1171
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View 1171 as PDF for free.
More details
- Words: 2,068
- Pages: 9
Druk nr 1171 Warszawa, 6 pa!dziernika 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja
Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu ni#ej podpisani pos"owie wnosz$ projekt ustawy:
- o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy upowa#niamy pos"a Marka Borowskiego. (-) Bartosz Ar"ukowicz; (-) Marek Balicki; (-) Marek Borowski; (-) Andrzej Celi%ski; (-) Marian Filar; (-) Zdzis"awa Janowska; (-) Bo#ena Kotkowska; (-) Piotr Krzywicki; (-) Bogdan Lis; (-) Grzegorz Pisalski; (-) Jerzy Polaczek; (-) Jaros"aw Sellin; (-) Izabella Sierakowska; (-) Kazimierz Micha" Ujazdowski; (-) Jan Widacki.
Projekt
USTAWA z dnia
2008 r.
o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Art. 1. W ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 80, poz. 721, z pó!n. zm.1)) art. 11j otrzymuje brzmienie: „Art. 11j. Do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej nie stosuje si' art. 17, 21 i 22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1600).”. Art. 2. W przypadku likwidacji rodzinnego ogrodu dzia"kowego albo jego cz'&ci, w okresie od dnia 10 wrze&nia 2008 r. do dnia wej&cia w #ycie niniejszej ustawy, dokonanej w wyniku decyzji, o której mowa w art. 11j ustawy wymienionej w art. 1, dzia"kowcom oraz zwi$zkowi dzia"kowców przys"uguj$ odpowiednio uprawnienia okre&lone w art. 18, 19 i 20 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1600). Art. 3. Ustawa wchodzi w #ycie po up"ywie 14 dni od dnia og"oszenia.
1)
Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz.U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2124, z 2005 r. Nr 113, poz. 954 i Nr 267, poz.. 2251, z 2006 r. Nr 220,poz. 1601, z 2007 r. Nr 23, poz. 136 i Nr 112, poz. 767 oraz o 2008 r. Nr 154, poz. 958.
UZASADNIENIE Celem projektowanej ustawy jest skorygowanie przepisu art. 11j ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, który pozbawia dzia"kowców mo#liwo&ci ochrony ich w"asno&ci, w tym odszkodowania za mienie (nasadzenia, urz$dzenia, obiekty itp.) b'd$ce na terenie nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe, przejmowanych w wyniku decyzji o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej. Dokonana w dniu 25 lipca 2008 r. nowelizacja ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 154, poz. 953) niew$tpliwie s"u#y u"atwieniu realizacji inwestycji drogowych, lecz takie u"atwienia nie powinny odbywa( si' kosztem obywateli i organizacji (Polski Zwi$zek Dzia"kowców), których maj$tek by"by przejmowany bez odpowiednich rekompensat i odszkodowa%. Powy#sze rozwi$zanie spotka"o si' ze zrozumia"$ krytyk$ dzia"kowców oraz reprezentuj$cych ich instytucji (Krajowa Rada) tym bardziej, #e z uwagi na tryb przyj'cia tego przepisu (poprawka poselska przyj'ta w ko%cowym etapie prac komisyjnych) odby"o si' to bez wiedzy statutowych organów zrzeszaj$cych cz"onków Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców. W ocenie wnioskodawców niniejszego projektu zakres, wprowadzonego przez art. 11j ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wy"$czenia stosowania przepisów ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (art. 17-22) jest zbyt szeroki. Obj$" on bowiem nie tylko przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych dotycz$ce terminu odtworzenia ogrodu, ale wszystkie normy zawarte w art. 1722 ustawy gwarantuj$ce wyp"aty odszkodowa% za maj$tek dla Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców i dzia"kowców oraz odtworzenie ogrodu. Jednocze&nie nie wprowadzono #adnych przepisów, które dostosowywa"yby regulacje tzw. „ustawy drogowej”, do specyficznych rozwi$za% prawnych zawartych w ustawie o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, w szczególno&ci dotycz$cych odr'bnej w"asno&ci naniesie% i nasadze% przys"uguj$cych dzia"kowcom oraz Polskiemu Zwi$zkowi Dzia"kowców, a tak#e odtworzenia rodzinnych ogrodów dzia"kowych i uzyskania przez dzia"kowca dzia"ki zamiennej w przypadku likwidacji rodzinnych ogrodów dzia"kowych. W zaistnia"ej sytuacji nowym przepisom mo#na postawi( przynajmniej kilka zarzutów niekonstytucyjno&ci, nie mówi$c ju# o naruszeniu podstawowych zasad wspó"#ycia spo"ecznego. Nast$pi"o bowiem wprowadzenie mo#liwo&ci wyw"aszczenia z maj$tku prywatnego bez prawa do uzyskania odszkodowania z tego tytu"u. Skutkiem wej&cia w #ycie nowych rozwi$za% jest mo#liwo&( przeprowadzenia wyw"aszczenia dzia"kowców z w"asno&ci naniesie% i nasadze%,
