ο ρόλος των γεωγραφικών

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Περιεχόμενα Περιεχόμενα..................................................................................................................1 Εισαγωγή.......................................................................................................................2 Κεφάλαιο 1. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών .................................................3 1.1. Ορισμός των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών..............................3 1.2. Σύντομη Ιστορική Αναδρομή...........................................................................4 1.3. Βασικές Αρχές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών...................7 1.4. Τα Συστατικά των Γ. Σ. Π. ...............................................................................8 1.5. Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών..........................................................................................................11 1.6. Εφαρμογές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών.......................12 Κεφάλαιο 2. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση..................................................................14 2.1. Η έννοια............................................................................................................14 2.2. Κριτήρια επιτυχούς υιοθέτησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ..........15 2.3. Σχεδιασμός και αρχιτεκτονική ηλεκτρονικής διακυβέρνησης....................17 Κεφάλαιο 3. Το εργαλείο των Γ. Σ. Π. & η ηλεκτρονική διακυβέρνηση ...............20 3.1. Η αξιοποίηση των Γ. Σ. Π. από την Δημόσια Διοίκηση................................20 3.2. Προϋποθέσεις αξιοποίησης & σχεδιασμού του εργαλείου Γ. Σ. Π..............22 3.3. Οφέλη από την αξιοποίηση Γ. Σ. Π. ..............................................................24 3.4. Παραδείγματα εφαρμογών στην Ελλάδα......................................................25 Αντί επιλόγου...............................................................................................................39 Βιβλιογραφία...............................................................................................................41

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Εισαγωγή Η δυνατότητα συλλογής και αποθήκευσης δεδομένων από πολύ διαφορετικές πηγές συνεχώς αυξάνεται. Η τεχνολογία των υπολογιστών και, ειδικότερα, των επικοινωνιών και της πληροφορικής προσδίδει επαναστατικές διαστάσεις στο θέμα της συλλογής, διαχείρισης και αποθήκευσης της πληροφορίας, αλλά και στη διάθεσή της. Η ταχύτητα και αποδοτικότητα των ηλεκτρονικών συστημάτων συλλογής και μετάδοσης ή μεταφοράς της πληροφορίας με το συνδυασμό των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών οδηγούν τη διοίκηση και τους πολίτες να αναπτύσσουν νέες αντιλήψεις σε ότι αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις στη χρήση της πληροφορίας αλλά και στη αναπαράσταση και στο συνδυασμό της με άλλα τελείως διαφορετικά δεδομένα διαφορετικών πηγών εύκολα, γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτές οι δυνατότητες επηρεάζουν τις δραστηριότητες όλου του μηχανισμού της διοίκησης και του τρόπου παροχής υπηρεσιών προ τους πολίτες. Αλλάζουν τα πάντα από την ταχύτητα διεκπεραίωσης μιας υπόθεσης έως την διαχείριση των κινδύνων. Στη διαχείριση των πληροφοριών στο χώρο της διοίκησης από το τοπικό μέχρι το εθνικό επίπεδο καθοριστικός είναι ο ρόλος των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών είναι πλέον ο χάρτης της εποχής της τεχνολογίας. Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε τις έννοιες

της

ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Η

διερεύνηση

εστιάζει

στη

δυναμική

αυτών

των

εργαλείων

και

τα

πλεονεκτήματά τους για την αξιοποίησή τους από τον κρατικό μηχανισμό σε κάθε τομέα.

2

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Κεφάλαιο 1. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών

1.1. Ορισμός των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών Ένας ενδιαφέρον ορισμός για τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών/ Γ. Σ. Π. (Geographical Information System/ G.I.S.) τους αποδίδει τον χαρακτηρισμό του χάρτη της εποχής της τεχνολογίας,1 καθώς λειτουργεί ως «δυναμικό εργαλείο» συγκέντρωσης, αποθήκευσης, διαχείρισης, ανάκτησης, μετασχηματισμού και απεικόνισης χωρικών δεδομένων από τον πραγματικό κόσμο.2 Προχωρώντας σε μια ενδελεχή ανάλυση των συστατικών όρων του Γεωγραφικού

Συστήματος

Πληροφοριών

οδηγούμαστε

στις

παρακάτω

καταγραφές:3 Γεωγραφικά (Γ): Αναφέρεται στην χωρική ταυτότητα ή στον εντοπισμό συγκεκριμένων διακριτικών οντοτήτων (αντικειμένων) στην επιφάνεια γης αλλά και κάτω από αυτή. Συστήματα (Σ): Αναφέρεται στην ύπαρξη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού και στην αμφίδρομη σχέση του με τις μονάδες υπολογιστών και λογισμικών, καθώς τα μονάδες και λογισμικά συλλέγουν, επεξεργάζονται και παρουσιάζουν δεδομένα απαραίτητα στη λήψη αποφάσεων από το εκάστοτε επιστημονικό προσωπικό.

Υφαντής Ι. και Σαββαϊδης Π. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: ολοκληρωμένη

1

διαχείριση εφαρμογών. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://gserver.civil.auth.gr/gisacad.doc. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/06/2006]. Barrough, P.A. Principles of geographical information systems for land resources assesment.

2

Oxford: Clarendon Press, 1992. & Barrough, P.A and McDonnell A. Principles of geographical information systems. New York: Oxford University Press,2000. 3

Αλεξέκης, Δημήτρης και Κουλή, Μαριά. Εργαστήριο Γεωγραφικών Συστημάτων

Πληροφοριών

–

GIS.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://eclass.chania.teicrete.gr/TF3104/document/gis_notes2005.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 23/06/2006].

3

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Πληροφοριών (Π): Αναφέρεται στην ύπαρξης των πληροφοριών εκείνων που κρίνονται αναγκαίες στην διαδικασία λήψης αποφάσεων. Πληροφορίες που προκύπτουν από τη συλλογή, την επεξεργασία και την ερμηνεία των δεδομένων. 1.2. Σύντομη Ιστορική Αναδρομή Η ιστορία4 των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών ξεκινά το 1960. Το πρώτο Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών δημιουργήθηκε στον Καναδά στα πλαίσια ενός προγράμματος του υπουργείου γεωργίας με το όνομα CGIS, (Canada Geographic Information System ) από τον άγγλο Roger Tomlinson, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. 5 Τα πρώτα χρόνια τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από κυβερνητικούς και στρατιωτικούς οργανισμούς. Η δεκαετία του 1970 είναι η περίοδος της μεγάλης ανάπτυξης των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Η παράλληλη δημιουργία του οικολογικού κινήματος και η απόφαση κυβερνητικών οργανισμών για όλο και περισσότερο έλεγχο στην χρήση γης, κατέστησε σχεδόν επιτακτική την ανάγκη ανάπτυξης αξιόπιστων συστημάτων, τα οποία όχι μόνο θα αποθήκευαν τα δεδομένα, αλλά θα τα διαχειρίζονταν και θα τα επεξεργάζονταν στον επιθυμητό χρόνο. Συνέπεια αυτών, η δημιουργία των πρώτων εμπορικών επιχειρήσεων κατασκευής του απαραίτητου λογισμικού (esri6 , Intergraph7) οι οποίες Κίκιρας

4

Παναγιώτης.

τεχνολογία

και

τις

Γεωγραφικά εφαρμογές

Συστήματα

τους.

Πληροφοριών:

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

εισαγωγή στο

web,

στην URL:

http://www.mlab.ntua.gr/kikiras/downloads/papers/gis_uth.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 16/06/2006]. 5

Wikipedia the free encyclopedia. Geographic Inormation System [Τεκμήριο διαθέσιμο στο

web,

URL:http://en.wikipedia.org/wiki/Gis#History_of_development.

Ημερομηνία

τελευταίας πρόσβασης 20/06/2006/.] 6

Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της esri

URL: http://www.esri.com/ 7

Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της

Intregraph URL: http://www.intergraph.com/

4

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

προχωρούν στην ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά “off-the-self” GIS λογισμικού. Προσπάθειες που ευνοούνται από την ταυτόχρονη ανάπτυξη των υπολογιστών Παράλληλα πραγματοποιούνται, στην Οτάβα του Καναδά, τα πρώτα δύο συνέδρια για τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, υπό την αιγίδα της National Geographical Society8 (Διεθνούς Γεωγραφικής Ένωσης) και της UNESCO. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε εκείνη την εποχή γύρω από τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών είναι ότι στο πρώτο συνέδριο έλαβαν μέρος μόλις 40 σύνεδροι. Το σύνολο, δηλ. των επιστημόνων που εκείνη την εποχή είχαν σχέση με τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Στα πλαίσια του συνεδρίου αυτού γράφτηκε το πρώτο βιβλίο για τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, το οποίο και παρουσιάστηκε στο συνέδριο του 1972. Από το 1972 και μετά τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών μπαίνουν στο πρόγραμμα σπουδών πανεπιστημίων σε Ευρώπη και Βόρειο Αμερική. Μετά από αυτή την ενέργεια τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία της πρώτης γενιάς εξειδικευμένων στα Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, στελεχών. Από κει και πέρα τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών είναι άμεσα συνδεδεμένα με την ανάπτυξη των Η/Υ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, το λογισμικό των Γ. Σ. Π. δέχτηκε σημαντικές βελτιώσεις και σε συνδυασμό με την αύξηση της ταχύτητας και της αποθηκευτικής ικανότητας των workstations και των personal Η/Υ, τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών έγιναν πιο προσιτά οικονομικά αλλά κυρίως πιο αποτελεσματικά και παραγωγικά με την αρωγή της τεχνολογίας. Σήμερα, σύμφωνα με σχετική μελέτη της γνωστής εταιρείας αναλύσεων Frost & Sullivan9, το μέγεθος της βιομηχανίας των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α. (USD) και προβλέπει αύξηση της αξίας της αγοράς κατά 5% ετησίως. Επίσης προβλέπεται, σύμφωνα 8

Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της

National Geographical Society URL: http://www.nationalgeographic.com/ 9

Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της frost

& Sullivan URL: http://www.frost.com/prod/servlet/frost-home.pag.

