20. Gradske Saobracajnice

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE • Vangradski putevi i • Gradske saobraćajnice Po funkcionalnom značaju i ulozi u prostornoj organizaciji grada, putna mreža u gradu se deli na primarnu i sekundarnu: Elementi primarne putne mreže Elementi sekundarne putne mreže gradski auto-putevi................. (GA) pristupne ulice ................... (PU) gradske magistrale................. (GM) parkirališta ........................ (P) gradske saobraćajnice............ (GS) sabirne ulice............................. (SU)

-

Funkcionalne karakteristike: Dva osnovna zadatka saobraćajnica su Da omoguće daljinska kretanja i Da obezbede neposredan pristup lokaciji

•

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE SISTEMI PUTNE MREŽE I PRINCIPI U PLANIRANJU

-

radijalno – koncentrični ortogonalni

Kod formiranja sistema putne mreže neophodno je poštovati sledeće principe:

-

Putna mreža mora biti uskladjena sa urbanističkom nadgradnjom. Saobraćajnice koje čine putnu mrežu organizuju se po hijerarhijskom principu. Potrebe organizovanja JGS su bitan kriterijum za komponovanje putne mreže. Moraju se poštovati prirodni uslovi odnosno ograničenja.

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE -

-

Magistralne saobraćajnice (GA-GM) treba voditi uz ivice radnih zona proizvodnih delatnosti. Prostorne skupine homogenih namena treba da budu povezane saobraćajnicama koje su tangencijalno položene u odnosu na njih. Saobraćajnice primarne putne mreže treba da budu namenjene isključivo protočnom saobraćaju. Kod svih saobraćajnica sa površinskim raskrsnicama neophodno je utvrditi ritam raskrsnica.

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE TEHNIČKI PRINCIPI U PROJEKTOVANJU: NIVO USLUGE

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE MERODAVNE BRZINE OSNOVNA BRZINA

RAČUNSKA BRZINA

PROJEKTNA BRZINA Primenjuje se kao i kod vangradskih saobraćajnica, ali samo na saobraćajnicama ranga GA i GM, gde postoji potpuna kontrola pristupa.

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE PROJEKTNI ELEMENTI I KRITERIJUMI U TRASIRANJU IZBOR I DIMENZIONISANJE POPREČNOG PROFILA Poprečni profil predstavlja polaznu projekciju saobraćajnice. Sastoji se od zbira funkcionalnih i konstruktivnih elemenata koji zavise od kategorije saobraćajnice strukture korisnika i eksploatacionih pokazatelja

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE ELEMENTI KOLOVOZA ZA KOLSKI SAOBRAĆAJ: ts = 250 + Vr (cm) n = Qm/Qi Trake za sporu vož Vs - brzina sporog vozila u km/h vožnju ( GA, GM ) tsp = 250 + 50 + Vs(cm) Trake za ubrzanje i usporenje tad = 3,50 m,uz obavezno vizuelno razgraničenje od glavnog kolovoza Trake za prestrojavanje tm = 3,00 m, osim kod kružnih raskrsnica gde je tm= ts Ivič ti = 0,50 – 1,00 m samo na saobraćajnicama ranga GA i GM Ivične trake Trake za kontinualnu vož vožnju

Trake za zaustavljanje Služe za poslovno i prinudno zaustavljanje vozila.

tz = 2,50 m za saobraćajnice ranga GA i GM tz = 1,50 m za dugačke mostove i tunele tz = 2,00 m za saobraćajnice sa ivičnom izgradnjom Trake za parkiranje Predstavljaju uslovno dopušten element kod saobraćajnica lokalnog dometa (SU)

tp = 2,00 (2,50) m

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE ELEMENTI KOLOVOZA ZA JGS Tramvajske trake - tT Kao poseban funkcionalni elemenat javljaju se kod samostalnih traka za tramvajski saobraćaj. Sastoje se iz kolovoznog dela za gornji stroj i obostranih ivičnih zaštita, što sve zavisi od primenjenog tipa i širine tramvajskih kola. Poželjno je da se kod novogradnji predvidi širina normalnog koloseka od 1,435 m i konforna kola širine 2,80 m, kao i da tramvajski kolovozi budu projektovani sa širokim zaštitnim trakama, na kojima se mogu organizovati stajališta.

Tramvajske stanice – TRAM Organizuju se ili kao posebno uredjen deo tramvajskog kolovoza u okviru jedinstvenog prostora za tramvaj ili kao njegova delimična proširenja.

Autobuske trake - tB Projektuju se na GS i SU, za vodjenje brzih linija JGS (Q > 50 BUS/h). tB = 3,50 m.

Autobuske stanice – BUS tBUS = 3,00 m (min 2,50 m)

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE ELEMENTI KOLOVOZA ZA BICIKLISTIČKI I PEŠAČKI SAOBRAĆAJ Biciklističke trake - tb Projektuju se kao sastavni deo protočnog kolovoza na saobraćajnicama manjeg značaja (SU, PU), ukoliko je 400 < Qb < 1000 bic/dan. tb = 1,00 m.

Biciklističke staze – bs Predstavljaju samostalne puteve koji se rade u regulacionom pojasu značajnijih saobraćajnica (GS). Mogu biti i potpuno nezavisne od njih.

Pešačke staze Čine obavezan sastavni deo poprečnog profila kod svih kategorija gradskih saobraćajnica. Mesto im je uz urbanističke sadržaje.