2
tj. maj$tku zainwestowanego przez nich na dzia"kach, bez prawa do odszkodowa%. Zmiana przewiduje bowiem wy"$czenie stosowania art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, zgodnie z którym „Podmiot, w którego interesie nast$pi likwidacja rodzinnego ogrodu dzia"kowego, zobowi$zany jest wyp"aci( cz"onkom Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców odszkodowanie za sk"adniki maj$tkowe znajduj$ce si' na dzia"kach, a stanowi$ce ich w"asno&(”. Jednocze&nie w „ustawie drogowej” nie zawarto #adnych szczególnych regulacji odnosz$cych si' do praw dzia"kowców, za& ogólne zasady jako nieprzystaj$ce do rozwi$za% prawnych zawartych w ustawie o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, nie daj$ podstaw do #$dania takich odszkodowa%. Ustawa przewiduje bowiem mo#liwo&( przyznawania odszkodowa% wy"$cznie za prawa do nieruchomo&ci. Tymczasem, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych „Nasadzenia, urz$dzenia i obiekty znajduj$ce si' na dzia"ce, wykonane lub nabyte ze &rodków finansowych u#ytkownika dzia"ki, stanowi$ jego w"asno&(”. W ustawie o rodzinnych ogrodach dzia"kowych wprowadzono wi'c wyj$tek od zawartej w art. 48 Kodeksu cywilnego zasady powi$zania w"asno&ci naniesie% z w"asno&ci$ nieruchomo&ci. Ustawa nie przewiduje za& takiej sytuacji, w konsekwencji dzia"kowy nie b'd$cy w"a&cicielami ani te# u#ytkownikami wieczystymi nieruchomo&ci, s$ pozbawieni mo#liwo&ci ubiegania si' o odszkodowanie z tytu"u wyw"aszczenia ze swej w"asno&ci. Wydaje si', #e mo#na wskaza( na sprzeczno&( takiego rozwi$zania z art. 21 ust. 2 i art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Niezale#nie od powy#szego nale#y zauwa#y( bezpodstawne zró#nicowanie sytuacji prawnej dzia"kowców ze wzgl'du na cel, dla którego realizacji nast'puje likwidacja ogrodu dzia"kowego - a wi'c naruszenie art. 32 ust. 2 Konstytucji RP. O ile bowiem generalnie ka#dy z dzia"kowców na podstawie ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych ma prawo do odszkodowania w przypadku likwidacji rodzinnych ogrodów dzia"kowych za odj'cie w"asno&ci maj$tku zgromadzonego na dzia"ce, o tyle dzia"kowcy z ogrodu likwidowanego na podstawie przepisów „ustawy drogowej” prawa takiego zostali pozbawieni. Analogicznie przedstawia si' sytuacja z prawem do otrzymania dzia"ki zamiennej w odtworzonym ogrodzie dzia"kowym. Podobne uwagi, co do naruszenia zasady konstytucyjnej ochrony w"asno&ci, jak w przypadku dzia"kowców, mo#na podnie&( w stosunku do zapisów ustawy odnosz$cych si' do maj$tku Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców. Równie# tutaj nowelizacja nie uwzgl'dnia szczególnej sytuacji prawnej, jaka ma miejsce w przypadku maj$tku Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców w ogrodach dzia"kowych, których tereny nie s$ jego w"asno&ci$ a przynajmniej nie znajduj$ si' w jego u#ytkowaniu wieczystym. Nieuwzgl'dnienie przewidzianego w art. 15 ust. 1 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych szczególnego wyj$tku od, zawartej w art. 48 Kodeksu cywilnego, zasady powi$zania w"asno&ci naniesie% z w"asno&ci$ nieruchomo&ci, powoduje, #e w przypadku ponad 35% z 44 tys. ha
3
terenów rodzinnych ogrodów dzia"kowych Zwi$zek móg"by zosta( wyw"aszczony z w"asno&ci w stosunku do infrastruktury ogrodowej bez prawa do odszkodowania, a wi'c z naruszeniem art. 21 ust. 2 i art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Kolejny zarzut o charakterze konstytucyjnym, który mo#na podnie&( w stosunku do art. 11j „ustawy drogowej”, ma zwi$zek z brakiem proporcjonalno&ci, pomi'dzy zakresem ograniczenia praw dzia"kowców i Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców gwarantowanych ustaw$ o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, a celami jakim s"u#y( ma nowy przepis. Brak