5

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

με μελέτες εταιρειών όπως της Andersen Consulting και της IBM, ότι τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών θα αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα αλλαγών σε πάρα πολλούς τύπους οργανισμών τα επόμενα χρόνια και περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο αυτό μπορεί να υλοποιηθεί. Tο περιοδικό Business Week, στο τεύχος του Ιουλίου του 1997, χαρακτηρίζει την ανάπτυξη των Γ. Σ. Π. ως μια “ήρεμη” επανάσταση, που λαμβάνει χώρα και η οποία πρόκειται να επηρεάσει τις ζωές όλων μας.10 Σε σύνολο 192 κρατών τα 120 έχουν δημιουργήσει υποδομές σχετικές με τα χωρικά δεδομένα. Τα μισά από τα κράτη αυτά έχουν προχωρήσει και

στην

κατάρτιση καταλόγων πηγών βασικών δεδομένων, τα οποία μπορούν να αναζητηθούν στο Διαδίκτυο.11

Κίκιρας

10

Παναγιώτης.

τεχνολογία

και

τις

Γεωγραφικά εφαρμογές

Συστήματα

τους.

Πληροφοριών:

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

εισαγωγή στο

web,

στην URL:

http://www.mlab.ntua.gr/kikiras/downloads/papers/gis_uth.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 16/06/2006]. 11

Crompvoets, Joep and Bregt, Arnold. World Status of National Spatial Data Clearinghouses.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

URL:http://urisa.org/Journal/protect/APANo1/crompvoets.pdf.

στο Ημερομηνία

web, τελευταίας

πρόσβασης 23/06/2006].

6

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

1.3. Βασικές Αρχές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών Η λειτουργία των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών βασίζεται σε μια βάση δεδομένων, η οποία περιέχει πολλαπλά πληροφοριακά επίπεδα. Επίπεδα που αφορούν την ίδια γεωγραφική περιοχή. Κάθε ένα από αυτά τα επίπεδα, περιλαμβάνει είτε επεξεργασμένα είτε μη επεξεργασμένα δεδομένα, όπως τοπογραφικά δορυφορικά είτε περιγραφικές πληροφορίες. Όλα τα παραπάνω επίπεδα, είναι αυστηρά προσανατολισμένα σε ένα κοινό γεωγραφικό σύστημα, ώστε να καθίσταται δυνατός ο συνδυασμός ορισμένων ή όλων, ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη. Ο αντικειμενικός σκοπός της συλλογής και αποθήκευσης των δεδομένων σε μια βάση δεδομένων, είναι η συσχέτιση γεγονότων και καταστάσεων, τα οποία πρώτα ήταν χωριστά. Για παράδειγμα, όλοι οι δρόμοι μπορεί να είναι σε διαφορετικό επίπεδο και όλα τα ποτάμια σε ένα άλλο επίπεδο. Τα κύρια επίπεδα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν περαιτέρω σε υποεπίπεδα π.χ. τύποι δρόμων εθνικοί.12 Τα

Γεωγραφικά

Συστήματα

Πληροφοριών

λοιπόν,

αποθηκεύουν

πληροφορίες με την μορφή επιπέδων και αποδίδουν αυτές τις πληροφορίες σε μορφή χάρτη. Έχουν τη δυνατότητα να περιέχουν πληροφορίες αναφορικά με τον πληθυσμό, τα μεταφορικά μέσα, τα πολιτικά όρια, τα εδάφη, τα νερά κτλ. Η γεωγραφία είναι αυτή που ενώνει τα επίπεδα αυτά, ενώ τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών είναι το εργαλείο το οποίο καθιστά δυνατή τη διασάφηση και την κατανόηση της σχέσης μεταξύ αυτών των επιπέδων πληροφοριών με τον τελικό σκοπό τη λήψη αποφάσεων.

12

Αλεξέκης, Δημήτρης και Κουλή, Μαρία. Εργαστήριο Γεωγραφικών Συστημάτων

Πληροφοριών

–

GIS.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://eclass.chania.teicrete.gr/TF3104/document/gis_notes2005.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 23/06/2006].

7

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

1.4. Τα Συστατικά των Γ. Σ. Π. Για να τεθεί σε λειτουργία και να υπάρχει αποτελεσματικό ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών καλείται να πληροί μια σειρά από προϋποθέσεις. συγκεκριμένά:13 Τεχνολογία (Υλικό & Λογισμικό). Στην κατηγορία του υλικού εντάσσονται τα συστήματα Η/Υ, τα οποία αποτελούν τη βάση όπου τρέχει το λογισμικό των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε έναν προσωπικό υπολογιστή ή ένα σταθμός σταθμό εργασίας. Επιπλέον εντάσσεται ένα σύστημα απεικόνισης, το οποίο διαθέτει την απαραίτητη τεχνολογία, ώστε να υποστηρίζει έγχρωμες γραφικές απεικονίσεις υψηλής

ανάλυσης,

αλλά

και

ένα

σύστημα

αποθήκευσης

χωρητικότητας. Αναγκαία είναι και η ύπαρξη ενός συστήματος

μεγάλης εισαγωγής

δεδομένων π.χ. σαρωτές. Επίσης, χρειάζεται και ένα σύστημα παρουσίασης των αποτελεσμάτων σε έντυπη μορφή π.χ. εκτυπωτές. Τέλος, δεδομένου ότι τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών μπορούν να λειτουργούν είτε σε περιβάλλον internet, είτε σε intranet για την διάθεση και διανομή της γεωγραφικής πληροφορίας, έτσι ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των τυχών χρηστών, χωρίς να τίθεται θέμα ασφάλειας δεδομένων, χρειάζεται και δίκτυο.14

13

GIS

Lounge.

What

is

GIS.

http://gislounge.com/library/introgis.shtml.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

Ημερομηνία

στο

τελευταίας

web,

URL:

πρόσβασης

22/06/2005]. Καθώς και Δογάνης, Θάνος. Εφαρμογές Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://paravantis.com/gis_mpe.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22/06/2006]. 14

Τζιαχρής Παναγιώτης κ.ά. Τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (gis) σε

περιβάλλον

intranet

και

internet.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

http://www.hellasgi.gr/1oSynedrio/papers/parasx1/Parasx1.pdf.

στο

Ημερομηνία

web,

URL:

τελευταίας

πρόσβασης 22/06/2006].

8

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Στην

κατηγορία

του

λογισμικού

των

Γεωγραφικών

Συστημάτων

Πληροφοριών εντάσσονται λογισμικά που να μπορούν να υποστηρίξουν διαδικασίες όπως η ψηφιοποίηση, η αποθήκευση, η επεξεργασία, η ανάλυση δεδομένων, με απώτερο σκοπό την παραγωγή πληροφοριών. Πληροφορίες έτοιμες για παρουσίαση σε οθόνη, σε χαρτί ή σε άλλο αποθηκευτικό μέσο (ή μέσο παρουσίασης). Στα πλέον διαδεδομένα προϊόντα λογισμικού ανήκουν τα MAPINFO15, ARC/info16 κ.ά. Ακόμα υπάρχουν και freeware προγράμματα τα οποία αναπτύσσονται υπό την αιγίδα της OPENGIS Consortium17. Τέλος κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη ενός λογισμικού δημιουργίας Βάσης Δεδομένων. Δεδομένα. Τα δεδομένα χωρίζονται σε δυο κύριες ενότητες, τα δεδομένα που εισάγονται και χρησιμοποιούνται στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, στα χωρικά δεδομένα και στα μη χωρικά ή περιγραφικά δεδομένα. Τα χωρικά δεδομένα διατίθενται πλέον κυρίως σε ψηφιακή μορφή. Κυβερνητικές υπηρεσίες έχουν συνήθως την ευθύνη για την διάθεση αυτών των δεδομένων. Στην Ελλάδα τέτοιες υπηρεσίες είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών κ.ά. Τέλος κύρια πηγή δεδομένων αποτελούν οι δορυφορικές εικόνες, που προέρχονται από λήψεις δορυφόρων. Σημειακά χωρικά δεδομένα ονομάζεται ονομάζονται τα δεδομένα η χωρική πληροφορία όταν αναπαριστάται από σημεία, π.χ. όταν περιγράφονται χαρακτηριστικά όπως τηλεφωνικός θάλαμος, αεροδρόμιο, δέντρα κ.ά. Γραμμικά χωρικά δεδομένα ονομάζονται τα δεδομένα η χωρική πληροφορία όταν αναπαριστάται από γραμμές, όταν πρόκειται για χαρακτηριστικά όπως ποτάμια, δρόμοι κτλ και. Τέλος η χωρική πληροφορία αναπαριστάται από πολύγωνα (περιοχές), όταν πρόκειται για αντικείμενα όπως νομοί, λίμνες κ.ά. Τα χωρικά δεδομένα μετατρέπονται σε ψηφιακή μορφή κατάλληλη για χρήση από τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και μπορούν να έχουν δύο μορφές: Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της MAP Info URL: http://www.mapinfo.com/ 16 Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της MAP Symbols URL: http://www.mapsymbols.com/ 17 Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στην ιστοσελίδα της OPEN Geospatial Consortium URL: http://www.opengeospatial.org/. 15