RAZDELNE TRAKE Srednje razdelne trake, standardni su element kod značajnijih gradskih saobraćajnica. Kod GA i GM, kod kojih se očekuje saobraćajno opterećenje Q > 10000 PA/dan po smeru i režimom kontinualnih tokova min tr = 2,00 m. Kod GS i SU, da bi se u zonama površinskih raskrsnica formirale niše za leva skretanja i obezbedili prostori za zaštitu pešaka i smeštaj svetlosne signalizacije minimalna širina razdelne trake iznosi:

tr = tm + 2,00 = 5,00 m (4,50 m) -

Ivične razdelne trake tri = 2,00 m, za trake sa parternim zelenilom tri = 4,00 m, za trake sa visokim rastinjem i drvoredima

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE PROJEKTNI ELEMENTI SITUACIONOG PLANA Kružne krivine – isto kao i kod vangradskih puteva Prelazne krivine – isto kao i kod vangradskih puteva Preglednost u krivinama Kod kolovoza sa jednosmernim saobraćajem – dužina preglednosti je jednaka dužini zaustavnog puta za forsirano kočenje.

Kod kolovoza sa dvosmernim saobraćajem – dužina preglednosti je jednaka dvostrukoj dužini zaustavnog puta za forsirano kočenje.

Proširenje kolovoza u krivinama

a2 ts = 2R

Uzima se u obzir samo ukoliko je ukupno potrebno proširenje veće od 30 cm. Ova potreba se javlja kod dvosmernih saobraćajnica sa R < 150 m i kod praktično svih fizički oivičenih kanala za leva i desna skretanja na površinskim raskrsnicama. Na jednosmernim saobraćajnicama i veznim rampama proširenje obavezno treba izvršiti u krivinama R < 60 m, a u ostalim slučajevima samo ako je širina prateće zaustavne trake manja od 2,00 m.

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE NIVELACIONI ELEMENTI U TRASIRANJU Podužni nagibi: min iN = min ihid odnosno za savremene zastore normalne rapavosti = 0,5%. max iN ima bitnog uticaja na eksploatacione efekte. Mogu se usvojiti sledeće granične vrednosti:

U zonama površinskih raskrsnica mora se izvršiti ublažavanje ovih nagiba.

Vertikalne krivine – min Rv isto kao i kod vangradskih saobraćajnica. Preporučene vrednosti za gradske saobraćajnice su: Za konveksne vertikalne krivine

Za konkavne vertikalne krivine

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE VODJENJE NIVELETE U gradskim uslovima niveleta je najčešće uslovljena urbanističkim nasledjem, odnosno potrebom da se nivelacija prilagodi planiranim arhitektonskim i komunalnim sadržajima. Na putnim potezima sa površinskim raskrsnicama moraju se nivelaciono uskladiti odnosi ukrsnih saobraćajnica. Tada se vodjenje nivelete mora podrediti i uslovima za bezbedno obavljanje saobraćaja u konfliktnoj zoni raskrsnice.

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE ZBIRNI PRIKAZ PROJEKTNIH USLOVA

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE POPREČNI NAGIBI I VITOPERENJE KOLOVOZA Kao i na vangradskim putevima odredjuju se iz uslova bezbednosti i odvodnjavanja, qp = 2,0% max qp = 6,0% - za brze gradske saobraćajnice i denivelisane raskrsnice max qp = 4,0% - za ostale saobraćajnice Primenljive vrednosti nagiba rampi vitoperenja kreću se do 0,5%, a na denivelisanim raskrsnicama do max ir = 1,0%.

Primenu + qp treba usloviti samo za brze gradske saobraćajnice GA i GM i to u rasponu do 3Rmin , kod ostalih saobraćajnica do 2Rmin .

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE GEOMETRIJSKO OBLIKOVANJE RASKRSNICA Izvodi se projektnim linijama odredjenih geometrijskih zakonitosti, čiji oblici i tok treba da prate strujanja vozila na širem području raskrsnice. Direktni tokovi se vode u punoj širini i broju kroz područje raskrsnice. Sve devijacije radi proširenja kolovoza treba da budu obavljene kontinualnim linijama sa krivinama koje odgovaraju računskoj brzini glavnog toka. Manipulativne trake u zoni postrojavanja treba da budu izdvojene iz protočnog dela kolovoza po uslovima koji odgovaraju brzini Vs = 0,8 (0,7) ·Vr, Vr kako po linijama vodjenja tako i po širini. Mogući načini vođenja osnovnih kolovoza u zoni raskrsnice

Principi vođ vođenja direktnih i manipulativnih traka kod trokrake raskrsnice a)

Kod raskrsnice u krivini

b)

Kod četvorokrakih raskrsnica u pravcu

c)

Kod trokrakih raskrsnica u pravcu

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE

Minimalne širine kolovoznih elemenata u kanalisanoj raskrsnici sa jednotračnim kolovozima

Tm = 3 sec

Ds = 3· 3·Vs/3,6 (m)

Vs = (0,7 – 0,8)· 0,8)·Vr

Standardni elementi geometrije manipulativnih traka

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE OIVIČENJE KOLOVOZA Kolovozne površine u raskrsnicama se omeđuju ivičnjacima h = 12 cm, cm koji sem konstruktivne funkcije imaju i funkciju fizičkog i vizuelnog usmerivača saobraćaja. Zbog toga geometrijski oblici ivičnih linija treba da odgovaraju tragovima vozila koja vrše manevar promene pravca. Oivičenja kolovoza na poziciji levih i desnih skretanja izvode se trocentričnom krivinom, koja najbolje aproksimira krivu tragova. Konstrukcija ove krive je obavezna da bi se izvršilo pravilno markiranje vodeće linije, proverila širina kanala za leva skretanja i oblikovao kapljasti završetak razdelnih ostrva. R2 min = 7,0 m R2 max = 15,0 m preko toga A1 : R2 : A2 = 1 : 1 : 1

GRADSKE SAOBRAĆAJNICE OSTRVA ZA KANALISANJE