proporcjonalno&ci pomi'dzy celem przepisu, a ograniczeniem praw maj$tkowych dzia"kowców i Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców, uzasadnia wi'c zarzut naruszenia art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Nale#y si' spodziewa(, #e w praktyce art. 11j „ustawy drogowej” mo#e spowodowa( skutek wr'cz odwrotny od zamierzonego. Trudno bowiem przyj$(, #e dzia"kowcy, którym w oparciu w/w przepis odmawia( si' b'dzie wyp"aty odszkodowa% za maj$tek oraz przyznania prawa do dzia"ki w odtworzonym rodzinnym ogrodzie dzia"kowym, pogodzili si' z tym faktem. W konsekwencji konflikty i protesty spo"eczne na tym tle s$ nieuniknione, a co za tym idzie, opó!nienie prowadzenia inwestycji drogowych jak najbardziej realne. Reasumuj$c nale#y stwierdzi(, i# art. 11j ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wprowadzony ustaw$ z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, mo#e by( uznany za sprzeczny z szeregiem zapisów Konstytucji. Wynika to zarówno z faktu ra#$cego naruszenia konstytucyjnie chronionych praw przys"uguj$cych dzia"kowcom i Polskiemu Zwi$zkowi Dzia"kowców, jak i dysproporcji, pomi'dzy zakresem ograniczenia praw osób prywatnych, a celem, jakiemu mia"oby to s"u#y(. St$d te# postulat jego zmiany, nale#y uzna( za w pe"ni uzasadniony. Maj$c na uwadze powy#sze proponuje si' co jest przedmiotem art. 1 aby w stosunku do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej mia"y zastosowanie przepisy art. 18, 19 i 20 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, a tym samym zosta"yby przywrócone okre&lone uprawnienia (w tym odszkodowawcze), których dzia"kowców pozbawi"a ostatnia nowelizacji „ustawy drogowej”. Równocze&nie proponuje si' (w art. 2) przyj$( rozwi$zanie pozwalaj$ce na dochodzenie przez dzia"kowców i Polski Zwi$zek Dzia"kowców analogicznych uprawnie%, w przypadku gdyby do czasu wej&cia w #ycie proponowanej ustawy nast$pi"y fakty likwidacji ogrodów dzia"kowych, na zasadach okre&lonych w dotychczasowym przepisie art. 11j.
4
Trudne do okre&lenia s$ ewentualne skutki finansowe przyj'cia ustawy, albowiem wnioskodawcom nie s$ znane plany inwestycji drogowych, które by"yby realizowane w oparciu o nieruchomo&ci zajmowane przez rodzinne ogrody dzia"kowe. Z pewno&ci$ przyj'cie proponowanego rozwi$zania uchroni bud#et pa%stwa i bud#et samorz$du terytorialnego od kosztów ewentualnych procesów s$dowych oraz odszkodowa% w sytuacji, gdy istnieje wysokie prawdopodobie%stwo niekonstytucyjno&ci dotychczasowej regulacji. Projekt ustawy nie jest obj'ty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 13 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2792/08
Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna w sprawie zgodno!ci poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (przedstawiciel wnioskodawców: pose" Marek Borowski) z prawem Unii Europejskiej Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa"y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z 2002 r., Nr 23, poz. 398 z pó!n. zm.) sporz$dza si' nast'puj$c$ opini':
1. Przedmiot projektu ustawy Projekt ma na celu zmian' ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 29, poz. 257, ze zmianami). Zmiana dotyczy przepisu, zgodnie z którym do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej nie stosuje si' art. 17-22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419, ze zmianami). Wnioskodawcy proponuj$ zaw'#enie zakresu tego wy"$czenia do art. 17, 21 i 22. W odró#nieniu od dotychczasowego stanu prawnego, nieruchomo&ci, które stanowi$ rodzinne ogrody dzia"kowe, by"yby obj'te zakresem obowi$zywania art. 18-20 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych. Przepisy te okre&laj$ okres, w jakim mo#e nast$pi( likwidacja ogrodu dzia"kowego, oraz zobowi$zania podmiotu, w interesie którego ona nast'puje (zapewnienie nieruchomo&ci zamiennej, za"o#enie nowego ogrodu oraz odtworzenie urz$dze% i budynków, wyp"ata odszkodowa% cz"onkom Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców oraz Polskiemu Zwi$zkowi Dzia"kowców). Projekt zawiera przepisy przej&ciowe oraz przewiduje wej&cie w #ycie ustawy po up"ywie 14 dni od jej og"oszenia.