9

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Μορφή διανύσματος ή πολυγώνου. Η δομή αυτή έχει ως βασική μονάδα το διάνυσμα και είναι κατάλληλη στις περιπτώσεις, όπου τα χωρικά δεδομένα είναι δυνατό να ορισθούν ακριβώς με τη χρήση γραμμών και όταν επιδιώκεται ο ακριβής εντοπισμός των αντικειμένων στο χώρο Μορφή κανάβου στη δομή αυτή, ο χώρος υποδιαιρείται σε όμοια τετράγωνα. Η θέση ενός σημείου ορίζεται από την γραμμή και την στήλη του κανάβου το οποίο εμπίπτει. Τα μη χωρικά ή περιγραφικά δεμένα περιγράφουν τις ιδιότητες των αντικειμένων. Για παράδειγμα, ένα περιγραφικό δεδομένο που σχετίζεται με έναν δρόμο μπορεί να είναι το όνομά του, το πλάτος του, ημερομηνία κατασκευής του κ.ά. Τα περιγραφικά δεδομένα αποθηκεύονται σε μια βάση δεδομένων, η οποία με την σειρά της αποθηκεύεται σε χωριστό σημείο από το γραφικό τμήμα του χάρτη και συνδέεται με αυτό με εσωτερικούς δεσμούς. Ανθρώπινο δυναμικό. Αποτελείται από το προσωπικό το οποίο χειρίζεται το εκάστοτε Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών, π.χ. τεχνικοί, επιστήμονες, σύμβουλοι, χαρτογράφοι κ.ά., καθώς και οι χρήστες των χαρτών, οι οποίοι συμμετέχουν στην δομή των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών αφού αυτοί είναι οι τελικοί καταναλωτές. Διαδικασίες. Η λειτουργία ενός Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών στους κόλπους ενός οργανισμού είναι συνάρτηση μιας σειράς από κανόνες του εκάστοτε οργανισμού φορέα και σχέδια λειτουργίας, τα οποία στόχο έχουν την διασφάλιση της επιτυχούς λειτουργίας του. Αρχικά λοιπόν, κρίνεται απαραίτητη η συλλογή πληροφοριών (παλαιοί χάρτες, αεροφωτογραφίες, δορυφορικές εικόνες, απογραφές, δειγματοληψίες κ.ά.). Ακολουθεί η επεξεργασία αυτών των πληροφοριών και η ομοιογενοποίηση τους. Έπειτα χρειάζεται ανάλυση τους, ώστε να δημιουργηθούν μοντέλα και συσχετίσεις. Τέλος, η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων (χάρτες, αναφορές κ.ά.).

10

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

1.5. Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών Τα κύρια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών ενδεικτικά είναι: 18 Πλεονεκτήματα •

Τα δεδομένα διατίθενται σε ψηφιακή μορφή με αποτέλεσμα να καταλαμβάνουν μικρό αποθηκευτικό χώρο.

•

Χαρτογραφούν, μοντελοποιούν, αναζητούν και αναλύουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων μέσα σε μία απλή στη δομή της βάση δεδομένων.

•

Επιτρέπουν το συνδυασμό χωρικών και περιγραφικών δεδομένων για τον εκάστοτε γεωγραφικό χώρο.

•

Παρέχουν τη δυνατότητα διαρκούς και μη χρονοβόρας ενημέρωσης της βάσης δεδομένων, η οποία επιτρέπει τον αποτελεσματικό εντοπισμό και την ανάλυση των μεταβολών. Μεταβολές που έλαβαν χώρα μεταξύ δύο ή περισσοτέρων χρονικών περιόδων.

•

Μειώνουν την ανάγκη χειρονακτικών διαδικασιών.

Πέρα

όμως

από

τα

πλεονεκτήματα

τα

κύρια

μειονεκτήματα

των

Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών είναι: •

Το αρχικό κόστος απόκτησης συστήματος είναι αρκετά υψηλό.

•

Η αποτελεσματική χρήση του συστήματος απαιτεί άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό.

•

Η εκπαίδευση είναι χρονοβόρα διαδικασία και απαιτεί γνώσεις διάφορων κλάδων, π.χ. πληροφορικής, στατιστικής, μαθηματικά, χαρτογραφία κ.ά. Συνήθως

18

όμως

οι

ενδιαφερόμενοι

προέρχονται

από

άλλους

Μηλιαρέσης, Γ. Ειδικές εφαρμογές στο ArcGIS. Αθηνά: Ίων, 2006. Καθώς και Αλεξέκης,

Δημήτρης και Κουλή, Μαρία. Εργαστήριο Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών – GIS.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://eclass.chania.teicrete.gr/TF3104/document/gis_notes2005.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 23/06/2006].

11

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

επιστημονικούς κλάδους π.χ. γεωλογία, βιολογία κ.ά. και δεν κατέχουν το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων στους κλάδους που προαναφέρθηκαν. •

Χρειάζονται

χρονοβόρα

διαδικασία

για

την

επιβεβαίωση

της

ακεραιότητας των πληροφοριών.

1.6. Εφαρμογές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών Η απαίτηση για τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων, αναφορικά με τα προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με γεωγραφικά δεδομένα, οδήγησε στην ανάπτυξη εφαρμογών Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών για ένα ευρύτατο φάσμα παραγωγικών τομέων. Ενδεικτικά αναφέρονται:19

ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Επιχειρήσεις

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Τράπεζες και Ασφάλειες, ΜΜΕ, Real

Επικοινωνίες Στρατός - Άμυνα

Estate Υπηρεσίες προσδιορισμού θέσης Σύστημα Διοίκησης & Ελέγχου, Εθνική

Δημόσια Διοίκηση

Ασφάλεια Κυβερνητικές Υπηρεσίες (Υπουργείο Περιβάλλοντος

Χωροταξίας

και

Δημοσίων Έργων & Υπουργείο Υγείας και

Κοινωνικής

Πολιτική πυρκαγιών, περιοχών) Διαχείριση

Επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας

Αλληλεγγύης),

Προστασίας σχέδια

(διαχείριση εκκένωσης

δικτύων

νερού,

ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου, νερού, 19

Κίκιρας Παναγιώτης. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: εισαγωγή στην

τεχνολογία

και

τις

εφαρμογές

τους.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://www.mlab.ntua.gr/kikiras/downloads/papers/gis_uth.pdf. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 16/06/2006].

12

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Περιβάλλον

–

Διαχείριση

Ανάλυση μολυσμένων χωρών Φυσικών Διαχείριση δασών, αγροτικών

Πόρων Κτηματολόγιο – Χρήση Γης

περιοχών Εφαρμογές κτηματολογίου (ιδιοκτησία

Μεταφορές

και δικαιώματα γης, φορολογίας) Δρομολόγηση και διαχείριση στόλου οχημάτων

Ένας άλλος διαχωρισμός που μπορεί να γίνει σχετικά με τις εφαρμογές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών είναι με βάση τις εφαρμογές που έχουν σχέση με τις ωφέλειες που προσφέρουν τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών σε δραστηριότητες οικονομικής και διοικητικής φύσης ενδεικτικά διαφαίνονται στον παρακάτω πίνακα:20

Δραστηριότητες

Εξυπηρέτηση Διαχείριση περιοχών,

Οικονομία

πελάτη,

Διαφήμιση,

εργασιών,

επιλογή

οπτικοποίηση

δεδομένων,

Οργάνωση Δήμου ή Κοινότητας Αγροοικονομια –Γεωργία, Οικονομικές πληροφορίες, Βιομηχανία – Βιοτεχνία, Τομέας

Κυβερνητικές Δραστηριότητες

Κατασκευών,

Περιουσία, Φορολόγηση Προγραμματισμός –

Ακίνητη αποφάσεις,

Εθνική Ασφάλεια, Επιβολή έννομης τάξης,

Διαχείριση

περιβάλλοντος,

Διαχείριση δασών, Υγεία και κοινωνική Πρόνοια,

Τουρισμός

–

αναψυχή,

μεταφορές, τηλεπικοινωνίες.

