 (2) 0- 2 loại % row % col 1 - 3 loại % row % col

2.4 loại % row

% col Total % row

% col C6 (3)

Câu 6(3)1 Rác hữu cơ/Organics 0- Xanh cây/Green % row % col 1 - Vàng/yellow % row % col

2.Nước biển/Blue % row

% col

117 Total

197

195

392

2

4

6

194

187

381

1

2

3

197

193

390

0

4

4

9

20

29

180

169

349

189

194

383

3

0

3

67

37

104

130

156

286

200 0 0

193 0 0

393 0 0

% row

% col C6 (3)

Câu 6(3)2 Rác vô cơ/InOrganics 0- Xanh cây/Green % row % col 1 - Vàng/yellow % row % col

2.Nước biển/Blue % row

% col Total % row

% col C6 (3)

Câu 6(3)1 Rác tái chế/Recycles 0- Xanh cây/Green % row % col 1 - Vàng/yellow % row % col

2.Nước biển/Blue % row

% col Total % row

% col Câu 6(4)1Giờ đổ rác/Time of waste discharge C 6(4) 1. 14-16h % row % col 2 -16-18h30 % row % col

2.18-20h30 % row

% col Total % row

% col

118

Môc lôc Më §Çu.............................................................................................1 Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ chÊt

th¶i theo m« h×nh

ph©n lo¹i chÊt th¶i vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh............5

1.1. ChÊt th¶i..........................................................5 1.1.1. §Þnh nghÜa.................................................5 1.1.2. Ph©n lo¹i chÊt th¶i.......................................5 1.1.2.1. Theo nguån gèc ph¸t sinh (gi¸o tr×nh kinh tÕ chÊt th¶i – nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi – n¨m 2005)...................................................6 1.1.2.2. Theo thuéc tÝnh vËt lý (gi¸o tr×nh kinh tÕ chÊt th¶i – Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc n¨m 2007)........6 1.1.2.3. Theo tÝnh chÊt vµ møc ®é ®éc h¹i:.........6 1.1.2.4. Theo tÝnh chÊt hãa häc:..........................7 1.2.3. C¸c ph¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i:....................7 1.2.3.1. NhiÖt (®èi víi mét sè lo¹i chÊt th¶i ®éc h¹i).....................................................................8 1.2.3.2. Sinh häc (®èi víi c¸c lo¹i chÊt th¶i chøa c¸c chÊt h÷u c¬).......................................................8 1.2.3.3. Ch«n lÊp hîp vÖ sinh (®èi víi c¸c lo¹i chÊt th¶i kh«ng thÓ t¸i chÕ – t¸i sö dông ®îc n÷a)........9 1.3. Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån:..........................10 1.3.1. §Þnh nghÜa: (kinh tÕ chÊt th¶i – nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi n¨m 2005)...................10 1.3.2. C¬ së ®Ó hé gia ®×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån.................................................................10 1.3.2.1. Do tÝnh truyÒn thèng, tËp qu¸n............10 1.3.2.2. Do cã tæ chøc.......................................11

119 1.4. Ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån theo dù ¸n 3R......11 1.5. Kinh nghiÖm c¸c quèc gia trong viÖc t¸i chÕ chÊt th¶i.......................................................................11 1.5.1. NhËt B¶n...................................................12 1.5.2. Singapore..................................................13 1.5.3. Th¸i Lan.....................................................14 1.5.4. ViÖt Nam...................................................15 1.6. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶ (CEA) .............................................................................16 Ch¬ng2: HiÖn tr¹ng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh trªn ®Þa bµn phêng Phan Chu Trinh theo dù ¸n 3R – HN.............................20

2.1. Tæng quan chung t×nh h×nh chÊt th¶i t¹i Hµ Néi .............................................................................20 2.1.1. Khèi lîng vµ thµnh phÇn chÊt th¶i...............20 2.1.2. C«ng t¸c thu gom.......................................24 2.1.3. C«ng t¸c xö lý............................................28 2.2. Dù ¸n 3R – HN.................................................29 2.2.1. Kh¸i niÖm 3R.............................................29 2.2.2. Môc ®Ých cña dù ¸n 3R..............................30 2.3. Qu¸ tr×nh triÓn khai 3R t¹i Hµ Néi...................32 2.3.1. Dù ¸n 3R – HN t¹i phêng Phan Chu Trinh......43 2.3.1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ –

x· héi cña

phêng Phan Chu Trinh.......................................43 2.3.1.2. Qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n 3R................44 2.3.2. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ mét sè h¹n chÕ. .51 2.3.2.1. TÝnh phï hîp cña m« h×nh.....................52