2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj#tej proponowan$ regulacj$ Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii, o których mowa w projekcie. 3. Analiza za"o%e& projektu pod k$tem prawa Unii Europejskiej Materie, o których mowa w projekcie, pozostaj$ poza zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej. 4. Konkluzje Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych nie jest obj'ty prawem Unii Europejskiej. Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha! Królikowski
Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, wyw!aszczenie, ogrody dzia!kowe
2
Warszawa, 13 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2793/08 Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (przedstawiciel wnioskodawców: pose" Marek Borowski) jest projektem ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej Projekt ma na celu zmian' ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 29, poz. 257, ze zmianami). Zmiana dotyczy przepisu, zgodnie z którym do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej nie stosuje si' art. 17-22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419, ze zmianami). Wnioskodawcy proponuj$ zaw'#enie zakresu tego wy"$czenia do art. 17, 21 i 22. Projekt nie ma na celu wykonania prawa Unii Europejskiej. Projekt nie jest projektem ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej. Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha! Królikowski
Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, wyw!aszczenie, ogrody dzia!kowe
Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu ni#ej podpisani pos"owie wnosz$ projekt ustawy:
- o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy upowa#niamy pos"a Marka Borowskiego. (-) Bartosz Ar"ukowicz; (-) Marek Balicki; (-) Marek Borowski; (-) Andrzej Celi%ski; (-) Marian Filar; (-) Zdzis"awa Janowska; (-) Bo#ena Kotkowska; (-) Piotr Krzywicki; (-) Bogdan Lis; (-) Grzegorz Pisalski; (-) Jerzy Polaczek; (-) Jaros"aw Sellin; (-) Izabella Sierakowska; (-) Kazimierz Micha" Ujazdowski; (-) Jan Widacki.
Projekt
USTAWA z dnia
2008 r.
o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Art. 1. W ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 80, poz. 721, z pó!n. zm.1)) art. 11j otrzymuje brzmienie: „Art. 11j. Do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej nie stosuje si' art. 17, 21 i 22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1600).”. Art. 2. W przypadku likwidacji rodzinnego ogrodu dzia"kowego albo jego cz'&ci, w okresie od dnia 10 wrze&nia 2008 r. do dnia wej&cia w #ycie niniejszej ustawy, dokonanej w wyniku decyzji, o której mowa w art. 11j ustawy wymienionej w art. 1, dzia"kowcom oraz zwi$zkowi dzia"kowców przys"uguj$ odpowiednio uprawnienia okre&lone w art. 18, 19 i 20 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1600). Art. 3. Ustawa wchodzi w #ycie po up"ywie 14 dni od dnia og"oszenia.
1)
Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz.U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2124, z 2005 r. Nr 113, poz. 954 i Nr 267, poz.. 2251, z 2006 r. Nr 220,poz. 1601, z 2007 r. Nr 23, poz. 136 i Nr 112, poz. 767 oraz o 2008 r. Nr 154, poz. 958.