Υφαντής Ι. και Σαββαϊδης Π. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: ολοκληρωμένη διαχείριση εφαρμογών. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://gserver.civil.auth.gr/gisacad.doc. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/06/2006]. 20

13

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Κεφάλαιο 2. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση

2.1. Η έννοια Με

τον

όρο

ηλεκτρονική

διακυβέρνηση

περιγράφουμε

τον

μετασχηματισμό21 της Δημόσιας Διοίκησης. Ο μετασχηματισμός αφορά τους τρόπους άσκησης της διακυβέρνησης με τη συνδρομή και τη χρήση των νέων τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών. Οι νέες τεχνολογίες επηρεάζουν και μετασχηματίζουν το μέσο άσκησης

της λειτουργίας της

Δημόσιας Διοίκησης. Ειδικότερα παρέχονται υπηρεσίες προς τους πολίτες με αυτοματοποιημένες διαδικασίες και συχνά με πιο απλοποιημένους τρόπους. Οι δημόσιοι οργανισμοί με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών αντιμετωπίζουν τους πολίτες από μια διαφορετική οπτική πιο σύγχρονη και πιθανόν αντιμετωπίζουν τους πολίτες σαν πελάτες μιας επιχείρησης.

Από την άλλη

πλευρά με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση η επικοινωνία δημοσίων οργανισμών και πολιτών εγκαταλείπει σε μεγάλο βαθμό χώρο - χρονικούς περιορισμούς. Οι υπηρεσίες μεταξύ των δημόσιων οργανισμών και των πολιτών είναι διαθέσιμες σε μια ιδεατή κατάσταση επτά ημέρες την εβδομάδα και είκοσι τέσσερις ώρες την ημέρα. Οι συναλλαγές μεταξύ των δυο μερών αποκτούν τα χαρακτηριστικά απόστασης, αντικειμενικότητας, ουδετερότητας, ισότητας και αξιοπιστίας.

21

Τσουκαλάς Ι. , e-Governance ηλεκτρονική διακυβέρνηση: εφαρμογές, αρχές,

προοπτικές, Ηλεκτρονική δημοκρατία: κοινωνία της πληροφορίας και δικαιώματα του πολίτη, 1ο Συνέδριο, Αθήνα 25-26 Σεπτεμβρίου 2003, Επιστημονικό συμβούλιο για την κοινωνία της πληροφορίας, Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, Αντ. Ν. Σάκουλας, 2004, σ. 35-53.

14

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετωπίζει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση22 και επομένως την υιοθέτηση της χρήσης των τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών στη δημόσια διοίκηση, σε συνδυασμό με τις οργανωτικές αλλαγές και τις νέες ικανότητες που απαιτούνται σαν ένα αποτελεσματικό και σύγχρονο τρόπο βελτίωσης των

δημόσιων υπηρεσιών, ενδυνάμωσης των

δημοκρατικών διαδικασιών και αμεσότερης εφαρμογής των αποφάσεων της Πολιτείας.

2.2. Κριτήρια επιτυχούς υιοθέτησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Η κοινωνία, η δημόσια διοίκηση και η τεχνολογία της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών απαρτίζουν κατά μια έννοια τα συστατικά μέρη της ηλεκτρονικής

διακυβέρνησης.

Η

επιτυχής

υιοθέτηση

της

ηλεκτρονικής

δημοκρατίας είναι συνάρτηση κυρίως της διείσδυσης των τεχνολογιών της πληροφορικής στην κοινωνία και της διάθεσης της δημόσιας διοίκησης να υιοθετήσει και να υποστηρίξει καινοτόμες δράσεις. Η

ηλεκτρονική

διακυβέρνηση

πατάει

υποχρεωτικά

στις

αρχές

λειτουργίας23 της δημόσιας διοίκησης όπως αυτές ισχύουν για το σύστημα της κρατικής διοίκησης και πιο συγκεκριμένα: 22

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ηλεκτρονική διακυβέάρνηση και μια πολύ

καλή ιστορική αναδρομή βλ. σχετικά Evans Donna, Yen David C., “E-Government: Evolving relationship of citizens and government, domestic, and international development” Government information quarterly, 2006 (20), 30 -30 [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.sciencedirect.com/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 06/06/2006]. Όσον αφορά την Ελλάδα αλλά και την περιγραφή δυο σχετικών προγραμμάτων βλ. σχετικά Tambouris E., Gorilas S. and Boukis G., “Investigation of Electronic Government” 23

Τσουκαλάς Ι. , «e-Governance ηλεκτρονική διακυβέρνηση: εφαρμογές, αρχές,

προοπτικές», Ηλεκτρονική δημοκρατία: κοινωνία της πληροφορίας και δικαιώματα του πολίτη, 1ο Συνέδριο, Αθήνα 25-26 Σεπτεμβρίου 2003, Επιστημονικό συμβούλιο για την κοινωνία της πληροφορίας, Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, Αντ. Ν. Σάκκουλας, 2004, σ. 35-53.

15

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

1. Αρχή της ισότητας ενώπιον των διοικουμένων των δημοσίων υπηρεσιών. Όλοι οι πολίτες αντιμετωπίζονται ως ίσοι απέναντι στις κρατικές υπηρεσίες. Αυτό επιτυγχάνεται στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση γιατί όλοι εξυπηρετούνται αδιακρίτως ασχέτως αν είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, επιχειρήσεις κ.λπ. 2. Αρχή της χρηστής διοίκησης. Τα διοικητικά όργανα ασκούν τις αρμοδιότητες του με το αίσθημα δικαίου. Τα αυτοματοποιημένα συστήματα εξυπηρέτησης πολιτών και υπηρεσιών υπακούουν υποχρεωτικά στους νομικούς κανόνες που διέπουν τη διοίκηση. 3. Αρχή της καλής λειτουργίας της διοίκησης. Οι

αρμοδιότητες

της

διοίκησης

και

η

άσκηση

των

λειτουργιών

της

πραγματοποιείται σύμφωνα με τους κανόνες της διοίκησης, το Δίκαιο και με την επιστήμη Στην

ηλεκτρονική

διακυβέρνηση

η

καλή

λειτουργία

της

διοίκησης

πραγματοποιείται μέσα στο οριζόμενο νομικό πλαίσιο και στις τεχνολογικές αρχές της ασφάλειας των συναλλαγών. 4. Αρχή της πρόβλεψης των διαδικασιών. Οι υπάλληλοι της διοίκησης οφείλουν να ενημερώνουν και να ενημερώνονται για τις υποθέσεις των πολιτών. Το ίδιο συμβαίνει και στο νέο περιβάλλον με τη διαδικασία παρακολούθησης των υποθέσεων των πολιτών από τη διοίκηση σε πραγματικό χρόνο και σε κάθε βήμα συναλλαγής – επικοινωνίας. 5. Αρχή της δικαιολόγησης των διοικητικών πράξεων. Δεν παραλείπεται ποτέ η αιτιολόγηση των διοικητικών πράξεων είτε αυτές εκδίδονται ηλεκτρονικά ή μη. Η αιτιολόγηση γίνεται με σαφή αναφορά στο νομικό πλαίσιο που προβλέπεται για την κάθε περίπτωση- υπόθεση. 6. Αρχή της παροχής δικαστικής προστασίας. Η διοίκηση και οι πολίτες κατά κύριο λόγο επιβάλλεται να προστατεύονται νομικά. Διαφαίνεται λοιπόν μια επιτακτική ανάγκη να οριστεί και ένα τέτοιο πλαίσιο που αφορά και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Χρειάζεται εδώ για

16

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

παράδειγμα να διασφαλιστεί η γνησιότητα των εγγράφων που διακινούνται ηλεκτρονικά.

2.3. Σχεδιασμός και αρχιτεκτονική ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Παράλληλα προς τις προϋποθέσεις και τις αρχές της δημόσιας διοίκησης θα πρέπει να τεθούν οι σωστές βάσεις για την ανάπτυξη και αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση24 είναι το αποτέλεσμα

μιας πολύ πιο σύνθετης διαδικασίας. Ουσιαστικά και

πρακτικά πρόκειται για μια διαδικασία αξιολόγησης τρεχουσών πρακτικών της διοίκησης στις δημόσιες υπηρεσίες και της αναπροσαρμογής τους σε ένα νέο περιβάλλον περισσότερο αυτοματοποιημένο. Κατά

το

στάδιο

του

σχεδιασμού25

εφαρμογής

της

ηλεκτρονικής

δημοκρατίας χρειάζεται να:

•

ληφθούν υπόψη οι απαιτήσεις των χρηστών,

•

διαχειριστούν με επιτυχία τις αλλαγές που θα επιβληθούν σε οργανωτικό επίπεδο,

•

να αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό το ανθρώπινο δυναμικό,

•

υπολογιστούν

οι

αναλογίες

της

βελτίωσης

και

της

αποτελεσματικότητας,

24

Περισσότερες πληροφορίες βλ. σχετικά Lenk Klaus, Traunmüller Roland, “Electronic

Government:

Where

Are

We

Heading?”

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://www.springerlink.com/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 03/06/2006].

25

Ρόκος ∆., «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Ε.Ε. – αρχές, διεθνείς τάσεις και η

εφαρμογή της στη χώρα μας», Δ' Πανελλήνιο συνέδριο της HellasGIS Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: Ο Ρόλος των Γ. Σ. Π., Αθήνα, 4-5 Μαΐου 2006.

17

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

•

γίνει με επαρκή γνώση των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία και η αξιοποίηση τους στο μέγιστο βαθμό.