120 2.3.2.2. KÕt qu¶ ®¹t ®îc....................................56 2.3.2.3. H¹n chÕ................................................59 2.3.2.4. Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ..........63 Ch¬ng 3: Ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶ cña m« h×nh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh trªn ®¹i bµn Phêng Phan Chu Trinh theo dù ¸n 3R – HN................................................................................67

3.1. Chi phÝ...........................................................67 3.1.1. Thêi gian ph©n lo¹i chÊt th¶i......................68 3.1.2. Chi phÝ thïng ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i hé gia ®×nh vµ c¸c dông cô ph©n lo¹i chÊt th¶i..............69 3.1.3. Thïng thu gom t¹i ®iÓm tËp kÕt.................69 3.1.4. Nh©n c«ng thu gom...................................69 3.1.5. Chi phÝ vËn chuyÓn tõ ®iÓm tËp kÕt ®Õn n¬i xö lý...................................................................69 3.1.6. Chi phÝ kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån......................................................70 3.1.7. Chi phÝ kh¸c..............................................70 3.2. Tæng hîp dßng chi phÝ....................................71 3.3.Lîi Ých.............................................................72 3.3.1. Lîi Ých tiÕt kiÖm ®îc tõ ch«n lÊp chÊt th¶i. .72 3.3.1.1. KÐo dµi thêi gian sö dông b·i r¸c Nam S¬n ........................................................................72 3.3.1.2. Gi¶m chi phÝ ngo¹i øng b·i r¸c Nam S¬n. 73 3.3.2. Lîi Ých thu ®îc t¹i nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn...................................................................74 3.3.2.1. Lîi Ých tõ viÖc s¶n xuÊt ph©n vi sinh tõ chÊt th¶i h÷u c¬...............................................74

121 3.3.2.2. Lîi Ých tõ tiÕt kiÖm chi phÝ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nhµ m¸y ph©n h÷u c¬ CÇu DiÔn.............75 3.3.3. Lîi Ých tõ viÖc gi¶m lîng chÊt th¶i x¶ ra vØa hÌ 75 3.3.4. Lîi Ých tõ viÖc gi¶m nguy c¬ « nhiÔm m«i trêng 76 3.3.5. Lîi Ých tõ tiÕt kiÖm chi phÝ vËn chuyÓn chÊt th¶i h÷u c¬:........................................................76 3.4. Tæng kÕt dßng lîi Ých.....................................77 Ch¬ng 4: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ.......................................78

4.1. Gi¶i ph¸p........................................................78 4.1.1. Gi¶i ph¸p qu¶n lý.......................................78 4.1.2. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ...................................78 4.1.3. Gi¶i ph¸p c¬ chÕ chÝnh s¸ch.......................78 4.1.4. Gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc.................79 4.1.5. Kinh tÕ chÊt th¶i........................................80 4.1.6. Gi¶i ph¸p tµi chÝnh....................................81 4.2. KiÕn nghÞ......................................................82 4.2.1. §èi víi UBND c¸c cÊp, c¸c së, c¬ quan ban ngµnh.................................................................82 4.2.2. §èi víi c«ng ty M«i trêng vµ §« thÞ...............83 4.2.3. §èi víi c«ng t¸c truyÒn th«ng, gi¸o dôc.........84 KÕt luËn.........................................................................................85 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o........................................................87 Phô lôc...........................................................................................89

122

Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t 1. CEA 2.

JICA

: Ph©n tÝch chi phÝ – hiÖu qu¶. : C¬ quan Hîp t¸c Quèc tÕ NhËt B¶n

3. XÝ nghiÖp MT§T

: XÝ nghiÖp M«i trêng ®« thÞ.

4. UBND

: ñy ban nh©n d©n

5. URENCO

: C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Nhµ níc

mét thµnh viªn M«i trêng ®« thÞ HN. 6.

3R

: ViÕt t¾t cña côm tõ “Gi¶m thiÓu – t¸i sö

dông – t¸i chÕ”. 7. 3R – HN

: Dù ¸n 3R t¹i HN.