UZASADNIENIE Celem projektowanej ustawy jest skorygowanie przepisu art. 11j ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, który pozbawia dzia"kowców mo#liwo&ci ochrony ich w"asno&ci, w tym odszkodowania za mienie (nasadzenia, urz$dzenia, obiekty itp.) b'd$ce na terenie nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe, przejmowanych w wyniku decyzji o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej. Dokonana w dniu 25 lipca 2008 r. nowelizacja ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 154, poz. 953) niew$tpliwie s"u#y u"atwieniu realizacji inwestycji drogowych, lecz takie u"atwienia nie powinny odbywa( si' kosztem obywateli i organizacji (Polski Zwi$zek Dzia"kowców), których maj$tek by"by przejmowany bez odpowiednich rekompensat i odszkodowa%. Powy#sze rozwi$zanie spotka"o si' ze zrozumia"$ krytyk$ dzia"kowców oraz reprezentuj$cych ich instytucji (Krajowa Rada) tym bardziej, #e z uwagi na tryb przyj'cia tego przepisu (poprawka poselska przyj'ta w ko%cowym etapie prac komisyjnych) odby"o si' to bez wiedzy statutowych organów zrzeszaj$cych cz"onków Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców. W ocenie wnioskodawców niniejszego projektu zakres, wprowadzonego przez art. 11j ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wy"$czenia stosowania przepisów ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (art. 17-22) jest zbyt szeroki. Obj$" on bowiem nie tylko przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych dotycz$ce terminu odtworzenia ogrodu, ale wszystkie normy zawarte w art. 1722 ustawy gwarantuj$ce wyp"aty odszkodowa% za maj$tek dla Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców i dzia"kowców oraz odtworzenie ogrodu. Jednocze&nie nie wprowadzono #adnych przepisów, które dostosowywa"yby regulacje tzw. „ustawy drogowej”, do specyficznych rozwi$za% prawnych zawartych w ustawie o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, w szczególno&ci dotycz$cych odr'bnej w"asno&ci naniesie% i nasadze% przys"uguj$cych dzia"kowcom oraz Polskiemu Zwi$zkowi Dzia"kowców, a tak#e odtworzenia rodzinnych ogrodów dzia"kowych i uzyskania przez dzia"kowca dzia"ki zamiennej w przypadku likwidacji rodzinnych ogrodów dzia"kowych. W zaistnia"ej sytuacji nowym przepisom mo#na postawi( przynajmniej kilka zarzutów niekonstytucyjno&ci, nie mówi$c ju# o naruszeniu podstawowych zasad wspó"#ycia spo"ecznego. Nast$pi"o bowiem wprowadzenie mo#liwo&ci wyw"aszczenia z maj$tku prywatnego bez prawa do uzyskania odszkodowania z tego tytu"u. Skutkiem wej&cia w #ycie nowych rozwi$za% jest mo#liwo&( przeprowadzenia wyw"aszczenia dzia"kowców z w"asno&ci naniesie% i nasadze%,
2
tj. maj$tku zainwestowanego przez nich na dzia"kach, bez prawa do odszkodowa%. Zmiana przewiduje bowiem wy"$czenie stosowania art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, zgodnie z którym „Podmiot, w którego interesie nast$pi likwidacja rodzinnego ogrodu dzia"kowego, zobowi$zany jest wyp"aci( cz"onkom Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców odszkodowanie za sk"adniki maj$tkowe znajduj$ce si' na dzia"kach, a stanowi$ce ich w"asno&(”. Jednocze&nie w „ustawie drogowej” nie zawarto #adnych szczególnych regulacji odnosz$cych si' do praw dzia"kowców, za& ogólne zasady jako nieprzystaj$ce do rozwi$za% prawnych zawartych w ustawie o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, nie daj$ podstaw do #$dania takich odszkodowa%. Ustawa przewiduje bowiem mo#liwo&( przyznawania odszkodowa% wy"$cznie za prawa do nieruchomo&ci. Tymczasem, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych „Nasadzenia, urz$dzenia i obiekty znajduj$ce si' na dzia"ce, wykonane lub nabyte ze &rodków finansowych u#ytkownika dzia"ki, stanowi$ jego w"asno&(”. W ustawie o rodzinnych ogrodach dzia"kowych wprowadzono wi'c wyj$tek od zawartej w art. 48 Kodeksu cywilnego zasady powi$zania w"asno&ci naniesie% z w"asno&ci$ nieruchomo&ci. Ustawa nie przewiduje za& takiej sytuacji, w konsekwencji dzia"kowy nie b'd$cy w"a&cicielami ani te# u#ytkownikami wieczystymi nieruchomo&ci, s$ pozbawieni mo#liwo&ci ubiegania si' o odszkodowanie z tytu"u wyw"aszczenia ze swej w"asno&ci. Wydaje si', #e mo#na wskaza( na sprzeczno&( takiego rozwi$zania z