‘Ο λα αυτά γίνονται με στόχο26 την:

•

μείωση του κόστους λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης,

•

παροχή

υπηρεσιών

καλύτερης

ποιότητας

(διαδραστικές,

εστιασμένες στο χρήστη),

•

αύξηση της αποτελεσματικότητας και της παραγωγικότητας των δημοσίων υπηρεσιών,

•

βελτίωση της καλής διακυβέρνησης «good governance» (με διαφανείς τρόπους).

Μια ιδεατή εικόνα27 της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης θα μπορούσε να είναι η παρακάτω. Στο διάγραμμα απεικονίζονται οι οργανισμοί της δημόσιας με τα υπουργεία και τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Οι βάσεις δεδομένων των υπουργείων Παιδείας, Δικαιοσύνης, Υγείας και Πρόνοιας, Εργασίας, Ανάπτυξης, Τουρισμού, Πολιτισμού κ.ά. συνεργάζονται και ολοκληρώνονται μέσα από ένα κοινό σύστημα για να ικανοποιούνται μέσα από ένα σημείο ουσιαστικά τα αιτήματα των ενδιαφερόμενων. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν και να ενημερωθούν μέσω διαφόρων καναλιών όπως με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το τηλεφωνικό κέντρο, την τηλεομοιοτυπία, την ψηφιακή τηλεόραση, τη κινητή τηλεφωνία, το Διαδίκτυο κ.λπ.

Μέσω των καναλιών πρόσβασης παρέχονται από την

ιστοσελίδα της ελληνικής για παράδειγμα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης υπηρεσίες όπως ενημέρωση, ειδοποιήσεις, πληρωμές φόρων, λήψη εγγράφων, 26

Περισσότερες πληροφορίες για την ελληνική και διεθνή πραγματικότητα βλ. σχετικά

Markellou P., Panayotaki A., Tsakalidis A., “e-government: application levels” 27

Η περιγραφή της ιδεατής εικόνας προέρχεται από την πρόταση τριών ιδιωτικών

εταιριών. Απλώς κρίναμε εδώ ότι η πρόταση αυτή ικανοποιεί το μοντέλο που θελήσαμε να προτείνουμε. Βλ. σχετικά E-Government citizen platform solution, Accenture, Microsoft, Intel,

2003.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

http://www.intel.com/business/bss/solutions/blueprints/pdf/accenture_gov.pdf

URL: ,

Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 19/06/2006].

18

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

αρχιτεκτονικών σχεδίων αλλά και δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής σε ηλεκτρονική ψηφοφορία, υποβολής προτάσεων και γενικότερα συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες μπορούν να είναι και εξατομικευμένες προς τον κάθε ενδιαφερόμενο χωριστά, να δίνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικών συζητήσεων μέσω forums, chat rooms, bulletin boards, παρέχεται η δυνατότητα έρευνας μέσω εξελιγμένων μηχανών αναζήτησης, κ.λπ.

Σχήμα: Διάγραμμα αρχιτεκτονικής ιστοσελίδας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Φυσικά η διασφάλιση της διαθεσιμότητας, της βελτίωσης και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών απαιτεί την πρόβλεψη και κάποιων εργασιών συντήρησης, διατήρησης και αναπροσαρμογής του εξοπλισμού, του λογισμικού, της τροφοδοσίας και επεξεργασίας των δεδομένων, της ροής των εργασιών κ.λπ.

19

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Κεφάλαιο 3. Το εργαλείο των Γ. Σ. Π. & η ηλεκτρονική διακυβέρνηση

3.1. Η αξιοποίηση των Γ. Σ. Π. από την Δημόσια Διοίκηση Η Δημόσια διοίκηση για να ενισχύσει την παρουσία της στο Διαδίκτυο αλλά και για να παρέχει σύγχρονες υπηρεσίες προς τους ενδιαφερόμενους αξιοποιεί ένα ακόμα εργαλείο, τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Η δημόσια διοίκηση συγκεντρώνει όπως είναι αυτονόητο πληροφορίες που την αφορούν για να εκτελέσει το έργο της. Οι πληροφορίες αυτές όμως τόσο σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο έχουν σχέση με κάποιο τρόπο και με γεωγραφικά δεδομένα όπως ταχυδρομικές

διευθύνσεις,

όρια κτημάτων,

τοποθεσίες κτισμάτων, περιβαλλοντολογικά χαρακτηριστικά κ.ά. Μπορεί και το 80%

των

πληροφοριών

που

συλλέγονται

να

αποτελούν

γεωγραφικές

πληροφορίες ή να έχουν κάποια άμεση και έμμεση σχέση με αυτές. Παράλληλα

τα

Γεωγραφικά

Συστήματα

Πληροφοριών

είναι

ένα

αποτελεσματικό εργαλείο για την ανάλυση και απεικόνιση δεδομένων μέσω διαφορετικών τύπων χαρτών. Οι απεικονίσεις χαρτών υποβοηθούν και υποστηρίζουν σημαντικά το έργο της λήψης αποφάσεων για διάφορα θέματα, υποθέσεις, προγράμματα κ.λπ. σε όλα τα επίπεδα. Τα Γ. Σ. Π. ζουν και αναπτύσσονται σε διαδικτυακό περιβάλλον. Το Διαδίκτυο είναι η πλατφόρμα για να υποστηρίξει ένα τέτοιο εργαλείο γιατί είναι ήδη ένα γνωστό περιβάλλον στον χρήστη από όπου πραγματοποιεί όλες τις συναλλαγές του από την ενημέρωση μέχρι και την πληρωμή εισφορών προς το κράτος. Υπάρχουν ουσιαστικά δυο τύποι28 διαδικτυακών εφαρμογών Γ. Σ. Π.:

Περισσότερες πληροφορίες για την αρχιτεκτονική των δυο τύπων διαδικτυακών

28

εφαρμογών βλ. σχετικά government

Baz İ., Karas I.R., Geymen A., Akay A.E. “Spatial data based e-

applications”[Τεκμήριο

διαθέσιμο

http://www.isprs.org/istanbul2004/comm2/papers/169.pdf

στο Ημερομηνία

web,

URL: τελευταίας

πρόσβασης 12/06/2006].

20

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

•

ο μεν υποστηρίζει τους διαδραστικούς χάρτες που χρησιμοποιούνται για αναζήτηση χωρικών δεδομένων, διευθύνσεων, διαδρομών κ.λπ.

•

ο δε παρέχει και τη δυνατότητα αποστολής εγγράφων χωρικών δεδομένων από διαφορετικές υπηρεσίες

για πολεοδομικά σχέδια,

χρήσεις γης, άδειες κ.λπ. Οι διαδικτυακές εφαρμογές έρχονται να καλύψουν ανάγκες σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο

αλλά και να καλύψουν τα τρία επίπεδα29

συμμετοχής της διοίκησης και του πολίτη: της μετάδοσης πληροφοριών, της συμβουλής, και της συνεργασίας με απώτερο στόχο να φτάσουν στο ανώτερο επίπεδο

της

ενεργητικής

συμμετοχής

σε

πραγματικό

χρόνο

των

συναλλασσόμενων μερών. Στο επίπεδο της μετάδοσης πληροφοριών ο ενδιαφερόμενος μπορεί να κάνει αναζητήσεις απλών και θεματικών χαρτών, να μετρήσει αποστάσεις, να ανακτήσει περισσότερες σχετικές λεπτομέρειες για μια πόλη, να δει σχετικά βίντεο ή πολυμέσα για μια τουριστική περιοχή. Ο πολίτης εδώ έχει καθαρά παθητικό ρόλο. Στο επόμενο στάδιο η διοίκηση και ο πολίτης μπορούν μέσα σε προκαθορισμένα θέματα να υποστηρίξουν διαδικασίες λήψης αποφάσεων όπως στο σχεδιασμό μιας πόλης, στην ανακοίνωση για κάποιο εγκαταλελειμμένο όχημα, στην επισήμανση σημείων τροχαίων ατυχημάτων, στη ρύθμιση της κυκλοφορίας των οχημάτων μέσα στη πόλη κ.ά. Κατά το τρίτο στάδιο η συμμετοχή και η συνεργασία μπαίνει και στο πλαίσιο σχεδιασμού και παροχής υποστηρικτικής δομής τέτοιων εργαλείων αλλά

το

σημαντικότερο

τροφοδοσίας,

συνδυασμού

και

επεξεργασίας

πληροφοριών από πηγές ιδιωτών με πληροφορίες κειμένου ή και σχεδίων ακόμα. 29

Περισσότερες πληροφορίες βλ. σχετικά Berntzen L., Steinmann R., Krek A., “Innovative

use of geographic information systems to facilitate collaboration between the government and citizens”, e-Challenges , Ljubljana, Slovenia 2005 [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.salzburgresearch.at/research/gfx/echallenges2005_ljubljana_final_7.pdf Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 12/06/2006].

21

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Τέλος σε ανώτερο επίπεδο η ενεργητική συμμετοχή κορυφώνεται με τη διαδικασία της συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων από κοινού με την ηλεκτρονική ψηφοφορία, την υποβολή προτάσεων για απλά και πιο σύνθετα θέματα. 3.2. Προϋποθέσεις αξιοποίησης & σχεδιασμού του εργαλείου Γ. Σ. Π. Σημαντική προϋπόθεση για την αξιοποίηση ενός τόσου μεγαλεπήβολου σχεδίου είναι η δημιουργία μιας εναρμονισμένης και ενιαίας εθνικής υποδομής Γ. Σ. Π. σε διαδικτυακό περιβάλλον με αποτέλεσμα την παραγωγή γενικών και θεματικών χαρτών.

Εδώ νοείται μια πρότυπη δομή ανταλλαγής ψηφιακών

δεδομένων που έχουν προκύψει από τις επιμέρους βάσεις δεδομένων με γεωγραφικά και άλλα στοιχεία των επιμέρους τοπικών αυτοδιοικήσεων, περιφερειών, νομαρχιών, υπουργείων, κ.λπ. Η υποδομή αυτή περιλαμβάνει την συλλογή των ήδη υπαρχόντων δεδομένων, την ολοκλήρωση των πληροφοριών και την παραγωγή νέων, την δικτυακή επικοινωνία, την εφαρμογή προτύπων διαλειτουργικότητας, πλαισίων συνεργασίας των αρμόδιων φορέων, τους μηχανισμούς πρόσβασης και

την

πολιτική διάθεσης των τελικών προϊόντων. Η υποδομή δηλαδή οι υπεύθυνες ομάδες εργασίας με τη βοήθεια του συστήματος στοχεύουν στη σύνταξη ψηφιακών χαρτών ως υπόβαθρο για τη σύνθεση και την παραγωγή θεματικών ή και ειδικών χαρτών, αναγκαίων για τη χάραξη και υποστήριξη τελικά της αναπτυξιακής πολιτικής σε κάθε επίπεδο γενικό ή ειδικό για όλα τα θέματα που απασχολούν την δημόσια διοίκηση και τους πολίτες. Ειδικότερα όσον αφορά τα έργα υποδομής αυτά μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω όπως στην: •

καταγραφή

των

υπαρχόντων

χωρικών

δεδομένων

από

τους

συμμετέχοντες φορείς,

22

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

•

τελική επιλογή των χωρικών δεδομένων που αποτελούν την κεντρική βάση της υποδομής γεωγραφικών πληροφοριών με την θέσπιση κανόνων και προτεραιοτήτων εισαγωγής δεδομένων,

•

σύνταξη

τεχνικών

προδιαγραφών

μεταδεδομένων,

συστημάτων,

διαδικασιών και λειτουργιών, •

επιλογή προτύπου μεταδεδομένων για όλα τα είδη δεδομένων κάθε φορέα,

•

κατασκευή

οντολογίας

για

κάθε

διαφορετικό

επίπεδο

χωρικών

δεδομένων σε εθνικό επίπεδο και την πρόβλεψη επιλογής μιας ή περισσοτέρων γλωσσών για την οντολογία, •

διαμόρφωση κεντρικού και επιμέρους κόμβων πληροφόρησης δεδομένων στο Διαδίκτυο,

•

διάθεση ψηφιακών δεδομένων σε κοινό και σε φορείς με τη σχετική πολιτική,

•

ολοκλήρωση από κάθε φορέα των μορφών της χωρικής πληροφορίας μέσω χαρτογραφικών υποβάθρων με ακρίβεια,

•

συγκρότηση μηχανισμού συντονισμού για την υποστήριξη και ανάπτυξη εθνικής υποδομής γεωγραφικών πληροφοριών,

•

κ.λπ. Τα έργα υποδομής αναφέρονται στην ανάπτυξη εφαρμογών που

προσανατολίζονται σε θέματα περιβάλλοντος, με στόχο την παρακολούθηση, διαχείριση

και

προστασία

οικονομικού, πολιτιστικού)

του

φυσικού

και

ανθρώπινου

(κοινωνικού,

περιβάλλοντος σε επίπεδο χώρας. Οι εφαρμογές

αυτές είναι εναρμονισμένες σύμφωνα με τις εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς απαιτήσεις όπως αυτές ορίζονται κάθε φορά στα επιμέρους προγράμματα. Οι εφαρμογές αυτών των εργαλείων μπορούν να έχουν μια τεράστια ποικιλία σε όλους τους τομείς δράσεις της δημόσιας διοίκησης όσο και αν αυτό ξεπερνά κάθε όριο της φαντασίας όπως στον τουρισμό, στην διαχείριση ακίνητης

περιουσίας,

στην

ερμηνεία

αναλογιών του πληθυσμού, στην

23

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

καθοδήγηση, στην πρόληψη και διάγνωση φυσικών καταστροφών αλλά και στην εκπαίδευση, οικονομία κ.ά. Eνδεικτικά αναφέρουμε την χρησιμότητα του συστήματος στην τοπική αυτοδιοίκηση30 σε περιοχές όπως στη:

•

συλλογή απορριμμάτων,

•

διαχείριση δικτύων κοινής ωφέλειας πχ. ύδρευση, αποχέτευση,

•

οδηγός της πόλης στο διαδίκτυο,

•

τουριστική προβολή,

•

διαχείριση της κυκλοφορίας πχ. αστικές συγκοινωνίες,

•

χαρτογράφηση ηχορύπανσης σε αστικούς χώρους.

3.3. Οφέλη από την αξιοποίηση Γ. Σ. Π.

Το εργαλείο των Γ. Σ. Π. αξιοποιείται δυναμικά στο πλαίσιο της αποτελεσματικής διακυβέρνησης από το κράτος με στόχο την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τις υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης αλλά και του πολίτη. Οι υπηρεσίες αλλάζουν την υπάρχουσα εικόνα για την κρατική μηχανή γιατί επιτυγχάνεται άμεσα

η εξυπηρέτηση του ενδιαφερόμενου.

Παρέχεται πρόσβαση και χρήση ποιοτικά αναβαθμισμένης αλλά και έγκυρης χωρικής πληροφορίας- ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας για την αξιοπιστία και την αυθεντικότητα των πληροφοριών. Σταδιακά καθιερώνονται εταιρικές 30

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή διαφορετικών προγραμμάτων

από δήμους βλ. Aziz M., “Intergration of GIS and e-government”, GIS Middle East development, March – April 2006 (2) 2 και για την Ελλάδα βλ. σχετικά

Γκιάλης Στ.,

Γονιδάκης Α., Κανελλέας Π., Κοντοζούδης Π., «Ανάπτυξη εφαρμογών γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών για οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης: η περίπτωση του δήμου Ρόδου» Δ' Πανελλήνιο συνέδριο της HellasGIS Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: Ο Ρόλος των Γ. Σ. Π., Αθήνα, 4-5 Μαΐου 2006. Τσιγγάνη Σμ., Η περιφερειακή διάσταση του επιχειρησιακού προγράμματος «Κοινωνία της πληροφορίας» σχεδιασμός και υλοποίηση έργων GIS στις 13 περιφέρειες»

24

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

σχέσεων μεταξύ δημοσίων φορέων, πανεπιστημίων και ιδιωτικού τομέα ως αποτέλεσμα της ανάγκης για την αύξηση διαθεσιμότητας σε πραγματικούς χρόνους των δεδομένων, της ποσότητας και της ποικιλίας αυτών. Τελικά αναβαθμίζεται ο τρόπος τεκμηρίωσης και η ποιότητα των δεδομένων. Εμμέσως αλλάζει πάλι η εικόνα γιατί αναγκαστικά και υποχρεωτικά πραγματοποιείται ορθολογική διαχείριση δεδομένων και παραγωγή νέων. Μειώνονται τυχόν επικαλύψεις εργασιών από διαφορετικές υπηρεσίες για τα ίδια δεδομένα και επομένως βελτιώνεται η διαλειτουργικότητας. Ταυτόχρονα μειώνεται και το κόστος δημιουργίας - απόκτησης γεωγραφικής πληροφορίας. Αυτά είναι τα αποτελέσματα της εξωστρέφειας των συστημάτων και της δυναμικής

αξιοποίησης

όλων

των

διαθέσιμων

πόρων,

της

υιοθέτησης

καινοτόμων διαδικασιών στο εσωτερικό των οργανισμών. Η εφαρμογή μέσα στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του εργαλείου των Γ. Σ. Π. σημαίνει

μεταφορά της τεχνολογίας και της

τεχνογνωσίας σε νέους χώρους και συνεπώς αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας σε επόμενο βήμα.

3.4. Παραδείγματα εφαρμογών στην Ελλάδα Εδώ επιχειρείται μια ενδεικτική

και συνοπτική παρουσίαση κάποιων

εφαρμογών στον ελληνικό χώρο με περιγραφή και σχόλια για το περιεχόμενο των γεωγραφικών πληροφοριών.

25

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Παλιάμπελα: Το Αρχαιολογικό πρόγραμμα

Ιστοσελίδα: http://web.auth.gr/temper/

26

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Εικόνα: Περιγραφή των Γ. Σ. Π. στο αρχαιολογικό πρόγραμμα.

Εικόνα: Χάρτες με διαφορετικές απεικονίσεις δεδομένων και αναλύσεις.