art. 21 ust. 2 i art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Niezale#nie od powy#szego nale#y zauwa#y( bezpodstawne zró#nicowanie sytuacji prawnej dzia"kowców ze wzgl'du na cel, dla którego realizacji nast'puje likwidacja ogrodu dzia"kowego - a wi'c naruszenie art. 32 ust. 2 Konstytucji RP. O ile bowiem generalnie ka#dy z dzia"kowców na podstawie ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych ma prawo do odszkodowania w przypadku likwidacji rodzinnych ogrodów dzia"kowych za odj'cie w"asno&ci maj$tku zgromadzonego na dzia"ce, o tyle dzia"kowcy z ogrodu likwidowanego na podstawie przepisów „ustawy drogowej” prawa takiego zostali pozbawieni. Analogicznie przedstawia si' sytuacja z prawem do otrzymania dzia"ki zamiennej w odtworzonym ogrodzie dzia"kowym. Podobne uwagi, co do naruszenia zasady konstytucyjnej ochrony w"asno&ci, jak w przypadku dzia"kowców, mo#na podnie&( w stosunku do zapisów ustawy odnosz$cych si' do maj$tku Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców. Równie# tutaj nowelizacja nie uwzgl'dnia szczególnej sytuacji prawnej, jaka ma miejsce w przypadku maj$tku Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców w ogrodach dzia"kowych, których tereny nie s$ jego w"asno&ci$ a przynajmniej nie znajduj$ si' w jego u#ytkowaniu wieczystym. Nieuwzgl'dnienie przewidzianego w art. 15 ust. 1 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych szczególnego wyj$tku od, zawartej w art. 48 Kodeksu cywilnego, zasady powi$zania w"asno&ci naniesie% z w"asno&ci$ nieruchomo&ci, powoduje, #e w przypadku ponad 35% z 44 tys. ha
3
terenów rodzinnych ogrodów dzia"kowych Zwi$zek móg"by zosta( wyw"aszczony z w"asno&ci w stosunku do infrastruktury ogrodowej bez prawa do odszkodowania, a wi'c z naruszeniem art. 21 ust. 2 i art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Kolejny zarzut o charakterze konstytucyjnym, który mo#na podnie&( w stosunku do art. 11j „ustawy drogowej”, ma zwi$zek z brakiem proporcjonalno&ci, pomi'dzy zakresem ograniczenia praw dzia"kowców i Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców gwarantowanych ustaw$ o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, a celami jakim s"u#y( ma nowy przepis. Brak proporcjonalno&ci pomi'dzy celem przepisu, a ograniczeniem praw maj$tkowych dzia"kowców i Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców, uzasadnia wi'c zarzut naruszenia art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Nale#y si' spodziewa(, #e w praktyce art. 11j „ustawy drogowej” mo#e spowodowa( skutek wr'cz odwrotny od zamierzonego. Trudno bowiem przyj$(, #e dzia"kowcy, którym w oparciu w/w przepis odmawia( si' b'dzie wyp"aty odszkodowa% za maj$tek oraz przyznania prawa do dzia"ki w odtworzonym rodzinnym ogrodzie dzia"kowym, pogodzili si' z tym faktem. W konsekwencji konflikty i protesty spo"eczne na tym tle s$ nieuniknione, a co za tym idzie, opó!nienie prowadzenia inwestycji drogowych jak najbardziej realne. Reasumuj$c nale#y stwierdzi(, i# art. 11j ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wprowadzony ustaw$ z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, mo#e by( uznany za sprzeczny z szeregiem zapisów Konstytucji. Wynika to zarówno z faktu ra#$cego naruszenia konstytucyjnie chronionych praw przys"uguj$cych dzia"kowcom i Polskiemu Zwi$zkowi Dzia"kowców, jak i dysproporcji, pomi'dzy zakresem ograniczenia praw osób prywatnych, a celem, jakiemu mia"oby to s"u#y(. St$d te# postulat jego zmiany, nale#y uzna( za w pe"ni uzasadniony. Maj$c na uwadze powy#sze proponuje si' co jest przedmiotem art. 1 aby w stosunku do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej mia"y zastosowanie przepisy art. 18, 19 i 20 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych, a tym samym zosta"yby przywrócone okre&lone uprawnienia (w tym odszkodowawcze), których dzia"kowców pozbawi"a ostatnia nowelizacji „ustawy drogowej”. Równocze&nie proponuje si' (w art. 2) przyj$( rozwi$zanie pozwalaj$ce na dochodzenie przez dzia"kowców i Polski Zwi$zek Dzia"kowców analogicznych uprawnie%, w przypadku gdyby do czasu wej&cia w #ycie proponowanej ustawy nast$pi"y fakty likwidacji ogrodów dzia"kowych, na zasadach okre&lonych w dotychczasowym przepisie art. 11j.