Περιγραφή - Σχόλια

Τα Παλιάμπελα Κολινδρού βρίσκονται στη βορειοανατολική Πιερία. Το αρχαιολογικό πρόγραμμα

διεξάγεται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης, το University of Sheffield και την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή είναι μια διεθνής προσπάθεια που έχει ως στόχο τη συστηματική έρευνα, την αξιοποίηση του προϊστορικού οικισμού των Παλιαμπέλων. Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί τα Γ. Σ. Π. για: •

την ψηφιοποίηση της ανασκαφικής τεκμηρίωσης με την εισαγωγή φωτογραφιών, δεδομένων κ.λπ. στη βάση δεδομένων

27

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

•

την ανάλυση και τον οπτικό έλεγχο των ανασκαφικών δεδομένων δημιουργώντας 2διαστατες και 3διαστατες ανασκαφικές παραστάσεις του αρχαιολογικού χώρου

•

την ανάλυση τοπίου με τη δημιουργία ψηφιακών χαρτών της περιοχής για την συστηματική μελέτη των αλλαγών του περιβάλλοντος και της τοπογραφίας

με τελικό στόχο την κατασκευή ενός πρότυπου συστήματος για αναζήτηση όλων των δεδομένων της ανασκαφής και ενός αναλυτικού εργαλείου χαρτογραφικού περιβάλλοντος.

28

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Δ. Α. Ε. Μ. (Δήμος Αθηναίων Επιχείρηση Μηχανογράφησης)

Ιστοσελίδα: http://www.daem.gr

Περιγραφή – Σχόλια

Μια εταιρεία λογισμικού είναι η Δ. Α. Ε. Μ. (Δήμος Αθηναίων Επιχείριση Μηχανογράφησης), που δημιουργήθηκε το 1983 και είναι η παλαιότερη δημοτική επιχείρηση πληροφορικής. Στοχεύει στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πελάτη. Έχει πελάτες δήμους από όλη την Ελλάδα. Υλοποιεί εφαρμογές τεχνολογίες GIS για λογαριασμό μόνο της τοπικής αυτοδιοίκησης όπως: •

πρόταση βελτίωσης προσβασιμότητας στο Δήμο Αθηναίων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες –Αθήνα 2004,

•

Δήμος Αθηναίων - Δ/νση Καθαριότητας καταγραφή κάδων,

•

εκλογικά διαμερίσματα,

29

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

•

υπόγειοι σταθμοί αυτοκινήτων,

•

αστυνομικά τμήματα,

•

βρεφονηπιακοί σταθμοί,

•

χωροθέτηση σχολικών μονάδων, κ.ά.

30

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων: Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο Ιστοσελίδα: http://www.sch.gr

Περιγραφή - Σχόλια

Είναι το εκπαιδευτικό ενδοδίκτυο του ΥΠ. Ε. Π. Θ. Διαθέτει μια σύγχρονη δικτυακή υποδομή η οποία διασύνδεει και παρέχει ένα πακέτο τηλεματικών υπηρεσιών σε 13.258 σχολεία, 2.533 διοικητικές μονάδες του ΥΠ. Ε. Π. Θ. και 57.361 εκπαιδευτικούς. Έχει βραβευτεί ως καλή πρακτική υλοποίησης έργου σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μια από αυτές τις υπηρεσίες υλοποιείται με την εφαρμογή Γ. Σ. Π. Σκοπός του Γ. Σ. Π. στο πανελλήνιο σχολικό δίκτυο είναι: •

η απεικόνιση των εκπαιδευτικών και διοικητικών μονάδων που υπάγονται στο ΥΠ. Ε. Π. Θ.

•

και η online υποστήριξη σε μαθήματα

περιβαλλοντικής αγωγής και

γεωγραφίας της χώρας μας.

31

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Αναπτυξιακή Εταιρεία Ν. Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΑΝ. Ε. Θ. Α. Ε.)

Ιστοσελίδα: http://www.aneth.gr

32

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Περιγραφή – Σχόλια

Η Αναπτυξιακή Εταιρεία Νομού Θεσσαλονίκης ανέπτυξε Γ. Σ. Π. στα πλαίσια της αποτελεσματικής υποστήριξης της αυτοδιοίκησης του νομού Θεσσαλονίκης. Το Γ. Σ. Π. είναι ένα εργαλείο που παρέχει τη δυνατότητα λήψης τεκμηριωμένων αποφάσεων για την προώθηση της ανάπτυξης στην περιοχή. Το Γ. Σ. Π. ειδικότερα βοηθά στην: •

Μελέτη για την κατάσταση περιβάλλοντος του Νομού

•

Έκδοση τουριστικού οδηγού του Νομού

•

Πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό

•

Καταγραφή, προστασία, και διαχείριση ιδιωτικής, δημόσιας και δημοτικής ακίνητης περιουσίας

•

Δίκτυα κοινής ωφέλειας

•

Κυκλοφοριακές και συγκοινωνιακές μελέτες

•

κ.ά.

33

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σάμου

Ιστοσελίδα: http://www.samos.gr

Σχήμα 1: Χάρτης με την επικινδυνότητα διάβρωσης του εδάφους.

34

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Σχήμα 2: Χάρτης με την αναλογία Ανδρών – Γυναικών ανά δημοτικό διαμέρισμα, σύμφωνα με την απογραφή του 1991.

Περιγραφή – Σχόλια

Η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Σάμου σε συνεργασία με την AVMAPGIS Ο. Τ. Α. υλοποιεί έργο Γ. Σ. Π. για την ενημέρωση του ενδιαφερόμενου κοινού με χάρτες πληθυσμιακής κατανομής, υδατογραφικών χαρακτηριστικών κ.λπ. το

35

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

πρόγραμμα

βρίσκεται

σε

αρχικό

στάδιο

ωστόσο

ενημερώνει

ότι

θα

δημοσιεύονται σταδιακά νέοι χάρτες. Το Εθνικό Κτηματολόγιο31 Ιστοσελίδα: http://www.ktimatologio.gr/

Εικόνα: Αρχική σελίδα.

31

Κτηματολόγιο Α.Ε. διαθέσιμο στο URL: http://www.ktimatologio.gr/

36

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Περιγραφή – Σχόλια

Η εταιρεία 'ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.' είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και έχει σκοπό τη μελέτη, σύνταξη και λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου. Είναι μια γενική, ενιαία, συστηματική και πάντοτε ενημερωμένη καταγραφή, που περιλαμβάνει τη γεωμετρική περιγραφή και το ιδιοκτησιακό καθεστώς κάθε κομματιού γης, με την ευθύνη και την εγγύηση του Δημοσίου. Η πρώτη ολοκληρωμένη καταγραφή του ελληνικού χώρου, από ομοιογενείς προδιαγραφές είναι το Εθνικό Κτηματολόγιο. Αποτελεί ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών, έχοντας όμως κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η

37

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

πραγματική χωρική πληροφορία είναι δισδιάστατη και λείπει η παράμετρος του ύψους. Στη διαχείριση της κατοικίας, η πληροφορία είναι περιγραφική , είτε αφορά τα στοιχεία του συμβολαίου, είτε τη θέση (όροφος) του ακινήτου. Ωστόσο λείπει η παράμετρος της ακρίβειας των χωρικών δεδομένων. Αυτό οφείλεται στην επιλογή, προφανώς για λόγους οικονομίας, στην μέθοδο χαρτογράφησης και όχι στο ίδιο υπό ολοκλήρωση Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών .32

Περισσότερες Πληροφορίες για το Εθνικό Κτηματολόγιο μπορεί ο ενδιαφερόμενος να

32

βρει στα: Αναγνωστοπούλου, Δομινίκη κ.ά. Ανάπτυξη Συστήματος Πληροφοριών για την περιφερειακή οργάνωση του Κτηματολογίου. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.survey.ntua.gr/main/labs/cadast/research/Publications/HellasGIs_2002Cadastre.pdf.. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 19/06/2006]. Καθώς και Υφαντής Ι. και Σαββαϊδης Π. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: ολοκληρωμένη διαχείριση εφαρμογών. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://gserver.civil.auth.gr/gis-acad.doc. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/06/2006].

38

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Αντί επιλόγου Τα Γ. Σ. Π. είναι ένα ισχυρό εργαλείο που καταφέρνει να συνδυάσει χωρικά δεδομένα με βάσεις δεδομένων οικονομικού, κοινωνικού, εκπαιδευτικού, διοικητικού περιεχομένου της κρατικής διοίκησης σε όλο το εύρος της. Το αποτέλεσμα του συνδυασμού αυτού βελτιώνει εντυπωσιακά τις παρεχόμενες υπηρεσίες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης προς τις κρατικές υπηρεσίες και προς τους πολίτες ( φυσικά, νομικά πρόσωπα, επιχειρήσεις). Τίθενται όμως σοβαρά εμπόδια σε επίπεδο διοικητικό, κοινωνικό και οικονομικό οπότε και επιβάλλεται η αλλαγή σε επίπεδο κουλτούρας όλων. Η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους δεν γίνεται χωρίς κόστος κοινωνικό και οικονομικό. Έχουν ήδη προταθεί προς την κατεύθυνση της ανανέωσης, της ηλεκτρονικής Ευρώπης, προγράμματα για το δημοσιονομικό, κοινωνικό τομέα, τη δικαιοσύνη, την περιφερειακή ανάπτυξη, την διοικητική εξυπηρέτηση. Οπότε επιτυγχάνεται η ψηφιακή σύγκλιση με άλλες προηγμένες χώρες αλλά και το κλείσιμο της ψαλίδας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και Γ. Σ. Π. Σοβαρό εμπόδιο είναι ακόμα η έλλειψη πληροφοριών και συνδυασμός τους με γεωγραφικά δεδομένα, με οποιοδήποτε τρόπο. Από τη μια μεριά απαιτούνται ακριβή γεωγραφικά δεδομένα και από την άλλη μια τεράστια ποικιλία και ένα πλήθος πληροφοριών μεγάλου εύρους ώστε να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στη λήψη αποφάσεων για την ανάπτυξη και την διαχείριση των καταστροφών και κινδύνων. Επομένως η περιορισμένη συνεργασία μεταξύ των οργανισμών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο διογκώνει το πρόβλημα και δεν δίνει ορθές λύσεις. Τα εμπόδια ξεπερνιούνται με τη σταδιακή

αλλαγή33 στην οργανωτική

κουλτούρα που υποστηρίζεται από μια ισχυρή πολιτική ηγεσία με προοδευτική 33

Περισσότερα για τη διαδικασία της αλλαγής βλ. σχετικά Nogueras-Iso Javier, Latre-

Abad΄ıa Miguel ΄Angel, Muro-Medrano Pedro R., and F. Javier Zarazaga-Soria, “Building egovernment services over spatial data infrastructures” Lecture notes in computer science, volume 3183, 2004 [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.springerlink.com/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 03/06/2006].