4
Trudne do okre&lenia s$ ewentualne skutki finansowe przyj'cia ustawy, albowiem wnioskodawcom nie s$ znane plany inwestycji drogowych, które by"yby realizowane w oparciu o nieruchomo&ci zajmowane przez rodzinne ogrody dzia"kowe. Z pewno&ci$ przyj'cie proponowanego rozwi$zania uchroni bud#et pa%stwa i bud#et samorz$du terytorialnego od kosztów ewentualnych procesów s$dowych oraz odszkodowa% w sytuacji, gdy istnieje wysokie prawdopodobie%stwo niekonstytucyjno&ci dotychczasowej regulacji. Projekt ustawy nie jest obj'ty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 13 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2792/08
Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna w sprawie zgodno!ci poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (przedstawiciel wnioskodawców: pose" Marek Borowski) z prawem Unii Europejskiej Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa"y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z 2002 r., Nr 23, poz. 398 z pó!n. zm.) sporz$dza si' nast'puj$c$ opini':
1. Przedmiot projektu ustawy Projekt ma na celu zmian' ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 29, poz. 257, ze zmianami). Zmiana dotyczy przepisu, zgodnie z którym do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej nie stosuje si' art. 17-22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419, ze zmianami). Wnioskodawcy proponuj$ zaw'#enie zakresu tego wy"$czenia do art. 17, 21 i 22. W odró#nieniu od dotychczasowego stanu prawnego, nieruchomo&ci, które stanowi$ rodzinne ogrody dzia"kowe, by"yby obj'te zakresem obowi$zywania art. 18-20 ustawy o rodzinnych ogrodach dzia"kowych. Przepisy te okre&laj$ okres, w jakim mo#e nast$pi( likwidacja ogrodu dzia"kowego, oraz zobowi$zania podmiotu, w interesie którego ona nast'puje (zapewnienie nieruchomo&ci zamiennej, za"o#enie nowego ogrodu oraz odtworzenie urz$dze% i budynków, wyp"ata odszkodowa% cz"onkom Polskiego Zwi$zku Dzia"kowców oraz Polskiemu Zwi$zkowi Dzia"kowców). Projekt zawiera przepisy przej&ciowe oraz przewiduje wej&cie w #ycie ustawy po up"ywie 14 dni od jej og"oszenia.
2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj#tej proponowan$ regulacj$ Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii, o których mowa w projekcie. 3. Analiza za"o%e& projektu pod k$tem prawa Unii Europejskiej Materie, o których mowa w projekcie, pozostaj$ poza zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej. 4. Konkluzje Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych nie jest obj'ty prawem Unii Europejskiej. Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha! Królikowski
Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, wyw!aszczenie, ogrody dzia!kowe
2
Warszawa, 13 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2793/08 Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (przedstawiciel wnioskodawców: pose" Marek Borowski) jest projektem ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej Projekt ma na celu zmian' ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 29, poz. 257, ze zmianami). Zmiana dotyczy przepisu, zgodnie z którym do nieruchomo&ci stanowi$cych rodzinne ogrody dzia"kowe obj'tych decyzj$ o zezwoleniu na realizacj' inwestycji drogowej nie stosuje si' art. 17-22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach dzia"kowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419, ze zmianami). Wnioskodawcy proponuj$ zaw'#enie zakresu tego wy"$czenia do art. 17, 21 i 22. Projekt nie ma na celu wykonania prawa Unii Europejskiej. Projekt nie jest projektem ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej. Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha! Królikowski
Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, wyw!aszczenie, ogrody dzia!kowe