39

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

σκέψη. Η πίεση που ασκείται από την άποψη του χρόνου και των απαιτήσεων των ενδιαφερόμενων κατευθύνεται προς τις μεγάλες επενδύσεις υποδομής, δικτύωσης,

συστημάτων,

αξιοποίησης

κατάλληλων

αρχιτεκτονικών

γεωγραφικών δεδομένων. Η γνώση των δυνατοτήτων της διαθέσιμης τεχνολογίας από τους διαχειριστές της διοίκησης βελτιώνει και αλλάζει σημαντικά το επίπεδο συνεργασίας

δημόσιας

διοίκησης

και

πολιτών.

Ταυτόχρονα

θέτει

τις

προϋποθέσεις για τη διάγνωση και την πρόβλεψη των μελλοντικών απαιτήσεων των «χρηστών».

40

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Βιβλιογραφία Abad΄ıa Miguel ΄Angel, Muro-Medrano Pedro R., and F. Javier Zarazaga-Soria, “Building e-government services over spatial data infrastructures” Lecture notes in computer science, volume 3183, 2004 [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.springerlink.com/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 03/06/2006].

Aziz M., “Intergration of GIS and e-government”, GIS Middle East development, March – April 2006 (2) 2

Barrough, P.A and McDonnell A. Principles of geographical information systems. New York: Oxford University Press,2000.

Barrough, P.A. Principles of geographical information systems for land resources assesment. Oxford: Clarendon Press, 1992.

Baz İ., Karas I.R., Geymen A., Akay A.E. “Spatial data based e-government applications”

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://www.isprs.org/istanbul2004/comm2/papers/169.pdf Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 12/06/2006].

Berntzen L., Steinmann R., Krek A., “Innovative use of geographic information systems to facilitate collaboration between the government and citizens”, e-Challenges ,

Ljubljana,

Slovenia

2005.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://www.salzburgresearch.at/research/gfx/echallenges2005_ljubljana_final_7.pdf Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 12/06/2006].

Crompvoets, Joep and Bregt, Arnold. World Status of National Spatial Data Clearinghouses.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

41

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

URL:http://urisa.org/Journal/protect/APANo1/crompvoets.pdf.

Ημερομηνία

τελευταίας πρόσβασης 23/06/2006].

E-Government citizen platform solution, Accenture, Microsoft, Intel, 2003. [Τεκμήριο διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://www.intel.com/business/bss/solutions/blueprints/pdf/accenture_gov.pdf

,

Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 19/06/2006].

Esri URL: http://www.esri.com/.

Evans Donna, Yen David C., “E-Government: Evolving relationship of citizens and government, domestic, and international development” Government information quarterly,

2006

(20),

30

-30

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://www.sciencedirect.com/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 06/06/2006].

Frost & Sullivan URL: http://www.frost.com/prod/servlet/frost-home.pag.

GIS

Lounge.

What

is

GIS.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

web,

URL:

http://gislounge.com/library/introgis.shtml. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22/06/2005].

Intregraph URL: http://www.intergraph.com/.

Lenk Klaus,

Traunmüller Roland, “Electronic Government: Where Are We

Heading?” [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.springerlink.com/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 03/06/2006].

Markellou P., Panayotaki A., Tsakalidis A., “e-government: application levels”

MAP Info URL: http://www.mapinfo.com/.

42

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

MAP Symbols URL: http://www.mapsymbols.com/.

National Geographical Society URL: http://www.nationalgeographic.com/.

OPEN Geospatial Consortium URL: http://www.opengeospatial.org/. Wikipedia the free encyclopedia. Geographic Inormation System [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL:http://en.wikipedia.org/wiki/Gis#History_of_development. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/06/2006/].

Tambouris E., Gorilas S. and Boukis G., “Investigation of Electronic Government” [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web].

Αλεξέκης, Δημήτρης και Κουλή, Μαρία. Εργαστήριο Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών

–

GIS.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

http://eclass.chania.teicrete.gr/TF3104/document/gis_notes2005.pdf.

web,

URL:

Ημερομηνία

τελευταίας πρόσβασης 23/06/2006].

Αναγνωστοπούλου, Δομινίκη κ.ά. Ανάπτυξη Συστήματος Πληροφοριών για την περιφερειακή οργάνωση του Κτηματολογίου. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.survey.ntua.gr/main/labs/cadast/research/Publications/HellasGIs_2002Cadastre.pdf.. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 19/06/2006].

Αναπτυξιακή Εταιρεία Ν. Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΑΝ. Ε. Θ. Α. Ε.), διαθέσιμο στο URL: http://www.aneth.gr

Γκιάλης Στ., Γονιδάκης Α., Κανελλέας Π., Κοντοζούδης Π., «Ανάπτυξη εφαρμογών γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών για οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης: η περίπτωση του δήμου Ρόδου» Δ' Πανελλήνιο συνέδριο της HellasGIS Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: Ο Ρόλος των Γ. Σ. Π., Αθήνα, 4-5 Μαΐου 2006.

43

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Δ. Α. Ε. Μ. (Δήμος Αθηναίων Επιχείρηση Μηχανογράφησης), Διαθέσιμο στο URL: http://www.daem.gr

Δογάνης, [Τεκμήριο

Θάνος.

Εφαρμογές

διαθέσιμο

στο

Γεωγραφικών

web,

URL:

Συστημάτων

Πληροφοριών.

http://paravantis.com/gis_mpe.pdf.

Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22/06/2006].

Κίκιρας Παναγιώτης. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: εισαγωγή στην τεχνολογία και τις εφαρμογές τους. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://www.mlab.ntua.gr/kikiras/downloads/papers/gis_uth.pdf.

Ημερομηνία

τελευταίας πρόσβασης 16/06/2006].

Κτηματολόγιο Α.Ε. διαθέσιμο στο URL: http://www.ktimatologio.gr/.

Μηλιαρέσης, Γ. Ειδικές εφαρμογές στο ArcGIS. Αθηνά: Ίων, 2006.

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σάμου, διαθέσιμο στο URL: http://www.samos.gr

Παλιάμπελα:

Το

Αρχαιολογικό

πρόγραμμα

,

διαθέσιμο

στο

URL:

http://web.auth.gr/temper/

Ρόκος ∆., «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Ε.Ε. – αρχές, διεθνείς τάσεις και η εφαρμογή της στη χώρα μας», Δ' Πανελλήνιο συνέδριο της HellasGIS Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: Ο Ρόλος των Γ. Σ. Π., Αθήνα, 4-5 Μαΐου 2006.

Τσουκαλάς Ι. , e-Governance ηλεκτρονική διακυβέρνηση: εφαρμογές, αρχές, προοπτικές, Ηλεκτρονική δημοκρατία: κοινωνία της πληροφορίας και δικαιώματα του πολίτη, 1ο Συνέδριο, Αθήνα 25-26 Σεπτεμβρίου 2003, Επιστημονικό συμβούλιο για την κοινωνία της πληροφορίας, Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, Αντ. Ν. Σάκουλας, 2004, σ. 35-53.

44

Ο ρόλος των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Τζιαχρής Παναγιώτης κ.ά. Τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (gis) σε περιβάλλον

intranet

και

internet.

[Τεκμήριο

διαθέσιμο

στο

http://www.hellasgi.gr/1oSynedrio/papers/parasx1/Parasx1.pdf.

web,

URL:

Ημερομηνία

τελευταίας πρόσβασης 22/06/2006].

Τσιγγάνη Σμ., Η περιφερειακή διάσταση του επιχειρησιακού προγράμματος «Κοινωνία της πληροφορίας» σχεδιασμός και υλοποίηση έργων GIS στις 13 περιφέρειες»

Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων: Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, Διαθέσιμο στο URL: http://www.sch.gr

Υφαντής

Ι.

και

Σαββαϊδης

Π.

Γεωγραφικά

Συστήματα

Πληροφοριών:

ολοκληρωμένη διαχείριση εφαρμογών. [Τεκμήριο διαθέσιμο στο web, URL: http://gserver.civil.auth.gr/gis-acad.doc.

Ημερομηνία

τελευταίας

πρόσβασης

20/06/2006].

45